Podlediad Y Podlediad Dysgu Cymraeg

Casgliad o bodlediadau ar gyfer pobol sy’n dysgu Cymraeg, a siaradwyr Cymraeg newydd. Sgyrsiau diddorol o bob math fydd yn gymorth ac yn gwmni i chi ar eich taith fel siaradwr Cymraeg newydd. A collection of podcasts for Welsh learners.

Gwefan: Y Podlediad Dysgu Cymraeg

RSS

Pont: Naomi Hughes

Angharad Lewis sy'n sgwrsio gyda siaradwr Cymraeg newydd, sef Naomi Hughes. Merch a fagwyd yng Nghaerdydd yn ardal Llaneirwg yw Naomi Hughes. Mae hi o dras cymysg, ei mam o dras Tsieineaidd a’i thad yn Gymro di-Gymraeg o Gaerdydd. Er iddi gael ei magu yng Nghaerdydd yn yr wythdegau a’r nawdegau prin oedd ei hymwybyddiaeth a’i chysylltiad â’r Gymraeg. Wedi cyfnod yn teithio’r byd yn ei hugeiniau, dychwelodd i Gymru yn benderfynol o ddysgu’r Gymraeg. Cymhwysodd fel athrawes ac erbyn hyn mae’n dysgu ei phwnc drwy gyfrwng y Gymraeg mewn Ysgol Gyfun Gymraeg. Mae’n gadeirydd Menter Iaith Merthyr Tudful ac yn gyfrifol am ddatblygiad y Gymraeg yn ei hardal. Mae hefyd yn is-gadeirydd Yes Cymru.

Tue, 12 Nov 2024 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr, Tachwedd 5ed, 2024

Podlediadau amrywiol ar gyfer pobol sy'n dysgu Cymraeg, a siaradwyr Cymraeg newydd - dyma gyfle i wrando ar uchafbwyntiau rhai o raglenni Radio Cymru yn ystod mis Hydref yng nghwmni Aled Hughes a Valmai Griffiths.

Tue, 05 Nov 2024 14:00:00 +0000

Chwarae

Pont: Joseff Gnagbo

Angharad Lewis sy'n sgwrsio gyda siaradwr Cymraeg newydd, sef Joseff Gnagbo.

Ffoadur a wnaeth ffoi o’r Arfordir Ifori yng Ngorllewin Affrica yn 2010 yw Joseff. Yn dilyn rhyddhau cân rap yn annog ei gydwladwyr i wrthsefyll y chwyldro yn ei wlad, daeth yn darged milwrol a bu rhaid iddo ffoi o’r wlad. Bu’n byw ym Morocco am gyfnod cyn ymgeisio am loches ym Mhrydain yn 2017. Wedi iddo gyrraedd Cymru aeth ati’n syth i ddysgu’r Gymraeg. Erbyn hyn, mae’n gweithio trwy gyfrwng y Gymraeg fel athro cyflenwi yng Nghaerdydd. Wedi cyfnod yn gwirfoddoli gyda Chymdeithas yr Iaith, cafodd Joseff ei ethol yn Gadeirydd y Gymdeithas, ac mae'n newydd gael ei ail-ethol yn Gadeirydd am dymor arall. Eleni yn y Brifwyl ym Mhontypridd cafodd Joseff ei urddo i'r orsedd am ei gyfraniad i’r Gymraeg.

Fri, 11 Oct 2024 13:01:00 +0000

Chwarae

Sgwrsio: Isabella Colby Browne

‘Sgwrsio’ ydy enw’r podlediad hwn ac mae’n cael ei gyflwyno gan Nick Yeo sydd yn siaradwr Cymraeg newydd. Yn y bennod hon mae Nick yn sgwrsio gyda siaradwr Cymraeg newydd arall, sef Isabella Colby Browne, enillydd Medal Bobi Jones yn Eisteddfod yr Urdd ym Meifod eleni. Cafodd Isabella ei geni yn America cyn symud i’r Wyddgrug pan yn ifanc. Mae hi bellach yn byw yng Nghaerdydd ac yn gweithio fel actores.

Tue, 08 Oct 2024 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr, Hydref 2ail, 2024

Podlediadau amrywiol ar gyfer pobol sy'n dysgu Cymraeg, a siaradwyr Cymraeg newydd - dyma gyfle i wrando ar uchafbwyntiau rhai o raglenni Radio Cymru yn ystod mis Medi yng nghwmni Aled Hughes a Valmai Griffiths.

Geirfa ar gyfer y bennod:-

Clip 1 Trawsblaniad calon: Heart transplant Cwpan y Byd: World Cup Y garfan: The squad Be mae o’n ei olygu: What does it mean

Clip 2 Ymateb: Response Cyflawn: Complete Rhyng Gol: Inter college Di-lol: No nonsense Yn y pen draw: In the end Enwogrwydd: Fame Rhyngwladol: International Corwynt: Hurricane Cyfweliadau: Interviews Medra: I can

Clip 3 Cyfryngau cymdeithasol: Social media Dilynwyr: Followers Hyrwyddo: To promote Bob cwr: Every corner Yn gyfrifol am: Responsible for Dylsen ni neu dylen ni: We should Cenedl: Nation Yn ormodol: Excessively

Clip 4 Swyddog Datblygu Cymunedol; Community Development Officer Darganfod: To discover Addas: Appropriate Ymgeisiais i: I applied Gwobr: Award Diolchgar: Thankful Enwebu: To nominate Ysbrydoli: To inspire Ystyried: To consider Trochi: To immerse Yn y bôn: Basically

Clip 5 Cynefin: Abode Yn falch iawn: Very proud Cyfathrebu: Communicating

Clip 6 Dylanwad: Influence Degawd: Decade Cyfnod: Period Cyfansoddi: To compose Alawon: Tunes Cyfrol: Book Cyfarwydd: Familiar

Clip 7 Enwebiadau: Nominations Sylweddol: Substantial Yn fraint: An honour Yn ychwanegol: Additionally to Plentyndod: Childhood Cyswllt: Connection Celfyddydau: Arts

Wed, 02 Oct 2024 13:32:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Medi'r 10fed 2024

Podlediad ar gyfer pobol sy'n dysgu Cymraeg, a siaradwyr Cymraeg newydd - dyma gyfle i wrando ar uchafbwyntiau rhai o raglenni Radio Cymru yn ystod mis Awst yng nghwmni Aled Hughes a Valmai Griffiths.

Geirfa ar gyfer y bennod:-

Clip 1 – Sian Phillips Cysylltiadau : Connections Dodi : To put Adrodd : To recite Am wn i : I suppose Y fraint : The honour Gwrthod : To refuse

Clip 2 - Megan Williams Awgrymu : To suggest Yr Unol Daleithiau : The United States Yn gyffredinol : Generally Cymuned : Community Golygydd : Editor

Clip 3 – Katie Hall Cyflwyniad : Introduction Gradd : Degree Y fath beth : Such a thing

Clip 4 – Lili Mohammad Caeredin : Edinburgh Ysbrydoli : To inspire Datblygu : To develop Sioe gerdd : Musical Llywodraeth : Government Rhyfel : War Doniol : Amusing Ysgafn : Light O ddifri : Serious Arwain y fyddin : Leading the army

Clip 5 – Elen Rhys ‘Sa i’n gwybod’ : am ‘dw i ddim yn gwybod’ Mo’yn' : am ‘isio’ Diwydiant : Industry Diflannu : To disappear Y cyfnod clo : The lockdown

Clip 6 - Andy Bell Cyfarwydd â : Familiar with Torf : Crowd Drwy gyfrwng : Through the medium Darlledwr cyhoeddus : Public broadcaster Cynghrair : League Campau : Sports Neuadd mabolgampau : Sport halls Corfforol : Physical Ar y brig : On top Dyfarnwyr a hyfforddwyr : Referees and coaches

Clip 7 – Pwyll ap Sion Cyfeirio at : To refer to Cynhyrchu : To produce Mor uchelgeisiol : So ambitious Cysyniad : Concept Offerynnau : Instruments Yn wirioneddol anhygoel : Really incredible Athrylith : Genius Cydio : To take hold Y tu hwnt i : Beyond

Clip 8 – Prif Stiward Deugain mlynedd : 40 years Haeddu mensh : Deserving a mention

Tue, 10 Sep 2024 15:47:00 +0000

Chwarae

Sgwrsio: Aleighcia Scott

‘Sgwrsio’ ydy enw’r podlediad hwn ac mae’n cael ei gyflwyno gan Nick Yeo sydd yn siaradwr Cymraeg newydd. Yn y bennod hon mae Nick yn sgwrsio gyda siaradwr Cymraeg newydd arall, sef Aleighcia Scott.

Tue, 10 Sep 2024 13:00:00 +0000

Chwarae

Sgwrsio: Kieran McAteer

‘Sgwrsio’ ydy enw’r podlediad hwn ac mae’n cael ei gyflwyno gan Nick Yeo sydd yn siaradwr Cymraeg newydd. Yn y bennod hon mae Nick yn sgwrsio gyda siaradwr Cymraeg newydd arall, sef Kieran McAteer.

Tue, 13 Aug 2024 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Awst y 6ed 2024

Podlediad ar gyfer pobol sy'n dysgu Cymraeg, a siaradwyr Cymraeg newydd - dyma gyfle i wrando ar uchafbwyntiau rhai o raglenni Radio Cymru yn ystod mis Gorffennaf yng nghwmni Aled Hughes a Valmai Griffiths.

Geirfa ar gyfer y bennod:

Clip 1 Cneifio - Shearing Canolbwyntio - To concentrate Bawd - Thumb Cyfathrebu - To communicate Yr wyddor - The alphabet Yn rhyfeddol - Wonderful

Clip 2 Cyn-bostfeistr - Former postmaster Mi gaeth ei garcharu ar gam - He was wrongly imprisoned Cyfrinachol - Secret Enw barddol - Bardic name Yn darlledu - Broadcasting Y profiad a’r anrhydedd - The experience and the honour Gwlychu - To get wet

Clip 3 Penodiad - Appointment Swydd Efrog - Yorkshire Balch - Proud Traddodiad - Tradition Cynghrair y Cenhedloedd - Nations League Hyfforddi - To coach Amddiffynnwr - Defender Caerlŷr - Leicester Datblygu - To develop Amheuaeth - Suspicion

Clip 4 O‘ch cwmpas chi - Around you Cofleidio - To cuddle Cadw cysylltiad - Keeping in touch Adnod - A verse Ara deg - Slow Rhaniad - A split Bellach - By now Cyfoedion - Peers Andros o greulon - Terribly cruel

Clip 5 Wedi hen arfer - Well used to Unigryw - Unique Dyfeisiadau sain - Sound devices Cyn pen hir a hwyr - Eventually Llwythi - Loads Trychinebus - Disastrous Hanner ei malu - Half broken Yn gyfangwbl - Completely

Clip 6 Uchafbwynt - Highlight Gwatsiad - To watch Trydanol - Electric Ocheniad anferthol o ryddhad - A huge sigh of relief

Clip 7 Mam-gu - Nain Yr hewl neu heol - Y ffordd Dwlu ar - Yn hoff iawn o Cymeriadau - Characters Trwy gydol dy fywyd - All your life Cymuned - Community Yn iau - Younger

Clip 8 Paratoi ei ieir - Preparing his hens Creaduriaid - Creatures Padell - Pan Brwnt - Dirty Barnu - To adjudicate Graen - Condition Gwedd - Appearance Dodwy - To lay an egg Sbri - Fun

Tue, 06 Aug 2024 13:00:00 +0000

Chwarae

Sgwrsio: Jess Martin

‘Sgwrsio’ ydy enw’r podlediad hwn ac mae’n cael ei gyflwyno gan Nick Yeo sydd yn siaradwr Cymraeg newydd. Yn y bennod hon mae Nick yn sgwrsio gyda siaradwr Cymraeg newydd arall, sef Jess Martin, sydd yn gyfrifol am y cyfrif Instagram ‘dysgugydajess’.

Tue, 09 Jul 2024 08:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Gorffennaf yr 2il 2024.

Geirfa Ar Gyfer Y Bennod:

Clip 1 Cynadleddau: Conferences Ar ein cyfyl ni: Near to us Cael ein rhyfeddu: Being amazed Ar y cyd: Jointly Gwthio: To push Gweld ei eisiau e: Missing him Diolchgar: Thankful Dyletswydd: Duty Gwerthfawr: Valuable Hunanhyder: Self-confidence

Clip 2 Rhaid i chi faddau i mi: You must forgive me Ar wahân: Seperately Trafferthion: Problems Antur: Adventure Bwriad: Intention Daearyddol: Geographical

Clip 3 Mam-gu: Grandmother Y bwrdd: The table Cwyno: Complain Sylweddoli: To realise Atgof: A memory Dylanwad: Influence Cerddorol: Musical Yn y pendraw: In the end Magwraeth: Upbringing

Clip 4 Arfogi: To arm Cyfuniad: Combination Cyfranwyr: Contributors Cyflwr: Condition Rhwydd: Easy Ymateb: Response Cyfarwydd â: Familiar with Llwyth: Loads Ystrydebol: Stereotypical Sa i’n siŵr: I’m not sure

Clip 5 Anrhydedd: Honour Diwylliant: Culture Ymafael â: To grasp Ail-law: Second hand Arwydd o barch: A mark of respect

Clip 6 Rhagweld: To anticipate Awyrgylch: Atmosphere Bwrlwm: Buzz Cyfrannu: To contribute Ymchwil: Research Wedi amcangyfrif: Has estimated Dosraniad penodol: Specific apportionment Nwyddau swyddogol: Official products Denu: To attract

Clip 7 Cyfansoddwr: Composer Gwahanol rannau: Different parts Chwibanu: Whistling Aeth y lle yn wenfflam: The place went wild Ei holl adnoddau: All her ‘assets’ Ymddangos: Appearing Syllu: Staring Eiddo: Property Tu draw i gydymdeimlad: Beyond sympathy Trysor: Treasure Cymeradwyaeth: Applause

Clip 8 Tywynnu: Shining Cyfryngau cymdeithasol: Social media Eisoes: Already Dilynwyr: Followers

Tue, 02 Jul 2024 13:00:00 +0000

Chwarae

Sgwrsio: Joshua Morgan

‘Sgwrsio’ ydy enw’r podlediad hwn ac mae’n cael ei gyflwyno gan Nick Yeo sydd yn siaradwr Cymraeg newydd. Yn y bennod hon mae Nick yn sgwrsio gyda siaradwr Cymraeg newydd arall, sef Joshua Morgan, sydd hefyd yn cael ei adnabod fel 'Sketchy Welsh'.

Tue, 11 Jun 2024 08:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Mehefin y 4ydd 2024.

Podlediad ar gyfer pobol sy'n dysgu Cymraeg, a siaradwyr Cymraeg newydd - dyma gyfle i wrando ar uchafbwyntiau rhai o raglenni Radio Cymru yn ystod mis Mai yng nghwmni Aled Hughes a Valmai Griffiths.

Geirfa ar gyfer y bennod:-

Clip 1 Creais i - I created Pam est ti ati - Why you went about it Cerddoriaeth - Music

Clip 2 Hediadau - Flights Ymdopi - To cope Blinedig - Tiring Seibiant - A rest Effro - Awake Wrth y llyw - At the tiller Newid perchnogaeth - Change of ownership Diwydiant - Industry Adfer - To recover

Clip 3 Profiadau -Experiences Antur - Adventure Rhyngwladol - International Gwerthfawr tu hwnt - Extremely valuable Anhygoel - Incredible

Clip 4 Rhydychen - Oxford Rhyfedd - Strange Prif Weinidog - Prime Minister Doniol - Amusing Dwyrain Canol - Middle East Cyfreithiwr - Solicitor

Clip 5 Chwerthin - To laugh Y cof cynta - The first memory O waelod bol- From the bottom of the stomach Gweladwy - Visual Llwyfan - Stage

Clip 6 Ynglŷn â - Regarding Breuddwyd - A dream ‘Swn i ddim yn synnu - I wouldn’t be surprised Wedi eu dodrefnu - Fitted Rargian mawr - Goodness me Cnau - Nuts Chwalu mhen i - Blew my mind Ffasiwn beth - Such a thing

Clip 7 Magu hyder - To build confidence Pennod - Episode

Clip 8 Cyfrifoldeb - Responsibility Dangos parch - To show respect Ysbrydoli - To inspire Croesawgar - Welcoming Gwefreiddiol - Thrilling Yn falch o fy hun - Proud of myself Diwylliant - Culture Llenyddiaeth - Literature

Tue, 04 Jun 2024 13:00:00 +0000

Chwarae

Sgwrsio: Luciana Skidmore

‘Sgwrsio’ ydy enw’r podlediad hwn ac mae’n cael ei gyflwyno gan Nick Yeo sydd yn siaradwr Cymraeg newydd.

Yn y bennod hon mae Nick yn sgwrsio gyda siaradwr Cymraeg newydd arall, sef Luciana Skidmore.Cafodd Luciana ei geni ym Mrasil, ond erbyn hyn mae hi yn byw ac yn gweithio yng Nghaerdydd.

Tue, 14 May 2024 08:30:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Ebrill y 30ain 2024.

Ar Blât – Elinor Snowsill

Y cyn-chwaraewr rygbi Elinor Snowsill oedd gwestai Beca Lyne-Pirkis ar y rhaglen Ar Blât yn ddiweddar, gyda’r ddwy yn trafod ryseitiau, atgofion a sut mae bwyd yn effeithio ar ein bywydau ni bob dydd. Mae coginio yn rhan fawr o fywyd teulu Elinor felly siawns ei bod hi wedi bwyta’n dda ac yn iach pan oedd hi’n ifanc…?

Cyn-chwaraewr Former player Rysetiau Recipes Atgofion Memories Gwrthod To refuse Cytbwys Balanced Adnabyddus Famous Wastad Always

Dros Frecwast – Toiledau Cyhoeddus

Wel dw i’n siŵr bod Elinor yn bwyta’n iachach nawr nag oedd hi pan oedd hi’n ifanc! Ar fore Llun yr 22ain o Ebrill, diffyg toiledau cyhoeddus oedd yn cael sylw ar raglen Dros Frecwast. Buodd Gethin Morris Williams yn sgwrsio gyda Lois Mererid Edwards, o Langefni ar Ynys Môn. Fel cawn ni glywed, mae Lois yn diodde o gyflwr meddygol sy’n golygu bod toiledau cyhoeddus yn bwysig iawn iddi hi … Diffyg Lack of Cyflwr Condition Coluddyn Bowel Rheolaeth Control Straen Stress Croen Skin Ar hap Randomly Ailadroddus Repetitious Cyfleusterau cyhoeddus Public conveniences Cymryd yn ganiataol Taking for granted

Bore Cothi – Menna Williams

Lois Mererid Edwards oedd honna’n sôn am pa mor bwysig yw bod digon o doiledau cyhoeddus ar gael, yn enwedig i’r rhai sy’n diodde o gyflwr meddygol. Menna Williams o Langernyw yn Sir Conwy ydy enillydd Tlws John a Ceridwen Hughes eleni. Gwobr yw hon sy’n cael ei rhoi bob blwyddyn yn Eisteddfod yr Urdd, am gyfraniad sylweddol i fywyd pobl ifanc Cymru. Wythnos diwetha, Heledd Cynwal oedd yn cadw sedd Shân Cothi yn gynnes, a chafodd hi sgwrs fach gyda Menna ar y rhaglen: Tlws Trophy Cyfraniad sylweddol A substantial contribution Braint A privilege Dirprwy Deputy Cyfeilio To accompany (on piano) Amyneddgar iawn Very patient Llenni Curtains Deuawd Duet Pan ddaru o Pan wnaeth e Ienga Ifanca Anrhydedd An honour

Beti a’i Phobol – Shelley Rees

A llongyfarchiadau mawr i Menna Williams ar ennill y Tlws arbennig yna, dw i’n siŵr bydd hi’n mwynhau’r seremoni yn Eisteddfod yr Urdd eleni. Shelley Rees yr actores, a chyflwynydd Radio Cymru oedd gwestai Beti George ar ei rhaglen nos Sul. Yma mae Shelley yn sôn am actio. Mae hi wedi perfformio ers pan oedd hi’n blentyn bach, ond nawr bod hi’n bum deg oed tybed ydy hi’n anoddach iddi hi gael gwaith actio? Cyflwynydd Presenter Sefyll yn llonydd Standing still Menywod Merched Arallgyfeirio Diversify Ymgyrchu To campaign Egni Energy Drygionus Naughty Yn go glou Yn eitha cyflym Mam-gu Nain Taw Mai

Aled Hughes – Singapore

Ychydig o hanes gyrfa actio Shelley Rees yn fanna ar Beti a’i Phobol. Basen ni’n disgwyl clywed sgwrs Gymraeg mewn ystafell athrawon, neu gweld eisteddfod mewn ysgol yng Nghymru …ond yn Singapore? Wel dyna sy’n digwydd mewn un ysgol draw ar yr ynys bell honno, diolch i bennaeth o Gymru, sydd wedi recriwtio nifer o athrawon Cymreig i weithio yn yr ysgol. Rhys Myfyr, un o athrawon yr ysgol fuodd yn sgwrsio gydag Aled Hughes: Pennaeth Head Rhyfedd Strange Rhyngwladol International Wedi ei leoli Located Diwylliannol Cultural Hap a damwain Luck Denu To attract Ymddiried To trust Cystadleuol Competitive

Dros Ginio – Llyfrau

Eisteddfod ysgol yn Singapore, gwych on’d ife? Tybed faint o lyfrau dych chi'n llwyddo i'w darllen o glawr i glawr? Yn ddiweddar, mae sawl ap yn crynhoi cynnwys llyfrau, ond ydy hyn yn mynd i gael effaith ar werthiant llyfrau? Ar Dros Ginio ddydd Mawrth diwetha, buodd Jennifer Jones yn holi'r awdur a'r golygydd, Elinor Wyn Reynolds am ei barn: Clawr Cover Crynhoi cynnwys To summarise the content Cyfrolau Books Adolygiadau Review Yn ei chrynswth In its entirety Drwgdybus Suspicious Yn hytrach na Rather than Bod dynol Human being Bygythiad Threat Annog To encourage Agor cil y drws To open the door slightly

Tue, 30 Apr 2024 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Ebrill y 23ain 2024.

1 Trystan ac Emma – Hyd 1.49.

Ar eu rhaglen wythnosol mae Trystan ac Emma yn cynnal cwis gyda Ieuan Jones neu Iodl Ieu fel mae’n cael ei alw. Ac yn ddiweddar roedd rhaid i Ieuan ofyn cwestiwn tie break i Trystan, Emma, a’u gwestai Megan...a dyma’r cwestiwn:

Yn ddiweddar Recently Llongyfarchiadau Congratulations

2 Rhaglen Ffion Dafis – Hyd 2.28.

Wel, dan ni’n gwybod rŵan pa mor gyflym mae cangarŵ yn medru rhedeg yn tydan?

Ar hyn o bryd mae‘r actor Dafydd Emyr yn perfformio mewn drama lwyfan yn Saesneg yn Theatr Clwyd, Yr Wyddgrug. Enw’r ddrama ydy ‘Kill Thy Neighbour‘ a chafodd ei sgwennu gan y dramodydd Lucie Lovatt. Mi gafodd Ffion Dafis, yn ei rhaglen bnawn Sul, sgwrs efo Dafydd Emyr er mwyn cael gwybod dipyn mwy am y ddrama.

Trawiadol Striking Difrifol Serious Cyfoes Modern Cyfredol Contemporary Y felltith The curse Dychmygol Imaginary Trigolion cynhenid Indigenous residents Estroniaid cefnog Rich outsiders Rhwystro To prevent (G)oblygiadau Consequences Gostwng yn ddifrifo Fallen sharply

3 Beti a’i Phobol – Hyd 2.51.

Dafydd Emyr yn fanna’n sôn am y ddrama ‘Kill Thy Neighbour‘ sydd i’w gweld yn Theatr Clwyd yr Wyddgrug.

Y nofelydd, cogydd ac actores Rhian Cadwaladr oedd gwestai Beti George ddydd Sul ac yn y clip hwn mae hi’n sôn am ei henw ‘Cadwaladr’. Mae hi hefyd yn sôn ei bod yn hoff o hel achau, ac wedi canfod ei bod yn perthyn i Cadwaladr, Brenin y Brythoniaid. Mae hi hefyd yn sôn am ei chefndir yn Llanberis a hanes ei rhieni.

Hel achau To genealogize Y Brythoniaid The Britons Canfod To find Plwyf Parish Ymwybodol Aware Rhyfedd Strange Dirprwy swyddog Deputy officer Awyrlu Airforce Be dach chi’n dda? What are you doing? Alla i ddychmygu can imagine

4 Aled Hughes – Hyd 2.00

Wel, wel, mae Rhian Cadwaladr yn perthyn i un o frenhinoedd y Brythoniaid – pwy fasai’n meddwl!

Mae Antur Waunfawr yn dathlu pen-blwydd yn bedwar deg oed eleni. Mae’r Antur yn rhoi gwaith a chyfleoedd i bobol sydd ag anghenion dysgu ychwanegol yn y gogledd orllewin. Ddydd Gwener y deuddegfed o Ebrill, ‘roedd na daith feics pedwar deg milltir o hyd fel rhan o’r dathliad. Mi fuodd Aled Hughes draw i Gaernarfon i sgwrsio efo Jack Williams, sy’n trefnu’r daith feics ar ran Antur Waunfawr.

Dathliad Celebration Unigolion Individuals Trwsio To repair

5 Bore Cothi – Hyd 2.26.

A phen-blwydd hapus i Antur Waunfawr sy’n gwneud gwaith gwerth chweil yn ardal Arfon yng Ngwynedd.

Antur arall sy’n gwneud gwaith campus yng Ngwynedd ydy Antur Aelhearn ym Mhen Llŷn, ac yn ddiweddar ar Bore Cothi, cafodd Shan sgwrs efo John Pritchard, Dirprwy Gadeirydd yr Antur. Mae’r Antur am brynu Becws Glanrhyd, Llanaelhaearn, sydd wedi bod yn yr ardal am bron i gan mlynedd.

Gwerth chweil Worthwhile Dychmygu To imagine Galwad A call Arwr Hero Mor ddiolchgar So thankful Llewyrchus Prosperous Yn hanfodol Essential Craidd Core Ehangu To expand Cynhyrchu To produce Go sylweddol Quite substantial Os na watsia i If I don’t look out

6 Dros Ginio – Hyd 2.30.

Pob lwc i’r Antur efo’r fenter newydd, dw i’n siŵr bydd hi’n llwyddiant mawr.

Ddydd Mawrth diwetha ar raglen Dros Ginio, mi gafodd Catrin Heledd gwmni’r meddyg teulu Dr Llinos Roberts, a dyma i chi flas ar sgwrs gaethon nhw am gyflwr ein gwallt ac am effaith hynny ar ein hiechyd:

Cyflwr Condition Dw i yn cyfadde I admit Blewyn A hair Straen Stress Yn raddol Gradually Yn ei gylch e About it Ymddangos To appear Ansawdd Texture Menywod Merched Brau Brittle

Tue, 23 Apr 2024 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Ebrill yr 16eg 2024

Pigion y Dysgwyr – Francesca

Dych chi’n un o’r rhai sy’n symud eich dwylo wrth siarad? Mae ymchwil yn dangos mai Eidalwyr sy’n defnyddio y mwya o’r ‘stumiau hyn wrth siarad a rhannu straeon! Mae teulu Francesca Sciarrillo yn dod o’r Eidal a gofynnodd Alun Thomas iddi oedd hi’n cytuno gyda’r ymchwil...

(Y)stumiau Gestures

Ymchwil Research

Ystrydebol Cliched

Ymwybodol Aware

Sylwi To notice

Hunaniaeth Identity

Am wn i I suppose

Mynegi To express

Lleisiau Voices

Barn An opinion

Pigion y Dysgwyr – Llyfrau Hanes

Bron y gallen ni glywed dwylo Francesca’n symud yn ystod y sgwrs yna on’d ife? Ond dwi’n siŵr mai llonydd iawn basai ei dwylo hi wrth drafod pethau diflas, a llyfrau hanes diflas oedd testun sgwrs Aled Hughes gyda’r hanesydd Dr Mari William fore Iau, ond beth sy’n ddiflas i’r hanesydd tybed?

Llonydd Still

Diflas Boring

Milwrol Military

Agweddau Aspects

Yn ddiweddar Recently

Pori To browse

Taro To strike

Cymhleth Complicated

Rhaid i mi gyfadde(f) I must admit

Ysgolheictod Scholarship

Astrus Obscure

Pigion y Dysgwyr – Beti a Huw

Dr Mari William oedd honna’n sôn wrth Aled Hughes am ba lyfrau hanes sy’n ddiflas iddi hi. Nos Lun ar S4C, roedd cyfres newydd i’w weld sef Cysgu o Gwmpas. Beti George a Huw Stephens sydd yn cysgu o gwmpas Cymru mewn gwestai moethus. Yn y rhaglen gynta, roedd y ddau’n ymweld â Pale Hall yn Llandderfel ger y Bala, ac roedd Beti yn cael aros yn yr un ystafell ac y buodd y Frenhines Victoria yn aros ynddi flynyddoedd maith yn ôl! Shan Cothi fuodd yn holi’r ddau. Moethus Luxurious

Cyflwynydd Presenter

Darganfod To discover

Anhygoel Incredible

Pigion y Dysgwyr – Gwyl Ban Geltaidd

Wel dyna fywyd braf gan Beti a Huw, on’d ife, yn cael aros mewn gwestai moethus ac yn cael bwyta bwyd anhygoel! Sara Davies enillodd cystadleuaeth Cân i Gymru eleni ac mae enillydd y gystadleuaeth honno wastad yn cynrychioli Cymru yn yr Ŵyl Ban-Geltaidd, sy’n cael ei chynnal bob blwyddyn yn Iwerddon. Yn nhref Carlow, yn ne-ddwyrain Iwerddon oedd yr Ŵyl eleni ac enillodd Sara gystadleuaeth y Gân Ryngwladol Orau yn yr Ŵyl gyda'r gân ‘Ti’. Gofynnodd Aled Hughes iddi hi fore Llun sut oedd hi’n teimlo ar ôl iddi hi ennill y gystadleuaeth... Rhyngwladol International

Suddo To sink

Alla i ddychmygu I can imagine

Profiadau Experiences

Canlyniad Result

Pigion y Dysgwyr – Jonathan Rio

A llongyfarchiadau mawr i Sara am y fuddugoliaeth on’d ife! Gwestai Beti George oedd Jonathan Roberts sy’n dod o’r Bala yn wreiddiol ac sydd erbyn hyn yn gweithio fel cyfieithydd yn Rio de Janeiro ers bron i 30 mlynedd. Buodd yn byw yn Lerpwl a Llundain cyn teithio i Brasil a syrthio mewn cariad gyda’r ddinas. Dyma fe’n sôn wrth Beti am yr adeg daeth ei dad i aros ato fe yn Rio...

Buddugoliaeth Win

Cyfieithydd Translator

Peryglus Dangerous

Ffon Stick

Pigion y Dysgwyr – RNLI

Mae’n swnio fel bod tad Jonathan yn ddyn lwcus iawn ond yw e? Mae’r RNLI yn dathlu dau ganmlwyddiant eleni ac Emma Dungey (ynganu fel Bungee jump) o orsaf Bad Achub Y Bari, fuodd yn sôn wrth Shan Cothi fore Gwener am sut daeth hi ymuno â’r RNLI..

Dau ganmlwyddiant Bicentenary

Bad achub Lifeboat

Ymuno â To join

Rhiant Parent

Mewn cysylltiad â In contract with

Hyfforddiant Training

Tue, 16 Apr 2024 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Ebrill yr 9fed 2024

Pigion y Dysgwyr - Rosalie Caryl 020224

Rosalie Lamburn o Moggerhanger ger Bedford oedd gwestai Caryl nos Fawrth ac roedd Caryl eisiau gwybod mwy am gefndir Rosalie. Cafodd hi ei geni yn Hong Kong ar ddechrau’r rhyfel, cyn symud i fyw i Awstralia a symud wedyn o fanno i Ddeiniolen ger Llanberis. Dyma Rosalie yn dechrau drwy sôn am ei hatgofion o Awstralia. Rhyfel War

Atgofion Memories

Mynyddog Mountainous

Anferth Huge

Bobol annwyl Goodness me

Llong Ship

Grawnwin Grapes

Pigion y Dysgwyr – Magnets Oergell Aled Hughes 030424

Rosalie Lamburn oedd honna’n sôn am ei phrofiad yn symud i Gymru o Awstralia pan oedd hi’n chwech oed. Dych chi’n un o ‘r rhai sy’n hoff o brynu magnet i roi ar y ffrij, neu’r oergell, pan dych chi ar wyliau? Wel mae’n ffordd dda o gofio am y gwyliau ymhen blynyddoedd wedyn on’d yw e? Mae Lowri Mair Williams newydd fod yn teithio am 5 mis yn Asia ac fel cawn ni glywed, mae casglu magnetau yn rhan bwysig o’i gwyliau iddi hi...

Traddodiad Tradition

Celf Art

Llawn bwrlwm Buzzing

Cynnyrch lleol Local produce

Pwytho â llaw Handstitched

Pren Wood

Cysylltiad Connection

Atyniad Attraction

Pigion y Dysgwyr – Clare Mackintosh Dros Ginio 02.04.24

Faint o le sydd ar ffrij Lowri erbyn hyn tybed i gadw’r holl fagnetau na? Mae’r awdures Clare Mackintosh, sy’n byw yn y Bala, wedi cyhoeddi ei llyfr diweddara. Fel arfer basen ni’n cysylltu ei llyfrau hi â ffuglen a throsedd, ac mae ei llyfrau wedi gwerthu dros 2 filiwn ar draws y byd. Mae ei llyfr diweddara yn wahanol iawn i’r lleill ac yn sôn am ei phrofiad personol hi o alar…

Ffuglen a throsedd Fiction and crime

Diweddara Most recent

Galar Grief

Dynes Menyw

Cennin Pedr Daffodils

Amser maith yn ôl A long time ago

Yn union Exactly

Pigion y Dysgwyr – Cerys Hafana Beti a’i Phobol 070404

A dw i’n siŵr bydd llyfr diweddara Claire yn gysur ac yn gymorth i rai eraill sy’n galaru ar ôl colli rhywun agos. Tair perfformwraig sydd i’w clywed yn y tri chlip nesa ‘ma gan ddechrau gyda’r delynores ifanc, Cerys Hafana, oedd yn westai ar Beti a’i Phobol ddydd Sul, Dim ond 22 oed ydy hi ac mae hi’n berfformwraig boblogaidd iawn oherwydd ei harddull arbennig yn canu’r delyn. Cafodd hi ei geni yn Chorlton, Manceinion ac yma mae hi’n sôn am hanes ei theulu….

Cysur Comfort

Telynores Harpist

Arddull Style

Chwarelwyr Quarrymen

Dychwelyd To return

Cwympo To fall

Pigion y Dysgwyr – Golden Oldies Bore Cothi 020404

Ac mae Cerys yn perfformio mewn sawl lleoliad yng Nghymru rhwng nawr a’r haf – cerwch i’w gweld os cewch chi gyfle, mae’n delynores arbennig iawn. Buodd Shelley Morris o Faenclochog yn Sir Benfro yn sôn am brosiect arbennig sef y Golden Oldies ar Bore Cothi. Cynllun ydy hwn drwy Gymru sy’n cynnig siawns i rai ddod at ei gilydd i fwynhau a chael cyfle i ganu pob math o ganeuon, nid fel côr, ond yn fwy hamddenol. Ond mae Shelley yn berfformwaig ei hunan hefyd, a dyma hi’n sôn wrth Shan Cothi am ei phrofiad hi o berfformio ar lwyfannau enwog iawn...

Hamddenol Leisurely Profiad Experience Llwyfannau Stages Nefoedd annwyl Good Heavens

Pigion y Dysgwyr – Connie Orff Caryl 030204

Wel pob lwc i’r Golden Oldies on’d ife? Mae’n swnio’n brosiect diddorol a hwyliog iawn. Ac yn ola, y frenhines drag, Connie Orff, gafodd sgwrs gyda Caryl i sôn am beth sy’n gwneud perfformiad drag llwyddiannus … Dylanwadau Influences

Uniaethu fel To identify as

Ffraeth Witty

Israddol Inferior

Caniatáu To permit

Tue, 09 Apr 2024 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Ebrill yr 2il 2024

Pigion y Dysgwyr – Tomos Owen Mae dyn o Gaernarfon wedi dechrau menter newydd yn gwneud "smoothies". Beth sy’n arbennig ydy bod beic yn cael ei ddefnyddio i gynhyrchu’r "smoothies". Cafodd Aled Hughes air gyda Tomos Owen ddydd Mawrth diwetha am ei fenter. Cynhyrchu To produce

Ar y cyd Together

Hybu To promote

Maeth Nutrition

Troellwr Spinner

Atgofion Memories

Agwedd Aspect

Lles Welfare

Manteisio ar To take advantage of

Addas Suitable

Pigion y Dysgwyr – Andy John Wel dyna ffordd ddiddorol o gael plant i yfed "smoothies" on’d ife? Sawl Archesgob sydd gyda tatŵ tybed? Wel, mae gan Archesgob Cymru, Y Parchedicaf Andy John, datŵ mawr iawn a fe oedd gwestai Beti George ar Beti a’i Phobol yr wythnos hon… Archesgob Archbishop

Y Parchedicaf The Most Reverand

Atgof memory

Pam lai? Why not?

Olrhain To trace

Pigion y Dysgwyr – Pasg Hanes tatŵ’r Archesgob yn fanna ar Beti a’i Phobol. Ond sôn am ddathliadau’r Pasg oedd y Parchedig Beti Wyn James pan fuodd hi’n sôn am draddodiadau’r Pasg ar draws y byd wrth Shan Cothi. Dyma’r gweinidog o Gaerfyrddin yn sôn am sut mae Cristnogion Ethiopia’n dathlu… Traddodiadau Traditions

Gweinidog Minister

Amrywio To vary

Y Grawys Lent

Ymprydio To fast

Dipyn o her Quite a challenge

Gwylnos A vigil

Y wawr Dawn

Mae’n ymddangos i mi It appears to me

Pigion y Dysgwyr – Twin Town Y Parchedig Beti Wyn James oedd honna’n sôn am ddathliadau Pasg Ethiopia. Nos Lun wythnos diwetha ar ei raglen cafodd Rhys Mwyn gwmni yr actor Llŷr Ifans. Fe, a’i frawd Rhys, oedd prif gymeriadau’r ffilm gomedi enwog Twin Town recordiwyd yn Abertawe a’r cyffiniau. Dyma Rhys yn holi Llŷr am ei atgofion o cael ei gastio i actio yn y ffilm…… Prif gymeriadau Main characters

Cyffiniau Vicinity

Ymchwil manwl iawn Very detailed research

Ymwybodol Aware

Awyddus iawn Very keen

Cyfweliad Interview

Fatha Fel

Plentyndod Childhood

Profiad Experience

Pigion y Dysgwyr – Piano

Ac os dych chi wedi gweld y ffilm, dw i’n siŵr basech chi’n cytuno bod perthynas y ddau frawd wedi dod drosodd yn wych ynddi hi. Mae sawl diwrnod arbennig yn ystod y flwyddyn i ddathlu’r hyn neu’r llall on’d oes yna? Ond oeddech chi’n gwybod bod Diwrnod Rhyngwladol y Piano i’w gael? Catrin Haf Jones fuodd yn holi’r pianydd Gwenno Morgan ar Dros Ginio a gofyn iddi hi beth mae’r diwrnod arbennig hwn yn ei olygu iddi hi…

Offeryn Instrument

Cyflawni To achieve

Anwybyddu To ignore

Cymryd yn ganiataol Taking for granted

Cerddorfa Orchestra

Cyfeilyddion Accompanists

Hyblyg Flexible

Y deunawfed ganrif 18th century

Esblygu To evolve

Pigion y Dysgwyr – Isabella Ac mae perfformio yn ganolog i’r sgwrs nesa ‘ma wrth i ni wrando ar Aled Hughes yn sgwrsio gyda Isabella Colby Browne, actores sydd wedi dysgu Cymraeg, ac sydd erbyn hyn yn actio yn Gymraeg ar lwyfan gyda chwmni Arad Goch.… Mae Isabella yn dal i gael gwersi Cymraeg ar-lein ac mae hi am fynd ar gwrs i Nant Gwrtheyrn cyn bo hir.

Yr Wyddgrug Mold

Llwyfan Stage

O ddifri(f) Seriously

Tanio dy frwdfrydedd Sparked your enthusiam

Argraff enfawr A huge impression

Diwylliant Culture

Ailgysylltu To reconnect

Parch Respect

Tue, 02 Apr 2024 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr y 26ain o Fawrth 2024

Pigion y Dysgwyr – Shelley Musker Turner Ddydd Mercher diwetha cafodd Shan Cothi gyfle i sgwrsio gyda Shelley Musker Turner sy’n aelod o’r grwp gwerin Calan, ond yn y clip nesa ‘ma sgwrsio maen nhw am waith Shelley gyda cheffylau yn y byd ffilmiau. Gweithio fel cyfrwywr mae hi a dyma hi’n sôn mwy am y gwaith Cyfrwywr Saddler

Cymwysterau Qualifications

Ffodus Lwcus

Creadigol Creative

Ail-greu To recreate

Lledr Leather

Cyfrwy Saddle

Ar waith In the pipeline

Amrywiaeth Variety

Pigion y Dysgwyr – Mike Olson Waw, mae Shelley wedi gweithio ar rai o’r ffilmiau mwya enwog, on’d yw hi? Daw Mike Olson o Winnipeg yng Nghanada yn wreiddiol ond mae e wedi dysgu Cymraeg ac yn ei defnyddio yn ei waith bob dydd. Fe yw Dysgwr y Flwyddyn Iechyd Cyhoeddus Cymru. Cafodd Aled Hughes sgwrs gyda Mike ddydd Mercher ar ei raglen, a dyma’r cwestiwn cynta ofynnodd Aled iddo fe... Iechyd Cyhoeddus Public Health

Cydweithiwr Co-worker

Sylwi To notice

Heb os nac oni bai Without doubt

Brwdfrydedd Enthusiasm

Y cyfnod clo The lockdown

Degawd Decade

Ymdrech Effort

Pigion y Dysgwyr – Cofio Y Gwanwyn Mike Olson oedd hwnna’n sôn am ei daith i ddod yn siaradwr Cymraeg rhugl. Y Gwanwyn oedd thema rhaglen archif Radio Cymru “Cofio” yr wythnos hon. A phob Gwanwyn wrth gwrs mae’r clociau yn cael eu troi ymlaen awr. Dyma’r hanesydd Bob Morus i esbonio pam dyn ni’n gwneud hyn, a syniad pwy oedd e yn y lle cynta Ymgyrch Campaign

Ymwybodol Aware

Goleuni Light

Glynu To stick

Galluogi To enable

Heulwen liw nos Evening sun

Ennyn cefnogaeth To elicit support

Mesur A Bill

Deddf Statute

Cynhyrchu arfau Arms manufacturing

Ar fyrder In haste

Pigion y Dysgwyr – Liz Saville Roberts Cofiwch droi’r clociau yna ymlaen cyn mynd i’r gwely nos Sadwrn nesa, ac roedd hi’n ddiddorol cael gwybod ychydig o hanes yr arfer yma on’d oedd hi? Liz Saville Roberts yw Arweinydd Plaid Cymru yn San Steffan ac mae hi newydd ymddangos ar restr flynyddol cylchgrawn ‘The House’ sef ‘Merched San Steffan 2024 – y 100’.. Beth mae Liz yn ei feddwl o fod ar y rhestr hon? San Steffan Westminster

Braint Privilege

Cydnabod Acknowledge

Dylanwadu To influence

Yn eu plith nhw Amongst them

Pleidiau gwleidyddol Political parties

Awch Eagerness

Ysgogiad Motivation

Rhagflaenydd Predecessor

Pigion y Dysgwyr – Geraint Jones A llongyfarchiadau i Liz Saville Roberts ar ennill ei lle ar y rhestr bwysig hon on’d ife? Gwestai Beti George ar Beti a’i Phobol yr wythnos hon oedd Geraint Jones. Mae e’n dod o Sir Benfro a dyma fe’n sôn am ei dad, oedd yn blismon pentre yng ngogledd y Sir. A cofiwch bod cyfle i glywed y rhaglen hon i gyd drwy fynd i BBC Sounds. Cyfrifol am Responsible for

Lles Welfare

Trwyddedau Licenses

Yn feunyddiol Daily

Carcharor Prisoner

Gwendidau Weaknesses

Lleithio Becoming damp

Pallu Methu

Bygwth gwae Threatening

Llyw Steering wheel

Pigion y Dysgwyr – Caryl Wel dyna stori ddoniol, a dw i’n siŵr bod llawer o straeon eraill gan Geraint am ei dad y plismon pentre. Ar ei rhaglen nos Fercher ddiwetha cafodd Caryl sgwrs gyda Huw Rowlands sy wrth ei fodd gyda choginio, ac sydd yn hyfforddi teuluoedd i goginio. Dyma fe i ddweud mwy am sut cychwynnodd y fenter hyfforddi a hefyd am sut dechreuodd e ei hunan goginio Ysbrydoliaeth Inspiration

Denu dy sylw di Drew your attention

Pice ar y maen Welsh cakes

Cas-gwent Chepstow

Cynhwysion Ingredients

Llwyfannau cymdeithasol Social media

Ryseitiau pobi Baking recipes

Cacen glou A quick cake

Tue, 26 Mar 2024 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr, y 19eg o Fawrth 2024

DROS GINIO 11.03.24

Buodd Rhodri Llywelyn yn holi Mahum Umer o Gaerdydd. Mae’r cyfnod Ramadan i Foslemiaid ar draws y byd wedi cychwyn. Beth mae’r ŵyl yn ei olygu i Foslem ifanc Cymraeg?

Ympryd A fast

Cymuned Community

Nodi To mark

Crefyddol Religous

Datgelu To reveal

Hunanddisgyblaeth Self discipline

Llai ffodus Less fortunate

Ansicrwydd Uncertainty

Heriol Challenging

Adlewyrchu To reflect

ALED HUGHES 12.03.24

Blas ar sut mae cyfnod Ramadan yn effeithio ar Foslemiaid ifanc Cymru yn fanna ar Dros Ginio. Pwy fasai’n meddwl ei bod yn bosib cynhyrchu gwin cyn belled i’r gogledd â Dyffryn Clwyd? Wel dyna sy’n digwydd yng Ngwinllan y Dyffryn a buodd perchennog y winllan, Gwen Davies, yn sgwrsio gydag Aled Hughes fore Mawrth am yr her o dyfu grawnwin yn yr ardal honno.

Cynhyrchu To produce

Gwinllan Vinyard

Her A challenge

Grawnwin Grapes

Llethr Slope

Gwerthfawrogi To appreciate

Addas Appropriate

Sefydlu To establish

Micro hinsawdd Microclimate

Yn y man Mewn munud

Gwinwydd Vines

Arallgyfeirio To diversify

GEORGIA RUTH 12 03 24

Ac erbyn hyn mae sawl gwinllan yng Nghymru on’d oes e? Pwy â ŵyr, falle mai Cymru bydd y Bordeaux newydd!

Bardd mis Mawrth Radio Cymru yw Sam Robinson. Mae e'n byw ym Machynlleth, nawr ond yn dod o Rydychen yn wreiddiol ac mae e’n rhugl yn y Gymraeg erbyn hyn. Dyma fe’n sôn wrth Georgia Ruth am daith arbennig buodd e arni i Wlad y Basg...

Rhydychen Oxford

Gwlad y Basg The Basque Country

Offeryn Instrument

Gwneuthurion Manufacturers

Preniach Small pieces of wood

Pastynau Clubs

Gwledda To feast

Wedi swyno Charmed

Ymatebol Responsive

Llanast Mess

Rhyfeddol Wonderful

BORE COTHI 15.03.24

Un arall sydd wedi dysgu Cymraeg yn rhyfeddol, fel Sam Robinson yw Debora Morgante o Rufain. Mari Grug oedd yn cadw sedd Shan Cothi yn gynnes dydd Gwener, noson cyn gêm rygbi Cymru a’r Yr Eidal, a chafodd hi sgwrs gyda Debora gan ofyn iddi hi sut gwnaeth hi ddysgu Cymraeg yn y lle cynta...

Rhufain Rome

Cwrs Preswyl Residential course

Ymarfer To practice

DROS FRECWAST 14.03.23

Debora Morgante o Rufain oedd honna, fuodd ar restr fer Dysgwr y Flwyddyn yn 2015. Yn anffodus colli wnaeth Cymru yn y gêm yn erbyn yr Eidal a hon oedd gêm ola George North i chwarae dros Gymru gan iddo ddweud basai’n ymddeol yn dilyn y gêm honno. Cennydd Davies fuodd yn sgwrsio gyda George am ei benderfyniad.

Rhestr fer Short list

Penderfyniad enfawr Huge decision

Cyflawni To achieve

Y cyhoedd The public

Uchafbwynt Highlight

BETI A’I PHOBOL 17.03.24

George North oedd hwnna enillodd cant dau ddeg o gapiau i Gymru gan ennill ei gap cynta yn 2010. Trueni mawr ei fod yn ymddeol ond mae e wedi rhoi gwasanaeth arbennig i Gymru dros y blynyddoedd. Hazel Thomas o Lanwenog yng Ngheredigion fuodd yn sôn wrth Beti George am ei hamser yn gweithio fel chef yn y Dorchester yn Llundain …y ferch gynta i wneud hynny!

Trueni Bechod

Sylw a stwr Fuss and attention

Cefn gwlad The countryside

Enwoca The most famous

Bodoli To exist

Tue, 19 Mar 2024 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr, y 12fed o Fawrth 2024

BORE COTHI 04.03.24

Gredwch chi fod 50 mlynedd ers i Abba ennill yr Eurovision gyda’u cân Waterloo? Mari Grug oedd yn cadw sedd Shan Cothi yn gynnes a buodd hi’n holi’r arbenigwr pop, Phil Davies, am lwyddiant Abba.

Llwyddiant Success

Sbort a sbri Fun

Ysgariad Divorce

Dwfn Deep

Cyfnod Period

DROS GINIO 04.03.24

Ie, mae caneuon Abba dal yn boblogaidd on’dyn nhw? Mae’n pedwardeg o flynyddoedd ers Streic y Glowyr a buodd Rhodri Llywelyn yn holi Amanda Powell, sydd ar fin cyhoeddi llyfr ar y streic. Roedd Amanda yn ei chanol hi fel gohebydd dan hyfforddiant yn ystod y streic yn 84 ac 85.

Glowyr Miners

Ar fin cyhoeddi About to publish

Gohebydd dan hyfforddiant Trainee journalist

Ymhlith Amongst

Cymunedau Communities

Agweddau Attitudes

Cyfryngau cymdeithasol Social media

RHYS MWYN 04.03.24

Amanda Powell yn fanna yn cofio Streic y Glowyr. Mae’r band Cowbois Rhos Botwnnog wedi rhyddhau eu chweched albwm sef ‘Mynd â’r tŷ am dro’ ac ar raglen Rhys Mwyn buodd Iwan ac Aled o’r band yn egluro pa mor hapus oedden nhw gyda un o'r traciau sef ‘Adenydd’, ac yn sôn am sut cafodd y geiriau eu hysgrifennu. Hon ydy cân orau Cowbois erioed tybed?

Adenydd Wings

Rhyddhau To release

Annisgwyl Unexpected

Trefniant Arrangement

Saernïo To refine

Syth bin Straight away

Canu gwlad Country & Western

Isdeitlau Subtitles

Mynegi To convey

Chwysu Sweating

BORE COTHI 07.03.24

Wel mae Rhys Mwyn wir yn dwlu ar gân newydd Cowbois on’d yw e? Y tenor o Hen Golwyn, Ryan Vaughan Davies gafodd sgwrs efo Shan Cothi fore Iau. Mae Ryan yn canu ar hyn o bryd gyda’r Tŷ Opera yn Llundain ac yn brysur iawn fel cawn ni glywed yn y clip nesa ‘ma...

Dwlu ar Hoff iawn o

Llwyfan Stage

Perthynas Relationship

FFION EMYR 08.03.24

Ychydig o hanes y tenor o Hen Golwyn, Ryan Vaughan Davies yn fanna ar Bore Cothi. Mae Maria Owen-Roberts o Gerrigydrudion yn Sir Conwy yn cynnig gwasanaeth Trefnu a Thacluso Proffesiynol. Mae’n rhedeg busnes o’r enw ‘Twt’ ers tair mlynedd - Twt sef trefn wedi’r tacluso. Roedd Maria’n sôn am sut i gael trefn ar y tŷ, ar raglen Ffion Emyr nos Wener.

Crediniol To firmly believe

Yn gyson Consistently

Eitha rheolaidd Fairly regularly

Tasg anferthol A huge task

Call iawn Very wise

Fesul dipyn Little by little

Llnau Glanhau

Meddylfryd Mindset

Argymell To recommend

Egni corfforol Physical energy

Tarfu ar To disturb

BETI A’I PHOBOL 10.03.24

On’d yw glanhau’r Gwanwyn yn swnio’n waith caled? Pob lwc i bob un ohonoch chi sydd am fynd ati! Dafydd Wigley - yr Arglwydd Wigley - oedd gwestai Beti George ddydd Sul. Mae hi’n 50 mlynedd ers iddo fe gael ei ethol i San Steffan. Buodd e’n cynrychioli Arfon yno am 27 mlynedd. Roedd perthynas enwog gyda fe o Ogledd America, ond dw i ddim yn siŵr pa mor falch yw Dafydd o’r cysylltiad hwn... Cael ei ethol Was elected Cynrychioli To represent Dau ganmlwyddiant Bicentenary Bodolaeth Existence Gyrfa wleidyddol Political career Tyrru mewn To flock in Uniongyrchol Directly Deddf Legislation Deddfwrfa Legislature

Tue, 12 Mar 2024 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr, y 5ed o Fawrth 2024

TRYSTAN & EMMA DYDD GWENER 2302

Tesni Evans gafodd air gyda Trystan & Emma fore Gwener. Cafodd hi sialens i gael tatŵ gydag enw band Y Cledrau ar ei choes! Wnaeth hi dderbyn y sialens tybed?

Prif leisydd Main vocalist

Ffyddlon Faithful

Ymwybodol Aware

COFIO DYDD SUL 2502

A miwsig Y Cledrau oedd i’w glywed yn y cefndir yn fanna. Gobeithio, on’d ife, bod y band yn gwerthfawrogi tatŵ Tesni. Mae hi'n flwyddyn naid sef y flwyddyn pan mae dau ddeg naw, neu naw ar hugain, o ddyddiau ym mis Chwefror. Mae'n debyg bod y siawns o gael eich geni ar y dyddiad hwnnw yn un ymhob 1,461. Un o'r mil a hanner rheini yw Elin Maher (pron. Mahyr). Felly faint yn union yw oed Elin nawr?

Gwerthfawrogi To appreciate

Y gwirionedd The truth

Ar bwys Wrth ymyl

Gwneud yn fawr Making the most

Cyfoedion Peers

Ai peidio Or not

Sbo I suppose

Trin To treat

Tynnu sylw To draw attention

RHYS MWYN DYDD LLUN 2602

Elin Maher oedd honna, sydd ychydig bach yn hŷn na thair ar ddeg oed mewn gwirionedd! Ar raglen Rhys Mwyn clywon ni bod y Beatle enwog, George Harrison, wedi treulio amser yng ngwesty Portmeirion pan gafodd sengl y Beatles 'Get Back' ei rhyddhau ar Ebrill 11 1969. Rheolwr Safle Portmeirion, Meurig Rees Jones, sy’n sôn yn y clip nesa ‘ma am sut daeth e ar draws bwydlen oedd wedi ei harwyddo gan George Harrison ar y diwrnod hwnnw. Rhyddhau To release

Arwyddo To sign

Yr arbenigwr The expert

Y cysylltiadau The connections

Anhygoel Incredible

Amrywiaeth Variety

Ymchwil Research

Atgofion Memories

DROS GINIO DYDD MAWRTH 2702

Hanes diddorol George Harrison ym Mhortmeirion yn fanna ar raglen Rhys Mwyn. Sut dysgoch chi Gymraeg - ar-lein, wyneb yn wyneb neu’r ddwy ffordd? Pa ffordd ydy’r mwya effeithiol tybed? Cafodd llythyr ei gyhoeddi yn Golwg yn dweud ei bod yn bwysig cael gwersi Cymraeg wyneb yn wyneb yn dilyn twf dysgu ar-lein yn ystod y cyfnod clo. Jennifer Jones fuodd yn trafod hyn ar Dros Ginio a chafodd hi sgwrs gydag Alison Roberts o’r Alban, ond sydd nawr yn byw yng Nghymru, yn sôn am sut aeth hi ati i ddysgu’r iaith

Effeithiol Effective

Wyneb yn wyneb Face to face

Cymuned Community

Anghonfensiynol Unconventional

CARYL PARRY JONES DYDD MAWRTH 2702

Alison enillydd gwobr Dysgwr y Flwyddyn yn Eisteddfod Genedlaethol Llŷn ac Eifionydd 2023, ac mae hi wedi dysgu Cymraeg yn anhygoel on’d yw hi, o feddwl nad ydy hi erioed wedi bod mewn dosbarth Cymraeg! Beth sy’n gwneud bwyty da? Llio Angharad, sy’n sgwennu am deithio a bwyd ar y gwefannau cymdeithasol, fuodd yn trafod hyn efo Caryl Parry Jones ddydd Mawrth wythnos diwetha Gwefannau cymdeithasol Social media

Hynod o bwysig Extremely important

Crafu To scratch

Y goleuo The lighting

Swnllyd Noisy

(H)wyrach Efallai

ALED HUGHES DYDD MERCHER 2802

Caryl a Llio yn trafod beth sy’n gwneud bwyta da yn fanna. Dych chi’n cytuno â nhw? Pawlie Bryant o Santa Barbara fuodd yn sgwrsio efo Aled Hughes ddydd Mercher diwetha. Mae Pawlie yn gerddor ac mae e newydd sgwennu ei gân gynta yn Gymraeg! Does dim llawer o amser ers i Pawlie ddechrau dysgu Cymraeg a gofynnodd Aled iddo, pryd oedd y tro diwetha iddo ymweld â Chymru…

Cerddor Musician

O’r blaen Previously

Y Deyrnas Unedig The UK

Dinesydd Citizen

Sylweddolais i I realised

Swyddogol Official

Deunaw 18

Tue, 05 Mar 2024 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr, y 27ain o Chwefror 2024

Pigion Dysgwyr – Japan

Wythnos diwetha buodd Aled Hughes yn siarad gyda Rhian Yoshikawa sydd yn byw yn Japan. Cafodd e air gyda hi am yr arfer o dynnu sgidiau yn Japan wrth fynd mewn i dŷ rhywun. Ymwybodol Aware

Yn llythrennol Literally

Gofod Space

Yn y bôn Essentially

Lle ddaru Ble wnaeth

Y tu hwnt Beyond

Rheolau Rules

Parch Respect

Ymddwyn To behave

Meistroli To master

Pigion Dysgwyr – Adam Jones

Traddodiadau diddorol Japan yn cael eu hesbonio ar raglen Aled Hughes gan Rhian Yoshikawa - diddorol on’d ife? Garddwr o Ddyffryn Aman, Sir Gaerfyrddin yw Adam Jones, neu Adam yn yr Ardd fel mae'n cael ei nabod. Dechreuodd ei ddiddordeb mewn garddio pan oedd e’n 3 oed yng ngardd ei dad-cu, neu daid, yn tyfu llysiau o bob math mewn gardd fach yng Nglanaman. Roedd ei dad-cu yn fentor pwysig iawn iddo, a fe ddechreuodd meithrin sgiliau a gwybodaeth garddio Adam.. Balch Proud

Ar goedd Publicly

Cwato To hide

Rhyched o dato A furrow of potaoes

Tueddiad A tendency

Mas draw Yn fawr iawn

Gwybedyn bach A small fly

Awch A keeness

Cyfuno To combine

Cenedlaethau Generations

Pigion Dysgwyr – Rhys Meirion

Felly mae diolch i dad-cu Adam am y rhaglenni garddio gwych sydd ar S4C. Gwestai Shan Cothi yn ddiweddar ar gyfer slot Cofion Cyntaf oedd y canwr Rhys Meirion. Yn y rhan yma o’r rhaglen mae gwestai gwahanol yn cofio eu dyddiau cynnar a rhai o’u hatgofion cynhara. Dyma Rhys Meirion i sôn am ei atgofion e….. Atgofion cynhara Earliest memories Diffoddwr tân Fire Extinguisher

Gollwng To drop

Arogl A smell

Gwydn Tough

Pigion Dysgwyr – RNLI

Dw i’n siŵr ein bod ni i gyd, fel Rhys Meirion, yn cofio arogl cinio ysgol! Eleni mae’r RNLI yn dathlu penblwydd yn 200 oed. Ers 1824 mae badau achub ar draws Ynysoedd Prydain wedi bod yn achub bywydau a phnawn Mawrth diwetha ar Dros Ginio cafodd Jennifer Jones air gyda Mali Parry Jones o Forfa Nefyn ym Mhen Llŷn. Mae hi’n gwirfoddoli gyda Bad Porth Dinllaen a dyma hi’n cofio gweld y bad achub yn mynd allan pan oedd hi’n ifanc. Badau Achub Lifeboats

Gwirfoddoli To volunteer

Rhan annatod Integral part

Galwad A call

Clogwyni Cliffs

Ymdrech ehangach A wider effort

Elusen Charity

Ysgogi To motivate

Gwythiennau Veins

Pigion Dysgwyr – Rent

Mae’n amlwg bod y badau achub yn chwarae rhan mawr ym mywyd cymuned Morfa Nefyn on’d yw e? Llongyfarchiadau mawr i’r RNLI ar ei ben-blwydd yn 200 oed. Nos Fercher ddiwetha ar ei rhaglen cafodd Caryl Parry Jones sgwrs gyda Steffan Lloyd. Mae Steffan yn canu mewn cynhyrchiad o’r sioe lwyfan Rent sydd ymlaen ym Mhort Talbot yr wythnos hon. Gofynnodd Caryl i Steffan yn gynta sut mae’r ymarferion wedi bod yn mynd hyd yn hyn Cynhyrchiad Production

Cyfarwyddwr cerddoriaeth Musical director

Golygfa Scene

Cywilydd gen i ddweud I’m ashamed to say

Cyflwyno To present

Pigion Dysgwyr – Jemeima

A phob lwc i Steffan a’r cast ar y perfformiad. Dw i’n siŵr ei bod yn sioe ardderchog.

Dych chi’n gwybod am hanes Jemima Nicholas helpodd rwystro glaniad y Ffrancod yn Sir Benfro yn 1797. Wel dyma y Parchedig Richard Davies o Gasnewy(dd) Bach ger Abergwaun i sôn am ddigwyddiad dros y penwythnos i gofio am Jemima ar Bore Cothi fore Iau. Heledd Cynwal oedd yn cadw sedd Shan yn gynnes y diwrnod hwnnw.

Rhwystro glaniad To prevent the landing

Ildio To surrender

Amlwg Prominent

Dadorchuddio To unveil

Mynwent Cemetary

Carreg goffa Memoria stone

Arddangosfa hanesyddol Historical exhibition

Brodwaith Tapestry

Ysbrydoli To inspire

Mas Allan

Tue, 27 Feb 2024 14:28:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr, y 20fed o Chwefror 2024

Pigion Dysgwyr – Crempog Roedd hi’n Ddydd Mawrth Ynyd ddydd Mawrth diwetha a chafodd Shan Cothi gwmni Lisa Fearn, y gogyddes a’r awdures, ar ei rhaglen. Dyma Shan a Lisa yn sgwrsio am grempogau neu bancos!!!! Dydd Mawrth Ynyd Shrove Tuesday

Crempogau/pancos Pancakes

Poblogaidd Popular

Iseldiroedd Netherlands

Ffrimpan Padell ffrio

Burum Yeast

Dwlu ar Hoff iawn o

Gwead Texture

Twym Cynnes

Dodi Rhoi

Pigion Dysgwyr – Cefn Shan Cothi a Lisa Fearn oedd y rheina’n sôn am y gwahanol mathau o grempogau sydd i’w cael. Dych chi'n cael problemau gyda'ch cefn? Yn ôl y Swyddfa Ystadegau Gwladol, mae bron i filiwn o bobl y Deyrnas Unedig yn dweud eu bod nhw'n rhy dost i weithio oherwydd poen yn eu cefnau. Cafodd Gwyn Loader, oedd yn cadw sedd Jennifer Jones yn dwym bnawn Mawrth, sgwrs gyda Fflur Roberts o Gaernarfon, sy'n ffisiotherapydd ers pymtheg mlynedd. Gofynnodd Gwyn iddi hi’n gynta oedd hi'n credu bod y nifer o bobl sy’n gweithio o gartre ers y pandemig wedi gwneud y sefyllfa’n waeth?

Swyddfa Ystadegau Gwladol Office for National Statistics

Yn rhy dost Yn rhy sâl

Y Deyrnas Unedig The UK

Cymalau Joints

Gwanio To weaken Pigion Dysgwyr – Chicago Y pandemig wedi gwneud drwg i’n cefnau ni yn ôl y ffisiotherapydd Fflur Roberts a chyngor pwysig iawn ganddi am yr angen i symud o’r sgrîn bob hyn a hyn.. Mae Cymdeithas Gymraeg Chicago yn dathlu chwarter canrif o fodolaeth eleni. Aelod o’r Gymdeithas yw Catrin Rush o ardal Aberporth ger Aberteifi yn wreiddiol, a chafodd hi sgwrs gyda Aled Hughes ddydd Mercher. Gofynnodd Aled iddi hi faint o aelodau oedd gan y Gymdeithas... Chwarter canrif Dau ddeg pum mlynedd

Bodolaeth Existence

Tu fas Tu allan

Digwyddiad Event

Goleuo Illuminated

Pigion Dysgwyr – Y Lleuad Llongyfarchiadau mawr i Gymdeithas Gymraeg Chicago a phob hwyl ar y dathlu on’d ife? Bore Iau diwetha cafodd Gwenllian Grigg a Dylan Ebenezer gwmni Geraint Jones ar Dros Frecwast i sôn am deithiau roced i’r lleuad gan gychwyn ym mis Rhagfyr 1972. Unol Daleithiau USA

Y lleuad The moon

Glanio To land

Llwyddiannus ofnadwy Terribly successful

Gofodwyr Astronauts

Pridd Soil

Llwch Dust

Aflwyddiannus Unsuccessful

Ymdrechion Attempts

Pigion Dysgwyr – Rex Ychydig o hanes teithiau i’r lleuad yn fanna ar Dros Frecwast. Fore Gwener diwetha ar eu rhaglen cafodd Trystan ac Emma gwmni y ffermwr o Abergwaun Charles Lamb. Mae gan Charles gi defaid annwyl iawn o’r enw Rex. Mae Rex yn dipyn o gymeriad ac yn fwy na pharod i ddangos i Charles beth mae e’n hoffi a beth mae e’n ei gasau Yn fwy na pharod More than ready

Ffindir Finland

Pigion Dysgwyr – Aderyn y Mis

Rex yn ei gwneud yn glir nad oedd e am fynd i’r gwely! Bob mis ar ei rhaglen mae Shan Cothi yn cael cwmni yr adarwr Daniel Jenkins Jones i sôn am Aderyn y Mis. Y tro ‘ma y Gornchwiglen oedd o dan y chwyddwydr a dyma Daniel i sôn mwy am yr aderyn arbennig hwn…. Adarwr Ornithologist

Cornchwiglen Lapwing

Chwyddwydr Microscope Yn gyfarwydd Familiar Nythu To nest Wedi prinhau Has become scarce Gwarchodfeydd natur Nature reserves Pert Del Adenydd Wing Pluen Feather Trawiadol Striking

Tue, 20 Feb 2024 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr, y 13eg o Chwefror 2024

Pigion Dysgwyr – Max Boyce Daeth y newyddion trist wythnos diwetha am farwolaeth Barry John cyn chwaraewr rygbi Cymru a’r Llewod yn 79 mlwydd oed. Roedd yn chwaraewr arbennig iawn a dyma ei ffrind, Max Boyce, yn talu teyrnged iddo fe fore Llun diwetha ar Dros Ginio Talu Teyrnged To pay a tribute Wastad Always

Cyfweliad Interview

Cae o ŷd A field of corn

Sa i’n gwybod Dw i ddim yn gwybod

Gostyngedig Humble

Dewin A wizard

Sylw Attention

Amlwg Prominent

Enwogrwydd Fame

Pigion Dysgwyr -Twr Marcwis

A buodd timau rygbi cenedlaethol Cymru a Lloegr yn talu teyrnged i Barry John cyn y gêm fawr yn Twickenham ddydd Sadwrn diwetha. Roedd e wir yn seren on’d oedd e? Mae tŵr hynafol wedi cael ei ail agor ar lan y Fenai ger Llanfairpwll. Ers dros 10 mlynedd does neb wedi cael cerdded i ben Tŵr Marcwis oherwydd gwaith adnewyddu ar y safle. Cafodd Aled Hughes gwmni rheolwraig y safle Delyth Jones Williams ar ei ymweliad â’r tŵr, a dyma hi’n rhoi ychydig o hanes y Marcwis a’r tŵr... Tŵr hynafol Ancient Tower

Ail agor To reopen Adnewyddu To renovate

Anrhydeddu To honour Clodi To praise

Llawdriniaeth Surgery

Colofn Column

Dehongli To interpret

Yn uniongyrchol Directly

Cefndir Background

Pigion Dysgwyr – Miriam Lynn

Ychydig o hanes Marcwis Môn a’r tŵr enwog yn Llanfairpwll yn fanna ar raglen Aled Hughes. Miriam Lynn oedd gwestai Beti a’i Phobl yr wythnos hon. Cafodd Miriam ei magu ym mhentref bach Llanfynydd ger yr Wyddgrug yn Sir Fflint ac aeth hi i Brifysgol Dundee i astudio Microbioleg. Ar ôl iddi hi raddio gwnaeth hi Ddoethuriaeth yn Newcastle mewn Microbioleg, ond ‘roedd well ganddi weithio gyda phobol, a dyma hi’n sôn wrth Beti am ei gyrfa….. Difaru To regret

Doethuriaeth Doctorate

Ar y fainc On the bench

Hybu iechyd Promoting health

Caergrawnt Cambridge

Gweithwyr Cymdeithasol Social Workers

Mewn gofal In care

Beichiog Pregnant

Gwerth Value

Pigion Dysgwyr – Caryl

Miriam Lynn oedd honna yn sôn wrth Beti George am ei gyrfa ddiddorol. Cafodd cân ddiweddara y grwp Tocsidos Blêr o ardal Dinbych ei lansio ar raglen Caryl Parry Jones wythnos diwetha. Dyfan Phillips o’r grŵp gafodd sgwrs gyda Caryl nos Fawrth…..

Diweddara Most recent

Pedwarawd Quartet

Wst ti be? Wyt ti’n gwybod beth?

Fel ‘tae As it were

Bywoliaeth Livelyhood

Yn ein plith Amongst us

Twrnai Solicitor

Dyfalu To guess

Tynnu stumiau Pulling faces

Pigion Dysgwyr – Rhys Mwyn

Wel dyna gymeriadau yw’r Tocsidos Blêr on’d ife? Dw i’n siŵr bod llawer o hwyl i’w gael yn eu nosweithiau. Nos Lun wythnos diwetha ar ei raglen cafodd Rhys Mwyn gwmni Sara Croesor. Trefnodd Sara gyngerdd yn Neuadd y Dref Llanfairfechan yn ddiweddar gyda’r grwpiau gwerin Pedair a Tant yn perfformio. Dyma Rhys yn gofyn iddi hi sut aeth pethau? Lleisiau Voices

Dewr Brave

Aelod Member

Cefnogi To support

Awyrgylch Atmosphere

Offeryn Instrument

Sain Sound

Yn fyw Live

Telyn Harp

Cyflwyno To present

Pigion Dysgwyr – Caryl Roese

Ac arhoswn ni ym myd cerddoriaeth ar gyfer y clip nesa ma. Buodd Caryl Roese o Ystradgynlais yn gantores opera lwyddiannus yn Llundain am gyfnod a buodd hi hefyd yn byw yn Ne Affrica. Mae hi bron yn 87 oed erbyn hyn a dyma hi’n sgwrsio gyda Shan Cothi yr wythnos diwetha am ei bywyd a’i gyrfa... Chi’n ‘bod Dych chi’n gwybod Cerddorfa Orchestra Arweinydd Conductor Academi Brenhinol The Royal Academy Orielau Galleries Sefyll am Aros am Disglair Brilliant

Tue, 13 Feb 2024 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr, y 6ed o Chwefror 2024

Pigion Dysgwyr – Bethesda Buodd Aled Hughes yn ddiweddar yn Mynwent Tanysgrafell ym Methesda yng Ngwynedd. Mae’r fynwent wedi ei chau ers blynyddoedd ac wedi mynd yn flêr ac yn anniben ei golwg. Ond mae ‘na griw o wirfoddolwyr wedi bod yn ei thacluso ac yn gofalu amdani a dyma Sian Evans o Ymddiriedolaeth Archeolegol Gwynedd yn sgwrsio gydag Aled ac yn rhoi ychydig o hanes y fynwent.. Mynwent Cemetery

Ymddiriedolaeth Archeolegol Gwynedd Gwynedd Archaeological Trust

Ddaru nhw Wnaethon nhw

Ymchwil Research

Dogfennau Documents

Oes Victoria Victorian Age

Ehangu To expand

Bwriad Intention

Stad ddiwydiannol Industrial Estate

Pigion Dysgwyr – Robat Arwyn

Ychydig o hanes Mynwent Tanysgrafell yn fanna ar raglen Aled Hughes. Mae ymchwil yn dangos bod cymryd rhan mewn gweithgareddau cerdd yn gallu helpu'r cof wrth i bobl fynd yn hŷn. Mae dau ddeg pum mil o bobl wedi bod yn rhan o astudiaeth ddangosodd bod gwell cof gan bobl oedd wedi bod yn chwarae offeryn neu oedd yn aelodau o gôr. Ydy hynny’n wir tybed? Wel dyma arweinydd Côr Rhuthun, Robat Arwyn, ar Dros Ginio bnawn Mawrth yn dweud pam ei fod e’n cytuno gyda’r astudiaeth... Offeryn Instrument

Arweinydd Conductor

I gyd ar y cof All by heart

Arwyddion cerddorol Musical gestures

Cydsymud Coordination

Ymennydd Brain

Yn effro Awake

Gradd Grade

Gweddill y teulu The rest of the family

Pigion Dysgwyr – Snwcer

Felly dyna ni, os dych chi eisiau gwella eich cof ymunwch â chôr! Cafodd Caryl Parry Jones gwmni Elfed Evans ar ei rhaglen nos Fawrth ddiwetha. Mae Elfed yn aelod o Glwb Snwcer Pwllheli a chafodd e gyfle i hyrwyddo’r clwb yn ei sgwrs gyda Caryl. Gofynnodd hi i Elfed ers pryd mae e wedi bod yn aelod o’r clwb….. Hyrwyddo To promote

Wedi gollwng Dropped

Denu To attract

Poblogaidd popular

Pob gallu Every ability

Pigion Dysgwyr – Steffan Rhodri

Elfed o Glwb Snwcer Pwllheli oedd hwnna’n sgwrsio gyda Caryl Parry Jones. Yr actor Steffan Rhodri oedd gwestai arbennig Bore Sul. Mae e wedi bod yn brysur iawn yn ddiweddar fel esboniodd e wrth Elliw Gwawr... Yn ddiweddar Recently

Ar fin dod mas About to come out

Wedi ei gyfarwyddo Directed

Gwaith dur Steelworks

Teulu cyffredin Ordinary family

Ffoaduriaid Refugees

I raddau To an extent

Mae’n anochel It’s inevitable

Pigion Dysgwyr – Geraint Rowlands

Wel mae Steffan Rhodri wir wedi bod yn brysur yn ddiweddar on’d yw e? Yn y clip nesa ‘ma byddwn yn clywed y patholegydd o Ysbyty’r Brifysgol yng Nghaerdydd, Geraint Lloyd Rowlands, yn sôn am sut buodd e’n codi arian er cof am Alan, ei ffrind o ddyddiau ysgol. Buodd Alan farw o Gancr y Pancreas dwy flynedd yn ôl, a dyma Geraint ar Bore Cothi ddydd Mercher diwetha i sôn mwy am yr her mae wedi ei chwblhau i gofio am ei ffrind...

Her A challenge

Wedi ei chwblhau Has completed

Campfa Gym

Wedi hen gyrraedd Easily reached

Ymdrech Effort

Pigion Dysgwyr – Bryn Terfel

Wel dyna wych, Llongyfarchiadau mawr i Geraint am gerdded mor bell er cof am ei ffrind, on’d ife?

Mae’r canwr opera Bryn Terfel newydd ryddhau albwm newydd, a chafodd Alun Thomas sgwrs gyda fe ar y rhaglen Bore Sul. Buodd Bryn yn sôn am yr adeg pan ganodd e ddeuawd gyda Sting. Gofynnodd Alun iddo fe sut wnaeth e gyfarfod â’r canwr pop enwog am y tro cynta Newydd ryddhau Just released

Deuawd Duet

Cyngerdd mawreddog A grand concert

Cefn llwyfan Backstage

Arddull Style

Cysylltiad Connection

Cychod Boats

Rhediad A run

Tue, 06 Feb 2024 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr, y 30ain o Ionawr 2024

Pigion Dysgwyr – Arfon Jones Mae deiseb sy'n galw am ddefnyddio’r enw Cymru a Chymru'n unig ac i beidio â defnyddio'r enw 'Wales' wedi casglu dros un-deg un mil o lofnodion. Cyn-athro o Hen Golwyn ddechreuodd y ddeiseb a chafodd Rhodri Llywelyn sgwrs gydag Arfon Jones wythnos diwetha ar Dros Ginio. Deiseb Petition

Llofnodion Signatures

Prif Weithredwr Chief Executive

Gwyrthiau Miracles

Bras Bold

Tristwch Sadness

Cefnogwyr Fans

Digwyddiad Event

Pigion Dysgwyr – Siop Del Wel ie, tybed wnawn ni glywed y cefnogwyr yn gweiddi Cymru yn lle Wales yn y dyfodol. Cawn weld on’d ife? Nos Fawrth diwetha ar ei rhaglen cafodd Caryl Parry Jones sgwrs gyda Del Jones. Mae Del yn dod o Garn Fadryn ym Mhen Llŷn yn wreiddiol ond yn byw nawr yng Nghlynnog Fawr gyda’i phartner Math. Erbyn hyn mae hi wedi dilyn ei breuddwyd ac agor siop yng Nghricieth a hefyd mae hi‘n rhedeg gwasanaeth glanhau. Dyma Del yn esbonio y daith gymerodd hi ar ôl iddi hi adael ei swydd fel rheolwr gwesty……

Breuddwyd Dream

Penderfyniad Decision

Cryfder Strength

Ymchwil Research

Ffyddlon Faithful

Rhan amser Part time

Y Cyfnod clo Lockdown

Heriol Challenging

Pigion Dysgwyr – Treorci A phob lwc i Del gyda’i menter newydd on’d ife? Ar eu rhaglen Sadwrn cafodd Shelley Rees a Rhydian Bowen Phillips air gyda rhai oedd wedi dod i dafarn y Lion yn Nhreorci . Mae yna gynllun wedi dechrau yn nhrefi Aberdâr a Threorci i annog dysgwyr i fynd i siopau ble mae yna siaradwyr Cymraeg yn gweithio, er mwyn iddyn nhw allu defnyddio eu Cymraeg y tu allan i’r dosbarth. Hapus i Siarad yw enw’r cynllun ag un oedd yn y Lion oedd Jo… Menter Venture

Annog To encourage Sylweddoli To realise

Dwy fenyw Dwy ddynes

Ieuenctid Youth

Diwylliant Culture

Yn ddifrifol (o ddifri) Seriously

Pigion Dysgwyr – Guto Bebb On’d yw hi’n bwysig rhoi cyfle i ni gyd fedru defnyddio’n Cymraeg yn y gymuned? Da iawn a phob lwc i griw Hapus i Siarad. Gwestai Beti George ar Beti a’i Phobol ddydd Sul diwetha oedd cyn Aelod Seneddol Aberconwy Guto Bebb. Un o’i ddiddordebau mwya ydy cerddoriaeth fel buodd e’n sôn wrth Beti... Aelod Seneddol Aberconwy Former Aberconwy MP

Diléit Diddordeb

Gor-ddweud To exaggerate

Buddsoddi’n helaeth To invest massively

Casgliad A collection

Mynd at fy nant i Interests me

Dw i’n dueddol o I tend to

Pigion Dysgwyr – Mills and Boon Pedair mil o albymau? Wel dyna beth yw casgliad helaeth on’d ife? Thema rhamantus oedd ar Dros Ginio bnawn dydd Iau pan buodd Lissa Morgan yn sôn am gyfres ramant Mills and Boon. Mae Lissa wedi bod yn ysgrifennu llyfrau i’r cwmni a dyma hi i ddweud ei stori. Cyhoeddi To publish

Cyflwyno To introduce

Cynhyrchiol Productive

Mor awyddus So eager

Tu hwnt Beyond

Pigion Dysgwyr – Grav Digon o ramant ar Dros Ginio ar ddydd Santes Dwynwen! Ers degawd bellach mae’r actor Gareth John Bale wedi bod yn perfformio y sioe un dyn “Grav” am hanes bywyd y chwaraewr rygbi a’r darlledwr Ray Gravelle, o Fynydd-y-garreg ger Cydweli. Ond cyn bo hir bydd y sioe yn teithio i Adelaide yn Awstralia. Dyma Gareth i sôn mwy… Degawd Decade

Rhyfeddol Amazing

Antur Adventure

Ymateb Response

Cwpla Gorffen

Cawr Giant

Pwysau Pressure

Dehongliad Interpretation

Gwyro To deviate

Gofod Space

Yn uniongyrchol Directly

Tue, 30 Jan 2024 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr, y 23ain o Ionawr 2024.

Pigion Dysgwyr – Anne Uruska Wythnos diwetha roedd hi‘n 80 mlynedd ers brwydr Monte Cassino yn yr Eidal. Un fuodd yn brwydro ar ran y fyddin Bwylaidd yn erbyn yr Eidalwyr a’r Almaenwyr, oedd tad Anne Uruska o Aberystwyth. Roedd Stanislaw Uruski yn rhan o gatrawd fuodd yn brwydro rhwng Napoli a Rhufain am fisoedd lawer. Dyma Ann i sôn am hanes ei thad…. Byddin Pwylaidd Polish Army

Catrawd Regiment

Brwydro To fight

Hanu o To haul from

Cipio To capture

Gwlad Pwyl Poland

Dengid Dianc

Rhyddhau To release

Mewn dyfynodau In exclamation marks

Y Dwyrain Canol The Middle East

Pigion Dysgwyr – Esgusodwch Fi Anne Uruska yn fanna‘n sôn am hanes diddorol ei thad, ac mae’n siŵr bod llawer ohonoch chi’n nabod Anne fel un o diwtoriaid Cymraeg i Oedolion Prifysgol Aberystwyth. Gwestai diweddar y podlediad Esgusodwch Fi, sydd yn trafod materion sydd yn berthnasol i’r gymuned LGBT+, oedd y cyfarwyddwr ffilm Euros Lyn. Mae Euros wedi cyfarwyddo Dr Who, Happy Valley, Torchwood, Sherlock yn ogystal â nifer o gyfresi eraill. Dyma fe i sôn am un o’i brosiectau diweddara sef Heartstopper i Netflix…. Cyfarwyddwr Director

Cyfresi Series

Diweddara Most recent

Dau grwt Dau fachgen

Eisoes Already

Ehangach Wider

Cenhedlaeth Generation

Profiad Experience

Yn ddynol Human

Hoyw Gay Pigion Dysgwyr – Antarctica Euros Lyn oedd hwnna’n sôn am y gyfres Heartstopper sydd i’w gweld ar Netflix. Does dim llawer o bobl sy’n gallu dweud eu bod nhw wedi bod yn Antarctica. Ond un sydd wedi bod yno yw y biolegydd morol Kath Whittey, a buodd hi’n siarad am y profiad ar raglen Aled Hughes fore Mawrth diwetha…. Biolegydd morol Marine biologist

Llong Ship

Cynefin Habitat

Anghyfforddus Uncomfortable

Sbïad Edrych

Pigion Dysgwyr – Diwrnod Cenedlaethol yr Het Mae Kath yn gwneud i Antartica swnio fel planed arall on’d yw hi? Roedd Dydd Llun yr wythnos diwetha yn ddiwrnod cenedlaethol yr het. Un sydd a chasgliad sylweddol o hetiau yw Angela Skyme o Landdarog ger Caerfyrddin. Dyma hi’n sgwrsio gyda Shan Cothi am y casgliad sydd ganddi Casgliad sylweddol A substantial collection

Cael gwared To get rid

Hen dylwyth Old family

Menyw Dynes

Drych Mirror

Pigion Dysgwyr – Clare Potter

A dw i’n siŵr bod Angela’n edrych yn smart iawn yn ei hetiau. Bardd a pherfformwraig ddwyieithog yw clare e. potter, ac mae ganddi MA o Brifysgol Mississippi mewn Llenyddiaeth Affro-Garibïaidd. Mae Clare wedi cyfieithu gwaith y bardd Ifor ap Glyn i’r Saesneg ac mae hi wedi bod yn Fardd y Mis Radio Cymru. Mae'n dod o bentref Cefn Fforest ger Caerffili yn wreiddiol a Saesneg oedd iaith y cartref a'r pentref. Cafodd hi ei hysbrydoli gan athro Cymraeg Ysgol Gyfun Coed Duon ac aeth ati i ddysgu'r iaith. Dyma i chi flas ar sgwrs gafodd hi gyda Beti George Llenyddiaeth Literature

Bardd Poet

Ysbrydoli To inspire

Mam-gu Nain

Emynau Hymns

Rhegi To swear

O dan y wyneb Under the surface

Ffili credu Methu coelio

Braint A privilege

Pigion Dysgwyr – Nofio Gwyllt Beti George yn fanna’n sgwrsio gyda clare e. potter ar Beti a’i Phobol ddydd Sul diwetha. Owain Williams oedd gwestai rhaglen Shelley a Rhydian ddydd Sadwrn ar gyfer slot newydd o’r enw Y Cyntaf a’r Ola. Owain yw cyflwynydd cyfres newydd ar S4C o’r enw Taith Bywyd sydd ar ein sgriniau ar hyn o bryd. Yn Llundain mae e’n byw a dyma fe’n sôn wrth Shelley a Rhydian am y nofio gwyllt mae e’n ei wneud…. Degawdau Decades

Llynnoedd Lakes

Tue, 23 Jan 2024 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr, y 16eg o Ionawr 2024.

Pigion Dysgwyr – Gwyneth Keyworth

Mi fydd yr actores o Bow Street ger Aberystwyth, Gwyneth Keyworth, yn perfformio mewn cyfres ddrama deledu newydd, Lost Boys and Fairies cyn bo hir. Dyma Gwyneth ar raglen Shelley a Rhydian yn sôn mwy am y ddrama a’i rhan hi ynddi.

Cyfres Series

Ymdrin â To deal with

Mabwysiadu To adopt

Hoyw Gay

Tyner Gentle

Pigion Dysgwyr – Ian Gwyn Hughes

Gwyneth Keyworth oedd honna’n sôn am ei rhan hi yn y ddrama deledu newydd Lost Boys and Fairies . Gwestai Arbennig rhaglen Bore Sul oedd Ian Gwyn Hughes, Pennaeth Cyfathrebu Cymdeithas Bêl-droed Cymru. Yn ystod ei sgwrs gyda Betsan Powys mi soniodd Ian am ei weledigaeth pan ddechreuodd weithio efo’r Gymdeithas Bêl-droed.

Gweledigaeth Vision

Pennaeth Cyfathrebu Head of Communication

Cyflwyno Introduce

Naws Cymreig A Welsh ethos

Plannu hadau Planting seeds

Gorfodi To force

Diwylliant Culture

Hunaniaeth Identity

Cynrychioli To represent

Balchder Pride

Ymateb To respond

Gan amlaf More often than not

Pigion Dysgwyr – Nayema Khan Williams

Cofiwch y gallwch chi wrando ar sgwrs gyfan Ian Gwyn Hughes unrhyw bryd sy'n gyfleus i chi drwy fynd i wefan neu ap BBC Sounds. Nayema Khan Williams ymunodd â Beti George ar Beti a’I Phobol wythnos diwetha. Mae Nayema a’i gŵr Osian yn rhan o gyfres Gogglebocs Cymru ar S4C ar hyn o bryd. Mi gafodd hi ei magu yng Nghaernarfon, ond roedd ei rhieni – Mirwas Kahn a Zari Kahn yn dod o Bacistan yn wreiddiol. Daeth ei thad draw yn y 50 i Gaernarfon, ac ar y dechrau mi fuodd o’n gwerthu bagiau o gwmpas tafarndai. Wedyn mi fuodd yn gwerthu bagiau ym marchnad Caernarfon ac mewn marchnadoedd eraill am flynyddoedd. Dyma Nayma yn sôn am ei ffydd…… Ffydd Faith

Dwyn i fyny Brought up

Gweddïo To pray

Aballu And so on

Pigion Dysgwyr – Pilates

Nayema Khan Williams o Gaernarfon yn fanna yn sôn ychydig am Islam. Drwy gydol wythnos diwetha thema Rhaglen Aled Hughes oedd “ Dydy hi byth yn rhy hwyr” sef cyfres o eitemau i annog gwrandawyr i sylweddoli nad ydy hi byth yn rhy hwyr i wynebu sialensau newydd. Mi ymwelodd Aled ag Eirian Roberts yng Nghaernarfon i gael gwers Pilates. A dyma sut aeth pethau Annog To encourage Garddwrn Wrist

Y glun The hip

Anadlu To breath

Asennau Hips

Tueddu i or-ddatblygu Tend to over develop

Sbio Edrych

Pigion Dysgwyr – Chloe Edwards

Gobeithio bod Aled yn iawn ynde ar ôl yr holl ymarferion Pilates ‘na! Dydy hi byth yn rhy hwyr i ddysgu Cymraeg chwaith, ac un sydd wedi profi hynny ydy Chloe Edwards. Fore Mercher diwetha ar raglen Aled Hughes mi soniodd Chloe wrth Aled am y daith mae hi wedi gymryd i ddod yn rhugl yn yr iaith. Trwy gyfrwng Through the medium

Gweithgareddau Activities

Pigion Dysgwyr – Pantomeim

Ac mae Chloe newydd ymuno â thîm tiwtoriaid Cymraeg i Oedolion Prifysgol Bangor. Pob lwc iddi hi ynde? . Nos Fawrth ddiwetha ar ei rhaglen mi gafodd Caryl Parry Jones sgwrs gyda Rhian Lyn Lewis. Mae Rhian ar hyn o bryd yn chwarae rhan un o’r gwragedd drwg ym Mhanto y Friendship Theatre Group yn Theatr y Ffwrnes, Llanelli. Gofynnodd Caryl iddi hi’n gynta ers pryd mae’r cwmni wedi bod yn perfformio Pantomeim Elusennau Charities

Llwyfan Stage

Pres Arian

Bant I ffwrdd

Y brif ran The main part

Ymylol Peripheral

Tywysoges Princess

Tylwyth teg Fairy

Tue, 16 Jan 2024 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr, y 9fed o Ionawr 2024.

Pigion Dysgwyr – Jessica Robinson Cynrychiolydd Cymru yng Nghystadleuaeth Canwr y Byd, cafodd ei gynnal yng Nghaerdydd yn 2023, oedd y soprano o Sir Benfro Jessica Robinson. Ddydd Calan, hi oedd gwestai Shan Cothi ar ei rhaglen, a gofynnodd Shan iddi hi yn gynta beth oedd ei gobeithion hi am 2024…. Cynrychiolydd Representative

Gŵyl gerddorol Musical festival

Safon Quality

Anelu ato To aim for

Datganiad Recital

Yn elfennol bwysig Of prime importance

Cydbwysedd Balance

Cyfansoddwyr Composers

Cyfeilio To accompany

Dehongliad Interpretation

Pigion Dysgwyr – Sion Tomos Owen Wel mae blwyddyn brysur iawn o flaen Jessica yn does? Bardd y Mis ar gyfer mis Ionawr ar Radio Cymru, ydy Sion Tomos Owen o Dreorci. Mae Sion yn arlunydd ac yn fardd, ond mae o hefyd yn un o gyflwynwyr rhaglen Cynefin ar S4C. Dyma fe ar Ddydd Calan yn sgwrsio gyda Sara Gibson, oedd yn cadw sedd Aled Hughes yn gynnes, i sôn am un o uchafbwyntiau 2023 iddo fe…. Bardd y mis Poet of the month

Arlunydd Artist

Cyflwynwyr Presenters

Uchafbwyntiau Highlights

Murluniau Murals

Ogofau Caves

Tafliad carreg A stone’s throw

Amgenach Different

Dylunio Designing

Arbrofi Experimenting

Pigion Dysgwyr – Meleri Wyn James Sion Tomos Owen oedd hwnna, Bardd y Mis Radio Cymru yn sôn am graffiti. Bob wythnos ar raglen Bore Sul mae gwestai yn rhannu straeon a phrofiadau. Ar rifyn ola 2023, yr awdures Meleri Wyn James o Aberystwyth fuodd yn siarad gyda Betsan Powys. Meleri enillodd y Fedal Ryddiaith yn Eisteddfod Genedlaethol Boduan a hi hefyd ydy awdures y gyfres boblogaidd, Na Nel. Dyma hi i sôn am sut mae arferion darllen plant, yn ei barn hi, wedi newid yn ystod y blynyddoedd diwetha … Y Fedal Ryddiaith The Prose Medal

Gofid Concern

Annog To encourage

Dychymyg Imagination

Annibynnol Independent

Gwnïo To sew

Pwytho To stitch

Penderfynol Determined

Disgyblaeth Discipline

Dadwneud To undo

Pigion Dysgwyr – Liz Saville Roberts Ie, mae hi mor bwysig i annog plant i ddarllen ond yw hi? A gobeithio bydd llyfrau Meleri yn llwyddo i wneud hynny yndife? Aelod Seneddol Dwyfor Meirionydd, Liz Saville Roberts oedd gwestai Beti a’i Phobol yr wythnos hon. Mi gafodd hi ei magu yn Llundain ond mi gafodd hi ei denu i Gymru oherwydd ei diddordeb yn y Mabinogi. Ar ôl astudio ym Mhrifysgol Aberystwyth mi aeth yn newyddiadurwraig ag yn ddarlithydd cyn iddi hi droi at wleidyddiaeth. Dyma hi’n sôn am ei diddordeb yn y Mabinogi…. Cofiwch bod yna gyfle i glywed y rhaglen gyfan ar BBC Sounds. Cafodd hi ei denu She was lured

Y Chweched Sixth form

Traethawd estynedig Dissertation

Cyhoeddiad A publication

Wedi gwirioni Wedi dwlu ar

Fel petai Seems to

Bellach yn yr etholaeth In the constituency by now

Rhyfedd Strange

Pigion Dysgwyr – Dylan Jones Liz Saville Roberts oedd honna’n sôn am sut oedd y Mabinogi wedi dylanwadu ar ei bywyd hi. Y ceffyl oedd thema Troi’r Tir fore Sul, ac un oedd yn siarad ar y rhaglen oedd Dylan Jones o Foelfre ger Abergele. Mae Teulu Dylan, ers y 70au, wedi bod yn cyflenwi ceffylau ar gyfer y diwydiant ffilm. Dyma fe i sôn mwy...

Wedi dylanwadu Had influenced

Cyflenwi To supply

Diwydiant Industry

Pigion Dysgwyr – Cleif Harpwood Ceffylau Cymru yn chwarae rhan bwysig mewn ffilmiau a rhaglenni teledu. Difyr yndife? Mi fuodd Dei Tomos yn recordio yn ddiweddar yng Nghwm Afan ar gyfer ei raglen Nos Sul. Un gafodd ei fagu yn yr ardal ydy’r cerddor Cleif Harpwood ac mi fuodd o’n sôn wrth Dei am hanes Cymreictod y cwm…… Cerddor Musician

Y Canol Oesoedd The Middle Ages

Arglwyddi Lords

Yr Ucheldir The Highlands

Caerau Forts

Cors halenog Salty marsh

Mintai Troop

Braw A fright

Cenhadu Doing missionary work Y groesgadoedd The crusades

Ymestyn To extend

Tue, 09 Jan 2024 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr, yr 2il o Ionawr 2024.

1 John ac Alun – ymweld â Phorthdinllaen:

Ar drothwy Eisteddfod Genedlaethol Llŷn ac Eifionydd eleni aeth John ac Alun am dro o gwmpas eu hoff lefydd ym Mhen Llŷn, a dewis John oedd cael mynd draw i Borthdinllaen, a rhoi gwahoddiad i Meinir Pierce Jones, un o ferched yr ardal i ddod yno am sgwrs.

Arwyddocâd Significance Cysgod diogel Safe shelter Delfrydol Ideal Dyfnder Depth Porthladdoedd Ports Gofaint Blacksmith Seiri Carpenters Safle diwydiannol An industrial site Gan fwya Mostly Argian Good Lord Trochi traed Paddling

2 Clip Aled Hughes:

Mae hi’n anodd meddwl am Borthdinllaen fel safle diwydiannol yn tydy? Tybed faint o’r twristiaid sy’n mynd yno bob blwyddyn sy’n gwybod am hanes y lle?

Ac mi arhoswn ni ym Mhen Llŷn efo’r clip nesa ‘ma. Ar Orffennaf y 26ain y llynedd, wrth edrych ‘mlaen at Eisteddfod Genedlaethol Llŷn ac Eifionydd, mi gafodd Aled Hughes gwmni’r Archdderwydd Myrddin ap Dafydd ac aeth y ddau i gopa’r Eifl, a dyma chi flas o’u sgwrs.

Awgrym A suggestion Machlud Sunset Rhufeiniaid yn cilio The Romans withdrawing Anwybyddu To ignore Gwyddelod Irish people Gwaywffon Spear Penwaig Herring Dinasyddiaeth Citizenship Diwylliedig Cultured Tyndra ar y ffin Tension on the border

3 Beti a’i Phobol:

Dipyn bach o hanes ardal yr Eifl yn fanna gan yr Archdderwydd Myrddin ap Dafydd.

Sioned Lewis oedd gwestai Beti a'i Phobol ar y 7fed o Fai 2023. Mae Sioned yn Gwnselydd ac yn Seicotherapydd ac yn dod yn wreiddiol o Ddolwyddelan yn Sir Conwy. MI fuodd hi’n gweithio mewn sawl maes gwahanol, yn gwerthu tai, yn y byd teledu a gyda Mudiad Ysgolion Meithrin. Sioned ydy Cwnselydd y rhaglen Gwesty Aduniad ar S4C. Yn y clip hwn mae hi’n sôn am ei hamser yn dioddef o gancr y fron:

Archdderwydd Archdruid Cancr y fron Breast cancer Efo chdi Gyda ti Cwffio Ymladd Dychmygu Imagining Cyfres Series Triniaethau Treatments Ffydd Faith Blin Yn grac Ymdopi Coping Y blaenoriaeth The priority

4 Bore Cothi:

Sioned Lewis oedd honna’n siarad am ei phrofiad o fod efo cancr y fron.

Ar Fedi’r 27ain y llynedd, mi roedd Max Boyce yn dathlu ei ben-blwydd yn 80, ac i nodi’r garreg filltir arbennig yma mi fuodd Max allan ar y ffordd unwaith eto yn perfformio mewn cyfres o gyngherddau. Mi gafodd Shan sgwrs efo Max cyn y daith, gan gychwyn drwy ofyn oedd y penderfyniad i deithio eto’n un anodd?

Carreg filltir Milestone Yr hewl (heol) The road Rhoi’r ffidil yn y to To give up Cwpla Gorffen Ysbrydoli To inspire Clwb gwerin Folk club Uniaethu To identify Ystyried To consider

5 Caryl Parry Jones:

Y bytholwyrdd Max Boyce yn dathlu ei ben-blwydd drwy berfformio - wel be arall ynde?

Yn ôl ym mis Mai 2023 cafodd Caryl sgwrs gyda Heather Hughes. Mae Heather yn aelod o grŵp nofio Titws Tomos Môn. Yn 2019 mi gafodd hi waedlif ar yr ymennydd a chyflwr o’r enw Hydrocephalus, sef dŵr ar yr ymennydd. Ers hynny mae hi’n nofio yn y môr ym mhob tywydd. Yn y clip hwn cawn glywed Heather yn sôn am ei phrofiad, a pha mor llesol ydy nofio yn y môr iddi hi:

Bytholwyrdd Evergreen Gwaedlif ar yr ymennydd Brain haemorrhage Cyflwr Condition Llesol Beneficial Poblogrwydd Popularity Llwythi Loads Goro Gorfod

6 Trystan ac Emma:

Dyna enw da ar y grŵp ynde – Titws Tomos Môn!

Ddechrau mis Rhagfyr mi gafodd Rhaglen Trystan ac Emma wahoddiad i Gaffi Largo ym Mhwllheli. Mi fuodd yna lawer o hwyl a sbri yn y caffi - yn siarad efo’r staff ac efo pobl leol. Un ohonyn nhw oedd Christine Jones o dre Pwllheli:

Haeddu To deserve Bobol annwyl! Goodness me! Brolio To boast Yn rhagori Surpasses Nionyn picl Pickled onion

7 Ffion Dafis:

Christine Jones – un o gymeriadau ardal Pwllheli yn dod â llwyth o hwyl a chwerthin i Gaffi Largo’r dre.

Ac yn ardal Pwllheli oedd yr Eisteddfod Genedlaethol eleni wrth gwrs ac yno cafodd fersiwn e-lyfr o’r nofel boblogaidd iawn, Un Nos Ola Leuad gan Caradog Pritchard, ei lawnsio, efo’r actorion John Ogwen a Maureen Rhys yn ei darllen. Yn y clip hwn ar raglen Ffion Dafis mae John yn sôn am y tro cynta daeth o ar draws y nofel:

Digwyddiad Event Gwerthfawrogi To appreciate Beirdd Poets Lleuad Moon Gwên ryfeddol A wonderful smile Dagrau Tears Atgof Recollection

Tue, 02 Jan 2024 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 2il o Ionawr 2024.

1 Uffern Iaith y Nefoedd:

Brynhawn Sadwrn diwetha mi glywon ni raglen arbennig o’r Sioe banel hwyliog Uffern Iaith y Nefoedd dan ofal Gruffudd Owen. Y panelwyr oedd Richard Elis, Sara Huws, Llinor ap Gwynedd a Lloyd Lewis. Rownd cyfieithu caneuon oedd hon:

Nid anenwog Famous (not unfamous) Cyffwrdd To touch Dychwelyd To return Aflonyddu To disturb Nadoligaidd Christmasy Clych Bells

2 Elin Fflur a’r Gerddorfa:

Dipyn bach o hwyl yn dyfalu caneuon oedd wedi eu cyfieithu’n wael yn fanna.

Ddechrau’r mis, mi gafodd cyngerdd arbennig ei gynnal efo Elin Fflur yn canu gyda Cherddorfa Genedlaethol Gymreig y BBC. Tudur Owen oedd yn arwain y noson a dyma i chi foment emosiynol o’r rhaglen pan mae Tudur yn holi Elin am hanes ei chân fwya poblogaidd, sef Harbwr Diogel – y gân gafodd ei hysgrifennu gan Arfon Wyn, wrth gwrs, a’r gân enillodd cystadleuaeth Cân i Gymru yn 2002:

Cerddorfa Orchestra Breintiedig tu hwnt Privileged beyond Crïo Llefain Cryndod Tremor Golygu To mean Oesol Everlasting Uniaethu To identify Mor gyfarwydd So familiar

3 Rhaglen Cofio:

Noson emosiynol iawn i Elin Fflur, ac i Tudur hefyd, yng Nghanolfan Pontio ym Mangor.

Nadolig oedd thema rhaglen archif Cofio gyda John Hardy brynhawn Sul, a Noswyl Nadolig yn thema arbennig felly. Un o draddodiadau mawr y Nadolig yn y capeli ydy plant bach yn perfformio Drama’r Geni, ac mae llawer o hwyl wrth i’r plant grwydro o’r sgript weithiau. Dyma glip o ddau weinidog yn cofio ambell i ddrama o’r fath:

Drama’r Geni Nativity play Gweinidog Minister Hogyn Bachgen Gŵr y llety Innkeeper Yn ffradach Chaotic Ymgnawdoliad Incarnation Beichiog Pregnant Gweddi A prayer Mo’yn Eisiau

4 Chwalu Pen:

On’d oes yna hwyl efo Drama’r Geni pan mae’r plant yn penderfynu mynd eu ffordd eu hunain?

Un o uchafbwyntiau Radio Cymru dros yr Ŵyl ydy’r cwis poblogaidd Chwalu Pen, a chafodd y rhaglen ei darlledu brynhawn Gwener diwetha yr 22ain o Ragfyr. Mari Lovgreen oedd yn trïo cadw trefn ar Catrin Mara, Arwel Pod Roberts, Welsh Whisperer a Mel Owen. Dyma nhw’n trio dyfalu’r rownd gyntaf ond cyn hynny, Mari sydd yn ein hatgoffa o’r rheolau:

Uchafbwyntiau Highlights Darlledu To broadcast Dyfalu To guess Atgoffa To remind Rheolau Rules Y flwyddyn a fu The past year Cwblha! Complete! Cyn seren Former star

5 Ho Ho Hywel:

Mae Mel yn amlwg yn nabod ei chaneuon Nadoligaidd yn tydy?

Ar ddydd Nadolig mi fuodd Hywel Gwynfryn a Rhiannon Lewis yn mwynhau straeon a chaneuon yng nghwmni gwesteion ar y rhaglen arbennig Ho Ho Hywel. A dyma’r comedïwr Dilwyn Morgan yn rhannu rhai o’i atgofion cynnar am y Nadolig :

Atgofion Memories Tro ar ôl tro Time after time Tyddyn bach A smallholding Ar lethrau On the slopes Hel tai Going from house to house Comisiwn Coedwigaeth Forestry Commission Beudy Cowhouse Wedi sychu’n grimp Dry as a bone

6 Talwrn Nadolig:

Cystadleuaeth rhwng timau o feirdd ydy’r Talwrn ac unwaith eto eleni mi fuodd yna raglen arbennig o’r Talwrn – sef Talwrn Nadolig rhwng dau dîm o feirdd amrywiol – sef tîm Bethlehem a thîm Nasareth. Un o’r tasgau oedd sgwennu cerdd ysgafn ar y testun ‘Cinio Nadolig’, a dyma gynnig Iwan Rhys o dîm Bethlehem:

Cerdd Poem Strach A mess Fflwr Blawd Llysfwytäwr pybyr A staunch vegetarian Ffili treulio Can’t digest Di dafod Tongueless Llosg cylla Heartburn Yn sgit Keen on Ysgewyll Sprouts Achwyn Cwyno Tynn Tight Egwyddor Principle Newydd garw Bad news

7 Rhaglen Ifan:

Bydd Y Talwrn yn ôl ar Radio Cymru ar y seithfed o Ionawr am saith o’r gloch efo rhifyn arbennig rhwng Ysgol Glan Clwyd ac Ysgol Maes Garmon.

Yr actores Catrin Mara oedd gwestai Ifan Jones Evans ar ei raglen yn ddiweddar. Sôn oedd Catrin am yr anrheg Dolig gorau a’r gwaetha gafodd hi erioed:

Allweddell Keyboard Cwningen Rabbit Wedi gwirioni Wedi dwlu ar Cwffio Ymladd Alla i ddim dychmygu I can’t imagine Hwyrach Efallai Erchyll Terrible

Tue, 26 Dec 2023 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 19eg o Ragfyr 2023.

1 Aled Hughes :

Mair Tomos Ifans fuodd yn siarad efo Aled Hughes yn ddiweddar am rai o hen draddodiadau Nadolig gwledydd Ewrop. Mae Mair yn actores, cantores, sgriptwraig, darlithydd a thiwtor. Ond erbyn hyn mae’n treulio llawer iawn o amser yn adrodd straeon ac yn arwain gweithdai mewn ysgolion:

Traddodiadau Traditions Diniwed Innocent Darn o bren A piece of wood Boncyff A log Ymwybodol Aware Ymddangos Appearing Melysion Sweets Curo To beat Carthen A cover Penodol Specific Gwasgaru’r llwch Dispersing the ash

2 Ffion Dafis :

Golwg yn fanna ar rai o draddodiadau Nadolig gwahanol iawn sydd i’w gael yng ngwledydd Ewrop gan Mair Tomos Ifans.

Mi fuodd y pianydd rhyngwladol Llŷr Williams yn perfformio yng Nghanolfan Pontio ym Mangor yn ddiweddar, ac mi gafodd Ffion Dafis sgwrs efo fo am sut mae o’n mynd ati i ymarfer a dewis ei raglen ar gyfer perfformio:

Bysedd Fingers Hyblyg Flexible Ymwybodol Aware Toriadau Breaks Yn fwy cyfarwydd More familiar Dehongli To interpret Datblygu To develop Amlygu ei hun Manifests itself

3 Bore Cothi :

Y pianydd Llŷr Williams oedd hwnna’n rhannu ambell i gyfrinach efo Ffion Dafis am sut mae o’n paratoi at berfformio.

Ddydd Llun yr 11eg o Ragfyr, Alison Huw y gogyddes oedd gwestai Shân Cothi. Trafod ‘sprouts’ oedd hi, neu ysgewyll Brwsel yn Gymraeg. Nid pawb sy’n hoff iawn o’r ysgewyll naci! Ond yma mae Alison yn sôn am ffordd hyfryd o’i weini ar gyfer eich cinio Dolig:

Cyfrinach Secret Ysgewyll Sprouts Gweini To serve Cnau castanwydden Horse chestnut Hallt Salty Plisgo Peeling Ffwrn Popty Moethus Luxurious Rhwydd Hawdd Yn glou iawn Yn gyflym iawn

4 Dros Ginio :

Wel dyna i chi ambell i syniad am ginio Dolig llwyddiannus, ond be am lwyddo i fwynhau parti Nadolig?

Mae yna ymchwil sy’n dangos bod nifer o bobl yn teimlo'n bryderus yn y partïon hyn. Mirain Rhys o Adran Seicoleg Coleg Prifysgol Met Caerdydd, a ‘Mr Cymdeithasu’ Stifyn Parri sy'n trafod sut mae paratoi'n gymdeithasol ar gyfer y partïon?

Pryder a chynnwrf Anxiety and excitement Curiad fy nghalon My heartbeat Anadlu Breathing Baglu To trip Chwydu Vomiting Pynciau Topics Osgoi To avoid Sleifio mewn To sneak in Corwynt Hurricane Dadleuol Controversial Ysgogwyr Stimuli

5 Rhaglen Caryl Parry Jones:

Wel dyna ni wedi cael syniadau coginio Nadolig, syniadau am sut i fwynhau partïon Nadolig ac rŵan dan ni’n mynd i glywed pa fath o Nadolig bydd Helen Evans o Fethesda yn ei fwynhau. Dyma i chi flas ar sgwrs rhwng Helen a Shelley Rees oedd yn cadw sedd Caryl yn gynnes nos Fawrth y 12fed o Ragfyr.

Unig blentyn Only child Ysbrydoli To inspire Wedi mopio efo Wedi dwlu ar Y diwrnod canlynol The following day Llond tŷ A houseful

Tue, 19 Dec 2023 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr y 12fed o Ragfyr 2023.

Pigion 12fed Rhagfyr:

1 Bore Coth:

Pan oedd Shân Cothi yn darlledu o’r Ffair Aeaf yn Llanelwedd yn ddiweddar, mi wnaeth hi gyfarfod â dwy fenyw, sef Francis Finney a Marcia Price. Roedd y ddwy wedi penderfynu dysgu Cymraeg, felly dyma eu gwahodd ar Fore Cothi am sgwrs:

Darlledu Broadcasting Cancr y fron Breast cancer Diolch byth Thank goodness Dipyn bach yn iau A little bit younger

2 Beti a’i Phobol:

Francis a Marcia oedd y ddwy yna, ac mi roedden nhw wedi dysgu Cymraeg yn wych gyda Dysgu Cymraeg Gwent yn doedden nhw?

Prif ganwr y band Edward H. Dafis, Cleif Harpwood, oedd gwestai Beti George nos Sul diwetha. Mae cwmni recordiau Sain newydd ryddhau casgliad o holl draciau’r band iconig hwn, er mwyn dathlu hanner can mlynedd ers iddyn nhw ffurfio. Yma mae Cleif yn sôn am ei ddyddiau efo’r bandiau Edward H Dafis ac Injaroc:

Rhyddhau To release Cerddorion penna(f) Leading musicians Yn eitha disymwth Quite suddenly Y gynulleidfa The audience Arbrofi To experiment Atgas Obnoxious Y fath wawd Such scorn Bradwyr Traitors Cyfoes Modern Esblygu To evolve

3 Trystan ac Emma Gwener 1af Rhagfyr:

Hanes diddorol bywyd byr y band Injaroc yn fanna gan Cleif Harpwood.

Bob Nadolig dros gyfnod yr Adfent mae trigolion pentref Corris ger Machynlleth yn addurno eu ffenestri. Ar Trystan ac Emma yn ddiweddar mi fuodd un sy’n byw yn y pentre, sef Elin Roberts, yn sgwrsio am y traddodiad arbennig yma yn y pentref:

Addurno To decorate Dadorchuddio To unveil Ymgynnull To congregate Cynllunio To plan Goleuo To light

4 Aled Hughes:

Yn tydy hi’n braf gweld yr holl oleuadau Dolig yng nhai pobl yr adeg hon o’r flwyddyn? Da iawn pobl Corris am wneud y mwya o gyfnod yr Adfent.

Drwy’r wythnos diwetha ar ei raglen mi fuodd Aled Hughes yn siarad efo gwahanol unigolion sydd wedi cymryd rhan yn ymgyrch Defnyddia Dy Gymraeg Comisiynydd yr Iaith. Mae’r sgyrsiau yn pwysleisio sut mae defnyddio’r Gymraeg wedi bod o fantais yn y gwaith o ddydd i ddydd. Yn y clip yma mae Aled yn sgwrsio efo Gareth Williams, un o hyfforddwyr y Scarlets am sut mae o’n defnyddio’r Gymraeg yn ei waith:

Mantais Advantage Hyfforddwyr Coaches Cyfathrebu Communicating Y prif nod The main aim Carfan Squad Cryn dipyn Quite a few Agwedd Aspect Adborth Feedback Unigolyn Individual Cyfarwydd Familiar

5 Dros Ginio:

Gareth Williams oedd hwnna’n gweld mantais mawr mewn defnyddio’r Gymraeg i gyfathrebu efo aelodau o garfan y Scarlets.

Ddydd Mawrth y 5ed o Ragfyr roedd hi’n Ddiwrnod Rhyngwladol Gwirfoddoli. Mae Ruth Marks o Gyngor Gweithredu Gwirfoddoli Cymru, wedi dweud fod y sector o dan bwysau ofnadwy. Hedd Thomas, o’r Cyngor, a Gwenno Parry sy’n gwirfoddoli gyda Radio Ysbyty Gwynedd fuodd yn tafod hyn efo Jennifer Jones ar Dros Ginio:

Gwirfoddoli To volunteer Pwysau Pressure Argyfwng Crisis Gostyngiad Reduction Cyfleoedd Opportunities Cynrychioli To represent Trafferthion Problems Difrifol Serious Newydd raddio Just graduated Wedi bod wrthi Been at it

6 Ifan Jones Evans:

Wel dyna ni , tasech chi eisiau helpu allan efo’r gwaith gwirfoddoli cysylltwch â’r mudiad gwirfoddoli lleol. Dw i’n siŵr bydd yna ddigon o gyfleodd i chi.

Brynhawn Mercher diwetha, cychwynnodd Ifan ar gyfres newydd o sgyrsiau ar ei raglen. Mae o’n trafod hoff bethau’r Dolig gyda gwestai arbennig bob wythnos, o rwan tan Dolig. A dechreuodd o mewn steil a hynny yng nghwmni Gary Slaymaker:

Cymdeithasu To socialise Cwrdda lan To meet up Ymwybodol Aware Sbort Hwyl Yn llethol Overwhelming Nadoligaidd Christmasy Emynau Hymns Cytgan Refrain Nefolaidd Heavenly

Tue, 12 Dec 2023 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Rhagfyr y 5ed 2023.

1 Bore Cothi: Sioe Aeaf.

Ddydd Llun Tachwedd 27 roedd rhaglen Bore Cothi yn darlledu o’r Ffair Aeaf yn Llanelwedd. Cafodd Shân gwmni mam a merch, sef Ffion a Leia Lloyd-Williams o fferm Bathafarn ger Rhuthun. Roedden nhw wedi bod yn dangos ceffyl yn y Ffair, sut aeth hi tybed?

Darlledu Broadcasting Y Ffair Aeaf The Winter Fair Gwisg Costume Fel pin mewn papur Immaculate Awyrgylch Atmosphere Rhan-frîd Part breed Is-bencampwr Reserve Champion

2 Ffion Emyr: Tips Pwdin Dolig.

Roedd Ffion, Leia a Shân hefyd i weld wrth eu boddau gyda’r Ffair Aeaf on’d oedden nhw? Ddydd Sul Tachwedd 26 roedd hi’n Stir Up Sunday sef y Sul ola cyn yr Adfent, a dyma’r diwrnod traddodiadol i bobl wneud eu pwdin Dolig! Y nos Wener cyn hynny rhannodd Ffion Emyr ychydig o dips ar sut i wneud pwdin Dolig. Roedd Ffion wedi casglu’r tips yma gan chefs enwog fel Delia Smith, Andrew Dixon a Nigella Lawson.

Socian To soak Fel rheol As a rule Gorchuddio To cover Llysieuol Vegetarian Blawd Flour Ffigys Figs Cnau wedi malu Chopped nuts Ychwanegwch! Add! Sinsir Ginger Heb wres Without heat

3 Carl ac Alun Gwener 24ain yn lle Trystan ac Emma: Dr Who.

Wel dyna ni felly, o dan y gwely â’r pwdin Dolig! Tips defnyddiol iawn yn fanna gan Ffion Emyr. Wel mae Dr Who yn ôl! Dych chi wedi cael cyfle i weld y gyfres newydd eto? Dw i’n siŵr bod Ianto Williams o Faesybont ger Caerfyrddin wedi ei gweld gan ei fod yn superfan y gyfres. Fore Gwener Tachwedd 24, Carl ac Alun oedd yn cadw sedd Trystan ac Emma yn gynnes rhwng 9 ag 11 a chaethon nhw sgwrs gyda Ianto a’i glywed yn sôn am ei gasgliad o ddeunyddiau Dr Who

Cyfres Series Casgliad Collection Deunyddiau Materials Gwerthfawr Valuable Wedi ei arwyddo Signed Halais i Mi wnes i anfon Yn amlwg Obviously Unigryw Unique Cyfrannu at To contribute to

4 Ffion Dafis: Aled Hall mewn opera newydd.

Ianto Williams oedd hwnna’n sôn am ei gasgliad o ddeunyddiau Dr Who. Aled Hall, y tenor operatig o Bencader, Sir Gaerfyrddin oedd yn cadw cwmni i Ffion Dafis yn ddiweddar. Yn y clip hwn, mae Aled yn trafod ei ran yn yr opera newydd Men Sheds, gafodd ei chyfansoddi gan y cerddor Lenny Sayers. Mae’r opera hon yn ceisio codi ymwybyddiaeth o broblemau iechyd meddwl dynion:

Cafodd ei chyfansoddi Was composed Codi ymwybyddiaeth Raising awareness Cymeriad Character Aeth ati Went at it Ymdrin â Dealing with Ymgynnull To congregate Cymunedau di-rif Countless communities Cysyniad Concept Angen trafod Need to discuss

5 Aled Hughes:

Mae’n dda gweld opera ar thema modern er mwyn codi ymwybyddiaeth o broblemau iechyd meddwl, on’d yw hi? Wythnos diwetha, Arwyn Tomos Jones o Brifysgol Caerdydd, fuodd yn sôn am hen feddyginiaethau gydag Aled Hughes. Dyma i chi flas ar y sgwrs: Meddyginiaethau Medicines Canrif Century Hollol hurt Totally stupid Ysgyfaint Lung Danadl poethion Stinging nettles Dant y Llew Dandelion Tlodi Poverty Cyn bwysiced â As important as Moddion Medicine Hylif Liquid Dim sail No foundation

6 Dros Ginio:

Dyna ddiddorol on’d ife fel roedd pobl yn defnyddio‘r byd natur o’n cwmpas yn feddyginiaethau yn y gorffennol. Ddydd Mawrth diwetha, banciau bwyd oedd yn cael sylw ar Dros Ginio gyda Jennifer Jones. Mae mwy a mwy o alw am y banciau bwyd y dyddiau hyn, ond mae llai ac yn llai o bobl yn cyfrannu bwyd at y banciau. Yn y clip hwn, Trey McCain, Rheolwr Banc Bwyd Arfon sy’n egluro’r sefyllfa i Jennifer. Mae Trey yn dod o Mississippi yng ngogledd America yn wreiddiol ond wedi dysgu Cymraeg yn rhugl. Budd-daliadau Benefits Hanfodol Essential Gwendidau Weakness Credyd Cynhwysol Universal credit Cyflenwadau Provisions Pwysau Pressure Galluogi To enable Pryderus Concerned Neges The shopping Uniongyrchol Direct Ar y gweill In the pipeline

Tue, 05 Dec 2023 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Tachwedd yr 28ain 2003.

1 Byd y Bandiau Pres:

Ar raglen Byd y Bandiau Pres nos Sul y 12fed o Dachwedd, John Glyn Jones, oedd gwestai Owain Gruffudd Roberts. Mi roedd John Glyn yn arfer arwain Seindorf Arian yr Oakeley, Blaenau Ffestiniog ond yn y clip nesa ma, cofio Band Pres Ieuenctid Gwynedd a Môn mae’r ddau, pan oedd Owain yn aelod o’r band a John yn arwain:

Arwain Seindorf Arian To conduct the Silver Band Band Pres Brass band Ieuenctid Youth Dyddiau aur Golden era Tu hwnt o lwyddiannus Extremely successful Uchafbwynt Highlight Safon Quality Pencampwriaeth Championship Ac felly bu And so it was Disgyblion Pupils

2 Beti a’i Phobol:

John Glyn Jones ac Owain Gruffudd Roberts oedd y rheina’n cofio eu hamser efo’r band pres.

Tomos Parry, cogydd a pherchennog tri bwyty yn Llundain oedd gwestai Beti George yn ddiweddar. Mae Tomos yn dod o Ynys Môn yn wreiddiol, ond erbyn hyn mae o’n brysur yn rhedeg bwytai Brat, Mountain a Brat Outdoors. Mi enillodd o seren Michelin yn Brat, ei fwyty cyntaf. Yma, mae’n sôn am bobl enwog sydd wedi bod yn ei fwytai:

Cynhwysion Ingredients Yn weddol gyson Fairly regularly Aballu And so on Cefnogol Supportive Ysbrydoli To inspire Cerddoriaeth Music

3 Rhaglen Ifan gyda Hana Medi yn cyflwyno:

Tomos Parry y cogydd oedd hwnna, ac mae’n amlwg bod pobl enwog ar draws y byd yn mwynhau dod i’w fwytai.

Gwestai ar raglen Hana Medi oedd Esyllt Ellis Griffiths Llysgenhades Sioe Frenhinol 2024. Mi fuodd hi’n sôn am gale ndr sy newydd ei gyhoeddi i godi arian at apêl y Sioe Frenhinol yn 2024 – Sioe’r Cardis fel mae’n cael ei galw! Ond ddim calendr arferol ydy hon, o na ond un noeth!…

Llysgenhades Ambassador Noeth Naked Pwyllgorau Committees Trefniadau Arrangements Pen tost Cur pen Balch Pleased Ar y cyfan On the whole Ffili Methu Elusennau Charities Cwympo mas Falling out Cneifio Shearing

4 Rhalgen Ffion Dafis:

Wel dyna i chi gesys ynde? Dw i’n siŵr bydd y calendr yn gwerthu’n arbennig o dda!

Ar Sul y 19eg o Dachwedd, Hywel Gwynfryn oedd gwestai Ffion Dafis. Mae Hywel newydd gyhoeddi cofiant yr actores Siân Phillips, ac mae o ar gael yn y siopau rŵan ar gyfer y Nadolig. Yma mae Hywel yn sgwrsio am y broses o sgwennu‘r cofiant:

Cofiant Biography Rŵan ac yn y man Now and then Yn awyddus Eager Hunangofiant Autobiography Deugain mlynedd 40 years Rhwyd Net Daeth e i fwcwl Came to fruition Gogwydd An angle I raddau To an extent Ffynhonnell Source Ysgrifau Articles 5 Dros Ginio:

Ia, dyna fasai anrheg Nadolig gwerth chweil i rywun ynde - cofiant Sian Phillips gan Hywel Gwynfryn.

Ers dechrau'r rhyfel yn Gaza, mae'r bardd Iestyn Tyne wedi bod yn cydweithio gyda beirdd o Balesteina i gyfieithu eu gwaith a rhoi llwyfan Gymraeg i'w lleisiau a'u profiadau. Mi fuodd o’n trafod y gwaith efo Rhodri Llywelyn ar Dros Ginio bnawn Llun wythnos diwetha:

Beirdd Poets Llwyfan A stage Barddoniaeth Poetry Estyn allan To reach out Mewn difri Seriously Ymwybyddiaeth Awareness Gweithred fach A small deed

6 Aled Hughes:

Prosiect diddorol iawn gan Iestyn Tyne yn cyfieithu gwaith beirdd Palesteina i’r Gymraeg.

Ddydd Mawrth yr 21ain o Dachwedd, Lisa Fearn y gogyddes yn oedd yn cadw cwmni i Aled Hughes. Sôn am daffi triog oedd hi ac am y traddodiad o fwyta’r taffi yr amser yma o’r flwyddyn:

Taffi triog Treacle toffee Cyflaith Toffee Yn rheolaidd Regularly Traddodiad Tradition Gwirionedd Truth Canrif Century Ar ddihun Awake

Tue, 28 Nov 2023 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Tachwedd yr 21ain 2023.

Clip 1 Trystan ac Emma:

Buodd Steffan Long o Gaerdydd yn sgwrsio ar raglen Trystan ac Emma yn ddiweddar, ac yn sôn am ei waith fel cynorthwyydd dysgu Saesneg mewn Ysgol yn Tokyo, a dyma i chi flas ar y sgwrs:

Cynorthwyydd Assistant Ma’s Allan Hir dymor Long term Parhau Continue Disgyblion Pupils Mymryn A little

Clip 2 Rhaglen Cofio:

Steffan Long oedd hwnna’n sôn am ei waith mewn ysgol yn Tokyo.

Wythnos diwetha roedd hi’n Sul y Cofio a dyna beth oedd thema rhaglen Cofio gyda John Hardy. A dyma i chi glip o Harold Williams yn sôn am ddod i Lanrwst fel ifaciwî o Lerpwl yn ystod yr Ail Ryfel Byd:

Ail Ryfel Byd Second World War Trais Violence Pledu cerrig Throwing stones Cyfnod Period Yn achlysurol Occasionally Mynd yn eu holau Returning Lleia’n byd o sôn oedd The less it was mentioned Buan iawn Very soon

Clip 3 Bwrw Golwg:

Hanes rai o ifaciwîs Llanrwst yn fanna ar raglen Cofio.

Ar Bwrw Golwg ar y 12fed o Dachwedd, mi roddwyd sylw i Diwali neu Ŵyl y Goleuni, sy’n cael ei dathlu gan Hindŵiaid a Sikhiaid. Yn y clip nesa ‘ma mae Mohini Gupta, sydd wedi dysgu Cymraeg, yn sôn am draddodiadau’r Ŵyl hon efo Gwenfair Griffith:

Goleuni Light Traddodiadau Traditions Addurno To decorate Gweddïau Prayers Buddugoliaeth Victory Tywyllwch Darkness Gwahodd ffyniant Inviting prosperity Pryder amgylcheddol Environmental concern Ymdrechion i annog Efforts to encourage Melysion Confectionary Byrbrydau Snacks

Clip 4 Rhaglen Aled Hughes:

Mae’n swnio fel bod dathliadau Diwali yn llawn o fwyd blasus yn tydy?

DJ Katie Owen oedd gwestai Aled Hughes yn ddiweddar. Mae Katie wedi dilyn Cymdeithas Bêl-Droed Cymru ar draws y byd yn chwarae cerddoriaeth i’r cefnogwyr, ac mae hi wedi dysgu Cymraeg. Buodd Katie ar y rhaglen Iaith ar Daith efo’i mentor Huw Stephens yn 2021. Mi gafodd Aled â Katie sgwrs yng Nghanolfan Iaith Genedlaethol Nant Gwrtheyrn, ac yn y clip hwn mae hi’n sôn am gymaint mae hi’n caru dysgu Cymraeg:

Cymdeithas Bêl-Droed Cymru Football Association of Wales Cefnogwyr Fans Mo’yn Eisiau Cerddoriaeth Music Ar goll Lost Mi ddylet ti fod You should be

Clip 5 Rhaglen Caryl:

Dal Ati Katie, mi fyddi di’n rhugl cyn bo hir, dw i’n siŵr.

Lowri Cêt oedd yn cadw cwmni i Caryl ddechrau’r wythnos diwetha. Mae Lowri yn chwarae rhan Sindarela ym mhantomeim blynyddol Theatr Fach Llangefni. Yma mae’n dweud mwy am y sioe:

Stori draddodiadol Traditional story Llysfam gas Wicked stepmother Annifyr Unpleasant Yn gyfarwydd â Familiar with Hyll Ugly Gwisgoedd Costumes Cymeriadau Characters Yn brin iawn Very rarely Hawlfraint Copyright

Clip 6 Bore Cothi:

Wel am hwyl ynde? A phob lwc i griw Theatr Fach Llangefni efo’r pantomeim.

Bob nos Fawrth mae’r rhaglen Gwesty Aduniad i’w gweld ar S4C. Mae’r rhaglen yn trefnu aduniad i bobl sydd wedi colli cysylltiad â’i gilydd ond hefyd yn trenu i bobl gyfarfod â’i gilydd am y tro cynta mewn amgylchiadau arbennig. Mae’n gyfres boblogaidd ac emosiynol iawn. Nos Fawrth y 14eg o Dachwedd roedd Guto Williams o Dregarth ar y rhaglen. Mae Guto wedi cael ei fabwysiadu ac yn awyddus i ddod o hyd i’w deulu coll:

Aduniad Reunion Mabwysiadu To adopt Adlewyrchiad Reflection Magwraeth Upbringing Rhieni maeth Foster parents Tebygolrwydd Similarity Cam mawr A big step Greddf Instinct Parch Respect Ffawd Lwc Clamp o stori A huge story

Tue, 21 Nov 2023 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Tachwedd y 14eg.

Clip 1: Bore Cothi

Bore Llun y 6ed o Dachwedd, Mici Plwm oedd yn cadw cwmni i Shân Cothi. Gan ei bod hi’n dymor piclo a gwneud siytni, dyma gael sgwrs efo’r prif biclwr ei hunan. Yma mae Mici yn sôn am nionod brynodd o yn Roscoff, Llydaw, a sut mae o am eu piclo mewn cwrw:

Nionod Winwns Llydaw Britanny Ar gyrion Ger Bragdai Breweries Arbrofi To experiment Eirin Plums Eirin tagu Sloes Hel Casglu Y werin The common people Byddigion Posh people

Clip 2 – Rhaglen John ac Alun.

Www, nionyn wedi ei biclo mewn cwrw, swnio’n ddiddorol yn tydy?

Roedd ‘na barti mawr ar Raglen John ac Alun ar y 5ed o Dachwedd– parti penblwydd y rhaglen yn 25 oed! Ac mi ymunodd Dilwyn Morgan yn yr hwyl hefyd, a buodd hi’n gyfle i hel atgofion. Yma, mi gawn ni glywed clip o’r archif sef rhaglen gyntaf John ac Alun cafodd ei darlledu yn ôl yn Ebrill 1998:

Hel atgofion Reminisce Darlledu To broadcast Dipyn o gamp Quite an achievement Para To last Cyflwyno Presenting Cynulleidfa Audience Wch chi be? You know what? Cefndir Background

Clip 3: Dros Ginio

John ac Alun yma o hyd, ac yn boblogaidd iawn gyda gwrandawyr Radio Cymru.

Yn ddiweddar mae llawer mwy o bobl ifanc yn delio efo eco-bryder, sy’n cael ei achosi drwy boeni am effeithiau newid hinsawdd. Mae Fflur Pierce o Ddyffryn Nantlle yn un o’r rheini, a buodd hi’n sôn wrth Cennydd Davies wythnos diwetha am y profiad o fyw efo’r cyflwr hwn:

Eco-bryder Eco anxiety Newid hinsawdd Climate change Cyflwr Condition Yn fengach Yn ifancach Baich A burden Teimlo’n euog Feeling guilty Rhwystredig Frustrating Gwyddonwyr Scientists Sbio Edrych

Amgylchedd Environment

Clip 4: Newid Hinsawdd a Fi

Does na ddim llawer o fanteision i newid hinsawdd nac oes, ond mi glywon ni am un fantais ar y rhaglen Newid Hinsawdd a Fi bnawn Sul y 5ed o Dachwedd. Aeth Leisa Gwenllian draw i Winllan y Dyffryn ger Dinbych. Mae newid hinsawdd yn golygu ei bod yn bosib cynhyrchu gwin yn Nyffryn Clwyd hyd yn oed. Yma mae Leisa yn sgwrsio efo perchennog y winllan, Gwen Davies sydd wedi dysgu Cymraeg:

Cynhyrchu To produce Perchennog Owner Gwinllannoedd Vineyards Cynnydd sylweddol A substantial increase Yn yr un gwynt In the same breath Gwinwydd Vine Arallgyfeirio Diversify Datblygu To develop Aeddfedu To mature Cysgodi To shelter

Clip 5: Rhaglen Ifan Ia, mae na sawl gwinllan wedi agor yng Nghymru dros y blynyddoedd diwetha yn does? Er dw i ddim yn cofio clywed am un mor ogleddol a Gwinllan y Dyffryn chwaith. Pob lwc a iechyd da i holl gynhwychwyr gwin Cymreig!

Yn ddiweddar ar raglen Ifan, tra bod Hana Medi yn cadw ei sedd yn gynnes, sgwrsiodd Hana gyda Cefin Evans o glwb Dyfed Dirt Bikes. Mae Cefin wedi teithio yr holl ffordd o Gymru i’r Ariannin i wylio cystadleuaeth arbennig iawn, un o brif gystadlaethau Enduro’r Byd, a hynny gan fod ei fab Rhys yn cystadlu yno ar ran y clwb:

Ariannin Argentina Eang Wide Mas Allan Bola Bol Paratoi To prepare Tlodi Poverty Gwerthfawrogi To appreciate

Clip 7 – Beti a’i Phobol

Wel dyna brofiad gwych i glwb Dyfed Dirt Bikes ynde? Dw i’n siŵr eu bod wedi mwynhau pob eiliad o’r daith arbennig i’r Ariannin.

Bronwen Lewis, y gantores, oedd gwestai Beti George nos Sul ddiwetha. Cafodd Bronwen ei magu ym Mlaendulais a daeth yn amlwg ar y gwefannau cymdeithasol yn ystod y cyfnod clo, wrth iddi hi ganu o’i chartref a rhannu’r perfformiad ar Facebook. Mi fuodd Branwen yn cystadlu ar raglen deledu The Voice yn y gorffennol ac mae’n cyflwyno rhaglen ar Radio Wales ar foreau Sul ar hyn o bryd:

Amlwg Prominent Gwefannau cymdeithasol Social media Yr aelwyd The home Tad-cu Taid Ffili Methu Arweinydd Conductor Mas Allan

Tue, 14 Nov 2023 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Tachwedd y 7fed 2023.

Clip 1 Rhaglen Trystan ac Emma:

Ddydd Gwener Hydref 27, pan oedd hi bron yn Galan Gaeaf, ysbrydion oedd yn cael sylw ar raglen Trystan ac Emma. Mae Islwyn Owen yn Ysbrydegydd neu Spiritualist Medium, ac mae’n dweud bod ganddo’r gallu i gysylltu a derbyn negeseuon gan ysbrydion. Yn y clip nesa ‘ma mae o’n sôn am ysbrydion yn cysylltu efo fo drwy freuddwydion:

Calan Gaeaf Halloween Ysbrydion Spirits Ysbrydegydd Spiritualist Medium Breuddwydion Dreams Cryn dipyn Quite a bit Arferol Usual Chwalu fy mhen Blew my mind Manwl Detailed

Clip 6: Rhaglen Dros Ginio:

Rhaglen arall fuodd yn trafod ysbrydion ond ar ddiwrnod Calan Gaeaf y tro hwn, oedd Dros Ginio. Dyma i chi Rheinallt Rees, cynhyrchydd y podlediad 'Ofn’, yn sôn wrth Jennifer Jones am ei brofiadau ysbrydol ei hun, a pham bod na fwy o ddiddordeb gan bobl yn y byd paranormal y dyddiau hyn ... Cynhyrchydd Producer Cyffwrdd To touch Unigryw Unique Canolbwyntio To concentrate Synau Sounds Awel Breeze Gwyddonol Scientific Ymennydd Brain Llwydni Mould Esboniadwy Explainable Yn ein plith ni Amongst us

Clip 4 Rhaglen Aled Hughes:

O mam bach, roedd yr holl sôn am ysbrydion yn ein paratoi ni’n dda at ddiwrnod Calan Gaeaf yn doedd? Ac ar y diwrnod hwnnw mi gafodd Aled Hughes sgwrs efo’r Dr Adam Coward sydd yn arbenigo mewn marciau gwrachod mewn tai. Mae Adam yn dod o Missouri yn wreiddiol, wedi dysgu Cymraeg, ac yn byw yn ardal Aberystwyth erbyn hyn. Dyma i chi ran o’r sgwrs lle mae Aled yn holi Adam lle basai rhywun yn dod o hyd i farc gwrachod a sut basai rhywun yn ei nabod:

Gwrachod Witches Pren Wood Trawstiau Beams Ar bwys Wrth ymyl Amrywiol lefydd Various places Cuddio To hide Rhwymo To wrap Am wn i As far as I know Saer maen Stone mason

Clip 5 Rhaglen Bore Cothi/ Heledd Cynwal yn cyflwyno:

Wel dyna ddigon am wrachod ac ysbrydion, mae’n hen bryd i ni droi at rywbeth ysgafnach yn tydy? Bob nos Fercher ar S4C mae ail gyfres Gogglebocs Cymru i’w gweld am 9 o’r gloch. Buodd Heledd Cynwal yn cadw sedd Shân Cothi yn gynnes yn diweddar a chafodd hi sgwrs efo un o sêr y gyfres, sef Annaly Jones o Gaerfyrddin. Mae Annaly yn sôn yn y clip yma am gymaint mae hi’n mwynhau bod yn rhan o’r rhaglen:

Ail gyfres Second series

Ysfa A strong desire

O’r dechrau’n deg From the very beginning

Parchedig Reverand

Ta beth Beth bynnag

Wedi cydio Has caught on

Ymateb Response

Annog To encourage

Clip 7: Rhaglen Rhys Mwyn:

Mae Annaly wrth ei bodd efo’r gyfres yn amlwg, ac mae hi’n lot o sbort yn tydy?

Ar raglen Rhys Mwyn nos Lun Hydref 30, mi fuodd Clare Potter o Gefn Fforest ger Caerffili, oedd yn Fardd y Mis Radio Cymru yn ystod mis Hydref, yn sgwrsio efo Rhys am ei chyfnod yn astudio llenyddiaeth Affro Caribïaidd yn New Orleans a Mississippi a dyma i chi flas ar y sgwrs:

Llenyddiaeth Literature Dwlu ar Wrth fy modd efo Cymhariaeth Comparison

Clip 8: Rhaglen Caryl:

Clare Potter oedd honna’n sgwrsio efo Rhys Mwyn am lenyddiaeth Affro Caribïaidd.

Nos Fawrth ddiwetha, Delyth Eirwyn, y cyn actores, ond sydd erbyn hyn yn Bennaeth Drama yn Ysgol Bro Morgannwg, oedd gwestai Caryl Parry Jones. Sôn am fwyd cysur oedd hi, ac yma mae’n trafod lobsgóws fel ei bwyd mwya cysurus pan oedd hi yn sâl:

Cysur Comfort Cig eidion Beef

Mor gysurus So comforting

Trwchus Thick

Maeth Nutrition

Anwydog Full of cold

Gwaith cnoi Chewy

Taten A potato

Cennin a phannas Leeks and parsnips

Tewhau To thicken

Blawd corn Cornflour

Tue, 07 Nov 2023 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion Dysgwyr Hydref 31ain 2023

Bob wythnos ar raglen Bore Cothi mae Shân yn sgwrsio efo gwesteion am eu Atgofion cynta. Ac yn y clip hwn mae Tara Bethan yn cofio am yr arogl cynta, ac mae’r arogl yma wedi gwneud dipyn o argraff arni hi:

Atgofion Memories Arogl Smell Argraff Impression Chwyslyd Sweaty Dw i’n medru eu hogla fo I can smell it Cael fy ngwarchod Being looked after Golygu’r byd Means the world Delwedd Image Carco To take care of

Tara Bethan yn fanna yn cofio aroglau chwyslyd y reslars!

Fel rhan o Wythnos Dathlu Dysgu Cymraeg mae Aled Hughes wedi gwirfoddoli i gymryd rhan yng nghynllun Siarad y Ganolfan Dysgu Cymraeg. Yn ddiweddar mi gafodd ei sgwrs gyntaf gyda’i bartner dysgu, sef Chloe Edwards, sy’n byw ym Mhenmaenmawr ond sydd yn wreiddiol o Cryw. Dyma Chloe yn sôn am sut daeth hi i ddysgu Cymraeg yn y lle cyntaf:

Gwirfoddoli Volunteering Unrhyw gysylltiad Any connection Ymwybodol Aware Gwatsiad Gwylio Anhygoel Incredible

Wel mae Aled wedi cael partner Siarad diddorol iawn yn Chloe yn tydy o?

Francesca Sciarrillo oedd gwestai Ffion Emyr, hi oedd enillydd Medal y Dysgwyr yn Eisteddfod yr Urdd Caerdydd a’r Fro yn 2019. Cafodd Francesca ei magu yn Sir y Fflint, ond Eidalwyr ydy ei theulu hi. Mi ddysgodd Francesca Gymraeg fel oedolyn ac erbyn hyn mae hi’n ac yn gweithio i Gyngor Llyfrau Cymru, yn hyrwyddo darllen i blant a phobol ifanc.

Hyrwyddo To promote Wastad Always Parchu penderfyniad Respect the decision Cymuned Community Diolchgar Thankful Mor raenus So polished Heriol Challenging Gwerthfawr Valuable

Ac mae Francesca yn gweithio’n rhan amser erbyn hyn fel tiwtor Cymraeg i Oedolion.

Yr actores Mali Ann Rees oedd gwestai Beti George wythnos diwetha. Pan oedd hi’n 17 oed mi fuodd hi’n fyfyrwraig mewn Coleg yn India am ddwy flynedd yn astudio bagloriaeth rhyngwladol. Mae Mali yn un o’r actoresau mwya enwog Cymru ac wedi actio yn Craith, The Tourist Trap a The Pact. Mae hi hefyd yn un o dair sy’n cyfrannu i’r podlediad wythnosol, Mel Mal a Jal, sef tair Cymraes siaradus. Yn y clip hwn mae Mali yn trafod y profiad o hiliaeth gafodd yn yr ysgol ac yn India:

Hiliaeth Racism Bagloriaeth rhyngwladol International Baccalourate Beirniadaeth Critisism Hunaniaeth Identity Hiliol Racist Chwerthin To laugh Trin To treat Gwerthfawr Valuable

Mali Ann Rees oedd honna’n sôn am brofiadau o hiliaeth annifyr iawn gafodd hi yn yr Ysgol ac yn y coleg.

Nos Lun y 23ain o Hydref Marci G oedd yn sedd Caryl Parry Jones ac mi gafodd o gwmni Sian Elin Thomas oedd yn sôn am ddathliadau penblwydd Aelwyd Crymych yn 80 oed. Mae Sian wedi bod yn aelod ei hun am nifer o flynyddoedd ac yn y clip mi wnewch chi ei chlywed yn egluro beth yn union ydy Aelwyd yr Urdd...

Aelod Member Cefnogol Supportive Traddodiad Tradition Arwain Leading Dathliad A celebration Llywydd anrhydeddus Honorary President Arddangosfa Exibition Lluniaeth Refreshments

A penblwydd hapus i Aelwyd Crymych a gobeithio i chi ddathlu mewn steil ynde?

Nos Fawrth ddiwetha ar raglen Georgia Ruth, roedd Glyn ac Ellis o’r band Mellt yn cadw cwmni iddi hi. Roedden nhw wedi dod adra i Aberystwyth i ymweld â rhai o’r lleoliadau oedd yn bwysig iddyn nhw fel band, gan gynnwys y sied yng ngwaelod gardd tŷ Glyn lle buon nhw’n recordio. Yn y clip hwn mae Glyn yn sôn wrth Georgia am bwysigrwydd geiriau eu caneuon, a’r defnydd o Gymraeg naturiol, bob-dydd:

Lleoliadau Locations Cymhleth Complicated Denu mewn To draw in Pert Pretty Sa i’n gwybod Dw i ddim yn gwybod

Tue, 31 Oct 2023 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Hydref yr 24ain 2023

Siw Hardson

Ar raglen Trystan ac Emma roedd Siw Harston, sy’n dod o Landeilo yn wreiddiol ond sydd nawr yn byw yn Surrey, yn sgwrsio am y siaradwyr Cymraeg mae hi wedi dod ar eu traws dros y blynyddoedd, ym mhob rhan o’r byd:

Anhygoel Incredible Cynhesrwydd i’r enaid Warmth for the soul Y tu hwnt i Beyond

Rogue Jones

Does ots ble fyddwch chi, dych chi’n siŵr o glywed y Gymraeg, on’d dych chi? Buodd Mari Grug yn holi Bethan Mai o’r band Rogue Jones, ar raglen Ffion Dafis yn ddiweddar, hyn ar ôl iddyn nhw ennill Gwobr Gerddoriaeth Gymreig, nos Fawrth y 10fed o Hydref. Dyma i chi flas ar y sgwrs:

Gwobr Gerddoriaeth Gymreig Welsh Music Prize Sylw Attention Llafur cariad Labour of love Yn ariannol Financially Gwefreiddiol Thrilling Cyfweliadau Interviews Ffydd Faith Llinach Pedigree Rhyfedd Strange Toddi To melt

Jenny Adams

A llongyfarchiadau mawr i Rogue Jones, yn llawn haeddu’r wobr. Roedd hi’n Wythnos y Dysgwyr wythnos ddiwethaf ar Radio Cymru a Heledd Cynwal oedd yn sedd Shan Cothi fore Llun Hydref 16, a chafodd hi sgwrs gyda Jenny Adams, sy’n dod o Surrey yn wreiddiol, ond sy’n byw ym Machen, ger Caerffili ar hyn o bryd:

Yn llawn haeddu Wholly deserving Cyfathrebu Communicate Swyddogol Official Profiad Experience Codi hyder To raise confidence

Disney

Jenny Adams oedd honna – un o’r nifer fawr o ddysgwyr y Gymraeg glywon ni ar Radio Cymru yn ddiweddar. Ddydd Llun rhoddodd Dros Ginio sylw i’r ffaith bod cwmni Disney yn 100 oed, a Catrin Heledd fuodd yn holi’r Dr Elain Price sy’n darlithio ar ffilm a theledu, am ddylanwad y cwmni ar y byd ffilmiau dros y blynyddoedd:

Darlithio To lecture Dal dychymyg To catch the imaginagion Yn ddiweddarach Later on Cydamseru Synchronize Arloesi To innovate Wrth wraidd At the root of Dyfeisio To invent Bodoli To exist Addasu To adapt Cyfarwydd Familiar Tybio To suppose

Mai Lloyd

Dr Elain Price yn fanna yn rhoi ychydig o hanes cwmni Disney i ni. Fore Mawrth wythnos ddiwethaf ar raglen Aled Hughes, Mai Lloyd o Aberteifi oedd yn edrych yn ôl ar ei hamser yn Trinidad a Tobago dros yr haf, yn cystadlu efo’r ddisgen yng Ngemau Ieuenctid y Gymanwlad:

Disgen Discus Y Gymanwlad The Commonwealth Uchafbwyntiau Highlights Pobl hŷn Older people

Gareth Wyn Jones

A dw i’n siŵr byddwn ni clywed llawer iawn mwy am Mai yn y dyfodol, a hithau’n amlwg wedi mwynhau’r cystadlu. Gwestai Ifan Jones Evans yn y clip nesa yw ffermwr mwya enwog Cymru, sef Gareth Wyn Jones. Mae ganddo ddilyniant mawr ar y cyfryngau cymdeithasol. Yn ddiweddar, mae wedi croesi carreg filltir anferth ac wedi cyrraedd miliwn o danysgrifwyr ar ei sianel You Tube:

Dilyniant Following Cyfryngau cymdeithasol Social media Carreg filltir anferth Huge milestone Tanysgrifwyr Subscribers Diwydiant amaeth Agricultural industry Ymdopi To cope

Tue, 24 Oct 2023 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Hydref yr 17eg 2023

Pigion Dysgwyr – Peris Hatton Mae Peris Hatton newydd gyhoeddi llyfr ar gasglu crysau pêl-droed o wahanol gyfnodau. Enw’r llyfr yw “The Shirt Hunter”. Mae e wedi bod yn casglu ers dros dau ddeg pum mlynedd….dyma fe i sôn mwy am yr obsesiwn ar raglen Aled Hughes.

Newydd gyhoeddi Just published

Cyfnodau Periods of time

Ddaru Wnaeth

Poblogaidd Popular

Oddeutu Tua

Mwydro To bewilder

Newydd sbon Brand new

Offer Equipment

Pigion Dysgwyr – Jane Blank Peris Hatton oedd hwnna’n sôn am ei obsesiwn gyda chrysau pêl-droed. Ar BBC Sounds ar hyn o bryd mae’r awdures Jane Blank yn sôn am hanes ei theulu mewn cyfres o’r enw “Fy Achau Cymraeg”. Roedd hi ar raglen Shan Cothi wythnos diwetha i sôn ychydig am ei theulu. Dyma i chi flas ar y sgwrs... Cyfres Series

Achau Lineage

Mamgu a tad-cu Nain a taid

Ambell i deulu Some families

Chwant Desire

Tyrchu’n ddwfn To dig deep

Pigion Dysgwyr – Beti George Ewch i BBC Sounds os ydych chi eisiau clywed rhagor o’r sgwrs ddifyr honno. Ers bron i bedwar deg mlynedd mae Beti George wedi cyflwyno Beti a’i Phobol. A hi oedd gwestai gwadd Shelley a Rhydian yn ddiweddar ar eu rhaglen Sadwrn. Dyma Beti i esbonio ychydig am gefndir y rhaglen wythnosol mae hi’n ei chyflwyno

Yn ddiweddar Recently

Bodlon Willing

Enghraifft berffaith A perfect example

Hyn a’r llall This and that

Croesawu To welcome

Dwys Intense

Pigion Dysgwyr – Ifan Huw Dafydd Ac mae Beti wastad yn neis on’d yw hi, ac yn cael sgyrsiau diddorol gyda’i gwestai. Yn ddiweddar buodd yr actor Ifan Huw Dafydd ar daith gerdded Llwybr y Pererinion sef y Camino Frances, i Santiago de Compostela yn Sbaen. Roedd e’n codi arian i elusen Jac Lewis. Mae elusen Jac Lewis yn cefnogi lles meddwl pobl ifanc ac yn cynnig help i’w teuluoedd... Dyma Ifan Huw Dafydd ar raglen Ifan Jones Evans yr wythnos diwetha yn rhannu ambell i stori o’r daith.

Pererinion Pilgrims

Elusen Charities

Lles meddwl Mental welfare

Traddodiad Tradition

Bys troed Toe

Crwtyn Bachgen

Anhygoel Incredible

Llwch Ashes

Gwasgaru Scatter

Pigion Dysgwyr – Heledd Garddio Llongyfarchiadau mawr i Ifan Huw Dafydd am lwyddo i wneud y daith arbennig hon, ac roedd cwmni diddorol iawn ganddo ar y ffordd on’d oedd? Weithiau mae ‘Heledd Garddio’ yn cyfrannu at raglen Caryl Parry Jones i rannu ei chyfrinachau garddio gyda Caryl a’r gwrandawyr. Ond wythnos diwetha rhannodd Heledd gyfrinach wahanol iawn gyda Caryl sef beth fasai ei pharti delfrydol hi…… Cyfrannu To contribute

Cyfrinachau Secrets

Delfrydol Ideal

Crybwyll To mention

Plentynaidd Childish

Sa i di meddwl Dw i ddim wedi meddwl

Pigion Dysgwyr – Awduron Mae parti Heledd yn swnio’n llawer o hwyl on’d yw e? Mae awduron plant ar draws Prydain wedi cyfarfod yn Abertawe yn ddiweddar i gynnal sesiynau storïau ac awduro. Dau oedd yno oedd y gŵr a’r wraig Thomas Docherty a Helen o Abertawe. Maen nhw hefyd wedi dysgu Cymraeg i lefel uchel iawn. Dyma nhw ar raglen Ffion Dafis i sôn am eu gwaith…. Awduro Authoring

Amser maith yn ôl A long time ago

Antur Adventure

Cyfleoedd Opportunities

Pe byddai rhywun Tasai rhywun

Dwlu ar Wrth ei bodd efo

Mamiaith Mother tongue

Tue, 17 Oct 2023 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Hydref 10fed 2023

Pigion Dysgwyr – Ellis Massarelli Mae Ellis Massarelli yn organydd ifanc ac yn feistr ar yr offeryn. Fore Mercher diwetha cafodd Ellis air gyda Shan Cothi ar ei rhaglen, gan esbonio iddi hi ble yn union buodd e’n chwarae’r organ ar hyd y blynyddoedd. Offeryn Instrument

Cadeirlan Cathedral

Tŷ Ddewi St David‘s

Prif organydd Chief organist

Dirgrynu Vibrating

Datsain Echo

Pigion Dysgwyr – Richard Holt Ellis Massarelli oedd hwnna a dw i’n siwr bod dyfodol disglair i’r organydd ifanc. Mae stori Richard Holt, y cogydd a'r gŵr busnes o Ynys Môn, yn un ddiddorol iawn. Buodd e’n gweithio i’r cogydd enwog Marcus Wareing yn Llundain cyn mynd i’r y Llu Awyr i fod yn beilot, ond doedd ganddo mo’r arian i dalu am yr hyfforddiant i hedfan awyren. Erbyn hyn mae e’n rhedeg busnes teisennau, siocled a gin llwyddiannus yn Melin Llynon yn Llanddeusant ar Ynys Môn, ac yn mwynhau cyflwyno Yr Academi Felys ar S4C. Dyma fe’n rhoi hanes cael les Melin Llynon ar Beti a’i Phobol... Disglair Bright

Melin Mill

Llu awyr Airforce

Digwydd bod As it happens

Ceisiadau Applications

Hyrwyddo To promote

Colled A loss

Dim rhyfedd No surprise

Cau cymryd Refusing to take

Pigion Dysgwyr – Elan Davies Felly os oes dant melys gyda chi, Melin Llynon ar Ynys Môn yw’r lle i fynd. Mae’r actores Elan Davies newydd ennill y brif wobr yn The Stage Debut Awards yn ddiweddar. Roedd Elan yn chwarae rhan Laura yng nghynhyrchiad diweddar Cwmni’r Frân Wen a Sherman Cymru o’r ddrama Imrie. A dyma Elan ar Dros Frecwast fore Mawrth i sôn mwy am y ddrama… Cynhyrchiad Production

Yn ddiweddar Recently

Y brif wobr The main award

Dynol Human

Arallfydol Otherworldly Darganfod To discover

Llwyfan Stage

Diwydiant Industry

Ehangach Wider

Pigion Dysgwyr – Neud Dim Deud

A llongyfarchiadau, on’d ife, i Elan am ennill y wobr bwysig honno. Ar BBC Sounds ar hyn o bryd mae’r awdur Llwyd Owen yn ein harwain ni ar daith drwy hanes Hip-Hop a Rap Cymraeg. Teitl y rhaglen yw Neud nid Deud, a dyma glip o Llwyd Owen yn sôn am sut daeth e ar draws Hip-Hop a Rap am y tro cyn-taf….. Y Brifwyl Yr Eisteddfod Genedlaethol

O bob cwr From every corner

Unigolion Individuals Rhan allweddol A key part

Yn ddiarwybod Unknowing

Argraffadwy Impressionable

Curiadau a chwpledi Beats and couplets

Cynhyrchu To produce

Pigion Dysgwyr – Chroma Arhoswn ni gyda’r byd miwsig modern yn y clip nesa yma, ond nid hip hop y tro yma ond roc trwm. Band tri darn o Bontypridd yw Chroma ac maen nhw ar fin rhyddhau eu halbwm newydd, a nhw oedd gwestai gwadd rhaglen Shelley a Rhydian. Dyma Katie, lleisydd y band, i sôn mwy am gyfle arbennig caeth y band i gefnogi un o grwpiau mawr yr Unol Daleithiau Ar fin rhyddhau About to release

Lleisydd Vocalist

Cyhoeddi’r Eisteddfod Proclaiming the Eisteddfod

Manceinion Manchester

Diolchgar Thankful

Anhygoel Incredible

Pigion Dysgwyr – Retro Foo Fighters! Mae’n dipyn o gamp i Chroma gael rannu gig gyda nhw on’d yw hi?

Mae Yvonne Holder yn prynu a gwerthu gwrthrychau a chynnyrch Retro. Dych chi’n cofio y Tamagotchi oedd yn boblogaidd iawn tua trideg mlynedd yn ôl? Wel dyma Yvonne i sôn mwy amdanyn nhw gydag Aled Hughes ar ei raglen ddechrau wythnos diwetha. Gwrthrychau a chynnyrch Objects and products

Bwydo To feed

Cyflwr Condition

Credi di byth You’ll never believe

Enghreifftiau prinnaf The rarest examples

Prinder Scarcity

Dymunol Desirable

Tue, 10 Oct 2023 12:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Hydref 3ydd 2023

Pigion Dysgwyr – Heather Jones Mae’r tri chlip cynta i gyd am bobl amlwg sy wedi dysgu Cymraeg, a beth am i ni gychwyn gyda’r gantores Heather Jones? Yn yr ysgol dysgodd Heather Gymraeg yn ail iaith, ond buodd hi’n perfformio a recordio yn y Gymraeg am flynyddoedd maith. Mae Heather newydd gyhoeddi ei bod hi wedi canu’n fyw am y tro ola ac ar Bore Cothi esboniodd hi wrth Shan Cothi sut dechreuodd ei gyrfa ym myd canu

Amlwg Prominent

Cyhoeddi Announce

Ymennydd Brain

Yn gyfangwbl Completely

Tinc Tone

Pigion Dysgwyr – Johnny Tudor

Mae’n rhyfedd meddwl na fyddwn yn clywed llais Heather Jones ar lwyfannau Cymru eto on’d yw hi? Dysgu Cymraeg fel oedolyn ar gwrs Wlpan yng Nghaerdydd wnaeth y diddanwr, y dawnsiwr a’r canwr Johnny Tudor, ac roedd e’n dathlu 60 mlynedd ym myd adloniant eleni. Ar gyfer rhaglen Ffion Dafis bnawn Sul, aeth Lily Beau draw i gartre Johnny i’w holi. Dyma fe gydag un stori fach o’i yrfa... Diddanwr Entertainer

Dynwared To impersonate

Llwyfan Stage

Pigion Dysgwyr – Dinbych y Pysgod

A dw i’n siŵr bod gan Johnny lawer iawn o straeon difyr eraill o’i yrfa hir ym myd adloniant. Mae Jo Heyde wedi dysgu Cymraeg ac yn byw yn Ninbych y Pysgod erbyn hyn. Mae hi’n fardd, yn barddoni yn Gymraeg, ac wedi ennill cadair am ei barddoniaeth. Nos Fawrth diwetha ar raglen Caryl esboniodd Jo pam daeth hi i fyw i dde Sir Benfro yn y lle cyntaf……

Dinbych y Pysgod Tenby

Bardd Poet

Hala Treulio

Dim syndod No surprise

Yn syth bin Straight away

Unigryw Unique

Haenau Layers

Tirwedd Landscape

Llanw Tide

Cyfnewidiol Changeable

Awen Muse

Pigion Dysgwyr – Lliw Ddall

Wel dyna i chi dri sy wedi dysgu Cymraeg yn wych, ac sydd wedi gwneud cyfraniad gwerthfawr i’r byd Cymraeg. Diolch Heather, Johnny a Jo. Mae Owen Jones o Gaerdydd yn un o’r 1 o bob 12 dyn sydd yn lliwddall, ond yn ôl gwyddonwyr dim ond 1 o bob 200 o ferched sy‘n lliwddall ac mae Bethan Rhys Roberts yn un ohonyn nhw. Ar gyfer Bore Sul yr wythnos diwetha trïodd Owen a Bethan sbectolau arbennig sydd i fod i gywiro eu golwg...dyma sut aeth pethau …. Cyfraniad gwerthfawr A valuable contribution

Lliwddall Colour blind

Yn ôl According to

Gwyddonwyr Scientists

Cywiro eu golwg Correct their eyesight

Llachar Bright

Sefyll mas To stand out

Cyfoethog Rich(colour)

Ffug Fake

Pigion Dysgwyr – 1973

Wel newyddion da i‘r rhai sy’n lliwddall on’d ife – mae’n debyg bod y sbectol newydd yn gweithio! Mae’r flwyddyn 1973 yn cael ei gyfri’n flwyddyn arbennig ym myd gwneud ffilmiau. Ond beth oedd mor arbennig am y flwyddyn honno? Cafodd Dion Wyn sgwrs gydag Owain Llyr ar Dros Ginio yr wythnos diwetha i esbonio mwy….. Cyfnod Period of time

Hogiau Bechgyn

Tywyll Dark

Agwedd Attitude

Eithafol Extreme

Naws Mood

Anhygoel Incredible

Pigion Dysgwyr – Max Boyce

Dion Wyn ac Owain Llyr oedd y rheina’n sgwrsio am pa mor bwysig oedd 1973 i fyd y ffilmiau. Ddydd Mercher diwetha roedd y canwr a’r diddanwr Max Boyce o Lyn Nedd yn dathlu ei ben-blwydd yn 80 oed. Mae Max wedi bod yn diddanu pobl Cymru ac ar draws y byd ers diwedd y 60au. Cafodd Aled Hughes gyfle i holi Jed O’Riley o Glwb Rygbi Glyn Nedd sy’n ei adnabod e’n dda…. Cymuned Community

Sgwrs ddifyr An interesting conversation

Ymwybodol Aware

Pwysigrwydd Importance

Tue, 03 Oct 2023 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Medi'r 26ain 2023

Pigion Dysgwyr – Y Wladfa

Mae Llinos Howells o Ferthyr Tudful yn gweithio ar hyn o bryd yn y Wladfa, sef y rhan o‘r Ariannin ble mae siaradwyr Cymraeg yn byw. Yn ei gwaith bob dydd mae hi‘n dysgu Cymraeg i blant yr ysgolion lleol. Wythnos diwetha cafodd Aled Hughes gyfle i sgwrsio gyda hi i weld sut mae pethau‘n mynd hyd yn hyn... Yr Ariannin Argentina Union fis A month exactly

Rhagbrofion Preliminary competition

Llefaru Reciting

Braint o feirniadu The honour of adjudicating

Deng mlynedd ar hugain 30 years

Cyngerdd mawreddog A grand concert

Croesawgar Welcoming

Twymgalon Warm-hearted

Pigion Dysgwyr – Ann Evans

Llinos Howells oedd honna’n brysur iawn yn y Wladfa, ond i weld yn mwynhau bob eiliad. Merch arall o Ferthyr sydd yn y clip nesa - Ann Evans, dorrodd record Cymru i ferched dros 65 oed yn Hanner Marathon Casnewydd fis Mawrth diwetha, ond sydd erbyn hyn wedi cyflawni camp arall. Bythefnos yn ôl roedd hi yn Kenya yn cymryd rhan mewn ras barodd bump o ddiwrnodau drwy ardaloedd cadwraeth y wlad. Roedd rhaid rhedeg 30 milltir y dydd mewn tywydd poeth iawn. Dyma hi‘n sgwrsio gyda Alun Thomas ar Bore Sul ac yn sôn am un digwyddiad arbennig ar y daith…… Tu fas i Tu allan i

Cyflawni camp To fulfil an achievement

Ardaloedd cadwraeth Conservation areas

Heol (hewl) Ffordd

Eiddo Possessions

Perchen Ownership

Dwyn To steal

Gofidus Worried

Rhydd Loose

Dros y dibyn Over the precipice

Pigion Dysgwyr – Karen Wynne

Mae merched Merthyr yn hoff iawn o antur on’d dyn nhw? Ac roedd hi’n dipyn o antur i’r actores Karen Wynne yn ddiweddar wrth iddi hi gael ei derbyn i’r Cylch Hud. Dyma Karen ar raglen Bore Cothi wythnos diwetha yn sôn wrth Shan am y broses o gael eich derbyn i’r cylch arbennig hwn……. Cylch Hud Magic Circle

Mynd amdani Going for it

Syth bin bot Straight away

Digwydd bod Happened to be

Hanu Deriving from

Sêl bendith Seal of approval

Gweinidog Minister

Hud a lledrith Magic

Honni To claim

Arallfydol Otherworldly

Pigion Dysgwyr – Hafodwennog

Basai’r gair ‘hudolus’, falle, yn un gair i ddisgrifio taith Aelwyd Urdd Hafodwennog i Ffrainc. Mae’r aelwyd yn y wlad fel rhan o ymgyrch Cymru yng Nghwpan Rygbi’r Byd. Cafodd Ifan Evans gwmni Gwenan Evans a Dai Baker o’r Aelwyd ar ei raglen yr wythnos diwetha i sôn mwy am daith...

Hudolus Magical

Ymgyrch Campaign

Swmpus Substantial

Arweinyddion cyfrifol Responsible leaders

Gweithdai Workshops

Cytgan Refrain

Pigion Dysgwyr – Gwion Clarke

A dw i’n siŵr bod aelodau’r Aelwyd wedi ysbrydoli cefnogwyr Cymru yn ystod y gêm bwysig honno yn erbyn Awstralia yn Lyon. Nos Fawrth diwetha cafodd Caryl Parry Jones sgwrs gyda Gwion Clarke o Gaernarfon. Mae Gwion yn sgriptio darnau comedi ac yn gomedïwr ei hun, a dyma fe’n sôn wrth Caryl am sut dechreuodd e yn y maes…….

Ysbrydoli To inspire

Testunau List of competitions

Creadigol Creative

Edmygu brwdfrydedd Admire the enthusiasm

Buddugol Successful

Doniol Funny

Deunydd Material

Llifo To flow

Difrifol iawn Very serious

Tawelwch Silence

Pigion Dysgwyr – John Shaw

A phob lwc i Gwion gyda’r gigs on’d ife? Ar Dros Frecwast fore Mercher clywon ni lais John Shaw. Mae John yn byw yn Utah ond roedd ei deulu’n dod Gymru yn wreiddiol. Alun Thomas aeth draw i Ysgol Llangynwyd ger Maesteg i weld John ar ei ymweliad cynta â gwlad ei gyn-deidiau Cyndeidiau Forefathers

Gwyddonydd coedwig Forestry scientist

Gweddill The rest of

Annerch To address

Troedio llwybrau Treading the paths

Y bedwaredd ganrif ar bymtheg 19th century

Cysylltiad Connection

Degawdau Decades

Bedyddwyr Baptist

Emyn Hymn

Wed, 27 Sep 2023 09:05:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Medi'r 19eg 2023

Pigion Dysgwyr – Podlediad I Fyfyrwyr Bore Llun diwetha cafodd Aled Hughes sgwrs ar ei raglen gyda Cerith Rhys-Jones a Steffan Alun Leonard. Mae’r ddau wedi rhyddhau podlediad newydd o’r enw 'Sgwrsio am Brifysgol' sy'n rhoi blas i ddarpar-fyfyrwyr ar beth yw bywyd coleg, gyda phrofiadau myfyrwyr go iawn. Rhyddhau To release

Darpar-fyfyrwyr Prospective students Rhannu profiadau Sharing experiences

Gwerthfawr Valuable

Cyflwyno To present

Teimlo’n gartrefol Feeling at home

I ryw raddau To some extent

Yn gwmws Yn union

Rhinwedd Merit

Mewnwelediad Insight

Trawstoriad eang A wide cross-section

Pigion Dysgwyr – Tomatos Podlediad gwerthfawr iawn ac amserol hefyd gyda chymaint o fyfyrwyr yn cychwyn ar eu taith brifysgol yn ystod y mis hwn. Ychydig wythnosau yn ôl ar Pigion clywon ni sgwrs rhwng Adam Jones sef Adam yn yr Ardd a Shan Cothi. Rhoddodd Adam her i Shan i dyfu tomatos ac adrodd yn ôl ar ddiwedd yr haf ar sut aeth pethau. Dyma ddarn o’r sgwrs gafodd y ddau wythnos diwetha…. Her A challenge

Teimlo fel oes Feels like ages

Crasboeth Scorched

Yn y cnawd In the flesh

Awdurdod Authority

Pencampwyr Champions

Carotsen Moronen

Llawn cystal Just as good

Iseldiroedd Netherlands

Chwerw Bitter

Pigion Dysgwyr – Fflemeg Wel pwy fasai’n meddwl mai rhywun o’r Iseldiroedd sy’n gyfrifon am liw oren moron, on’d ife! Iseldireg wrth gwrs yw iaith y wlad honno, ond mae hi hefyd yn cael ei siarad mewn rhan o Wlad Belg sef Fflandrys. Ac yn Fflandrys yn ddiweddar mae'r Gweinidog Addysg wedi cyhoeddi cynlluniau i wneud Iseldireg yn unig iaith yr iard ysgol. Mae’r Dr Guto Rhys, yn byw ac yn magu ei blant yn Fflandrys a dyma fe i esbonio mwy am y sefyllfa ar Dros Ginio bnawn Mawrth…… Cenhedlaeth Generation

Tafodieithoedd Dialects

Cymhleth Complicated

Pryder A concern

Gorfodi To compel

Tybio To presume

Anniddigrwydd Discontent

Anghyfleus Inconvenient

Iaith leiafrifol Minority language

Iaith rymus A powerful language

Pigion Dysgwyr – Bethan Rhys Roberts Hanes sefyllfa gymhleth ieithoedd Gwlad Belg yn fanna gan Dr Guto Rhys. Mae’n wythnos a hanner bellach ers i ddaeargryn nerthol daro dinas Marrakech ac ardaloedd cyfagos. Un oedd yn y ddinas ar y pryd oedd Bethan Rhys Roberts, un o newyddiadurwyr BBC Cymru. Dyma hi ar raglen Bore Sul yn esbonio beth ddigwyddodd ar yr union eiliad pan darodd y daeargryn……

Daeargryn nerthol A powerful earthquake

Hynafol Ancient

Strydoedd culion Narrow streets

Sŵn byddarol A deafening noise

Dychrynllyd Frightening

Ymgynnull To congregate

Llafnau Slabs

Dymchwel To collapse

Sgrialu Scrambling

Anhrefn Disarray

Yn reddfol Instinctively

Pigion Dysgwyr – La Liga Ac yn drist iawn wrth gwrs buodd miloedd o bobl farw ym Morocco yn dilyn y daeargryn. Bethan Rhys Roberts yn fanna yn rhoi syniad i ni o’r sefyllfa ddychrynllyd ym Marrakesh. Mae tîm pêl-droed pentre Llanfairpwll ar Ynys Môn wedi cael noddwyr newydd ar gyfer y tymor newydd. Mi fydd enw’r gynghrair Sbaenaidd - LaLiga - ar flaen crysau'r chwaraewyr eleni. Ie wir, darn o España ar dir Ynys Môn. Hannah Thomas ydy ysgrifennydd y tîm, a dyma hi i esbonio mwy ar Dros Frecwast fore Mercher Noddwyr Sponsors

Ysgrifennydd Secretary

Yn raddol Gradually

Pwyllgor Committee

Manteision Advantages

Hogia Bechgyn

Diolchgar Thankful

Denu To attract

Pigion Dysgwyr – Clwb Ifor Bach Wel dyna ni, tybed fyddwn ni’n gweld Llanfairpwll yn chwarae yn erbyn Barcelona neu Real Madrid yn y dyfodol! Dych chi wedi ymweld â Chlwb Ifor Bach yng Nghaerdydd erioed? Sefydlwyd y clwb bedwar deg o flynyddoedd yn ôl er mwyn rhoi llwyfan i fandiau Cymraeg chwarae, a hefyd fel man ble gallai siaradwyr Cymraeg y Brifddinas ddod i gymdeithasu. Nos Sul darlledwyd rhaglen i nodi y garreg filltir bwysig, hon ac mae cyfle wrth gwrs i chi wrando ar y rhaglen gyfan ar BBC Sounds….. Llwyfan A stage

Darlledwyd Was broadcast

Carreg filltir Milestone

Sylfaenwyr Founders

Cyfeddach Companionship

Hwb cymdeithasol Social hub

Sefydliad Establishment

Cynhyrchydd Producer

Pigion Dysgwyr – Rhys Taylor

Sefydliad arall oedd yn dathlu carreg filltir arbennig oedd Ysgol Gyfun Penweddig, Aberystwyth, a dathlu pumdeg o flynyddoedd ers ei sefydlu oedd yr ysgol hon. Cafodd y cerddor Rhys Taylor sgwrs gyda Caryl Parry Jones wythnos diwetha gan fod Rhys yn gyn-ddisgybl yr ysgol. Nos Sadwrn roedd e’n un oedd yn cymryd rhan mewn cyngerdd yn Nghanolfan y Celfyddydau y dre fel rhan o’r dathliadau Cerddor Musician

Breintiedig Privileged

Oes euraidd Golden age

Preswyl Residential

Cerddorfeydd Orchestras

Brolio To boast

T’mod Rwyt ti’n gwybod

Tue, 19 Sep 2023 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Medi'r 12fed 2023

Pigion Dysgwyr - Gruffydd Vistrup Parry Mae Gruffydd Vistrup Parry yn byw yn Nenmarc sydd, yn ôl yr ystadegau, y wlad leia “stressful” yn Ewrob. Dyma Gruffydd i sôn mwy am y rhesymau symudodd e i’r wlad yn y lle cynta ar raglen Bore Cothi wythnos diwetha…. Ystadegau Statistics

Calon Heart

Ymchwil Research

Perthynas Relationship Pigion Dysgwyr - Y Meddyg Rygbi Ac mae Gruffudd yn swnio’n hapus iawn gyda’i benderfyniad i symud i Ddenmarc on’d yw e? Dw i’n siŵr eich bod wedi sylwi bod Cwpan Rygbi’r Byd newydd ddechrau gyda’r gêm agoriadol rhwng Ffrainc a Seland Newydd. Mae Dewi Llwyd wedi bod yn dilyn Dr Gareth Jones, un o'r meddygon sy'n delio â'r nifer cynyddol o anafiadau ym myd rygbi. Enw’r rhaglen yw Y Meddyg Rygbi ac mae’r rhaglen gyfan i’w chlywed ar BBC Sounds wrth gwrs, ond dyma Gareth Jones yn sôn mwy am ei waith

Nifer cynyddol Increasing number

Fel petai So to say

Sylweddoli To realise

Curiad i’r pen Knock to the head

Y Gweilch The Ospreys

Pigion Dysgwyr – Angharad Jones Gobeithio na fydd Dr Gareth yn rhy brysur gydag anafiadau i’r pen yn ystod Cwpan y Byd on’d ife? Bore Mercher ar ei raglen, cafodd Aled Hughes gyfle i siarad ag Angharad Jones, sydd yn athrawes Gymraeg yn Ysgol Casgwent. Beth sy’n arbennig am Angharad yw ei bod hi wedi dysgu Cymraeg ei hunan a hynny mewn blwyddyn yn unig. Dyma hi i sôn mwy am ei siwrne i ddod yn siaradwr Cymraeg... Casgwent Chepstow

Tad-cu Taid

Sa i’n gallu Dw i ddim yn medru

Trosglwyddo To transmit

Yn gyfrifol am Responsible for

Mo’yn Eisiau

Dwyieithrwydd Bilingualism

Dw i’n dyfalu I guess

Her A challenge Pigion Dysgwyr – Mari Catrin Jones Gwych iawn Angharad, yn un o nifer o athrawon sy wedi dod yn rhugl yn y Gymraeg mewn blwyddyn, drwy ddilyn y Cwrs Sabothol. Mae’r Athro Mari Catrin Jones yn ddarlithydd ieithoedd ym Mhrifysgol Caergrawnt ac ar Raglen Dei Tomos wythnos diwetha clywon ni hi’n sôn am un o ieithoedd llai Ynysoedd Prydain sef iaith ynys Jersey, sydd ond ychydig filltiroedd wrth gwrs oddi ar arfordir Normandy yn Ffrainc. Darlithydd Lecturer

Caergrawnt Cambridge

Pedwaredd ganrif ar bymtheg 19th century

Saesneg oedd ei piau hi English took over

Ariangarwch Avarice

Yn gwmws Yn union

Yn raddol Gradually

Y plwyf The parish

Goresgyn To invade

Alltudio To exile

Pigion Dysgwyr – Y Drenewydd Diddorol on’d ife? A phob lwc i’r rhai sy’n ceisio ail-godi iaith Jersey.

24 awr yn…..yw slot achlysurol Caryl Parry Jones ar ei rhaglen gyda’r nos ble mae hi’n gwahodd person o dre neu bentre gwahanol i sôn am y lle a’r pethau sydd i’w gwneud yno. Tro Y Drenewydd oedd hi nos Fawrth a dyma Nelian Richards sy’n dod o’r dre i sôn mwy, gan ddechrau gydag un o ddynion enwog y dre sef Robert Owen….. Achlysurol Occasional

Cefnog Cyfaethog

Sefydlu To establish

Gweithlu Workforce

Diwygiwr cymdeithasol Social Reformer

Pigion Dysgwyr – Eilyr Thomas Hanes un o enwogion y Drenewydd, Robert Owen yn fanna ar raglen Caryl Parry Jones. Cafodd Shan Cothi sgwrs gyda’r athrawes ganu Eilyr Thomas yr wythnos diwetha. Yn ystod ei gyrfa mae hi wedi hyfforddi cantorion enwog fel i Jessica Robinson a Trystan Llŷr Griffiths a llawer o rai eraill. Dyma hi i sôn am sut dechreuodd hi ei hunan ar ei gyrfa ym myd canu O ddifri Seriously

Rhinweddau Merits

Angerddol Passionate

Ymroi To commit

Datblygiad y llais The development of the voice

Trueni Bechod

Ymgodymu Tackling

Tue, 12 Sep 2023 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Medi'r 5ed 2023

CERYS MATTHEWS YN HOLI…

Roedd Dafydd Iwan yn dathlu ei ben-blwydd yn 80 oed ar Awst 24 a dydd Llun Gwyl y Banc roedd yna raglen arbennig i ddathlu bywyd Dafydd a Cerys Matthews oedd yn ei holi...

Alawon Tunes

Ystyried To consider

Offerynnau Instruments

Trefniadau Arrangements

Cofnodi To record (in writing)

Barddoniaeth Poetry

Ddim llawer o bwys Dim llawer o ots

Hen dad-cu Great grandfather

Erw Acre

Trosglwyddo To transmit

BORE SUL

…ie mae Dafydd Iwan yma o hyd – pen-blwydd hapus iawn Dafydd! Iwan Griffiths gafodd gwmni’r cyflwynydd a’r canwr clasurol Wynne Evans. Mae Wynne yn gallu dweud nawr ei fod yn gogydd enwog yn ogystal â chanwr gan ei fod wedi cyrraedd rowndiau cyn-derfynol y rhaglen deledu “Celebrity MasterChef” sy’n cael ei gyflwyno gan Gregg Wallace a John Torode…

Cyflwynydd Presenter

Y rowndiau cyn derfynol The semi finals

Alla i ddychmygu I can imagine

Ar waetha hynny In spite of that

Beirniaid Judges

Ieuenctid Youth

Yr her anodda The most difficult challenge

Yn glou Yn gyflym

Fy hunllef My nightmare

BETI A’I PHOBOL

..ac erbyn hyn mae Wynne wedi cyrraedd y rownd derfynol, a phob lwc iddo fe’r wythnos yma on’d ife? Elin Maher o Gasnewydd oedd gwestai Beti George yn ddiweddar. Mae wedi byw yn y ddinas ers 20 mlynedd ac mae hi wedi gweithio fel athrawes ac ymgynghorydd ym myd addysg ac nawr yn Gyfarwyddwr Rhieni dros Addysg Gymraeg. Mae hi wedi bod yn weithgar iawn yn sicrhau twf addysg Gymraeg yng Ngwent.

Ymgynghorydd Consultant

Cyfarwyddwr Director

Agweddau Attitudes

Ddim o reidrwydd Not necessarily

O blaid In favour of

Brwydr A battle

Dealltwriaeth Understanding

Heb os nac oni bai Without doubt

Cael ei chydnabod Being acknowledged

Diwylliant Culture

FFION DAFIS Braf clywed bod agweddau tuag at y Gymraeg wedi gwella yng Ngwent on’d ife, diolch i bobl fel Elin Maher. Hanna Hopwood fuodd yn cadw sedd Ffion Dafis yn gynnes bnawn Sul. Buodd hi’n sgwrsio am raglen newydd i blant, Dreigiau Cadi, gyda’r cynhyrchydd Manon Jones. Roedd y bennod gynta ar S4C ddydd Mercher yn dangos anturiaethau y dreigiau bach drwg Bledd a Cef ar Reilffordd Talyllyn yng Ngwynedd…

Cynhyrchydd Producer

Pennod Episode

Anturiaethau Adventures

Dreigiau Dragons

Y gyfres The series

Gwirfoddolwyr Volunteers

Delfrydol Ideal

Rhaglennni dogfen Documentaries

Fel petai As it were

Golygfeydd Scenes

BORE COTHI Bach o hanes Dreigiau Cadi yn fanna ar raglen Ffion Dafis. Caryl Parry Jones fuodd yn cadw sedd Shan Cothi yn gynnes ar raglen Bore Cothi a dyma i chi ran o sgwrs gaeth Caryl gyda Carol Garddio am dyfu perlysiau...

Perlysiau Herbs

Hyblyg Flexible

Adnabyddus famous

Trilliw Tricolour

Deniadol Attractive

Goresgyn To survive

Llachar Bright

Gwydn Tough

IFAN JONES EVANS Digon o ‘tips’ ar dyfu perlysiau yn fanna gan Carol Garddio. Y gantores a’r cyflwynydd radio, Bronwen Lewis, oedd gwestai rhaglen Ifan Jones Evans yn sôn am ryddhau ei sengl diweddara, Un Dau Tri, ac yn sôn hefyd am pam dewisodd hi’r teitl yma i’r sengl.

Rhyddhau To release

Diweddara The most recent

Brwdfrydedd Enthusiasm

Cytgan Refrain

Cynulleidfa Audience

Moyn Eisiau

Tue, 05 Sep 2023 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Awst 29ain 2023

Pigion Dysgwyr – Stacey

Mae Shelley Rees a Rhydian Bowen Phillips wedi bod yn cadw sedd Emma Walford a Trystan Ellis Morris yn gynnes dros yr wythnosau diwetha ac yn ddiweddar caethon nhw air gydag un ddysgodd Gymraeg 25 mlynedd yn ôl. Stacey Blythe yw ei henw hi, mae hi’n storïwraig ac yn gerddor sy’n dod o Birmingham yn wreiddiol ond sy’n byw yng Nghaerdydd erbyn hyn...

Storïwraig Storyteller (female)

Cerddor Musician

Tmod Ti’n gwybod

Cyfansoddwraig Composer (female)

Ceinciau Branches

Bodoli To exist

Enaid Soul

Pigion Dysgwyr – Eiry Palfrey

Stacey Blythe yn fanna yn dal yn frwd dros y Gymraeg ar ôl ei dysgu 25 mlynedd yn ôl. Mae llyfr newydd ei gyhoeddi gan Eiry Palfrey sy’n sôn am hanes a thraddodiad dawnsio gwerin yng Nghymru. Llwybrau’r Ddawns yw enw’r llyfr, a dyma Eiry yn sôn wrth Nia Parry, oedd yn cadw sedd Aled Hughes yn dwym yr wythnos diwetha, am gefndir cyhoeddi’r llyfr

Brwd Enthusiastic

Dogfen Document

Cyfrifol Responsible

Dow dow Very slowly

Dallt y dalltings Knowing the ins and outs

Hoelion wyth Eminent people

Adfer To restore

Aelwydydd Homes

Pigion Dysgwyr – Dwyeithrwydd

Bach o hanes dawnsio gwerin yng Nghymru yn fanna gan Eiry Palfrey, awdures Llwybrau’r Ddawns. Roedd ymchwil diweddar yn dangos bod gan unigolion oedd yn ddwyieithog sgiliau cof gwell na phobl oedd yn unieithog, ond dyw hi ddim mor syml â hynny yn ôl Dr Peredur Glyn Webb-Davies. Dyma fe’n sôn am yr unig elfen o’r ymchwil sy’n dangos bod cof gwell gan bobl ddwyieithog na’r rhai sy’n gallu siarad un iaith yn unig...

Ymchwil Research

Dwyieithog Bilingual

Llefaru To speak

Cymhleth Complicated

Cadarnhau To confirm

Pigion Dysgwyr – Elin Maher

Ond wrth gwrs mae sawl mantais dros fod yn ddwyieithog on’d oes yna? Yn enwedig yn Nghymru’r dyddiau hyn. Mae Elin Maher yn dod o Gwm Tawe’n wreiddiol ond yn byw yng Nghasnewydd gyda’i theulu ers ugain mlynedd. Buodd hi’n gweithio’n galed dros y blynyddoedd yn datblygu addysg Gymraeg, a’r Gymraeg o fewn y gymuned, yng Ngwent. Hi hefyd oedd gwestai Beti George ar Beti a’i Phobol wythnos diwetha a dyma hi’n sôn am ambell i her oedd rhaid ei hwynebu wrth ymladd dros addysg Gymraeg yn y Sir.

Her A challenge

Safleoedd Sites

Agwedd Attitude

Cynghorwyr Councillors

Ddim o reidrwydd Not necessarily

Brwydr A fight

Dealltwriaeth Understanding

Heb os nac oni bai Without doubt

Cydnabod To acknowledge

Dychymyg Imagination

Pigion Dysgwyr – Adri

A diolch byth am bobl fel Elin sy’n dal i frwydro dros addysg Gymraeg on’d ife? Mae Heledd Cynwal wedi bod yn cadw sedd Shan Cothi yn gynnes yn ddiweddar, a dydd Mercher diwetha gwahoddodd hi ddysgwraig Cymraeg o’r Iseldiroedd sef Adri Witens ar ei rhaglen. Mae Adri yn byw mewn tref fechan ger dinas yr Haag a dysgodd Gymraeg ar ôl iddi hi ymweld ag Eisteddfod Rhyngwladol Llangollen ddechrau’r 80au. Dyma hi’n sôn am daith awyren ddiddorol gaeth hi yn y gorffennol...

Iseldiroedd Netherlands

Anaddas Unsuitable

Tanwydd Fuel

Suddo To sink

Arfordir Coastline

Creigiau Rocks

Darlledu To broadcast

Doniol Funny

Pigion Dysgwyr – Dianne Roberts

On’d yw Atri’n gymeriad a hanner? Dianne Roberts yw Trysorydd Sioe Arddwriaethol Llangernyw ger Llanrwst. Eleni mae’r Sioe yn dathlu ei bod wedi cael ei chynnal am 175 o flynyddoedd. Dyma Dianne i sôn mwy..

Sioe arddwriaethol Horticultural show

Annog To encourage

Hen bryd About time

Hud a lledrith Magic

Tue, 29 Aug 2023 15:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Awst 22ain 2023

Pigion Dysgwyr – Hiraethog

Mae yna ymgyrch ymlaen ar hyn o bryd gan Twristiaeth Gogledd Cymru i ddenu ymwelwyr i ardal Hiraethog yng ngogledd Cymru. Sara Gibson oedd yn cadw sedd Aled Hughes yn gynnes wythnos diwetha wrth i Aled gymryd gwyliau bach ar ôl yr Eisteddfod. Dyma Eifion Jones o Lansannan, yn siarad â Sara am yr ardal arbennig hon

Ymgyrch Campaign

Denu To attract

Ywen Yew

Cynaliadwy Sustainable

Murluniau Murals

Cerflun Statue

Taflunydd Projector

Pererinion Pilgrims

Treffynnon Holywell

Pigion Dysgwyr – Brechu

Disgrifiad o ardal Hiraethog yn fanna gan Eifion Jones. Gyda’r sôn bod straen newydd o Covid wedi ymddangos cafodd Beti George sgwrs ar Beti a’i Phobol gyda meddyg teulu ddaeth i amlygrwydd ar ddechrau’r pandemig. Chwaraeodd Dr Eilir Hughes ran bwysig wrth geisio rheoli Covid-19 yn ei gymuned. Cafodd ei enwebu am ei waith ar gyfer un o wobrau Dewi Sant a dyma Beti yn ei holi …

Amlygrwydd Prominance

Enwebu To nominate

Sefydlu To establish

Brechu To vaccinate

Pellter Distance

Rhwystredigaeth Frustration

Darparu To provide

Cyflawnoch chi gampweithiau You achieved great things

Gwirfoddolwyr Volunteers

Herio To challenge

Pigion Dysgwyr – Drws y Coed

Gan obeithio na fydd rhaid i Dr Eilir Hughes gyflawni campweithiau tebyg yn y dyfodol agos on’d ife? Yr wythnos diwetha ar raglen Dei Tomos aeth Dei â’r gwrandawyr ar daith i ardal Drws y Coed yn Eryri. Dyma Bob Morus yr hanesydd lleol i sôn am rywbeth ddigwyddodd i gapel Drws y Coed yn 1892

Anferthol Huge

Ailadeiladu To rebuild

Difrod Damage

Addoliad Worship

O’r herwydd As a consequence

Oedfaon Services

Anghydffurfiol Nonconformist

Olion Remains

Amlinell Outline

Helaethu To extend

Pigion Dysgwyr – Eisteddfod 1956

Bob Morus oedd hwnna’n adrodd hanes capel Drws y Coes gyda Dei Tomos. Gyda'r miloedd erbyn hyn wedi gadael Boduan ac Eisteddfod Genedlaethol Llŷn ac Eifionydd, mae yna edrych ymlaen mawr at Eisteddfod 2024 yn Rhondda Cynon Taf. Dydy'r Eisteddfod ddim wedi bod yn yr ardal honno ers 67 o flynyddoedd. Aberdâr yng Ngwm Cynon oedd y lleoliad ym 1956, ac ar Dros Frecwast yr wythnos diwetha buodd Alun Thomas yn siarad â rhai o drigolion y cwm oedd yno bryd hynny, gan gynnwys yr actores Gaynor Morgan Rees cafodd ei magu yn yr ardal. Oedd yr eisteddfod honno’n wahanol i eisteddfodau’r dyddiau hyn tybed?

Trigolion Residents

Dawnsio gwerin Folk dancing

Ymgasglu To congregrate

Emynau Hymns

Cerflun Statues

Seremoni cyhoeddi Proclamation ceremony

Profiad gwefreiddiol A thrilling experience

Cymeradwyo Applauding

Bythgofiadwy Unforgettable

Pigion Dysgwyr – Dill Jones

Wel mae’n amlwg bod Gaynor Morgan Rees , a dw i’n siŵr llawer iawn o drigolion Rhondda Cynon Taf yn edrych ymlaen yn arw at y Steddfod. Dych chi wedi clywed am Dill Jones o Gastell Newydd Emlyn? Wel yr wythnos diwetha roedd hi’n ganrif ers iddo fe gael ei eni. Roedd e’n feistr ar y piano ac yn enwedig ar arddull y Stride sef math o jazz oedd yn boblogaidd yn 20au a 30au’r ganrif ddiwetha. Dyma’r cerddor jazz Tomos Williams yn sgwrsio gyda Bethan Rhys Roberts ar Bore Sul am fywyd Dill Jones…..

Canrif Century

Arddull Style

Trwy gydol ei yrfa Throughout his career

Ymwybodol iawn Very aware

Cymreictod Welshness

Angerdd Passion

Yn gwmws Exactly

Crebwyll Creativity

Cyd-destun Context

Trwytho Immersed

Pigion Dysgwyr – Deintyddiaeth

Hanes y pianydd jazz Dill Jones yn fanna ar Bore Sul. Dydd Iau diwetha ar Dros Ginio cafodd Gwenllian Grigg gwmni Siwan Phillips, sydd ar ei blwyddyn ola’n astudio deintyddiaeth ym Mhrifysgol Bryste. Gofynnodd Gwenllian iddi hi yn gynta faint oedd ei hoedran hi pan benderfynodd mai deintydd oedd hi am fod?

Profiad gwaith Work experience

Deintyddfa Dentist surgery

Amgylchedd gweithio Working environment

Mantais Advantage

Digwydd bod As it happens

Hynod o hir Extremely long

Cystadleuol Competitive

Tue, 22 Aug 2023 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Awst 15fed 2023

S'mae... Dych chi'n gwrando ar Pigion - podlediad wythnosol Radio Cymru i'r rhai sy'n dysgu ac sydd wedi dysgu Cymraeg. Trystan ab Ifan dw i ac i ddechrau'r wythnos yma …

Pigion Dysgwyr – Dechrau‘r Steddfod

Buodd Radio Cymru‘n darlledu o Faes yr Eisteddfod ym Moduan drwy’r wythnos diwetha gan ddechrau am ganol dydd ar y dydd Sadwrn cyntaf. Dyma sut dechreuodd y darlledu……

Darlledu To broadcast

Cynnau tan To light a fire

Cynnal To maintain

Blodeuo To flower

Eisteddfodwr o fri A renowned Eisteddfod person

Hawlio To claim

Deuawd Duet

Craith A scar

Llwyfan Stage

Noddi To sponsor

Pigion Dysgwyr – Martin Croydon

…ac wrth gwrs bydd blas ar sawl darllediad o’r Eisteddfod yn y podlediad wythnos yma, gan ddechrau gyda Martyn Croydon enillodd wobr Dysgwr y Flwyddyn yn yr Eisteddfod Genedlaethol ddeg mlynedd yn ôl. Daw Martin o Kidderminster yn wreiddiol, ond erbyn hyn mae o’n byw ym Mhen Llŷn.

Gwobr Prize

Enwebu To nominate

Rowndiau terfynol Final rounds

Gwrthod To refuse

Cyfweliad Interview

Beirniaid Judges

Cynifer So many

Cyfathrebu To communicate

Ysbrydoli To inspire

Cynulleidfa Audience

Terfynol Final

Pigion Dysgwyr – Dysgwr y Flwyddyn

Ac roedd Martyn yn un o’r criw fuodd yn brysur iawn yn cynnal gweithgareddau Maes D yn Steddfod Boduan. Ond pwy enillodd gwobr Dysgwr y Flwyddyn eleni tybed? Roedd pedwar ymgeisydd ardderchog wedi cyrraedd y rownd terfynol, a dydd Mercher yn yr Eisteddfod cyhoeddwyd mai Alison Cairns yw Dysgwr y Flwyddyn eleni. Daw Alison yn wreiddiol o’r Alban ond mae hi a’i theulu erbyn hyn yn byw yn Llannerchymedd ar Ynys Môn. Dyma hi’n sgwrsio ar Post Prynhawn yn dilyn y seremoni wobrwyo.

Y gymuned The community

Pigion Dysgwyr – Esyllt Nest Roberts de Lewis

A llongyfarchiadau i Alison ar ennill y wobr – dwi’n siŵr bydd hi’n mwynhau ei blwyddyn. Daw Esyllt Nest Roberts de Lewis yn wreiddiol o Bencaenewydd ger Pwllheli ond mae hi erbyn hyn yn byw yn ardal Gymraeg Patagonia, sef Y Wladfa, ac wedi bod yno ers nifer o flynyddoedd. Ar Dros Frecwast yr wythnos diwetha cafodd Kate Crocket gyfle i’w holi hi gan ofyn iddi’n gynta iddi pam aeth hi allan i’r Wladfa yn y lle cynta?

Yn y cyfamser In the meantime

Annerch To address (a meeting)

Y cyfryngau The media

Dylanwadu To influence

Rhyngrwyd Internet

Yn anymwybodol Unaware

Pigion Dysgwyr – Cai Erith

Ac Esyllt oedd yn arwain Cymru a’r Byd, sef y Cymry sy’n byw ym mhob rhan o’r byd erbyn hyn, yn yr Eisteddfod Genedlaethol eleni Os chwiliwch chi ar BBC Sounds gwelwch raglen arbennig wnaeth Aled Hughes ei recordio dan y teitl Mordaith. Rhaglen yw hi lle mae Aled yn hwylio o amgylch Penrhyn Llŷn yn sgwrsio gyda rhai o drigolion yr ardal. Morwr yw Cai Erith a dyma fe’n sôn ychydig am ei fywyd

Penrhyn Peninsula

Trigolion Residents

Porthladdoedd Ports

Yn llythrennol Literally

Wedi dy hudo di Has lured you

Pigion Dysgwyr - Ffobia

Hanes bywyd diddorol Cai Erith yn fanna ar raglen Mordaith. Buodd Catrin Mai yn siarad ag Emma Walford a Trystan Ellis Morris ar eu rhaglen yn ddiweddar. Mae gan Catrin ffobia anarferol iawn… sbyngau, neu sponges! Dyma Emma yn holi Catrin gynta…….

Cyffwrdd To touch

Colur Makeup

Fatha Yr un fath â

Trin To treat

Nadroedd Snakes

Corynnod Pryfed cop

Arnofio To float

Amsugno To absorb

Tue, 15 Aug 2023 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Awst 8fed 2023

Pigion Dysgwyr – Lloyd Lewis

Gwestai arbennig Bore Sul yn ddiweddar oedd y rapiwr Lloyd Lewis. Mae e wedi perfformio ar y cae rygbi, ar deledu, ac mae e’n falch ei fod e'n Gymro Cymraeg aml-hil. Dyma Lloyd yn sôn wrth Betsan Powys am ei ddyddiau ysgol...

Yn ddiweddar Recently

Aml-hil Mixed-race

Amrywiaeth Variety

Ystyried To consider

Pigion Dysgwyr - Nofio yn y Seine

Y rapiwr o Cwmbrân , Lloyd Lewis oedd hwnna’n sgwrsio gyda Betsan Powys. Cyn bo hir mae'n bosib bydd pobl Paris yn gallu nofio yn yr afon Seine. Mae can mlynedd union wedi mynd heibio ers i nofio yn yr afon gael ei wahardd am fod gwastraff o bob math yn peryglu iechyd y nofwyr. Dyma Ceri Rhys Davies sy'n byw ym Mharis yn sgwrsio gyda Dewi Llwyd ar Dros Ginio wythnos diwetha…...

Gwahardd To ban

Deugain mlynedd 40 years

Cydnabyddiaeth Acknowledgement

Brwnt Budr

Yn raddol Gradually

Mynd i’r afael To get to grips

Breuddwyd gwrach Pipe dream

Pigion Dysgwyr – John Eifion Jones

Ac ers y sgwrs honno daeth y newyddion bod nofio yn y Seine wedi cael ei wahardd eto oherwydd lefel y gwastraff yn yr afon. Gobeithio bydd popeth yn iawn erbyn Gemau’r Olympaidd on’d ife? Yn Eisteddfod Genedlaethol Ynys Môn yn 1999 enillodd y tenor John Eifion Jones y Rhuban Glas i gantorion. Mae’r Rhuban Glas neu Gwobr Goffa David Ellis yn 80 oed eleni ac ar Raglen Bore Cothi wythnos diwetha gofynnodd Shan Cothi i John Eifion Jones, beth oedd e’n gofio am yr adeg enillodd e’r gystadleuaeth……

Gwobr Goffa Memorial Prize Y to ifanc The young generation

Y darnau gosod The set pieces

O’r neilltu To one side

Unawd Solo

Nefolaidd Heavenly

Dehongli To interpret

Pigion Dysgwyr – Bara Caws

Y tenor John Eifion Jones oedd hwnna’n sôn am yr adeg enillodd e’r Rhuban Glas, ond pwy fydd yn ennill y Rhuban yn Eisteddfod Boduan tybed? Ac yn ystod wythnos y Steddfod eleni, bydd Cwmni Theatr Bara Caws yn perfformio Dinas, sef gwaith un o ddramodwyr enwoca’r ardal sef Wil Sam Jones. Ysgrifennodd Wil Sam y ddrama ar y cyd â’r awdur Emyr Humphreys. Aeth Ffion Dafis draw i holi Betsan Llwyd, Cyfarwyddwr Artistig y cwmni, gan ofyn iddi hi pam penderfynodd y cwmni berfformio Dinas yn y Steddfod….

Enwoca Most famous Ar y cyd â In collaboration with

Cyfarwyddwr Artistig Artistic Director

Talu teyrnged To pay tribute

Anghyfarwydd Unfamiliar

Yng nghrombil yr adeilad In the depths

Euraidd Golden

Traddodiad llenyddol Literary tradition

Llygad y ffynnon The source (lit: the eye of the well)

Diddanu To entertain

Pigion Dysgwyr – Alan Whittick

Drysau a grisiau amdani felly! Mae dramâu Theatr Bara Caws wastad yn boblogaidd yn yr Eisteddfod a digwyddiad poblogaidd, a phwysig, arall ydy cystadleuaeth Dysgwr y Flwyddyn - gwobr sy’n bedwar deg oed eleni. Ac i ddathlu, mae na aduniad mawr o holl enillwyr blaenorol y wobr wedi ei drefnu yn yr Eisteddfod eleni. Un o’r dysgwyr cynta i ennill y wobr hon oedd Alan Whittick, sydd yn byw yn ardal Llangurig ger Llanidloes ym Mhowys. Dyma fe ar Bore Sul yn sgwrsio gyda Betsan Powys

Aduniad Reunion

Blaenorol Previous

Cyflwyno To introduce

Ymddiddori To be interested in

Trwy gyfrwng Through the medium of

Yn anad dim More than anything

Pigion Dysgwyr – Rhedeg yn Araf

Ac mae pedwar o ddysgwyr gwych yn cystadlu am y wobr – cawn wybod ddydd Mercher pwy sydd wedi ennill Dych chi wedi clywed am y arfer ddiweddara o Redeg yn Araf? Mae Siwan Elenid yn arwain Clwb Rhedeg yn ardal y Bala, a buodd hi’n siarad gyda Jennifer Jones bnawn Mawrth diwetha ar Dros Ginio am yr arfer newydd yma...

Hygyrch Accessible

Cynhwysol Inclusive

Cyfryngau cymdeithasol Social media

Oriawr Watch

Tue, 08 Aug 2023 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Awst 1af 2023

SHELLEY & RHYDIAN

Yr awdures Manon Steffan Ros oedd gwestai Shelley a Rhydian bnawn Sadwrn. Mae Manon wedi ennill Gwobr Medal Yoto Carnegie am ei llyfr “The Blue Book of Nebo” sy’n gyfieithiad o’i llyfr “Llyfr Glas Nebo” enillodd y Fedal Ryddiaith yn Eisteddfod Genedlaethol Caerdydd yn 2018. Sut deimlad oedd ennill gwobr Carnegie tybed…

Y Fedal Ryddiaith The prose medal

Wedi gwirioni Over the moon

Braint Privilege

Enwebu To nominate

Rhestr fer Short list

Coelio Credu

Trosi To translate

Yn reddfol Instinctively

Addasu To adapt

Llenyddiaeth Literature

Hunaniaeth Identity

CLONC

Manon Steffan Ros oedd honna’n sôn am lwyddiant anferthol “Llyfr Glas Nebo” sydd wedi ei gyfieithu i nifer fawr o ieithoedd. Roedd rhaglen gomedi newydd ar Radio Cymru dros y penwythnos, wedi cael ei hysgrifennu gan Tudur Owen, Sian Harries a Gareth Gwynn. Mae Gareth yn dysgu Cymraeg, a dyma i chi Radio Clonc...

Sy berchen Who owns

Yn sgil As a result of

Disgyrchiant Gravity

Wedi cythruddo Has angered

Atal To stop

Synau Sounds

Cael eu hystyried Being considered

Anferth Huge

Gwichian To squeak

Y diweddara The most recent

ALED HUGHES

Doniol iawn on’d ife? Blas ar Radio Clonc yn fanna – rhaglen gomedi newydd Radio Cymru. Cafodd Aled Hughes sgwrs gyda Gwilym Morgan, enillydd Medal y Dysgwyr Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd Sir Gaerfyrddin 2023, a hefyd gyda Rebecca Morgan, ei athrawes, a hithau wedi ennill Medal y Dysgwyr yn 2018. Mae Gwilym yn ddisgybl yn Ysgol Uwchradd Esgob Llandaf, Caerdydd a dyma fe’n sôn am ei gynlluniau ar gyfer y dyfodol...

Doniol Funny

Disgybl Pupil

Ysbrydoli To inspire

Cwblhau To complete

Y genhedlaeth nesa The next generation

Yn amlwg Obvious

Ewch amdani Go for it

ALED HUGHES

Wel dyna stori dda on’d ife? Yr athrawes a’r disgybl wedi ennill Medal y Dysgwyr Eisteddfod yr Urdd. Ar raglen Aled Hughes clywon ni Iestyn Tyne, bardd preswyl Eisteddfod Llyn ac Eifionydd, yn sôn am y llaw-lyfr lliwgar ar gyfer ymwelwyr a dysgwyr, neu siaradwyr newydd, i’r Eisteddfod eleni. Aled Hughes fuodd yn ei holi.

Bardd preswyl Resident poet

Deunydd Material

Diwylliant Culture

Arwynebol Superficial

Annog To encourage

Gafael weddol A reasonable grasp

Cenedl ddwyieithog A bilingual nation

Safbwynt Perspective

Pwyllgor Llen Literature committee

Gwaddol Residue

BORE COTHI

On’d yw hi’n dda o beth bod yr Eisteddfod yn gwneud yn siŵr bod croeso i bawb ym Moduan eleni? Mae’r tri chlip nesa i gyd i wneud ag amaethyddiaeth, a hynny gan fod y Sioe Fawr, neu’r Sioe Frenhinol wedi cael ei chynnal yn Llanelwedd yr wythnos diwetha. Bechgyn “Trio” oedd gwesteion arbennig Shân Cothi yn y Sioe Fawr a chafodd Shân sgwrs gyda’r tri cyn iddyn nhw ganu ar lwyfan Radio Cymru yn y Sioe. Mae’r cantorion Emyr Wyn Gibson, Bedwyr Gwyn Parri a Steffan Lloyd Owen yn dathlu 10 mlynedd eleni fel Trio.

Amaethyddiaeth Agriculture

Y Sioe Fawr The Royal Welsh

Dwlu Hoff iawn

Asiad y lleisiau The blend of the voices

Cyfarwyddiadau Instructions

Yn unigol Individually

Doniau Talents

Yndw Ydw

Droeon Many times

BORE COTHI

Un arall welodd Shan Cothi ar faes y Sioe Fawr yn Llanelwedd fore Iau oedd Huw Williams o’r Felinheli ger Caernarfon. Mae Huw yn ffarmwr balch ac ar dân dros gefn gwlad ac amaethyddiaeth.

Balch Proud

Ydy glei Of course it is

Golygfeydd godidog Superb views

Yn gyfarwydd Familiar

Cynnyrch Produce

Ffasiwn angerdd Such passion

Dieithr Unfamiliar

Beirniadu To judge

Annerch To address (a meeting)

BETI A’I PHOBOL

..ac mae Huw yn llawn angerdd dros amaethyddiaeth on’d yw e? Mared Rand Jones oedd gwestai Beti George. Cafodd ei magu ar fferm yng Ngheredigion, ac ymunodd hi â’r Ffermwyr Ifanc pan oedd hi’n ddeuddeg oed. Erbyn hyn hi yw Prif Weithredwr y mudiad a dyma hi’n sôn am ei thad wnaeth ddysgu Cymraeg ar ôl cwrdd â mam Mared...

Prif Weithredwr Chief Executive

Bant I ffwrdd

Mynychu To attend

Tue, 01 Aug 2023 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Gorffennaf 25ain 2023

Pigion Dysgwyr – Deborah Morgante

Mae Deborah Morgante yn dod o Rufain yn yr Eidal ac wedi dysgu Cymraeg. Ar Dros Ginio bnawn Mawrth diwetha soniodd Deborah am y gwres tanbaid sydd wedi taro’r Eidal a gwledydd eraill Môr y Canoldir. Dyma Jennifer Jones yn gofyn i Deborah yn gyntaf pa mor brysur oedd Rhufain…lle sydd fel arfer yn llawn twristiaid…..

Gwres tanbaid Intense heat

Môr y Canoldir Mediterranean Sea

Rhufain Rome

Mewn gwirionedd In reality

Rhybuddio To warn

Oriau mân y bore The early hours

Mas Allan

Dioddef To suffer

Pigion Dysgwyr – Aled Hughes

Mi alla I dystio I’r gwres achos ro’n I ar Ynys Sicilly yn ystod yr wythnos. Mae Grayer Palissier yn siaradwraig Cymraeg newydd ac yn byw yn y Wyddgrug. Mae hi’n dod o Ynys Manaw yn wreiddiol a phenderfynodd hi ddysgu Cymraeg pan oedd ei phlant yn fach. Dyma hi’n esbonio wrth Aled Hughes yn ddiweddar pam bod gan y band Daniel Lloyd a Mr Pinc ran fawr i chwarae yn ei phenderfyniad i barhau i ddysgu’r iaith……

Ynys Manaw Isle of Man

Parhau To continue

Rhoi’r gorau i To give up

Anhygoel Incredible

Achub To save

Gwerthfawrogi To appreciate

Pigion Dysgwyr – Adam yn Yr Ardd

Llais Daniel Lloyd wedi ysbrydoli Grayer i gario ymlaen gyda’i Chymraeg. Da on’d ife? Dych chi’n tyfu tomatos o gwbl ac wedi gweld tomato bach yn tyfu y tu mewn i domato arall? Dyma Adam Jones neu Adam yn yr Ardd yn esbonio wrth Shan Cothi pam bod hynny’n digwydd…..

Ysbrydoli To inspire

Planhigyn Plant

Y cnwd cynta The first crop

Gorfwydo To overfeed

Aeddfedu To mature

Yn gyson Regularly

Bwydo To feed

Pigion Dysgwyr – Caryl

Dyna ni felly– peidiwch â gorfwydo eich tomatos! Ar ei rhaglen nos Fercher cafodd Caryl Parry Jones air gyda Sion Wyn o Ddinbych. Mae e’n aelod o’r Ford Gron yn y dref ac esboniodd wrth Caryl beth yw cefndir y mudiad

Y Ford Gron The Round Table

Bodoli To exist

Mudiad Rhyngwladol An international movement

Rhyw ben Sometime

Cymdeithasol Social

Achosion da Good causes

Gweithgareddau Activities

Hwyrach efallai

Chwarel Quarry

Angenrheidiol Necessary

Pigion Dysgwyr – Messi

Sion Wyn oedd hwnna’n rhoi ychydig o hanes y Ford Gron yn Ninbych. Mae un o chwaraewyr pêl-droed gorau'r byd, Lionel Messi, wedi ymuno â thîm pêl-droed Inter Miami yn yr Unol Daleithiau. Mae llawer yn ei gyfri’n un o'r pêl-droedwyr gorau erioed ac Ar Dros Frecwast fore Gwener cafodd Dafydd Morgan sgwrs gyda Dafydd Williams sy’n byw yn Miami am sut mae’r ddinas wedi ymateb i’r newyddion yma….

Yr Unol Daleithiau The USA

Ymateb To respond

Pigion Dysgwyr – Cennin Pedr

Dw i’n siŵr bydd hi’n newid mawr i Messi orfod perfformio mewn stadiwm mor fach on’ bydd hi? Mae rhai gwyddonwyr yn credu gallai Cennin Pedr fod yn ateb i ran o broblem cynhesu byd eang. Cafodd Catrin Haf Jones sgwrs gyda’r arbenigwr Dr Rhys Jones o Brifysgol Aberystwyth, i gael rhagor o wybodaeth am hyn…

Gwyddonwyr Scientists

Cennin Pedr Daffodils

Cynhesu Byd Eang Global warming

Ymchwil Research

Gwymon môr Seaweed

Heriau Challenges

Cynaeafu To harvest

Meddiginiaeth Medicine

Sylweddau Substances Cynalwadwy Sustainable

Gwraidd Root

Y diwydiant amaeth The agricultural industry

Tue, 25 Jul 2023 15:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 18fed o Orffennaf 2023

Pigion Dysgwyr – Bore Sul

Mae’r cogydd Tomos Parry o Ynys Môn ar fin agor ei fwyty newydd yn Soho Llundain, ac ar Bore Sul yn ddiweddar cafodd Bethan Rhys Roberts sgwrs gyda fe am ei fenter newydd ………

Cogydd Chef

Ar fin About to

Dylanwadu To influence

Cynhwysion Ingredients

Gwair Grass

Gwymon Seaweed

Crancod Crabs

Cynnyrch Produce

Pigion Dysgwyr – Trystan ac Emma

A phob lwc i Tomos gyda’i fwyty newydd on’d ife? Llwyfan y Steddfod ydy enw sengl newydd y canwr o Fethel ger Caernarfon, Tomos Gibson. Mae e ar hyn o bryd yn fyfyriwr yng Ngholeg Menai, a buodd Tomos yn sôn wrth Trystan ac Emma am y broses o gynhyrchu’r sengl

Cynhyrchu To produce

Ddaru o gymryd Cymerodd

Cerddorion Musicians

Cynnwys Including

Unigol Individual

Trefnu To arrange

Profiad Experience

Cyfansoddi To compose

Braint A privilege

Pigion Dysgwyr – Dei Tomos

Wel dyna Tomos arall i ni ddymuno pob lwc iddo heddiw – Tomos Gibson o Fethel gyda’i sengl newydd Llwyfan y Steddfod Yn ddiweddar darlledwyd rhaglen arbennig o Brifysgol Caergrawnt. Buodd Dei Tomos yn sgwrsio gyda nifer o’r Cymry Cymraeg sy’n astudio yno, ond yn gynta cafodd air gyda Mari Jones sy’n athro Ffrangeg ag yn gymrawd yng ngholeg Peterhouse. Gofynnodd Dei iddi yn gynta am hanes ei gyrfa……

Darlledwyd Was broadcast

Caergrawnt Cambridge

Cymrawd Fellow

Tafodiaith y Wenhwyseg The South East Wales dialect

Safoni To standardise

Mam-gu Nain

Doethuriaeth PhD

Ehangais i I expanded

Anogaeth Encouragement

Arolygwr Supervisor

Pigion Dysgwyr – Aled Hughes

Wel ie, mae’n drueni gweld rhai o’r tafodieithoedd yma’n diflannu on’d yw e? Ar Instagram a Facebook mae Cynllun Cofnod 2023 yn ceisio cofnodi enwau llefydd bro yr Eisteddfod eleni. Morwen Jones sydd yn rhedeg y prosiect a chafodd air gyda Aled Hughes ar ei raglen ddydd Mawrth diwetha……

Cofnod A record

Pwyllgor celf Art Committee

Codi ymwybyddiaeth raising awareness

Yn sylfaenol Basically

Yn dueddol o Tend to

Y galon The heart

Penillion a cerddi Verses and poems

Atgofion Memories Croesawus Welcoming

Mwynhad Enjoyment

Pigion Dysgwyr -Aderyn y Mis

Ie, on’d yw hi’n bwysig cadw a chofnodi’r hen enwau d’wedwch? Aderyn y Mis ar raglen Shan Cothi y mis yma yw’r Gnocell Fraith Fwya. Heledd Cynwal oedd yn cadw sedd Shan yn dwym a gofynnodd hi i’r adarwr Daniel Jenkins Jones sôn yn gynta am gynefinoedd y gnocell …

Cnocell Fraith Fwya Great spotted woodpecker

Cynefinoedd Habitats

Aeddfed Mature

Cynrhon Maggots

Dychmyga Imagine

Tiriogaeth Territory

Cyfarwydd Familiar

Disgyrchiant Gravity

Pigion Dysgwyr – Ifan Evans

Daniel Jenkins oedd hwnna’n sôn am y Gnocell Fraith Fwya . Mae Alan Hughes o Bentrefoelas yn 85 mlwydd oed ac wedi hyfforddi nifer fawr o drigolion yr ardal i i yrru ceir. Mae’n debyg mai dim ond 2 berson arall ar draws Prydain sy wedi bod yn hyfforddi yn hirach nag Alan. Dyma fe’n rhoi ychydig o’i hanes ar raglen Ifan Evans ddydd Mercher diwetha

Yn dragwyddol All the time

Tue, 18 Jul 2023 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 11eg o Orffennaf 2023

Pigion Dysgwyr – Cerys Hafana

Cerys Hafana, y cerddor ifanc o Fachynlleth oedd gwestai Beti George ar Beti a’i Phobol wythnos diwetha. Mae hi’n chwarae’r delyn ers pan oedd hi’n 7 mlwydd oed. Daeth hi i Fachynlleth i fyw yn blentyn bach o ddinas Manceinion. Dyma hi’n sôn am sefyllfa byd cerddoriaeth werin yng Nghymru, ymhlith pobl ifanc.

Cerddor Musician

Telyn Harp

Ymhlith Amongst

Offeryn Instrument

Cerddoriaeth (g)werin Folk music

Mae’n ddilys It’s valid

Mynegi eich hunain To express yourselves

Llawysgrifau Manuscripts

Plant yn eu harddegau Teenagers

Ysbrydoliaeth Inspiration

Pigion Dysgwyr – Cernyweg

Y cerddor Cerys Hafana oedd honna’n sgwrsio gyda Beti George. Enillodd Matt Spry wobr Dysgwr y Flwyddyn Eisteddfod Genedlaethol Caerdydd yn 2018 ac aeth ymlaen i fod yn diwtor Cymraeg gyda Phrifysgol Caerdydd. Mae’n dod o Aberplym neu Plymouth yn wreiddiol, ac nawr mae e wedi bod yn dysgu Cernyweg ers tua 8 mis. Wythnos diwetha ar raglen Aled Hughes cafodd Matt air gydag Aled i esbonio pam ei fod wedi mynd ati i ddysgu’r iaith …

Cernyweg Cornish language

Yn bennaf Mainly

Ar y ffin On the border

Cysylltu To contact

Wythnosol Weekly

O gymharu â Compared to

Anhawsa Most difficult

Yn rheolaidd Regularly

Hynod o bwysig Extremely important

Pigion Dysgwyr – Talwrn

A phob lwc i Matt gyda’r Gernyweg on’d ife? Cystadleuaeth rhwng dau dîm o feirdd ydy’r Talwrn a’r wythnos diwetha y ddau dîm oedd yn cymryd rhan oedd Tir Iarll a’r Glêr, mewn rhaglen cafodd ei recordio yn Neuadd Pontyberem. Dyma Ceri Wyn Jones i osod tasg y limrig…..

Dim peryg No danger

Barddoniaeth Poetry

Gosod tasg Setting the task

Unwaith y flwyddyn Once a year

‘Na ryfedd That’s strange

Awgrymais I suggested

Fy ffiol oedd lawn My cup was overflowing

Pigion Dysgwyr – Gyrru Dramor

Wel dyna ddau limrig doniol on’d ife? P’run enillodd tybed? Dych chi wedi gyrru dramor erioed? Un sydd wedi gwneud yn aml yw arbenigwr moduro Rhaglen Bore Cothi, Mark James. Wythnos diwetha cafodd Mark sgwrs gyda Shan Cothi am beth sydd angen ei gofio pan dych chi’n gyrru ar gyfandir Ewrop.

Tramor Overseas

Arbenigwr Expert

Cyfandir Continent

Esgeuluso To neglect

Trwydded yrru Driving license

Pigion Dysgwyr – Dafydd Morgan

Pethau i chi gofio wrth yrru ar gyfandir Ewrop yn fan’na ar Bore Cothi. Awn i gyfandir arall nawr – Awstralia. Mae Dafydd Morgan o bentre Ffarmers yn Sir Gaerfyrddin wedi bod yn byw yn Awstralia ers mis Medi y llynedd. Mae Dafydd wedi bod yn gweithio ar ffermydd y wlad a dyma fe i sôn wrth Ifan Evans am y tywydd yno ar hyn o bryd…..

Gaeafau Winters

Porfa Pasture

Sulwair Silage

Plannu To plant

Ffrwythlon Fertile

Pigion Dysgwyr – Rhys Mwyn

Wel dyna ni, nid Cymru sy’n cael y glaw i gyd! Yn y cylchgrawn Far Out mae’r cerddor a’r canwr Paul Weller, fuodd gyda band The Jam, wedi dewis yr albwm Hotel Shampoo gan Gruff Rhys fel un o’i hoff albymau. Ymhlith ei hoff albymau eraill roedd rhai gan y Beatles, Stevie Wonder, Bob Marley a David Bowie. Dyma Rhys Mwyn ar Dros Frecwast fore Iau diwetha’n sôn am gerddoriaeth Rhys a’r Super Furry Animals

Tueddu i Tend to

Edmygu neu gwerthfawrogi Admire or appreciate

Petai Tasai

Arbrofol Experimental

Cydnabod To acknowledge

Tue, 11 Jul 2023 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 4ydd o Orffennaf 2023

Pigion Dysgwyr – Carie Rimes

Perchennog Llaethdy Gwyn ym Methesda yng Ngwynedd yw Carie Rimes. Sgwrsiodd Carie gyda Shan Cothi wythnos diwetha, am wobr mae’r llaethdy newydd ei hennill ennill, sef y caws Cymreig gorau yng ngwobrau artisan Gwyl Gaws Melton Mowbray, a hynny am y trydydd gwaith yn olynol.

Perchennog llaethdy Dairy owner

Gwobr Award

Yn olynol In succession

Llefrith dafad Sheep’s milk

Unigryw Unique

Tueddu i Tends to

Llwyddiant Success

Pigion Dysgwyr – Glastonbury

A llongyfarchiadau mawr i Laethdy Gwyn am ennill y wobr fawr on’d ife? Ar Dros Ginio yn ddiweddar cafodd Cennydd Davies air gyda’r hanesydd pop Phil Davies. Buodd Phil yn edrych yn ôl dros Ŵyl Glastonbury gafodd ei chynnal yng Ngwlad yr Haf yn ddiweddar…….

Gwlad yr Haf Somerset

Darnau Pieces

Digon rhwydd Easy enough

Ro’n i’n synnu braidd I was rather surprised

Amau To suspect

Denu To attract

Fel mae’r sôn Apparently

Ei bai hi oedd o It was her fault

Pigion Dysgwyr – Dr Owain Rhys Hughes

Ddim pawb wedi plesio Phil Davies yn Glastonbury felly! Gwestai Beti George ar Beti a’i Phobol yr wythnos diwetha oedd Dr Owain Rhys Hughes . Mae’n dod yn wreiddiol o Benmynydd ar Ynys Môn, ac esboniodd e wrth Beti ychydig am system o’r enw Synapsis sef meddalwedd sy’n galluogi doctoriaid teulu i gael mynediad i system sy’n siarad gyda’r ysbyty a'r arbenigwyr

Meddalwedd Software

Galluogi To enable

Arbenigwyr Specialists

Yn rhad ac am ddim Free of charge

Cystadleuaeth Competition

Hyd yn oed Even

Pigion Dysgwyr – Dros Ginio

Dr Owain Rhys Hughes oedd hwnna’n esbonio pam bod Synapsis yn cael ei ddefnyddio yn Lloegr ond ddim yng Nghymru. Mae dwy fyfyrwraig o Ysgol Feddygaeth Caerdydd newydd gyhoeddi podlediad dan y teitl Paid Ymddiheuro. Elin Bartlett a Celyn Jones Hughes ydy eu henwau nhw, a dydd Mawrth diwetha ar Dros Ginio cafodd y ddwy sgwrs gyda Jennifer Jones. Dyma Elin yn gynta i i ddweud pam aeth hi ati i greu’r podlediad

Wastad Always

Unigol Individual

Gwragedd Women

Pigion Dysgwyr – Porthcawl

Doedd gan Celyn fawr o ddewis cymryd rhan nag oedd? Aeth Caryl Parry Jones â ni i Borthcawl wythnos diwetha yng nghwmni Richard Howe ar gyfer yr eitem 24 awr yn…Dechreuodd Richard drwy sôn am ei fagwraeth yn y dre…

Magwraeth Upbringing

Ers sawl blwyddyn for a number of years

Cefn gwlad The countryside

Mas o’m cynefin Out of my habitat

Gwylanod Seagulls

Heidio To flock

Pigion Dysgwyr – Mari Pritchard

Richard Howe yn amlwg yn falch iawn o’i wreiddiau ym Mhorthcawl. Cafodd Shan Cothi sgwrs gyda Mari Pritchard ar ei rhaglen yr wythnos diwetha. Mae Mari wedi bod yn brysur ar hyd y blynyddoedd yn hyfforddi ac yn arwain corau yn y gogledd yn ogystal â gweithio ym maes Theatr Ieuenctid. Dyma hi i sôn mwy am ei magwraeth ym mhentre Rhosmeirch ar ynys Môn

Cyflawni To achieve

Anferthol Huge

Meithrin To nurture

Dawn Talent

Cyfathrebu To communicate

Ffin Border

Ydy glei of course it is

Elwa To gain

Heriol Challenging

Ysbryd Spirit

Tue, 04 Jul 2023 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 27ain o Fehefin 2023

Pigion Dysgwyr – Sulwyn Thomas

Gwestai gwadd rhaglen Bore Cothi ddydd Llun wythnos diwetha oedd y darlledwr Sulwyn Thomas. Am flynyddoedd lawer roedd gan Sulwyn raglen yn y bore ar Radio Cymru. Roedd e’n dathlu ei ben-blwydd yn 80 yn ddiweddar a gofynnodd Shan Cothi iddo fe beth yw cyfrinach cadw’n ifanc ei ysbryd

Darlledwr Broadcaster

Cyfrinach Secret

Ysbryd Spirit

Ffodus Lwcus

Cam bihafio Misbehaving

Newyddiadurwr Journalist

Bant I ffwrdd

Dyfalu To guess

Pigion Dysgwyr – Ann Ellis

Sulwyn Thomas yn fanna’n swnio’n llawer ifancach nag wythdeg oed, a gobeithio iddo fe fwynhau’r dathlu yn Nhŷ Ddewi on’d ife? Ann Ellis yw un o benaethiaid cwmni Mauve Group sydd ar fin cael ei bresenoldeb cynta yng Nghymru. Mae’r cwmni yn helpu busnesau sefydlu mewn gwledydd newydd ar draws y byd. Yn ddiweddar ar raglen Bore Sul sgwrsiodd Ann gyda Bethan Rhys Roberts a dyma hi‘n sôn am sut dechreuodd y cwmni mewn cwpwrdd yn yr Eidal….

Sefydlu To establish

Ar fin cael About to have

Penaethiaid Heads

Hardd Pretty

Uwchben Above

Pigion Dysgwyr – Richard Hughes

Rhyfeddol on’d ife, fel mae’r cwmni bach wedi tyfu i weithio mewn dros gant o wledydd! Richard Hughes o Gaernarfon oedd gwestai gwadd Beti George ar Beti a’i Phobol yr wythnos diwetha. Mae e wedi bod yn gweithio ym maes cyfrifiadureg a mathemateg ers y 60au. Mae'n rhaglennydd cyfrifiadureg ac wedi gweithio ar systemau ym meysydd awyr Heathrow a Charles de Gaulle. Cynhaliodd Beti y sgwrs ar Zoom a gwrandewch ar be sydd gan Richard i ddweud am hynny…..

Cyfrifadureg Computer science

Rhaglennydd Programmer

Yn ddyddiol Daily

Arbenigo To specialise

Chwedl y Sais As they say in English

Addas Appropriate

Rhan helaeth The majority

Dadansoddi To analyse

Pigion Dysgwyr – Ian Parry

Mae ieithoedd cyfrifiadureg yn swnio’n llawer mwy cymhleth na’r Gymraeg on’d yn nhw? Buodd Ian Parri’n gweithio fel newyddiadurwr, fel tafarnwr ac fel tiwtor Cymraeg i Oedolion ac nawr mae e newydd gyhoeddi llyfr ar Wyddeldod. Buodd Ian yn gyrru o amglych arfordir Iwerddon am naw wythnos yn ei gartre modur. Dyma fe i sôn mwy am y daith wrth Dei Tomos...

Gwyddelod Irishness

Y Weriniaeth The Republic

Dulyn Dublin

Ymestyn To extend

Y machlud The sunset

Yn ei anterth At its peak

Trefniant swyddogol Official arrangement

Penrhyn Peninsula

Yn ei sgil As a consequence

Pigion Dysgwyr – Talwrn Ian Parri oedd hwnna’n sôn am ei daith o gwmpas Iwerddon. Cystadleuaeth rhwng timau o feirdd ydy Y Talwrn a’r wythnos diwetha y ddau dîm oedd yn cymryd rhan oedd Dros yr Aber a Dwy Ochr i’r Bont. Cafodd y rhaglen ei recordio yn Neuadd Bentref Y Groeslon yng Ngwynedd. Dyma Ceri Wyn Jones yn gosod un o’r tasgau ar gyfer y beirdd…

Mawl Praise

Dychan Satire

Casâf Dwi’n casáu

Hy Audacious

Yr heidiau The swarm

Oedi Staying

Cyn ymlwybro Before making their way

Fe lofruddiaf I will murder

Malwod di-frys Unhurried snails

Ochneidio Groaning

Pigion Dysgwyr – Cor Dysgwyr Ardal Wrecsam

Dw i’n falch mai malwod mae Rhys am eu lladd – ro’n i’n poeni am ychydig pwy oedd e’n mynd i fwrw gyda’r rhaw yna! Bore Mercher diwetha ar raglen Shan Cothi cafodd Shan gwmni Pam Evans Hughes. Pam yw arweinydd Côr Dysgwyr Ardal Wrecsam, neu Côr DAW, a dyma hi i esbonio mwy am hanes y côr…

Bwrw To hit

Rhaw Spade

Arweinydd Conductor

Cerddorol Musical

Trwy gydol fy oes All my life

Traddodiadol traditional

Tue, 27 Jun 2023 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 20fed o Fehefin 2023

Pigion Dysgwyr – Dorian Morgan

Bore Llun wythnos diwetha ar ei rhaglen, cafodd Shan Cothi gwmni Dorian Morgan. Mae Dorian newydd ddod yn ôl o daith 60 diwrnod ar draws Ewrop, dyma fe i ddweud mwy am y daith...

Bant I ffwrdd

Cledrau Rails (of railway)

Pasg Easter

Galluogi To enable

Yn ddi-dor Uninterrupted

Pigion Dysgwyr – Trystan ac Emma

Wel cafodd Dorian fargen yn fanna on’d do fe? Dw i ‘n siŵr ei fod wedi gweld nifer o wledydd Ewrop yn y 60 diwrnod yna! Yn ddiweddar ar raglen Trystan ac Emma clywon ni raglen arbennig i ddathlu’ Campio a Charafanio’. Mae Geth Tomos yn garafaniwr brwd ac esboniodd e wrth Trystan ac Emma pam ei fod mor hoff o’i garafán

Yn ddiweddar Recently

Brwd Enthusiastic

Cerddor Musician

Hafan o heddwch A peaceful haven

Adlen Awning

Troedfedd A foot (measurement)

Pigion Dysgwyr – Carno

Mae Geth Tomos yn amlwg wrth ei fodd yn aros yn ei garafán. Ym mhentre Carno ym Mhowys mae tafarnwr wedi bod yn tynnu peintiau o gwrw ers 60 blynedd. John Williams yw ei enw ac enw’r dafarn yw Y Tŷ Brith. Craig Duggan aeth draw ar ran Dros Frecwast yn ddiweddar i’w weld..

Llefydd Places

Cofiadwy Memorable

Cyflog Wages

Degawdau Decades

Y gyfrinach The secret

Y gymuned gyfan The whole community

Gwŷr Menfolk

Pigion Dysgwyr – Vaughan Smith

Pobl Carno oedd y rheina’n sôn am y tafarnwr John Williams. Daw Vaughn Smith o’r Unol Daleithiau ac mae wedi dysgu Cymraeg i lefel uchel iawn. Mae e wedi bod ar ei daith gynta i Gymru. Ond y peth rhyfeddol am Vaughn yw ei fod yn gallu siarad 36 o ieithoedd!!

Rhyfeddol Amazing

Ffinneg Finnish

Cyfandiroedd Continents

Pigion Dysgwyr – Heledd Fflur

36 o ieithoedd – waw mae Vaughn yn polyglot go iawn on’d yw e? Arbenigwraig garddio rhaglen Caryl yw Heledd Fflur a’r wythnos diwetha ar ei rhaglen esboniodd Heledd wrth Caryl pa lysiau sydd yn dda i’w hau yr adeg yma o’r flwyddyn

Arbenigwraig Expert (female)

Hau To sow

Cnwd Crop

Mewn rhes In a row

Sicrhau To ensure

Hedyn A seed

Tyfiant Growth

Dyfrio To water

Egino To germinate

Cynhesach Warmer

Pigion Dysgwyr – Alwyn Sion

Ac arhoswn ni gyda garddio yn y clip nesa ‘ma. Yr wythnos diwetha roedd y diddanwr Alwyn Sion yn dathlu ei ben-blwydd yn 70 oed. Gwahoddodd Shan Cothi e ar ei rhaglen, mae e’n arddwr brwd a dyma fe i sôn am ei lysiau arbennig

Diddanwr Entertainer

Mwy na lai More or less

Canolbwyntio To concentrate

Uchafbwynt Highlight

Efeilliaid Twins

Yr hyd a’r lled The length and breadth

Tue, 20 Jun 2023 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 13eg o Fehefin 2023

Pigion Dysgwyr - Aled Hughes

Mae Siop Tir a Môr yn Llanrwst wedi ennill y wobr am siop Pysgod a Sglodion orau Gogledd Cymru gan ddarllenwyr y Daily Post. Aeth Aled Hughes draw i siarad â pherchennog y siop Wyn Williams yn ddiweddar..

Ddaru ni Wnaethon ni

Estyniad Extention

Yn werth ei weld Worth seeing

Llymaid A swig

Coelio Credu

Gwaith haearn Iron works

Gwyrth Miracle

Caniatâd Permission

Sefyll yn llonydd Standing still

(H)wyrach Efallai

Pigion y Dysgwyr – Myfanwy Alexander

Llongyfarchiadau i Tir a Môr on’d ife? Mae’r bwyd yn swnio’n flasus iawn. Dych chi wedi bod yn Nhrefaldwyn o gwbl? Mae hi’n dref hanesyddol ar y ffin rhwng Cymru a Lloegr, ac yn dref oedd yn boglogaidd iawn gyda Julie Christie a Salman Rushdie. Dyma Myfanwy Alexander yn dweud mwy wrth Rhys Mwyn...

Y ffin The border

Hamddenol Leisurely

Ling di long At your own pace

Awyrgylch Atmosphere

Bodoli To exist

Pensaerniaeth Architecture

Ffynnu To thrive

Llonyddwch Tranquillity

Cuddio To hide

Pigion Dysgwyr – Carwyn Graves

Mae Myfanwy Alexander yn amlwg yn meddwl y byd o’r dref fach bert ym Mhowys – Trefaldwyn. Gwestai Beti George ar Beti a’i Phobl yr wythnos diwetha oedd yr hanesydd bwyd Carwyn Graves. Dyma fe i roi ychydig o hanes y crempog …..

Pancos Crempogau

Llydaw Brittany

Delwedd image

Marchnata Marketing

Yn sgil hynny Because of that

Dydd Mawrth Ynyd Shrove Tuesday

Lletygarwch Hospitality

Y cynnyrch The produce

Anghofiedig Forgotten

Hynafol Ancient

Pigion Dysgwyr – Sharon Morgan

Ie wir, mae’r crempog yn rhy flasus i’w gadw at Ddydd Mawrth Ynyd yn unig , on’d yw e? Buodd yr actor Dafydd Hywel farw yn diweddar ac ar Bore Cothi wythnos diwetha clywon ni’r actores Sharon Morgan, sy’n perthyn i Dafydd, yn edrych yn ôl ar ei yrfa.

Dirdynnol Poignant

Munud o dawelwch A minute’s silence

Dan ofalaeth Under the supervision of

Ysbrydoliaeth Inspiration

Llwyfan Stage

Aruthrol Stupendous

Darlledu To broadcast

Dawn anhygoel Incredible talent

Cofiadwy Memorable

Pigion Dysgwyr – Caryl

Mari Grug oedd yn cadw sedd Shan yn gynnes yn fanna ac yn sgwrsio gyda Sharon Morgan, a bydd colled mawr ar ôl Dafydd Hywel, mae hynny’n sicr. O dro i dro mae Caryl Parry Jones ar ei rhaglen yn ‘treulio 24 awr yn…’ sef cyfle i bobl sôn am beth sydd i’w wneud yn rhai o bentrefi a threfi Cymru. Tro Nefyn ym Mhen Llŷn oedd hi yr wythnos diwetha a chafodd Caryl sgwrs gyda Mared Llywelyn am yr hyn sydd i’w wneud yn y dref….

Digwydd bod Happened to be

Harddwch Beauty

Rhyngwladol International

Llongau Ships

Penwaig herrings

Amgueddfa Forwrol Maritime Museum

Pigion Dysgwyr – Dei Tomos

Dw i’n siŵr bod Nefyn wedi bod yn brysur iawn yn ystod y tywydd braf yma, mae’n lle hyfryd iawn. Cyn athrawes Gymraeg o Ddinbych yw golygydd newydd cylchgrawn Merched y Wawr sef Y Wawr. Cafodd Dei Tomos gyfle i sgwrsio gydag Angharad Rhys yr wythnos diwetha am ei rôl newydd.

Golygydd Editor

Rhifyn Edition

Cynrychiolydd rhanbarth Regional representative

Profiad Experience

Golygu To edit

Cyfrannu To contribute

Croesair Crossword

Mewn trafferth In difficulty

Ymgymryd â To undertake

Tue, 13 Jun 2023 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 6ed o Fehefin 2023

Pigion Cofio Amelia Earhart 28.05

Gan fod Eisteddfod yr Urdd yn cael ei chynnal yn Llanymddyfri wythnos diwetha, y dref honno a Sir Gar oedd thema’r rhaglen archif Cofio gyda John Hardy. Buodd e’n chwilio am hanesion o’r sir a dyma i chi glip bach o raglen “Ddoe yn ôl” o 1983 a Gerald Jones, cyn bennaeth Brigâd Dan Sir Gaerfyrddin yn llygad dyst i Amelia Earhart yn glanio ym Mhorth Tywyn o’r America yn 1928.

Llygad dyst Eye witness

Arbenigo To specialise

Lodes Merch

Ehedeg Hedfan

Porth Tywyn Burry Port

O bellter From a distance

Pigion Bore Sul Nicky John 28.05 Hanesion diddorol am Amelia Earhart yn fanna gan Gerald Jones . Gwestai arbennig Iwan Griffiths ar raglen Bore Sul oedd Nicky John, y gohebydd chwaraeon. Mae hi wedi gweithio ar raglen Sgorio ar S4C ers tua 17 o flynyddoedd, a dyma hi’n sôn am uchafbwyntiau ei gyrfa.

Gohebydd Correspondent

Uchafbwyntiau Highlights

Dychryn To frighten

Gwibio heibio Flying past (lit: darting past)

Rhyngwladol International

Braint Privilege

Ar lawr gwlad At grassroots level

Pigion Shelley & Rhydian Llyr Ifans 27.05

Wel ma Nicky John wrth ei bodd gyda’i gwaith on’d yw hi? Llyr Ifans oedd gwestai Shelley a Rhydian bnawn Sadwrn. Mae o’n cymryd rhan yn y rhaglen Iaith ar Daith ar S4C ar hyn o bryd yn helpu’r actor Neet Mohan, sydd i’w weld ar Casualty, i ddysgu Cymraeg. Buodd Llyr hefyd yn actio ar Casualty ddwywaith ac wedi dod ar draws Neet yn y gyfres...

Cyfres Series

Digwydd bod It so happened

Bellach By now

Awydd Desire

Gweithgareddau Activities

Carchar Rhuthun Ruthin Gaol

Anhygoel Incredible

Synau Sounds

Pigion Bore Cothi Marlyn Samuel 29.05

A tasech chi eisiau gweld pa mor dda yw Llŷr fel tiwtor mae’n bosib ei weld yn dysgu Neet at S4C Clic. Elain Roberts enillodd Fedal Ddrama Eisteddfod yr Urdd eleni , ond cafodd Shan Cothi sgwrs gyda un o gyn enillwyr y Fedal - yr awdures Marlyn Samuel. Enillodd Marlyn y Fedal yn Eisteddfod yr Urdd Merthyr Tydfil yn 1987. Ei ffug enw oedd ‘Sallad‘ – pam tybed? Wel ‘roedd Marlyn yn ffan mawr o’r opera sebon Dallas, ond tasai hi wedi rhoi Dallas fel enw basai pawb wedi ei hadnabod – felly penderfynodd droi’r enw o gwmpas! 22 oed oedd Marlyn ar y pryd, ac yn gweithio fel Gohebydd Môn a Gwynedd i’r rhaglen radio Helo Bobol

Ffug enw Pseudonym

Ffodus Lwcus

Y flwyddyn cynt The previous year

Testunau Syllabus (list of competitions)

Cynrychiolydd Representative

Fy nghyfnither My female cousin

Duwadd annwyl Dear me

Rhybudd Warning

Dim siw na miw Not a word

Pigion Siarcod Jake Davies 29.05

Marlyn Samuel oedd honna’n cofio’r adeg pan enillodd hi Fedal Ddrama Eisteddfod yr Urdd. Y biolegydd Jake Davies, oedd yn sôn am siarcod oddi ar arfordir Cymru ar y rhaglen wyddonol Yfory Newydd. Mae’n gweithio i Gyfoeth Naturiol Cymru ac i Sw Llundain, a dyma fe’n siarad am ei waith yn astudio’r moroedd ym Mhen Llŷn...

Cymunedau Communities

Gwaith maes Fieldwork

Abwyd Bait

Mecryll Mackerels

Rhywogaethau Species

Bad achub Lifeboat

Cynefinoedd Habitats

Pigion Sara Gibson 31.05

Hawdd iawn gweld bod Jake yn frwd iawn am ei waith on’d yw hi? Bore Mercher roedd Sara Gibson yn cadw sedd Aled Hughes yn dwym. Cafodd hi sgwrs am y pryder ynglŷn â datblygiad deallusrwydd artiffisial. Dyma’r cerddor Lewys Meredydd yn sôn am effaith AI ar greu cerddoriaeth...

Brwd Enthusiastic

Pryder Concern

Deallusrwydd Intelligence

Creu Creating

Bwrlwm Babble

Yn y bôn Essentially

Ffynnu To flourish

Meddalweddau Software

Cynhyrchu To produce

Tue, 06 Jun 2023 13:01:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 31ain o Fai 2023

Rhaglen Caryl Parry Jones Ar ei rhaglen wythnos diwethaf, mi gafodd Caryl sgwrs efo Ieuan Mathews o Gwmni Theatr Pontypridd. Mae’r cwmni ar hyn o bryd yn llwyfannu y sioe gerdd Grease. Mi ofynnodd Caryl iddo fo‘n gynta, faint o sioeau maen nhw‘n arfer perfformio bob blwyddyn... Llwyfannu - To stage Sioe gerdd - Musical Cymeriadau - Characters Iesgob annwyl! - Good grief! Y brif ran - The main part

Rhaglen Bore Sul Yn 1963 recordiwyd Cymanfa Ganu arbennig yn Neuadd Albert Llundain gyda dros 5,000 o gantorion yn cymryd rhan. Mi roddodd Alun Thomas, cyflwynydd y rhaglen, apêl ar y cyfryngau cymdeithasol am unrhyw un oedd yn bresennol yn y recordiad hwnnw i gysylltu efo fo. Ac yn wir, mi gafodd ymateb gan Non Thomas, sy’n dod o Ferthyr yn wreiddiol, ond sy'n byw yn Hirwaun yng Nghwm Cynon erbyn hyn... Cymanfa Ganu - A hymn singing festival Cyflwynydd - Presenter Cyfryngau cymdeithasol - Social media Ymateb - Response Ymuno â - To join Gwasanaeth sifil - Civil Service Dipyn o fenter - Quite a venture Profiad - Experience Dych chi’n gallu dychmygu - You can imagine Y wefr - The thrill

Rhaglen Trystan ac Emma Mi fuodd Casi ac Elen o Ysgol Treganna, Caerdydd yn ddigon lwcus yn ddiweddar i dderbyn llythyr arbennig iawn yn y post. Roedden nhw wedi anfon llythyr at y naturiaethwr a’r darlledwr enwog David Attenborough. Mi ofynnodd Trystan ag Emma i’r ddwy pam penderfynon nhw anfon llythyr ato fo... Darlledwr- Broadcaster Yn ddiweddar - Recently Arwr - Hero Cyflwyniad - Presentation Brathu - To bite Sefydlu - To establish Baswn i’n tybio - I would assume

Rhaglen Ar Blât Y ddarlledwraig Siân Thomas oedd gwestai Beca Lyne-Pirkis ar ei chyfres yr wythnos diwethaf. Dyma Sian yn sôn am wyliau gwahanol iawn gafodd hi yn y gorffennol... Mis mêl - Honeymoon Sa i’n gwybod - Dw i ddim yn gwybod Wedi gweini ar iâ - Served on ice Trwchus - Thick Amrwd - Raw Cig carw - Venison Anhygoel - Incredible Pert - Pretty Yn go gloi - Quite quickly

Rhaglen Aled Hughes Mae Tegan Rees o Gwm Rhondda yn fyfyrwraig newyddiaduraeth, ond mae hi hefyd wedi cynrychioli Cymru mewn Bowlio Lawnt. Wythnos diwethaf ar raglen Aled Hughes mi ofynnodd Nia Parry (a oedd yn cyflwyno yn lle Aled Hughes) i Tegan, pryd dechreuodd hi chwarae bowls... Newyddiaduraeth - Journalism Cynrychioli - To represent Wastad - Always Chdi - Ti Pryderus - Concerned Cyffro - Excitement Braslun - Outline

Rhaglen Caryl Parry Jones Ar Ynys Môn mae na griw o ferched yn nofio’n gyson yn y môr drwy’r flwyddyn hyd yn oed yng nghanol y gaeaf. Maen nhw’n nofio dan faner Nofwyr Titws Tomos Môn!! Dyma un ohonyn nhw, Sian, i sôn mwy wrth Caryl Parry Jones… Yn gyson - Regularly Hyd yn oed - Even Baner - Flag Titw Tomos - Blue Tit Calon - Heart Trochiad - Ducking Canmol - Praise

Wed, 31 May 2023 10:48:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 23ain o Fai 2023

Pigion Dysgwyr – Ewan Smith

...ar ei raglen wythnos diwetha cafodd Aled Hughes sgwrs gydag awdur sydd hefyd yn siaradwr Cymraeg newydd, ac wedi dysgu Cymraeg i lefel uchel iawn. Ewan Smith yw ei enw, a dyma Aled yn ei holi’n gynta am ble yn union mae e’n byw…

Cylchgronnau Merched Women’s magazines

Aelod Member

Hen Ferchetan Old Maid (title of folk song)

Prif gymeriad Main character

Am hwyl For fun

Gwasg Press

Cyhoeddi Publish

Yn seiliedig ar Based on

Yn addas i Suitable for

Pigion Dysgwyr – Wil Rowlands

Ewan Smith oedd hwnna’n sôn am ei nofel Hen Ferchetan sydd yn addas i ddysgwyr lefel Canolradd ac Uwch. Gwestai Beti George yr wythnos hon oedd yr artist o Ynys Môn, Wil Rowlands. Esboniodd Wil wrth Beti sut cwrddodd e â dau eicon enwog ar yr un diwrnod. Un oedd Andy Warhol a dyma Wil i esbonio pwy oedd y llall...

Hap a damwain llwyr Pure luck

Efrog Newydd New York

Ynghlwm â Connected to

Cynhadledd Conference

Waeth i mi I might as well

Cyfarwydd familiar

Pen ar gam Head tilted

Wedi llorio Floored

Difaru To regret

Manteisio To take advantage of

Pigion Dysgwyr – Valmai Rees

Cwrdd â Johnny Cash ond methu â chofio ei enw, doniol on’d ife? Roedd tad Valmai Rees o Foelfre ar Ynys Môn, yn gapten ar longau masnach ac yn cael teithio’r byd gyda’i swydd. Ond yr hyn sydd yn arbennig am Valmai yw ei bod hi a’i mam yn cael teithio gyda fe ar rai o’r teithiau yma. Ar raglen Dei Tomos yn ddiweddar buodd Valmai’n sôn wrth Dei am y profiad hwnnw…

Llongau masnach Merchant ships

Morwrol Sea-faring

Del Pert

Hynod o hardd Extremely pretty

Ganwyd fi I was born

Cefnforoedd Oceans

Dim mymryn o ofn No fear whatsoever

Pigion Dysgwyr – Debra Drake

Hanes teulu morwrol Valmai Rees yn fanna ar raglen Dei Tomos. Ar Bore Cothi ddydd Mawrth cafodd Shan air gyda Debra Drake. Mae Debra wedi bod ar gyfres Sewing Bee ar y teledu. Dyma Debra yn dweud wrth Shan beth mae hi wedi bod yn ei wneud ers iddi hi fod ar y gyfres….

Cyfres Series

Andros o dda Really good

Gwnïo neu wau Sewing or knitting

Gwaith saer Carpentry

Cyflawni rhywbeth To achieve something

Campwaith Masterpiece

Goro Gorfod

Pigion Dysgwyr – Seiclo

…ac mae Debra Drake wedi bod yn brysur iawn ers iddi fod ar Sewing Bee on’d yw hi? Gwahoddodd Caryl Parry Jones Ben a Brond o Glwb Hoci Un Olwyn Caerdydd, i gael sgwrs fach ar ei rhaglen nos Fercher. Dyw Caryl erioed wedi eistedd ar feic un olwyn, a gofynnodd hi i Ben yn gynta ers pryd roedd e’n seico fel hyn…

Olwyn Wheel

Poblogaidd Popular

Ymunais i â I joined

Pigion Dysgwyr – Trey McCain

Mae angen dipyn o sgil i chwarae hoci ar feic un olwyn on’d oes? Yn ddiweddar buodd Aled Huws ar ymweliad â Banc Bwyd Arfon ac yno gafodd air gyda Trey McCain, Americanwr sydd wedi dysgu Cymraeg yn rhugl. Dyma Trey yn sôn am pwy, a faint o bobl sydd yn ymweld â’r banc bwyd y dyddiau hyn…..

Wedi cynyddu’n sylweddol Has increased substantially

Yn ddiweddar Recently

Yn gyson Consistently

Profi caledi Suffering hardship

Cywilydd Shame

Cyfathrebu To communicate

Hanfodol Essential

Ti bo Rwyt ti’n gwybod

Tue, 23 May 2023 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 16eg o Fai 2023

Pigion Dysgwyr - Catherine Woodword

Wythnos diwetha ar ei rhaglen cafodd Shan Cothi sgwrs gyda Catherine Woodward. Roedd Catherine yn dathlu ei phen-blwydd yn 80 oed a dyma Shan yn gofyn iddi hi sut yn union oedd hi am ddathlu’r pen-blwydd arbennig hwn...

Dathliadau Celebrations

Cysylltu To contact

Becso Poeni

Gwisgo lan To dress up

Noswaith i ryfeddu A wonderous evening

Casglu To collect

Bryd ‘ny At that time

Pigion Dysgwyr – Betty Williams

… a gobeithio bod Catherine wedi cael parti gwych on’d ife? Gwestai Beti George ar Beti a’i Phobl oedd cyn Aelod Seneddol Conwy Betty Williams. Dyma hi’n esbonio wrth Beti pam aeth hi i fyd gwleidyddiaeth yn y lle cynta…

Cyngor Plwyf Parish Council

Cludiant Transport

Pwyllgorau Committees

Yr awydd i gynrychioli The desire to represent

Araith Speech

Oedi To hesitate

Mynwentydd Cemeteries

Llwch llechen Slate dust

Cydymdeimlad Sympathy

Deddfu To legislate Pigion Dysgwyr – Ifan Gwilym

Y cyn aelod seneddol Betty Williams oedd honna’n sgwrsio gyda Beti George. Dych chi’n credu mewn ofergoelion? Fasech chi’n cerdded o dan ysgol, neu pasio rhywun ar y grisiau? Carl ac Alun fuodd yn cadw sedd Trystan ag Emma yn dwym yn ddiweddar ac ofergoelion ym myd chwaraeon oedd un o’r pynciau buon nhw’n eu trafod ar y rhaglen. Dyma Ifan Gwilym i sôn mwy am hyn…

Cyn aelod seneddol Former MP

Ofergoelion Superstitions

Twym Cynnes

Tyfu barf To grow a beard

Rownd cynderfynol Semi-final

Hylendid Hygiene

Y garfan The squad

Trwy gydol Throughout

Pigion Dysgwyr – Non Parry

Ifan Gwilym oedd hwnna’n sôn am ofergoelion byd chwaraeon. Mae cyfres newydd o Ar Blât wedi cychwyn ar Radio Cymru gyda’r cogydd Beca Lyne-Perkis yn cyflwyno. Yn y bennod gynta ddydd Sul Non Parry o’r band Eden oedd y gwestai. Gofynnodd Beca iddi hi beth oedd ei hatgof cynta o goginio…

Atgof cynta First memory

Glöwr Coal miner

Uwchben Above

Arogl Smell

Gallwn i ddychmygu I could imagine

Llanast Mess

Prysurdeb Rush

Hylif Liquid

Unigryw Unique

Pigion Dysgwyr – Mullett

Non Parry yn fanna’n cofio am brofiadau coginio ei phlentyndod. Beth sydd gan Rod Stewart, Paul McCartney, Dolly Parton a Miley Cyrus yn gyffredin…wel buon nhw i gyd gyda mullet ar un adeg. Dydd Mawrth diwetha ar Dros Ginio cafodd Jennifer Jones sgwrs gyda’r hanesydd ffasiwn Sina Haf i sôn am yr adfywiad sy wedi bod yn y steil gwallt arbennig yma….

Adfywiad Revival

Eitha trawiadol Quite striking

Poblogaidd Popular

Gwar Nape of the neck

Y ganrif gyntaf The first century

Cerflun Statue

Amlwg Obvious

Pigion Dysgwyr – Twm Morys

Wel y mullet amdani felly!! Bore Iau ar raglen Aled Hughes buodd y bardd Twm Morys yn rhoi ychydig o hanes y siantis môr. Ond oes yna draddodiad canu siantis yng Nghymru? Dyma Twm i sôn mwy…

Traddodiad Tradition

Perchnogion llongau Ship owners

Cyflogi To employ

Cyfandaliadau Shares

Milwyr Soldiers

Emynau Hymns

Mor gyfarwydd â nhw So familiar with them

Gwerin Folk

Amrywio To vary

Tue, 16 May 2023 12:59:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 9fed o Fai 2023

Pigion Dysgwyr – Sioned Lewis

Sioned Lewis oedd gwestai Beti a'i Phobol, wythnos diwetha. Mae hi'n gwnselydd ac yn seicotherapydd a hi yw cwnselydd rhaglen Gwesty Aduniad ar S4C. Mae hi’n dod o Ddolwyddelan yn wreiddiol a buodd hi'n gweithio mewn sawl swydd wahanol, yn gwerthu tai, yn y byd teledu a gyda Mudiad Ysgolion Meithrin. Yn 1999 roedd rhaid i Sioned adael ei swydd oherwydd canser y fron ac roedd hynny’n adeg ofnadwy iddi hi. Ond yn y clip yma, sôn mae hi am ei ffrind gorau pan oedd hi’n ifancach...

Pwdu To pout

Golau Fair

Del Pert

Diog Lazy

Crafu To scratch

Gwrthod symud Refusing to move

Wedi hen fynd Long gone

Pigion Dysgwyr – Eluned Lee

Sioned Lewis yn sôn am Pwyll ei cheffyl bach a’i ffrind gorau ar Beti a’i Phobol. Roedd rhaglen Shan Cothi yn rhoi sylw i wirfoddoli yr wythnos diwetha ac mae Eluned Lee yn gwirfoddoli gyda’r RSPB ar Warchodfa Ynys Lawd, Ynys Môn. Dyma hi i sôn ychydig am y Warchodfa…

Gwarchodfa Ynys Lawd South Stack Nature Reserve

Gwirfoddoli To volunteer

Clogwyni Cliffs

Nythu To nest

Angerddol Passionate

Braint Privilege

Cyd-destun Context

Goleudy Lighthouse

Gweladwy Visible

Y grug a’r eithin The heather and gorse

Pigion Dysgwyr – Biden

Mae Eluned yn amlwg wrth ei bodd yn gwirfoddoli ar Ynys lawd. Ar raglen fore Sul yn ddiweddar cafodd Elliw Gwawr gyfle i holi Robert Jones o dalaith Vermont yn yr Unol Daleithiau. Mae Robert wedi dysgu Cymraeg a dyma fe‘n sôn am y gwahaniaeth mae e’n ei weld rhwng y cyn Arlywydd Donald Trump a Joe Biden, gan ddechrau gyda Biden.

Talaith State

Cyn arlywydd Former President

Yn iau Younger

Pryderu To worry

Pigion Dysgwyr – I Tunes

Barn Robert Jones yn fanna am Joe Biden a Donald Trump. Mae hi’n ugain mlynedd ers i gwmni Apple lansio iTunes Store. Ar Dros Ginio bnawn Mawrth buodd John Hywel Morris sydd yn Uwch Reolwr gyda PRS yn esbonio wrth Jennifer Jones sut a pham dechreuodd yr arfer o lawrlwytho cerddoriaeth……

Uwch Reolwr Senior Manager

Lawrlwytho To download

Teyrnasu To reign

Ffrydio To stream

Diwydiant cerddoriaeth The music industry

Elwa To profit

Dioddef To suffer

Poblogaidd Popular

Darlledwyr Broadcaster

Pigion Dysgwyr – Bryn Jones

Wel ie, does dim llawer o siopau recordiau go iawn y dyddiau hyn nag oes, gyda chymaint o gyfle i lawrlwytho cerddoriaeth. Mae Bryn Jones yn byw yn Poznan, Gwlad Pwyl ac wedi priodi merch o’r wlad honno. Ond ei gariad cynta oedd tîm pêl-droed Wrecsam. Roedd tad Bryn yn ffan mawr o Wrecsam yn ogystal ond yn anffodus buodd e farw bedair blynedd yn ôl. Beth fasai tad Bryn wedi ei wneud o’r holl sylw sy wedi bod i dim pêl-droed Wrecsam yn ddiweddar tybed? Dyma Bryn yn sgwrsio gyda Carl ac Alun ar eu rhaglen arbennig nos Fawrth…

Y pumdegau The 50’s

Dw i’m Dw i ddim

Ymysg Amongst

Trychineb Disaster

Gwead The fabric

Cydnabod To acknowlege

Pigion Dysgwyr – Linda Gittins

Ac roedd y rhaglen honno yn cyd-fynd gyda thaith bws y tîm pêl-droed o gwmpas dinas Wrecsam a dw i’n siŵr basai tad Bryn wedi bod wrth ei fodd o weld cymaint o bobl ar y strydoedd i groesawu’r tîm. Ar ei rhaglen yr wythnos diwetha cafodd Shan Cothi sgwrs gyda Linda Gittins. Hi, Penri Roberts a’r diweddar Derek Williams oedd tîm creadigol sioeau Cwmni Theatr Maldwyn. Dyma Linda i sôn am daith y tîm i Lundain...

Y diweddar The late Hwyrach Perhaps

Gwrandawiadau Auditions

Trio ein gorau glas Trying our best

Ym mhob agwedd In every aspect

Cefn llwyfan Back stage

Lodes fach y wlad A country girl

Rhywbeth byw Something live

Gwefr Thrill

Iasol Thrilling

Boed hi’n Whether it be

Tue, 09 May 2023 12:59:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 2il o Fai 2023

Pigion Dysgwyr – Geraldine MacByrne Jones

Mae Geraldine MacByrne Jones yn yn byw yn Llanrwst, ond yn dod o’r Wladfa yn wreiddiol, sef y rhan o Ariannin ble mae’r Gymraeg yn dal i gael ei siarad. Yr wythnos diwetha buodd hi’n sgwrsio gyda Aled Hughes am sut mae’r ddwy wlad, Cymru a’r Ariannin wedi ei hysbrydoli i farddoni…..

Ariannin Argentina

Ysbrydoli To inspire

Barddoni To write poetry

Tirwedd Landscape

Ysbryd Spirit

Daearyddiaeth gorfforol Geography

Dychymyg Imagination

Ysgogi To motivate

Digwyddiadau hanesyddol An historical event

Pigion Dysgwyr – Dafydd Cadwaladr

Mate ydy’r diod mwya poblogaidd yn y Wladfa ond basai nifer yn dweud mai te ydy diod mwya poblogaidd Cymru, ac roedd hi’n Ddiwrnod Rhyngwladol Yfed Te yn ddiweddar. Ar eu rhaglen fore Gwener buodd Trystan ac Emma yn sgwrsio gyda un sydd yn ffan enfawr o yfed te sef Dafydd Cadwaladr o Fethesda. Dyma fe i sôn am ei hoff de…

Nodweddiadol Typical

Arogl Aroma

Cryfhau a chyfoethogi To strengthen and enrich

Cwdyn Bag

Ysgafnach Lighter

Amrywiaethau Varieties

Deilen A leaf

Cychwyn crino Begins to wither

Gwelltglaets Green grass

Pigion Dysgwyr – Clare Mackintosh

Dafydd Cadwaladr oedd hwnna’n sôn am ei hoff de. Ar ei rhaglen am y Celfyddydau, buodd Ffion Dafis yn sgwrsio gyda’r nofelwraig boblogaidd o ogledd Cymru, Clare Mackintosh. Dyma Clare yn esbonio ychydig am ei gyrfa cyn iddi ddod yn nofelwraig llawn amser…

Poblogaidd Popular

Cefndir Background

Defnyddiol Useful

Ymchwilio To research

Troseddau Crimes

Pigion Dysgwyr – Iola Ynyr

Clare Mackintosh yn sôn am sut mae hi wedi dod â’i phrofiadau fel ditectif i mewn i’w nofelau. Dydd Sul ar Beti a’i Phobol, Iola Ynyr oedd y gwestai. Mae Iola yn cynnal gweithdai ‘Ar y Dibyn’ – sydd yn herio’r stereoteip o bobol sydd â dibyniaeth. Buodd Iola yn gaeth i alcohol ar un adeg ond mae hi wedi derbyn cymorth 12 cam ac mae hi’n sobor nawr ers dros bedair blynedd. Yn y clip nesa mae hi’n sôn am y prosiect Ar y Dibyn...

Ar y dibyn On the edge

Herio To challenge

Dibyniaeth Addiction

Yn gaeth i Addicted to

Camdrin sylweddau Substance abuse

Digon difyr Interesting enough

Unigolion Individuals

Llenyddiaeth Cymru Literature Wales

O nerth i nerth From strength to strength

Y weledigaeth The vision

Yn benodol Specifically

Pigion Dysgwyr – Bethan Wyn Jones

A phob lwc i brosiect ‘ Ar y Dibyn’ on’d ife? Mae’r naturiaethwraig a’r ddarlledwraig Bethan Wyn Jones newydd ymddeol o ysgrifennu erthyglau a hefyd o gyfrannu i raglen byd natur Galwad Cynnar ar Radio Cymru. Buodd Dei Tomos ar ei raglen yn sgwrsio gyda hi’n ddiweddar gan ddechrau drwy ei holi am sut dechreuodd hi ysgrifennu colofn i’r Herald Cymraeg.

Darlledwraig Broadcaster

Rhywiogaethau Species

Arfordir Môn Anglesey coast

Planhigion meddigyniaethol Medicinal plants

Y golygydd The editor

Ymateb darllenwyr Readers’ response

Rwbath rwbath Any old thing

Wedi mynd i drafferth Had gone to the bother

Pigion Dysgwyr – Aderyn y Mis

Ac i aros gyda byd natur, bob mis ar raglen Shan Cothi mae’r adarwr Daniel Jenkins Jones yn sgwrsio gyda Shan am un aderyn penodol. Y tro yma roedd Heledd Cynwal yn cadw sedd Shan yn dwym a’r aderyn dan sylw gan Daniel oedd Gwennol y Bondo. Ydych chi’n gallu dweud y gwahaniaeth rhwng Gwennol y Bondo a Gwennol cyffredin? Dyma Daniel yn esbonio...

Gwennol y Bondo House Martin

Gwennol cyffredin An ordinary Sparrow

Plu Feathers

Gwddf Neck

Cynffon fforchog Forked tail

Pryfetach Insects

Uchder Hight

Tebygol Likely

Tue, 02 May 2023 09:56:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 25ain o Ebrill 2023

Pigion Dysgwyr – Nia Williams

Cafodd Aled Hughes gwmni y seicolegydd Nia Williams yr wythnos diwetha i drafod chwerthin. Pam bod ni chwerthin tybed, a pha effaith mae chwerthin yn ei gael ar y corff? Dyma Nia’n esbonio...

Chwerthin Laughter

Treiddio i mewn To penetrate

Ymwybodol Aware

Ysbrydoli To inspire

Cadwyn A chain

Pryderus Concerned

Dygymod efo To cope with

Dychwelyd To return

Parhau To continue

Pigion Dysgwyr – Andy Bell

Nia Williams oedd honna’n sgwrsio gydag Aled Hughes am chwerthin. Am dros ganrif, Sydney oedd dinas mwyaf poblog Awstralia. Ond erbyn hyn Melbourne sydd gyda’r teitl hwnnw, ar ôl i ffiniau‘r ddinas newid i gynnwys rhannau o ardal Melton. Ond mae rhai 'Sydneysiders' fel mae nhw'n cael eu galw - yn anhapus - ac yn cwestiynu'r ffordd y mae Melbourne wedi mynd ati i ehangu. Cafodd y newyddiadurwr Andy Bell sy’n byw yn Awstralia air am hyn gyda Jennifer Jones ar Dros Ginio bnawn Mawrth…..

Canrif Century

Poblog Populous

Ffiniau Borders

Ehangu To expand

Diffiniad Definition

Maestrefi Suburbs

Tyfiant Growth Tiriogaethau Territories

Taleithiau States

O ganlyniad As a consequence

Pigion Dysgwyr – Delyth Badder

Hanes brwydr dinasoedd Awstralia yn fanna gan y newyddiadurwr Andy Bell. Mae Dr Delyth Badder yn casglu hanes llên gwerin o Gymru ac credu’n gryf bod gwahaniaeth rhwng yr ysbrydion sy’n cael eu gweld yng Nghymru a’r rhai sy’n cael eu gweld yng ngweddill gwledydd Prydain, fel y buodd hi’n egluro wrth Rhys Mwyn, nos Lun...

Llên gwerin Folklore

Ysbrydion Spirits

Cael eu crybwyll Being alluded to

Dros Glawdd offa Over Offa’s Dyke

Gwrachod Witches

Tylwyth teg Fairies

Amaethyddol Agricultural

Ystrydebol Stereotyped

Cynfas wen White sheet

Ystyrlon Meaningful

Pigion Dysgwyr – Cob

Wel dyna ni, mae hyd yn oed ein gwrachod a’n tylwyth teg yn wahanol yng Nghymru! Yn ddiweddar buodd John Dilwyn yn sgwrsio gyda Dei Tomos ar ei raglen nos Sul am hanes adeiladu y Cob ym Mhorthmadog. Dyma John i sôn am William Alexander Maddox cynllunydd y Cob

Dyn dŵad A stranger

Ei hoel o His mark

Magwraeth freintiedig A privileged upbringing

Etifeddo eiddo To inherit property

Tirfeddiannwr Landowner

Bargyfreithiwr Barrister

Gwaed Gwyddelig Irish blood

Mi gladdwyd y tad His father was buried

Harddwch Beauty

Tynfa The pull

Pigion Dysgwyr – Caryl

Ac erbyn hyn wrth gwrs mae Ffordd Osgoi Porthmadog yn croesi’r Traeth Mawr, a does dim rhaid defnyddio’r Cob o gwbl. Daw Pegi Talfryn o Seattle yn wreiddiol a daeth i Gymru ar ôl syrthio mewn cariad â’r Gymraeg a chwedlau Cymraeg. Mae hi’n diwtor Cymraeg erbyn hyn ac wedi sgwennu nofelau arbennig ar gyfer dysgwyr. Ond mae yna genre arbennig o lyfrau sydd yn apelio at Pegi ar hyn o bryd, a dyma hi’n sôn mwy am hynny wrth Caryl Parry Jones

Ffordd osgoi By-pass

Chwedlau Fables

Cyfuno To combine

Ffuantus Bogus

Annwfn The underworld

Pigion Dysgwyr – Aled Hughes

Pegi Talfryn oedd honna’n sôn am y math o lyfrau mae hi’n mwynhau eu darllen ar hyn o bryd. Daw Marta Listewnik o Poznan yng Nghwlad Pwyl a dydd Iau sgwrsiodd Aled Hughes gyda hi am ei chariad at y Gymraeg, gan ddechrau gyda’r gwaith mae hi wedi ei wneud yn cyfieithu nofel Caradog Pritchard, Un Nos Ola Leuad i Bwyleg….

Gwlad Pwyl Poland

Pwyleg Polish

I ba raddau To what extent

Pa mor gyffredin How common

Cydbwysedd balance

Adolygiadau Reviews

Cyfleu To convey

Profiadau plentyndod Childhood experiences

Wed, 26 Apr 2023 09:42:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 18fed o Ebrill 2023

Bore Cothi

Dim ond ers blwyddyn mae Angharad Jones yn dysgu Cymraeg ac eto erbyn hyn mae hi’n ddigon rhugl i gynnal sgwrs ar Radio Cymru gyda Shan Cothi. Mae hi’n dod o Fedwas ger Caerffili a gofynnodd Shan iddi hi faint o Gymraeg oedd yn ei theulu... Pert Del

Yn ôl According to

Cenhedlaeth Generation

Mo’yn Eisiau

Llywodraeth Cymru The Welsh Government

Ffili credu Methu coelio

Yn gyffredinol Generally

Llwyfan Stage

Y Talwrn

Angharad Jones oedd honna sydd wedi dysgu Cymraeg yn wych a hynny mewn blwyddyn yn unig. Cystadleuaeth rhwng timau o feirdd ydy Talwrn Radio Cymru ac yn aml iawn mae beirdd gorau a mwya profiadol Cymru yn cymryd rhan. Yr wythnos diwetha ar Y Talwrn, cynhaliwyd cystadleuaeth wahanol i’r arfer. Am y tro cyntaf dwy ysgol oedd yn cymryd rhan sef Ysgol Gymraeg Bro Morgannwg ac Ysgol Gyfun Gymraeg Plasmawr, Caerdydd a hynny yng Nghapel Bethel, Rhiwbeina.

Pennill ymson Soliloquy

Goruchwyliwr Invigilator

Lleddf Miserable (but also = minor in music)

Y gamp The achievement

Dychmygu To imagine

Diniwed Innocent

Uniaethu To identify (with)

Arswydus Frightening

Cyfoes Modern

Haeddu To deserve

Ergyd A blow

Beti a’i Phobol

Dau bennill ymson arbennig yn fanna gan y disgyblion, a’r Meuryn, Ceri Wyn Jones, yn hapus iawn gyda’r ddau. Ar raglen Beti a’i Phobol, Al Lewis oedd y gwestai. Mewn sgwrs agored ac emosiynol ar adegau, buodd yn sôn wrth Beti am y profiad o golli ei dad yn ifanc a’r effaith gafodd hynny arno fe.

Meuryn Adjudicator Marwolaeth Death Cyhoeddi To announce Anghyfforddus Uncomfortable Amddiffyn fy hun Defending myself Galar Bereavement Claddu To bury Cynhyrchydd Producer Degawd Decade

Tue, 18 Apr 2023 10:16:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 11eg o Ebrill 2023

Pigion Dysgwyr – Al Lewis

Ar Beti a’i Phobol dydd Sul diwetha cafodd Beti gwmni y cerddor Al Lewis fel gwestai. Esboniodd Al sut aeth e ati i sgwennu llythyrau ac i e-bostio er mwyn cael gwaith yn Nashville, Tennessee a llefydd eraill……

Cynhyrchydd Producer

O fewn Within

Cerddoriaeth Music

Dychmygu To imagine

Breuddwydion Dreams

Hynod dalentog Extremely talented

Profiad anhygoel An incredible experience

Hwb A boost

Ar y trywydd iawn On the right track

Cael ei barchu Being respected

Pigion Dysgwyr – Sonia Edwards

Profiad anhygoel i Al Lewis yn fanna yn Nashville, Tenesse. Buodd y nofelydd Sonia Edwards yn sgwrsio gyda Dei Tomos ar ei raglen yr wythnos diwetha am ei nofel ddirgelwch newydd. Dyma Sonia i sôn mwy….

Llacio To loosen

Dirgelwch Mystery

Llofruddiaeth Murder

Yn feddalach Softer

Ymgynghori To consult

Ymchwil To research

Cyffuriau Drugs

Darganfod To discover

Yn ymarferol Practical

Doethuriaeth PhD

Pigion Dysgwyr – Jason Mohammad

A dyna i chi Sonia Edwards yn rhoi blas i ni ar ei nofel ddirgelwch newydd fydd yn y siopau’n fuan. Un o westai Shelley a Rhydian yn ddiweddar oedd y darlledwr Jason Mohammad. Mae Shelley a Rhydian yn rhoi cyfle i’w gwestai bob wythnos ddewis caneuon Codi Calon. Un o ddewisiadau Jason oedd “Pride in the Name of Love” gan U2. Dyma fe i sôn mwy am ei ddewis…..

Yn ddiweddar Recently

Darlledwr Broadcaster

Codi Calon Raising the spirits

Cyfweliadau Interviews

Watsio Gwylio

T’m bod Rwyt ti’n gwybod

Atgofion Memories

Pigion Dysgwyr – Theatr Wild Cats

Y darlledwr Jason Mohammad oedd hwnna’n esbonio pam mai “Pride in the Name of Love” oedd ei ddewis fel Cân Codi Calon. Ac roedd angen codi calon arno gan i’w dîm, Dinas Caerdydd, golli i Abertawe yn y ‘Derby’ Cymreig nes ymlaen y diwrnod hwnnw. Yn Aberhonddu mae yna gwmni theatr arbennig wedi ei sefydlu o’r enw Theatr Wild Cats sy’n gweithio gydag unigolion sydd ag anableddau dysgu. Mae Gwenno Hutchinson yn gwirfoddoli gyda’r Theatr ac esboniodd hi wrth Caryl Parry Jones ar ei rhaglen nos Fawrth, sut aeth ati i helpu’r criw…..

Anableddau dysgu Learning disabilities

Gwirfoddoli To volunteer

Gweithgaredd Activity

Yn gyfleus Convenient

Haeddu To deserve

Cyfraniad Contribution

Cymdeithasu To socialise

Celfyddydau Arts

Pigion Dysgwyr – Vaughan Evans

Gwenno Hutchinson oedd honna’n sôn am y gwaith pwysig mae Theatr Wild Cats yn ei wneud. Dych chi yn gwybod beth yw Northern Soul? Wel, daeth Vaughan Evans ar raglen Aled Hughes fore Llun wythnos diwetha i esbonio mwy am y symudiad cerddorol hwn……

Symudiad cerddorol Musical movement

Tanddaearol Underground

Curiad Beat

Cefn gwlad The countryside

Tywyll Dark

Digalon Downhearted

Pigion Dysgwyr – Dylan Rhys Parry

A dyna ni’n gwybod llawer mwy am Northern Soul a’r Wigan Casino nawr, diolch i Vaughan Evans. Mae Dylan Rhys Parry wedi ei ddewis fel un o arweinwyr y rhaglen deledu S4C Ffit Cymru am 2023. Gweinidog yw Dylan sy’n byw yn Coety ger Pen-y-bont ar Ogwr, ond sy’n dod o Gaernarfon yn wreiddiol. Buodd Dylan yn sgwrsio gyda Heledd Cynwal fore Mercher diwetha a gofynnodd Heledd iddo fe’n gyntaf pam ei fod e wedi rhoi ei enw ymlaen i fod yn rhan o’r gyfres.……..

Gweinidog Minister

Y gyfres The series

Gwaed Blood

Clefyd siwgr Diabetes

Canlyniadau Results

Ysgogiad Impetus

Canrannau Percentages

Tue, 11 Apr 2023 11:01:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 4ydd o Ebrill 2023

Cafodd Aled Hughes sgwrs wythnos diwetha gyda Sioned Mair am Fondue, bwyd sydd yn dod yn ôl i ffasiwn y dyddiau hyn. Ond beth yn union yw Fondue? Doedd dim syniad gydag Aled a dyma i chi Sioned yn esbonio…

Toddi To melt

Mae’n debyg Probably

Amrwd Raw

Rhannu To share

Argymell To recommend

Pigion Dysgwyr – Troi’r Tir

Mae’n debyg bod Fondue yn un o nifer o fwydydd y 70au sy’n dod yn ôl i ffasiwn. Cyw iâr mewn basged unrhyw un? Mae Troi’r Tir ar Radio Cymru yn rhoi sylw i faterion ffermio a chefn gwlad, a’r wythnos diwetha dysgon ni ychydig am waith y fet. Mae Malan Hughes yn filfeddyg yn ardal Y Ffor ger Pwllheli a dyma hi yn rhoi syniad i ni o’r math o waith mae hi’n ei wneud o ddydd i ddydd……

Milfeddyg Vet

Un ai Either

Ymddiddori To take an interest in

Ambell i lo Some calves

Cathod di-ri Innumerable cats

Pry lludw Wood lice

Silwair Silage

Ardal eang A wide area

Pigion Dysgwyr - Maori

Wel am fywyd prysur ac amrywiol sy gan milfeddygon on’d ife? I Seland Newydd nawr - ble mae Iwan Llyr Jones, sy'n dod o Finffordd ger Penrhyndeudraeth Gwynedd yn wreiddiol, yn byw. Cafodd Iwan ei ganmol ar-lein am iddo ddewis cael ei seremoni dinasyddiaeth yn Seland Newydd yn gyfan gwbl drwy’r iaith Maori. Dyma Iwan ar Dros Frecwast fore Iau yn esbonio wrth Dylan Ebenezer faint o’r iaith Maori sydd i’w chlywed yn Seland Newydd

Canmol To praise

Dinasyddiaeth Citizenship

Ymateb Response

Trawiadol Striking

Sylw Attention

Tyngu llw To swear an oath

Tebygrwydd Similarity

Pigion Dysgwyr – Nina

Iwan Llyr Jones oedd hwnna’n sôn am y sylw gafodd e ar TiK ToK ar i’w bartner bostio’r seremoni dinasyddiaeth Maori ar Tik Tok. Cafodd Shan Cothi sgwrs gyda Nina Evans Williams yr wythnos diwetha. Llwyddodd Nina i ennill cystadleuaeth addurno cacennau Salon Culinaire yn Llundain yn ddiweddar. Ynys Môn oedd yr ysbrydoliaeth dros ei haddurniad a buodd Nina’n sôn wrth Shan Cothi sut aeth hi ati i gynrychioli’r Ynys ar ei chacen...

Addurno To decorate

Yn ddiweddar Recently

Cynrychioli To represent

Ysbrydoliaeth Inspiration

Teyrnged Tribute

Golygfeydd hardd Lovely scenery

Arfordir Coastline

Goleudy Lighthouse

Tonnau Waves

Pigion Dysgwyr – Elin Angharad

Ac o un artist at artist arall. Gwestai Beti George yr wythnos diwetha oedd y grefftwraig lledr o ganolbarth Cymru Elin Angharad. Mae gwaith celf wedi bod o ddiddordeb mawr i Elin ers pan oedd hi’n ifanc. Buodd hi’n astudio cwrs celf yn y Brifysgol yng Nghaerdydd, ac erbyn hyn mae hi wedi cychwyn busnes ei hunan yn dylunio a chreu cynnyrch lledr ym Machynlleth. Dyma hi’n sôn am draddodiad crefft ei theulu

Dylunio To design

Lledr Leather

Gwneuthurwr dreser Cymreig Welsh dresser maker

Anghyffredin Unusual

Diwydiant cig Meat industry

Lladd-dai Abattoirs

Cymhorthydd Assistant

Cymharol fach Relatively small

Gwledig Rural

Dio’m bwys Does dim ots

Pigion Dysgwyr – Kamalagita

Elin Angharad oedd honna ar Beti a’i Phobol yn sôn am ei theulu ac am ei gwaith yn dylunio a chreu cynnyrch lledr. Yr wythnos diwetha ar ei raglen cafodd Rhys Mwyn sgwrs gyda Kamalagita Hughes o Dreorci. Dysgodd Kamalagita Gymraeg ar ôl un noson fythgofiadwy mewn clwb yn y de, ble roedd band Cymraeg yn chwarae. Dyma hi i sôn mwy am y noson honno….

Bythgofiadwy Unforgettable

Egni Energy

Diwylliant Culture

Ieuenctid Youth

Mon, 03 Apr 2023 23:01:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 28ain o Fawrth 2023

Pigion Dysgwyr – Fiona Bennett

Weloch chi’r gyfres ‘The Piano’ oedd ar y teledu yn ddiweddar? Cyfres oedd hon sy’n rhoi cyfle i bianydd amatur chwarae o flaen panel o feirniaid i drio ennill gwobr, sef perfformio yn y Festival Hall yn Llundain. Un gymerodd ran yn y gyfres oedd y gantores Fiona Bennet a buodd hi’n siarad gyda Shan Cothi am y profiad

Beirniaid Judges

Cyfres Series

Credwch e neu beidio Believe it or not

Cyfrinach Secret

Cyfansoddi To compose

Angladd Funeral

Hysbys(eb) Advert

Mabwysiadu milgwn Adopting greyhounds

Dere lan Tyrd i fyny

Ar bwys ein gilydd Wrth ymyl ein gilydd

Pigion Dysgwyr – Beti George

Ychydig o hanes Fiona Bennett ar y gyfres ‘The Piano’ yn fanna ar Bore Cothi. Buodd Delyth Morgan yn chwarae rygbi dros Gymru yn y gorffennol ac nawr mae hi'n rheoli tîm rygbi merched Cymru dan 18 ac 20 oed. Ond ugain mlynedd yn ôl symudodd hi i fyw i Seland Newydd. Cafodd hi waith yno, priododd hi a buodd hi'n datblygu rygbi merched yno. Dyma Delyth yn sôn wrth Beti George am ble roedd hi yn byw pan oedd hi yn Seland Newydd...

Datblygu To develop

Deugain munud 40 minutes

Deg ar hugain o winllannoedd 30 vineyards

Ariannin Argentina

Selsig yn y rhewgell Sausages in the fridge

Rhyddid Freedom

Sefydlu To found

Gweithgareddau corfforaethol Corporate activities

Tu hwnt Beyond

Pigion Dysgwyr – Finyl

On’d yw bywyd yn Waiheke yn swnio’n wych? Delyth Morgan oedd yn disgrifio’r ynys ar Beti a’i Phobol. Am y tro cynta mewn tri deg pump o flynyddoedd mae mwy o recordiau finyl yn cael eu gwerthu na CD’s. Beth yw’r apêl felly? Dyna ofynnodd Jennifer Jones i’r ffan finyl Aled Llewelyn ar dros Ginio bnawn Mawrth

Cloriau Covers

Hel To collect

Adnabyddus Famous

Y cyfrwng penodol The specific medium

Yn tyrchu drwy Rummaging through

Ansawdd Quality

Gwatsiad Gwylio

Unigryw Unique

Plethu Meshing

Seinydd clyfar Smart speaker

Pigion Dysgwyr – Cerdded Nordig

Pwy fasai wedi meddwl flynyddoedd yn ôl, on’d ife, byddai finyl yn dod yn ôl i ffasiwn? Nos Fawrth ar ei rhaglen cafodd Caryl Parry Jones sgwrs gyda Catrin o Nordig Cymru. Math o gerdded a chadw’n heini yw Cerdded Nordig, a holodd Caryl Catrin sut dechreuodd ei diddordeb yn y maes.

Mwyafrif Majority

Traws gwlad Cross country

Yn fwy ddiweddar More recently

Hyfforddi Training Pigion Dysgwyr

Wel dyna i chi ffordd wahanol o gadw’n heini – Cerdded Nordig.

Mae Rhian Mills yn ymgynghorydd cwsg, sef person sydd yn helpu pobl i sefydlu patrymau cwsg ac mae busnes gyda hi o’r enw Rested Mama. Cafodd Rhian sgwrs gydag Aled Hughes fore Mercher diwetha gan roi cyngor i ni am beth i’w wneud tasen ni’n deffro ganol nos...……

Ymgynghorydd cwsg Sleep Consultant

Cyngor Advice

Ail-afael To rekindle

Beryg ei bod ar ben That’s it, probably

Syth bin Straight away

Canolbwyntio To concentrate

Synnwyr Sense

Pigion Dysgwyr – Olwen Jones

Cyngor da gan Rhian yn fanna am sut i fynd yn ôl i gysgu ar ôl deffro ganol nos. Cafodd Olwen Jones ei llun yn ‘The Daily Telegraph’ yn ddiweddar i ddathlu Diwrnod Rhyngwladol y Merched. Mae Olwen a’i theulu yn ffermio ger Tregaron a buodd hi’n rhoi hanes tynnu’r llun wrth Shan Cothi ...

Diwrnod Rhyngwladol y Merched International Woman’s Day

Cartrefol dros ben Very homely

Cwtsio lan Cuddling up

Cwympo mewn cariad Falling in love

Cylchgronau byd eang Worldwide magazines

Sulgwyn Whitsun

Ar yr amod On condition

Mon, 27 Mar 2023 23:01:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 21ain o Fawrth 2023

Pigion Dysgwyr – Doctor Cymraeg

Cafodd Steven Rule ei eni yn Nghoed-llai ger yr Wyddgrug ond mae llawer yn ei nabod erbyn hyn fel y Doctor Cymraeg ar y cyfryngau cymdeithasol. Ar Twitter mae Steven yn ateb cwestiynau dysgwyr Cymraeg am yr iaith. Gofynodd Aled Hughes iddo fe’n gynta, gafodd Steven ei fagu ar aelwyd Cgymraeg?

Aelwyd Home

Cyfryngau cymdeithasol Social media

Yr Wyddgrug Mold

Bodoli To exist

Bellach By now

Fel petai As it were

Ar y ffin On the border

Anogaeth Encouragment

Pigion Dysgwyr – Dawnswyr Mon

On’d yw hi’n braf cael clywed am blant y ffin yn cael Dysgu Cymraeg? Daliwch ati Doctor Cymraeg! Buodd Mair Jones yn sgwrsio gyda Shan Cothi ar ei rhaglen yr wythnos diwetha yn apelio am aelodau newydd i ymuno â chriw Dawnswyr Môn. Dyma Mair i esbonio yn gynta sut a pryd ffurfiwyd y grŵp...

Mi ddaru John sefydlu John formed

Treulio To spend (time)

Y clo The lockdown

Ail-gydio To rekindle

Gwlad Pwyl Poland

Cynulleidfaoedd Audiences

Anferth Huge

Yn rhwydd Yn hawdd

Yn helaeth Extensively

Pigion Dysgwyr – Geraint Roberts

Felly os dych chi’n byw yn y gogledd orllewin ac eisiau dysgu dawnsio gwerin , cysylltwch â dawnswyr Môn.

Fe gafodd Trystan ac Emma gwmni y pibydd o Ystradgynlais Geraint Roberts ar eu rhaglen yn ddiweddar. Mae Geraint yn chwarae’r bib Gymreig mewn gorymdeithiau a phriodasau, a bu’n esbonio beth yn gwmws yn ei farn e yw eu hapel

Mewn – gallech chi ddweud Allan – I ddweud y gwir Hyd – 1’39”

Pigion Dysgwyr – Pryd Ma Te

Felly os dych chi’n byw yn y gogledd orllewin ac eisiau dysgu dawnsio gwerin , cysylltwch â dawnswyr Môn.

Nos Lun ar ei raglen gwahoddodd Rhys Mwyn - Mair Tomos Ifans, Carys Huw, Sian Wheway a Nia Owens i’r stiwdio. Yn yr 80au ffurfion nhw fand o’r enw Pryd Ma Te. Dyma Mair Tomos Ifans yn gynta i sôn am ba offeryn roedd hi yn chwarae yn y band

Offeryn Instrument

Mi ddaru ni benderfynu Penderfynon ni

Genod Merched

Chdi Ti

Pigion Dysgwyr – Quincy Jones

Criw Pryd Ma Te yn fanna’n cofio dyddiau cynnar y band efo Rhys Mwyn. Ddydd Mawrth diwetha roedd y cerddor a’r cyfansoddwr Quincy Jones yn dathlu ei benblwydd yn 90 oed. Ar Dros Ginio y diwrnod hwnnw cafodd y cerddor jazz Tomos Williams gyfle i edrych yn ôl dros ei yrfa, gan ddechrau drwy sôn am ble gafodd Jones ei fagu…..

Y cerddor a’r cyfansoddwr The musician and composer

Ardal ddiwydiannol Industrial area

Hiliaeth Racism

Rhaglenni dogfen Documentaries

Llygod Ffrengig Rats

Cnewyllyn o brofiadau A grain of experiences

Y tu hwnt i Beyond

Tlodi enbyd Extreme poverty

Ysgoloriaeth Scholarship

Mireinio ei grefft To refine his craft

Pigion Dysgwyr – Berwyn Rowlands

Bach o hanes Quinzy Jones yn fanna ar ddiwrnod ei benblwydd yn 90 oed. Gwestai Beti George ar Beti a’i Phobol bnawn Sul oedd Berwyn Rowlands. Berwyn oedd sylfaenydd gwyl ffilmiau Iris sef gwyl ffilmiau ar gyfer y gymuned LGBTQ+ . Dyma fe i sôn am ei ddyddiau Ysgol ar Ynys Môn

Sylfaenydd Founder

Mynedfa Entrance

Babanod Infants

Arlunio Painting

Gwnïo Sewing

Cofrestr register

Gydol yr wythnos Throughout the week

Ymddangos To appear

Chwysu chwartiau Sweating like a pig ( lit: sweating quarts)

Pigion Dysgwyr – Sandra de Pol

Dw i’n meddwl bod ysgolion Môn wedi newid yn fawr ers dyddiau ysgol Berwyn Rowlands. Wel gobeithio on’d ife? Dros yr wythnosau nesa bydd Aled Hughes yn sgwrsio gyda rhai o enillwyr Gwobr Dysgwr Cymraeg y Flwyddyn y gorffennol i nodi 40 mlynedd er cychwyn y wobr. Wythnos diwetha dechreuodd Aled drwy holi enillydd y flwyddyn 2000 sef Sandra De Pol sy’n dod o’r Ariannin yn wreiddiol ond sydd nawr yn byw yng Nghaerdydd ac yn gweithio fel tiwtor Cymraeg.

Ariannin Argentina

Adfywio To revive

Disgynyddion Descendants

Diwylliant Culture

Enwebu To nominate

Cyfweliadau Interviews

Cyfathrebu To communicate

Ymdrech Attempt

Hynod o arwyddocaol Very significant

Heriol Challenging

Tue, 21 Mar 2023 09:48:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 14eg o Fawrth 2023

Pigion Dysgwyr – Adam yn Yr Ardd

Dyn ni i gyd wedi clywed, mae’n siŵr, am brinder a chostau tomatos yn ein siopau ni a dyma flas i chi ar sgwrs gafodd Shan Cothi gyda’r garddwr Adam Jones neu Adam yn yr Ardd am y ffrwyth yma. Mae Adam yn credu dylen ni dyfu tomatos ein hunain. Dyma fe’n sôn yn gynta’ am sawl math o domatos sydd yn bosib i ni eu tyfu.

Prinder Scarcity

Tueddol o To tend to

Yn glou Quick

Aeddfedu To ripen

Tŷ gwydr Greenhouse

Anferth Huge

Hadau Seeds

Chwynnu To weed

Olew olewydd Olive oil

Maethlon Nutritious

Pigion Dysgwyr - Pat Morgan

Ffwrdd a ni i’r tŷ gwydr felly i dyfu tomatos… Gwestai Beti George ar Beti a’i Phobl bnawn Sul oedd y cerddor Pat Morgan oedd yn aelod, gyda David R Edwards, o’r band chwedlonol Datblygu. Yn anffodus buodd David farw ddwy flynedd yn ôl, ond mae gan Pat atgofion melys iawn ohono……

Chwedlonol Legendary

Atgofion Memories

Wedi dwlu Wedi gwirioni

Wastad Always

Sbort Fun

Pigion Dysgwyr – Elin Roberts

Pat Morgan oedd honna’n rhannu ei hatgofion am Dave Dablygu. Dylunydd coron Eisteddfod Genedlaethol eleni yw Elin Roberts. Mae Elin yn gweithio allan o weithdy yng Nghaernarfon ac aeth Aled Hughes draw ati hi wythnos diwetha i weld sut oedd y paratoadau yn mynd ymlaen

Dylunydd Designer

Paratoadau Preparations

Undeb Amaethwyr Cymru Farmers Union of Wales

Wedi cael ei gymeradwyo Had been approved

Ysbrydoliaeth Inspiration

Gorffenedig Finished

Sgerbwd Skeleton

Yn hytrach na Rather than

Gwres heat

Hoel llosg A burn mark

Llechen Slate

Pigion Dysgwyr – Bryn Fon

A gobeithio, on’d ife, bydd yna goroni yn yr Eisteddfod eleni er mwyn i ni gyd gael gweld coron Elin Roberts. Gwestai Rhys Mwyn ar ei raglen nos Lun oedd y canwr a’r actor Bryn Fôn. Buodd Bryn yn sôn am ei yrfa ym myd cerddoriaeth, gan ddechrau gyda’r teimlad mae’n gael wrth gamu ar lwyfan i berfformio.

Camu ar To step on

Ymateb Response

Difyrach More interesting

Addoli To worship

Gwerthfawrogi To appreciate

Cysur Comfort

I ryw raddau To some extent

Cael eu denu Being drawn to

Cerddorion Musicians

O ddifri Seriously

Pigion Dysgwyr – Munud I Feddwl

Bryn Fôn oedd hwnna’n sgwrsio gyda Rhys Mwyn. Bob bore ar raglen Shan Cothi dyn ni yn cael clywed gwahanol unigolion yn rhoi Munud i Feddwl i ni. Dechrau’r wythnos diwetha tro Huw Tegid oedd hi, a dyma fe’n sôn am rywle arbennig mae e’n mynd heibio iddo wrth deithio ar yr A470.

Cyfarwydd Familiar

Swyn Charm

Dychmygu To imagine

Gwibio To dart

Cul a serth Narrow and Steep

Brigau Twigs

Llethrau Slopes

Yn drech na Greater than

Yn cael ei roi o’r neilltu Aside

Anogaeth Encouragement

Pigion Dysgwyr – Bethan Jones

Geiriau doeth Huw Tegid yn fanna yn rhoi mwy na munud i feddwl i ni. Nos Fercher ar ei rhaglen cafodd Caryl Parry Jones sgwrs gyda Bethan Jones. Mae Bethan yn aelod o Glwb Blodau Celyn yn ardal Aberaeron a dyma hi’n sôn am y blodau dyn ni’n debyg o’u gweld ar ddechrau’r gwanwyn fel hyn…

Doeth Wise

Lili wen fach Snowdrop

Saffrwn Crocus

Bodlon Content

Wedi cael ei sefydlu Has been established

Deugain 40

Tue, 14 Mar 2023 00:01:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 7fed o Fawrth 2023

Pigion Dysgwyr – Handel

Cyfansoddwr y mis ar raglen Shan Cothi fore Llun oedd George Freidric Handel. Ymunodd Geraint Lewis â Shan i sôn mwy am y ffigwr mawr yma ym myd cerddoriaeth glasurol. Dechreuodd Geraint drwy sôn am dad Handel…

Cyfansoddwr Composer

Parchus Respectable

Cyfreithiwr Lawyer

Offerynnau Instruments

Colli ei dymer Losing his temper

Cwato To hide

Dianc To escape

Deifiol Crafty

Iachawdwriaeth! Goodness! (lit: salvation)

Wrth reddf Instinctive

Pigion Dysgwyr – Coffi

Y cyfansoddwr Geraint Lewis oedd hwnna’n disgrifio sut dechreuodd gyrfa arbennig iawn Handel. Pnawn Llun ar Dros Ginio cafodd Cennydd Davies sgwrs gyda pherchennog cwmni coffi Poblado yn Nantlle, Gwynedd, sef Steffan Huws. Diben y sgwrs oedd ceisio dod i ddeall pam bod y diwydiant a’r diwylliant coffi mor boblogaidd y dyddiau hyn.

Diben Purpose

Diwydiant a diwylliant Industry and culture

Deniadol Attractive

Arogl Smell

Cymdeithasol Social

Hel atgofion Reminiscing

Mam-gu a tad-cu Nain a taid `

Pigion Dysgwyr – William Owen Roberts

Cennydd Davies a Steffan Huws oedd y rheina’n sôn am boblogrwydd coffi. Tasai rhaid i chi symud tŷ, oes yna bethau dylech chi gael gwared ohonyn nhw cyn i chi symud? Credwch neu beidio llyfrau mae’r awdur William Owen Roberts eisiau eu gwaredu, gan ei fod yn bwriadu symud tŷ yn fuan. Dyma fe’n esbonio pam wrth Beti George...

Cael gwared o/gwaredu To get rid of

Cafn Trough

Llwythi Loads

Tomen A heap

Hel To collect

Rhif y gwlith Innumerable (lit: as numerous as the dewdrops)

Gwadd To invite

Methu dygymod â Can’t cope with

Troednodyn Footnote

Pigion Dysgwyr – CBD

Yr awdur William Owen Roberts ddim yn hoff iawn o Kindle felly, dych hi’n cytuno gyda fe bod cael llyfr go iawn yn well? Bore dydd Mawrth ar ei raglen buodd Aled Hughes yn sgwrsio gyda Dafydd Leigh o Benybont, perchennog cwmni Joio CBD. Chwe blynedd yn ôl sylwodd Dafydd bod newidiadau bach yn digwydd yn ei iechyd, a chafodd ddiagnosis o Ulceritive Colitis, sydd yn gyflwr difrifol iawn. Dyma Dafydd yn sôn am beth wnaeth e ei hunan i drio gwella ei iechyd, ac osgoi cymryd gormod o dabledi.

Cyflwr difrifol Serious condition

Anghyfreithlon Illegal

Ymchwil Research

Yn y pendraw In the end

Creu olew fy hun Create my own oil

Cyfrifoldeb Responsibility

Lleihau To reduce

Arwain To lead

Pigion Dysgwyr – Owen Williams

A phob lwc i Dafydd o ran ei iechyd a’i fusnes on’d ife? Ar raglen Caryl Parry Jones nos Fawrth, rhoddodd Caryl her i Owen Williams i greu Coctel arbennig i ddathlu Dydd Gwyl Dewi a dyma i chi gyngor Owen ar sut i wneud coctel Cymreig.

Her A challenge

Cyngor Advice

Awgrymu To suggest

Ysgawen Elderflower

Siglo To shake

Pigion Dysgwyr - Tryweryn

Beth fasai Dewi Sant yn ei feddwl o goctel yn cael ei greu i ddathlu ei ŵyl, tybed? Mae yna bodlediad newydd wedi ei ryddhau ar BBC Sounds dan y teitl Drowned. Cyflwynydd y Podlediad ydy Betsan Powys a buodd hi’n sgwrsio amdano gyda Kate Crockett fore Mercher. Dyma i chi flas ar y sgwrs...

Cyfrwng Medium

Yn gyfarwydd Familiar

Parhau To continue

Arwyddocâd Significance

Yn gyfansoddiadol Constitutionally

Euog Guilty

Tueddiad A tendency

Prif beiriannydd Chief engineer

Yn llwyr ddeall Completely understand

Haenau Layers

Tue, 07 Mar 2023 00:01:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 28ain o Chwefror 2023

Pigion Dysgwyr – Heledd Sion

...dwy Heledd - Heledd Cynwal a’r gwestai ar ei rhaglen, Heledd Sion. Buodd y ddwy yn sôn am fyd ffasiwn ac yn arbennig felly am ddillad ail law. Dyma Heledd Sion yn esbonio sut dechreuodd ei chariad hi at ffasiwn, a pham aeth hi ati i werthu hen ddillad ar y we

Uwch seiclo To upcycle

Gwinio To sew

Cyfnither Female cousin

Gwehyddu Weaving

Yn llonydd Still

Addasu To adapt

Awch Eagerness

Esblygu To evolve

Didoli To sort

Buddsoddi To invest

Pigion Dysgwyr - Francesca Sciarillo

Heledd Cynwal yn fanna’n cadw sedd Shan Cothi’n gynnes ac yn sgwrsio gyda Heledd Sion am uwch seiclo dillad. Francesca Sciarillo oedd Dysgwr y Flwyddyn yr Urdd yn 2019 ac eleni mae hi wedi bod yn gweithio fel tiwtor Cymraeg i Oedolion. Eidalwyr ydy rhieni Francesca, ac ar raglen Dei Tomos nos Sul buodd hi’n dweud faint o ddylanwad gafodd ei hathrawes Gymraeg arni, sef Nia Williams, pan oedd Francesca yn ddisgybl yn Ysgol Alun yr Wyddgrug .

Disgybl Pupil

Yr Wyddgrug Mold

Dylanwad Influence

Eidales Italian (female)

Sylweddoli To realise

Darganfod To discover

Pigion Dysgwyr – Dion Davies

Ac mae Francesca newydd gael ei phenodi fel swyddog hybu darllen yn adran blant y Cyngor Llyfrau. Pob lwc iddi yn ei swydd newydd on’d ife? A sôn am lwc, prynodd yr actor Dion Davies docyn loteri pan oedd e’n ymddangos mewn pantomeim yn Aberdaugleddau fis Rhagfyr, ond anghofiodd e bopeth am y tocyn. Dyma Dion yn sôn am beth ddigwyddodd pan oedd e’n gwagio ei gar ddechrau Chwefror…

Ymddangos To appear

Gwagio To empty

Hap a damwain Chance

Sa i’n gallu Dw i ddim yn medru

Pencadlys Headquarters

Pigion Dysgwyr – Costa Rica

Dyna beth yw sioc braf i’w chael – gwagio’r car a ffeindio eich bod wedi ennill pum deg pump o filoedd o bunnau ar y loteri! Nos Lun roedd y naturiaethwr Iolo Williams yn sôn am ei ymweliad â Costa Rica. Gwlad fechan ydy hi, tebyg i Gymru ond mae sawl peth yn wahanol rhwng y ddwy wlad a dyma Iolo‘n sôn ychydig am y gwahaniaethau rhwng Costa Rica a Chymru…

Dylanwad Influence

Argraff Impression

Amrywiol Varied

Gwlad werdd A green country

Tebygrwydd Similarity

Cynefinoedd Habitiats

Amcangyfrif Estimate

Gorchuddio To cover

Ugain y cant 20%

Pigion Dysgwyr – Angela Owen

Mae Iolo Williams yn amlwg wrth ei fodd gyda Costa Rica, on’d yw e? Nos Iau ar ei rhaglen cafodd Caryl Parry Jones sgwrs gyda Angela Owen. Mae Angela a’i ffrindiau wedi sefydlu Clwb Cerdded yn Mhen Llŷn a dyma hi‘n esbonio pam gwnaeth hi benderfynu sefydlu’r clwb arbennig yma yn y lle cynta

Sefydlu To establish

Awyr iach Fresh air

Anhygoel Incredible

Diogel Safe

Pigion Dysgwyr – Jac y Do

Angela Owen oedd honna’n sôn am lwyddiant Clwb Cerdded Pen Llŷn. Bob mis mae Daniel Jenkins Jones yn sgwrsio ar raglen Shan Cothi am aderyn y mis. A’r aderyn y mis yma oedd Jac y Do. Heledd Cynwal oedd unwaith eto’n cadw sedd Shan yn gynnes ddydd Mercher a dyma i chi flas ar y sgwrs cafodd hi gyda Daniel.

Jac-y-Do Jackdaw

Golygfa aeafol Winter scenery

Ar ein gwarthau ni Imminent

Heidio To flock

Drudwennod Starlings

Gwlad yr haf Somerset

Wrth iddi nosi As the night draws in

Cynrhon Maggots

Enw torfol Collective noun

Tue, 28 Feb 2023 00:01:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 21ain o Chwefror 2023

Pigion Dysgwyr – Aled Hughes 13.2

Sut beth oedd golchi dillad cyn dyddiau peiriannau golchi, neu cyn dyddiau trydan hyd yn oed? Wel, yn ystod yr wythnos diwetha yn yr Amgueddfa Lechi Genedlaethol yn Llanberis, buodd plant ysgol yn cael gwybod mwy am hyn gan ‘ Anti Marged’ sef yr actores Rhian Cadwaladr. Dyma Mari Morgan o’r Amgueddfa yn sôn wrth Aled Hughes am y digwyddiad……

Amgueddfa Lechi Genedlaethol National Slate Museum

Dathlu arferion Celebrating the custom

Diwrnod penodol A specific day

Plantos Kids

Cyflwyno Presented

Cymhleth Complicated

Rhoi benthyg To lend

Teimlo trueni To pity

Bwrdd sgwrio Scrubbing board

Chwarelwyr Quarrymen

Pigion Dysgwyr - Jo Heyde

Plant y gogledd yn cael dipyn o sioc dw i’n siŵr o ddysgu sut oedd golchi dillad ers talwm gan ‘Anti Marged’. Dim ond ers pedair blynedd mae Jo Heyde (ynganiad – Haidy Cymraeg) o Lundain wedi dechrau dysgu Cymraeg, ac mae hi erbyn hyn yn bwriadu dod i Gymru i fyw. Dyma hi’n dweud wrth Dei Tomos pryd dechreuodd ei diddordeb hi yn y Gymraeg.

Cyfnod Period

Yn awyddus Eager

Gwasanaethau Services

Diolchgar Thankful

Yn raddol fach Gradually

Yn ei chyd -destun In its context

Mynd ati To go about it

Wedi fy machu i Has got me hooked

O’ch pen a’ch pastwn eich hun By your own devices

Yn reddfol Instinctively

Pigion Dysgwyr – Emma Lyle 14.2

Stori wych Jo Heyde oedd honna , sydd yn rhugl yn y Gymraeg ar ôl ei dysgu am bedair blynedd yn unig. Lansiwyd y ddol Barbie ar ddiwedd y 50au, ond mae natur a phwrpas y ddol wedi newid yn fawr er hynny. Ar Dros Ginio cafodd Jennifer Jones gyfle i holi un o ffans Barbie, Emma Lyle, am y newidiadau hyn...

Torri tir newydd Breaking new ground

Dychmygu To imagine

Bob lliw a llun All sorts

Yn ei chyfanrwydd In its totality

Yn ddihangfa o realiti An escape from reality

Cynhwysol Inclusive

Cadair olwyn Wheelchair

Ehangu To expand

Yn berthnasol Relevant

Uniaethu â To identify with

Pigion Dysgwyr – Bryn Tomos 14.2

Mae Barbie yn sicr wedi newid yn fawr ers fersiwn gwreiddiol y pumdegau , ond tybed beth yw hanes ei chariad Ken y dyddiau hyn? Nos Fawrth lansiodd Caryl Parry Jones slot newydd ar ei rhaglen sef “24 awr yn…….”a Betws-y-Coed oedd dan y chwyddwydr yn y slot cynta. Sut le oedd y pentref i dyfu fyny ynddo, oedd cwestiwn Caryl i Bryn Tomos - un gafodd ei fagu yno.

O dan y chwyddwydr Under the magnifying glass

I raddau To an extent

Wst ti be? Do you know what?

Fatha mywion Like ants

Wnaeth o fy nharo i It struck me

Y llwybrau a’r golygfeydd The paths and scenery

Pigion Dysgwyr – Mattie Roberts

Darlun o Fetws-y-Coed yn fanna gan Bryn Tomos, gaeth ei fagu yn y pentref. Mae Mattie Roberts o Gaerdydd wedi bod yn codi arian ar gyfer ysgol yn Accra, prif ddinas Ghana, ers blynyddoedd. Dyma hi’n sôn wrth Shan Cothi am yr ysgol a pham ei bod hi’n awyddus i’w helpu...…..

Prif ddinas Capital

Adnoddau Resources

Hynod o anodd Extremely difficult

Pigion Dysgwyr – John Thomas 13.2

A gobeithio bydd Mattie’n llwyddiannus drwy godi arian unwaith eto i helpu’r ysgol yn Ghana on’d ife? Ar ei raglen mae Ifan Evans yn sgwrsio gyda chynrychiolwyr timau rygbi ar draws y wlad, a’r wythnos diwetha tro y Strade Sospans oedd hi. Cafodd Ifan air gyda John Thomas cadeirydd y tîm hwnnw….

Cynrychiolwyr Representatives

Anhygoel Incredible

Cynyddu ein niferoedd Increasing our numbers

Undeb Rygbi The Rugby Union

Tue, 21 Feb 2023 13:12:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 14eg o Chwefror 2023

Pigion Dysgwyr – Dion

Mae Dion Paden, sy’n dod o Gerrigydrudion yn Sir Conwy yn wreiddiol, wedi symud i fyw i Darwin yng ngogledd Awstralia, ac yn ddiweddar cafodd Shan Cothi gyfle i sgwrsio gyda Dion. Gofynnodd Shan iddo fe’n gynta pam symudodd e i Awstralia?

Yn ddiweddar Recently

Pigion Dysgwyr - Meinir

Dion o Darwin yn siarad gyda Shan Cothi yn fanna. Ar raglen Beti a’i Phobol ddydd Sul y gwestai oedd Meinir Thomas o Ynys Môn. Mae Meinir yn chwarae hoci i dîm dros 55 Menywod Cymru. Mae hi’n hoffi nofio gwyllt hefyd a dyma Meinir i ddweud beth sydd mor arbennig am nofio ym mhob tywydd a hynny drwy’r flwyddyn.

Menywod Merched

Arnofio To float

Tonnau Waves

Plentyndod Childhood

Golwg gwirion arna i I looked ridiculous

Be ar y ddaear…? What on earth…?

Gwefreiddiol Thrilling

Morlo Seal

Pigion Dysgwyr – Dros Ginio 6.2

Meinir yn poeni dim am beth mae pobl yn ei feddwl amdani’n nofio’n wyllt, chwarae teg iddi hi. Gwestai Dewi Llwyd yn y slot 2 cyn 2 ar Dros Ginio bnawn Llun oedd y cyn bêl-droediwr a’r arlunydd Owain Vaughan Williams, a’i frawd Gethin. Mae Owain erbyn hyn yn hyfforddi gôl-geidwaid Fleetwood Town ac mae Gethin yn gerddor ac yn drydanwr. Dyma’r ddau yn sôn am rywbeth anffodus ddigwyddodd yn eu plentyndod…

Arlunydd Artist

Gôl-geidwaid Goalkeepers

Yn gerddor ac yn drydanwr A musician and electrician

Sail Basis

Go dyngedfennol Really fateful

Llithro To slip

Dychmygu To imagine

Cymar Partner

Dihangfa An escape

Pigion Dysgwyr – Geraint Rhys Whittaker

Y ddau frawd, Owain a Gethin oedd rheina’n sgwrsio gyda Dewi Llwyd. Yn ddiweddar mae gwyddonwyr wedi bod yn recordio synau anifeiliaid sydd yn byw ym mhegwn y gogledd a phegwn y de. Mae nhw’n aml yn synau does neb byth yn eu clywed. Un sydd wedi gweithio yn y maes yma yw Geraint Rhys Whittaker a buodd e’n siarad am ei waith ar Dros Frecwast fore Mawrth.

Gwyddonwyr Scientists

Synau Sounds

Pegwn y gogledd North Pole

Darganfod To discover

Mor rhyfeddol So amazing

Ail-ddadansoddi To reanalyse

Nodau Aims

Ysbrydoli To inspire

Swnllyd Noisy

Amgylchedd Environment

Pigion Dysgwyr – James Cuff

Stori wyddonol anhygoel yn fanna ar Dros Frecwast. Beth wnaeth eich ysbrydoli chi i ddysgu Cymraeg? Cerddoriaeth Gymraeg oedd ysbrydoliaeth James Cuff ddechreuodd dysgu Cymraeg bedair blynedd yn ôl. Erbyn hyn mae e’n ddigon hyderus yn yr iaith i siarad am ei daith bersonol gyda’r Gymraeg ar Radio Cymru. Dyma i chi flas ar sgwrs gafodd e gydag Aled Hughes…

Anhygoel Incredible

Cymreictod Welshness

Mo’yn Eisiau

Becso Poeni

Colli mas To lose out

Pigion Dysgwyr – Snwcyr Amlwch

Gobeithio, on’d ife, bod yna rai eraill fel James gaeth eu hysbrydoli i ddysgu Cymraeg ar Ddydd Miwsig Cymru, ddydd Gwener diwetha. Ar ei rhaglen nos Fercher cafodd Caryl Parry Jones sgwrs gyda Jeff Price o Amlwch. Jeff yw Is-Gadeirydd clwb snwcer y dre sydd yn dathlu 90 mlynedd ers ei sefydlu. Gofynnodd Caryl i Jeff yn gynta sawl bwrdd snwcer sydd yn y clwb

Is-gadeirydd Vice chairman

Sefydlu Founded

Mae hi’n glamp o neuadd It’s a huge hall

Calch (sialc) Chalk

Rheolaeth Management

Wed, 15 Feb 2023 07:12:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 7fed o Chwefror 2023

Pigion Dysgwyr – Shan Jones

Dych chi wedi gwylio’r rhaglen, Priodas Pum Mil ar S4C o gwbl? Mae tîm y rhaglen yn gwneud holl drefniadau priodas ac yn ffilmio’r cyfan. Ar Chwefror 19 bydd priodas Shan Jones o bentref Llanuwchllyn a’i gŵr Alun i’w gweld ar y rhaglen. Priododd y ddau haf y llynedd, a chafodd Shan Cothi ar Bore Cothi gyfle i holi Shan Jones ar ddydd Santes Dwynwen, gan ddechrau drwy ofyn, sut brofiad oedd e i gael y camerâu yn eu dilyn nhw ar y diwrnod mawr?

Ffeind Caredig

Cymwynasgar Obliging

Am oes For life

Ystyried To consider

Goro (gorfod) fi wneud dim byd Doedd rhaid i mi wneud dim

Anhygoel Incredible

Rhannu’r baich Sharing the load

Pwysau Pressure

Clod Praise

Pigion Dysgwyr – Gareth John Bale

Shan Jones oedd honna’n sôn am y profiad o gael tîm Priodas Pum Mil i drefnu ei phriodas. Nesa, dyn ni’n mynd i gael blas ar sgwrs gafodd Bethan Rhys Roberts gyda Gareth Bale ar ei rhaglen Bore Sul. Nage nid y Gareth Bale yna , ond yr actor Gareth John Bale. Mae e’n actor sydd wedi gweithio ar nifer o ddramâu, nid am bel -droed y Gareth Bale arall, ond yn hytrach am rygbi ac yn arbennig felly sioe- un-dyn ble roedd e’n portreadu Ray Gravell...

Mwy diweddar More recently

Yn gyfarwydd Familiar Hirgron Oval

Degawd Decade

Canmlwyddiant Centenary

Awyrgylch Atmosphere

Naws Mood

Ymateb ysgytwol A terrific response

Her A challenge

Uniaethu gyda To identify with

Pigion Dysgwyr – Munud i Feddwl 31.1

Nid rygbi ond pêl-droed oedd thema Munud i Feddwl y Parchedig Ddoctor Manon Ceridwen James fore Mawrth ar Bore Cothi. Beth allen ni ddysgu o wylio’r gêm gwpan gyffrous ddiweddar rhwng Wrecsam a Sheffield Utd tybed? Gwerthfawrogi ein cymuned yn un peth, yn ôl Manon..

Parchedig Reverend

Gwerthfawrogi To appreciate

Cynghrair League

Gornest Match

Tylwyth teg Fairy

Diffuant, angerddol Genuine, Passionate

Diwylliant Culture

Dehongli To interpret

Cyfrifoldeb Responsibility

Cyfraniad Contribution

Pigion Dysgwyr – Nia Wyn Jones

Manon Ceridwen James oedd honna’n rhannu Munud i Feddwl gyda ni ar Bore Cothi. Gwestai Beti George ar Beti a’i Phobl wythnos diwetha oedd Dr Nia Wyn Jones o Brifysgol Bangor. Hanes Cymru ydy’r pwnc mae hi’n darlithio arno a gofynnodd Beti iddi hi’n gynta sut mae mae hi’n llwyddo i gael ei myfyrwyr i gymryd diddordeb yn y pwnc…..

Darlithio To lecture

Cyfleu’r wybodaeth To convey the information

Cymhleth Complicated

Gwrthryfel Rebellion

Taith dywys Guided tour

Y Gadeirlan The Cathedral

Y Mers The Marches

Esgob Bishop

Bodoli mewn dogfennau Existing in documents

Goroesi To survive

Pigion Dysgwyr – Salsa

Wel dyna syniadau ymarferol gwych o ddod a hanes Cymru yn fyw on’d ife? Nos Fercher cafodd Caryl Parry Jones sgwrs gyda Sion Sebon. Mae Sion yn mynd i nosweithiau clwb Salsa Bangor yn rheolaidd, a dyma fe’n rhoi syniad i ni o beth sy’n digwydd yn y nosweithiau hyn...

Yn rheolaidd Regularly

Gosodedig Fixed

Symudiadau pendant Definite moves

Cysylltiad Connection

T’bod? (wyt) Ti’n gwybod?

Pigion Dysgwyr – Bat out of Hell

A dyna ni, os dych chi’n byw ochrau Bangor ac yn ffansïo ‘chydig o salsa , dych chi’n gwybod ble i fynd. Mae Sioned Evans o Bancyfelin ger Caerfyrddin yn Sydney Awstralia ar hyn o bryd, yn gweithio ar Sioe Gerdd Bat Out of Hell fel Is Gyfarwyddwr ac mae hi hefyd yn chwarae’r allweddellau yn y gerddorfa. Cafodd Shan Cothi sgwrs gyda Sioned wythnos diwetha gan ofyn iddi hi’n gynta faint o bobl oedd yn y cast.

Sioe Gerdd Musical

Is Gyfarwyddwr Associate Director

Allweddellau Keyboard

Cerddorfa Orchestra

Offerennau taro Percussion instruments

Tue, 07 Feb 2023 13:53:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Ionawr 31ain 2023

Pigion Dysgwyr – Angharad a Elizabeth

Cafodd Angharad Alter ac Elizabeth James, sy’n gweithio i Gymwysterau Cymru, eu magu yn Whitby yn Swydd Efrog, cyn i Angharad a’i theulu symud i Reading. Cafodd Shan Cothi sgwrs gyda’r ddwy am eu profiadau o ddysgu Cymraeg. Dyma beth oedd gan Angharad i’w ddweud yn gynta.

Cymwysterau Cymru Qualifications Wales

Annog ein gilydd Encouraging each other

Y cyfnod clo The lockdown

Rhyfeddol Astonishing

Cyd-destun Context

Cydbwysedd Balance

Cyfleoedd Opportunities

Awyrgylch Atmosphere

Pigion y Dysgwyr – Beti 29.1

Syniad diddorol on’d ife – creu ystafelloedd siarad Cymraeg er mwyn dod i arfer â sgwrsio yn yr iaith. Gwestai Beti George ar Beti a’i Phobl bnawn Sul oedd Rhian Boyle, awdur y ddrama radio Lush. Dyma Rhian yn esbonio wrth Beti ychydig am ei dyddiau ysgol ym Mhorthaethwy, Ynys Môn.

Mae gen i gywilydd I’m ashamed

Amddiffyn To defend

Ysgaru To divorce

TGAU GCSE

Hunangofiant Autobiography

Trais Violence

Fatha Fel

Cyboli Messing around

Anghyfreithlon Illegal

Mwg drwg Cannabis

Pigion y Dysgwyr – Sarah Hill 23.1

...ac mae drama Rhian Boyle, ‘Lush’, i’w chlywed ar BBC Sounds ar hyn o bryd. Nos Lun ar raglen Rhys Mwyn roedd Dr Sarah Hill yn dewis ei hoff gerddoriaeth ac yn sgwrsio gyda Rhys am ei dewisiadau. Dyma hi’n sôn am un gân arbennig gan Dafydd Iwan

Dechreuad Beginning

Doethuriaeth Doctorate

Cynulleidfa fychan A small audience

Cyfoes Contemporary

Yn seiliedig ar Based on

Cân werin Folk song

Yr Unol Daleithiau The United States

Pigion Dysgwyr – Benny Hill 24.1

Dr Sarah Hill oedd honna’n sôn am ‘Mae’n wlad i mi’ – addasiad Dafydd Iwan o gân Woody Guthrie. Pnawn Mawrth ar y Post Prynhawn cafodd Dylan Jones gyfle i sgwrsio gyda Julie Kirk Thomas. Yn niwedd y 70au a dechrau’r 80au roedd Julie yn un o’r Hill‘s Angels, merched oedd yn rhan bwysig o raglen gomedi Benny Hill. Dyma Julie i sôn am sut berson oedd Benny....

Addasiad Adaptation

Swil Shy

Caredig Kind

Hael iawn Very generous

Ddaru fi Wnes i

Cynhyrchydd Producer

Cyfres Series

Pigion Dysgwyr – John Rees Trends Antiques 2023

Julie yn fanna yn sôn am gymeriad y comedïwr Benny Hill. Mae John Rees yn arbenigwr hen greiriau a nwyddau ‘vintage’. Mae e hefyd yn rhedeg cwmni Cow and Ghost Vintage ag yn gwerthu ei nwyddau yn y “Bazaar Vintage and Antique Warehouse” yn Arberth. Dyma fe ar Bore Cothi fore Llun...

Hen greiriau Curios

Ro’n i’n dwlu ar Ro’n i wrth fy modd efo

Trugareddau Bric-a-brac

Ymfalchïo To be proud of

Ymchwil Research

Yn glou Yn sydyn

Cyfoes Modern

Gwerthfawrogi To appreciate

Ansawdd Quality

Pregethwr Preacher

Pigion Dysgwyr – Cetra 25.1

Mae’r hen bethau wastad yn dod yn ôl i ffasiwn on’d yn nhw? Dim ond ers 2019 mae Cetra Coverdale Pearson wedi bod yn dysgu Cymraeg. Mae Cetra yn byw yn Swydd Derby ond cafodd hi ei geni yn swydd Stafford. Cafodd Cetra (Setra) sgwrs gyda Aled Hughes fore Mercher a buodd hi’n sôn am yr adeg clywodd hi’r Gymraeg gynta ar wyliau ym Mhorthmadog….

Yn y fan a’r lle There and then

Anhygoel Incredible

Tanio To inpire

Brwdfrydedd Enthusiasm

Her A challenge Profiad Experience

Cyfrwng medium

Tue, 31 Jan 2023 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Ionawr 24ain 2023

Pigion Dysgwyr – Chris Summers

Mae’r cogydd o Gaernarfon Chris Summers newydd symud i Lundain i weithio fel prif chef tafarn hynafol y Cheshire Cheese ar Fleet Street yng nghanol dinas Llundain. Cafodd Trystan Ellis Morris gyfle i holi Chris am ei yrfa fel chef, gan ddechrau gyda’r adeg pan wnaeth e gyfarfod â Gordon Ramsay.

Hynafol Ancient

Lasai fo Basai fe wedi gallu

Poblogaidd Popular

Coelio Credu

Parch Respect

Cyflwyno To introduce

Sbio Edrych

Smalio Esgus

Padell ffrio Ffrimpan

Pigion Dysgwyr – Nerys Howell 16.1

Chris Summers yn amlwg â pharch mawr tuag at Gordon Ramsay, a r’yn ni’n aros ym myd y cogyddion gyda’r clip nesa. Buodd y gogyddes Nerys Howell yn sgwrsio gyda Shan Cothi am y gwahanol ffyrdd r’yn ni’n defnyddio sbeisys...

Ryseitiau Recipes

Sy’n cynnwys Which include

Sawrus Savoury

Tanllyd Fiery

Pobi To bake

Ymchwil Research Penodol Specific

Buddion iechyd Health benefits

Meddyginiaethau Medicines

Afiechydon Illnesses

Pigion Dysgwyr – Munud I Feddwl 17.1

Nerys Howell oedd honna’n siarad am sbeisys gyda Shan Cothi. Arhoswn ni gyda Bore Cothi i wrando ar y Parchedig Ddoctor Manon Ceridwen James yn rhoi Munud i Feddwl i ni fore Mawrth.

Parchedig Reverend

Digalon Trist

Dyled Debt

Manteisio To take advantage of

Llonni’r galon To gladden the heart

Diddanu To entertain

Iselder Depression

Tywynnu Shining

Cadarnhaol Positive

Cysuro To comfort

Pigion Dysgwyr – Joe Healy 16.1

A rhywbeth arall sy’n llonni’r galon ar ddydd Llun Glas yw dysgu Cymraeg on’d ife, a does dim gwell esiampl o hynny na Joe Healy, Dysgwr y Flwyddyn yn Eisteddfod Genedlaethol Ceredigion 2022 ac sydd nawr yn diwtor Cymraeg i Oedolion ei hunan. Mae Joe yn dod o Wimbledon yn wreiddiol, a chafodd Aled Hughes sgwrs gyda fe a chael ychydig o’i hanes...

Sylweddoli To realise

Cynrychioli To represent

Anhygoel Incredible

Yn llythrennol Literally

Trywydd Thread

Enwebu To nominate

Pigion Dysgwyr – Peaky Blinders 17.1

Ie, anhygoel on’d ife? Joe Healy, Dysgwr y Flwyddyn ac nawr yn dechrau gweithio fel tiwtor Cymraeg i Oedolion. Mae’r gantores a’r actores Mabli Gwynne ar hyn o bryd yn perfformio yn Sioe Peakey Blinders yn Camden yn Llundain. Cafodd Shan Cothi gyfle i sgwrsio gyda hi fore Mercher am y sioe.

Cymeriadau Characters

Creadigol Creative

Denu To invite

Menyw Merch

Gwyddeles Irish Woman

Greda i! I don’t doubt it!

Adolygiadau Reviews

Clyweliad Audition

Pigion Dysgwyr – Caren Hughes 17.1

Mabli Gwynne oedd honna’n sôn am ei chymeriadau yn sioe Peaky Blinders. Pa mor daclus ydy eich tŷ chi? Wel os dych chi eisiau ‘tips’ ar sut i dacluso, Caren Hughes o Ynys Môn ydy’r un i chi. Dyma hi’n dweud wrth Caryl Parry Jones am y ffordd orau i gadw’r ystafell ymolchi’n daclus...

Cadachau Cloths

Di-raen In poor condition

Gweddill The rest of

Tue, 24 Jan 2023 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Ionawr 17eg 2023

Pigion Dysgwyr – Kath Morgan 8.1

Gwestai Beti George ar Beti a’i Phobl wythnos dwetha oedd cyn gapten pêl-droed merched Cymru, Kath Morgan. Mae angen bod yn berson hyderus iawn i gymryd y swydd honno on’d oes? Wel nid felly yn ôl Kath...

Cyn gapten Former captain

Yn falch Proud

Difaru To regret

Braint An honour

Ymfalchïo To be proud of oneself

Cyfrifoldeb Responsibility

Gormod o bwysau Too much pressure

Mynnu To insist

Cyfarwyddiadau Instructions

Pigion Dysgwyr 10.1 – Gareth Bale

O cyn-gapten tîm merched Cymru i gyn-gapten tîm dynion Cymru - Gareth Bale, a daeth y newyddion yr wythnos diwetha bod y pêl-droediwr enwog yn ymddeol. Dyma Nic Parri yn edrych yn ôl ar ei yrfa ar Dros Frecwast fore Mercher.

Cyfadde(f) To admit

Di-ri(f) Innumerable

Annisgwyl Unexpected

Ystyried To consider

Syllu To stare

Llusgo To drag

Pencampwriaeth Championship

Ysbrydoliaeth Inspiration

Aruthrol Huge

Breuddwydiol, euraidd Dreamy, golden

Yng nghysgod In the shadow

Pigion Dysgwyr – Aled Hughes 9.1

R’yn ni’n aros yng Nghaerdydd ar gyfer y clip nesa o raglen Aled Hughes. Cafodd Aled sgwrs gyda Tim Hartley am yr ymgyrch lwyddiannus i gael datblygwyr i ddefnyddio enwau Cymreig ar stad o dai sydd ar hen bencadlys BBC Cymru yn Llandaf. Dyma Tim yn sôn mwy am hanes y pencadlys a rhai o’r strydoedd sydd wedi ei henwi ar ôl unigolion enwog.

Ymgyrch llwyddiannus A succesful campaign

Datblygwr Developer

Pencadlys Headquarters

Unigolion Individuals

Safle wreiddiol The original site

Darlledwr Broadcaster

Fel petai ysbrydion yna As if spirits were there

Cawr Giant

Cofnodi To record

Sefydlydd Founder

Cadw ar gof To keep on record

Pigion Dysgwyr - Alun Gibbard 13.1

Mae’n braf gweld bod enwau Cymraeg ar ardal sydd â hanes pwysig iawn o ran yr iaith, on’d yw hi? Mae Shan Cothi yn gwahodd rhywun i roi Munud I Feddwl i ni bob dydd. Mae’r rhan yma o’r rhaglen yn rhoi munud i ni feddwl a sefyll yn ôl o brysurdeb ein bywydau bob dydd. Tro Alun Gibbard oedd hi fore Gwener.

Dychmygwch Imagine

Coedwig Wood

Y tu draw Beyond

Tirwedd Landscape

Cysurus Comforting

Gwrando’n astud Listen closely

Cyfarwydd Familiar

Sefyll yn rhydd Freestanding

Ehangder The expanse

Pigion Dysgwyr – Vicky Alexander 11.1

Munud i Feddwl ar ffurf llun bach yn fanna gan Alun Gibbard. Nos Fercher ar raglen Caryl cafodd hi sgwrs gyda Vicky Alexander o Lanbradach. Mae Vicky yn helpu yn Nghanolfan Soar ym Merthyr Tydfil a hi sydd yn rhedeg y siop lyfrau yno dyma hi i sôn mwy am y lle.

Enfys Rainbow

Cefnogi To support

Cynhesrwydd Warmth

Canolfan Gelfyddydol Arts centre

Creadigol Creative

Tue, 17 Jan 2023 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Ionawr 10fed 2023

Aled Hughes – Warner Brothers 5.1 Sefydlwyd y cwmni ffilm Warner Brothers ganrif yn ôl i eleni. Bore Iau cafodd Aled Hughes gwmni Dion Hughes yr adolygydd ffilm i sôn ychydig am y cwmni enwog hwnnw. Adolygydd Reviewer

Sefydlwyd Was established

Canrif A century

Creu To create

Anferth Huge

Brodyr Brothers

Y dechreuad The beginning

Datblygu To develop

Parhau Continuing

Bodoli To exist

Beti a’I Phobl – Rhian Morgan Ychydig o hanes cwmni Warner Brothers yn fanna ar raglen Aled Hughes. Gwestai Beti George ar Beti a’i Phobl yr wythnos diwethaf oedd yr actores a’r gomediwraig Rhian Morgan. Dyma hi’n sôn am yr adeg pan fuodd hi’n perfformio yng Nghadeirlan St Paul’s yn Llundain

Y Gadeirlan The Cathedral

Portreadu To portray

Dywediadau Sayings

Llwyfan Stage

Ganwyd Was born

Bri Popular

Credwch neu beidio Believe it or not

Syfrdan Astounded

Dychmygol Imaginary

Pigion Dysgwyr – Nofio Oer 3.1 A Rhian Morgan wedi rhoi dipyn o sioc i gynulleidfa St Paul’s dw i'n siŵr. Mae llawer o bobl yn dathlu’r flwyddyn newydd drwy fynd i nofio yn y môr, er bod y môr yn oer iawn yr adeg yma o’r flwyddyn. Un sydd wrth ei bodd yn nofio drwy’r flwyddyn, heb boeni am y tywydd, yw Heather Hughes o Ynys Môn. Cafodd hi air gyda Rhodri Lewis ar Dros Ginio bnawn Mawrth a gofynnodd Rhodri iddi hi pam wnaeth hi fentro i’r môr oer yn y lle cyntaf… Cynulleidfa Congregation

Gwaedlif ar yr ymennydd Haemorrhage on the Brain

Sbïo Edrych

Modd i fyw Great pleasure

Pa mor fodlon How satisfied

Tŷ’d efo fi Dere gyda fi

Anadla! Breath!

Menig Gloves

Pigion Dysgwyr – Rhys Meirion 2.1 Ac mae Heather Hughes yn amlwg yn mwynhau’r profiad o nofio yn y môr oer erbyn hyn. Mae cyfres newydd o Canu Gyda Fy Arwr wedi dechrau ar S4C, cyfres ble mae Rhys Meirion yn gwireddu breuddwyd aelodau o’r cyhoedd ac yn rhoi cyfle iddyn nhw ganu gyda’u harwyr. Cafodd Mari Grug gyfle i holi Rhys am y gyfres newydd... Cyfres Series

Arwr Hero

Gwireddu breuddwyd To fulfil a dream

Aelod o’r cyhoedd Member of the public

Gwyddoniaeth Science

Enwebu To nominate

Darganfyddiad A discovery

Profiad Experience

Atgofion Memories

Anghenraid A necessity

Pigion Dysgwyr – Cwm Rhyd y Rhosyn 4.1 Pa arwr fasech chi’n ei ddewis i ganu gyda chi tybed? Dw i’n siŵr basai llawer ohonoch yn enwi Dafydd Iwan, ac ar raglen arbennig gyda Huw Stephens clywon ni Dafydd ac Edward Morris Jones yn cofio un o recordiau plant mwya econig y Gymraeg, ryddhawyd union bum deg mlynedd yn ôl - Cwm Rhyd y Rhosyn….. Rhyddhawyd Was released

Magwraeth Upbringing

Rhyfeddol o ffodus Very lucky

Parchedig Reverend

Callach na fi Wiser than me

Diwylliedig Cultured

Olwynion Wheels

Injan ddyrnu Threshing-machine

Boneddiges Gentlewoman

Pigion Dysgwyr – Braille 4.1 Dafydd Iwan ac Edward oedd y rheina'n sôn am y recordiad eiconig Cwm Rhyd y Rhosyn. Ar Ionawr y 4ydd 1809 cafodd y Ffrancwr Louis Braille ei eni. Fe oedd y dyn ddyfeisiodd y system o ddarllen ag ysgrifennu ar gyfer bobl sydd a nam ar eu golwg neu sy’n ddall. Bore Mercher cafodd Aled Hughes sgwrs gyda Hannah Stevenson sydd yn defnyddio Braille bob dydd. Nam golwg Visual Impairment

Dall Blind

Sa i’n gallu Dw i ddim yn medru

TGAU GCSE

Dirywio to deteriorate

Cyflwr Condition

Dychrynllyd Frightening

Agwedd Attitude

Casgliad A collection

Gwahanol gyfuniadau Different combinations

Cwtogi To shorten

Tue, 10 Jan 2023 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Ionawr y 6ed 2023

Bore Cothi – Iau – 29/12/22 Heledd Cynwal oedd yn cyflwyno Bore Cothi yn lle Shan Cothi wythnos diwetha a buodd hi’n gofyn i sawl person sut flwyddyn oedd 2022 wedi bod iddyn nhw. Roedd yr awdures Caryl Lewis wedi cael blwyddyn cynhyrchiol iawn, fel cawn ni glywed yn y clip nesa ‘ma...

Cynhyrchiol Productive

Ymhelaethwch! Say more!

Llwybr Path

Anarferol Unusual

Datblygu To develop

Mynd ati To go about it

Yn fy nhwpdra In my stupidity

Tueddu Tend to

Naill ai...neu Either...or

Cynrychioli To represent

Dros Ginio – Iau 29/12/22 Yr awdures Caryl Lewis yn sôn am ei blwyddyn brysur ac anarferol. Rhaglen arall fuodd yn edrych yn ôl ar 2022 oedd Dros Ginio a chlywon ni rai o’r sgyrsiau diddorol gafwyd yn ystod y flwyddyn. Dyma flas ar sgwrs rhwng Alun Thomas a’r Dr Elain Price sydd yn ddarlithydd mewn Astudiaethau Cyfryngau ym Mhrifysgol Abertawe. Gofynnodd Alun iddi hi beth oedd ei hoff ffilm... Darlithydd Lecturer

Astudiaethau Cyfryngau Media studies Sy’n serennu Which stars

Ces i fy swyno I was charmed

Egni Energy

Cyfoeth Richness

Cenedlaethau Generations

Yn gwirioni ar Yn dwlu ar

Y llinell orau The best line

Aled Hughes – Mawrth 27/12/22 Ie, mae hi’n adeg gweld hen ffilmiau ar y teledu on’d yw hi? Mae hi hefyd yn adeg y Panto a chafodd Sara Gibson sgwrs gydag Erin Dolan sydd yn cymryd rhan Maid Marian ym mhanto Robin Hood yn Theatr Colwyn...

Y rhan The part

Cynyrchiadau Productions

Ddaru nhw Wnaethon nhw

Rhediad llawn A full run

Tarfu ar To disturb

Profiad Experience

Ymarfer To rehearse

Bore Cothi – Iau – 29/12/22

...Sara Gibson oedd yn holi yn fanna gan mai hi oedd yn cyflwyno yn lle Aled Hughes wythnos diwetha. Helen Prosser, Cyfarwyddwr Dysgu ac Addysgu y Ganolfan Dysgu Cymraeg Genedlaethol oedd yn rhoi Munud i Feddwl i ni fore Iau a dyma beth oedd ganddi i’w ddweud...

Cyfarwyddwr Dysgu ac Addysgu Director of Teaching and Learning

Cynhesrwydd ysbryd The warmth of the spirit

Agosáu Approaching

Adlewyrchu’n dawel Reflecting quietly

Cyhoeddwyd Was announced

Gwahanu To separate

Cyfyngu ar hawliau Restricting the rights

Dymchwel To demolish

Heddychlon Peaceful

Ar raddfa fach On a small scale

Ar y Marc – Sadwrn – 24/12/22 Helen Prosser yn fanna am i wneud pethau da a phwysig ar raddfa fach yn y flwyddyn newydd. Ar ôl cyfnod o fis heb gemau, tybed sut bydd sêr Uwch Gynghrair Lloegr yn ymdopi pan fyddan nhw'n ail-ddechrau chwarae . Wel, Mathew Banks, o Bwllheli yn wreiddiol, ydy Prif Hyfforddwr Cryfder a Chyflwr, neu Strength & Conditioning Coach i dîm cynta Southampton. Gofynnodd Dylan Jones iddo fe sut un ydy Nathan Jones, y Cymro sydd yn rheolwr newydd ar y clwb...

Uwch Gynghrair Premier League

Ymdopi To cope

Yn cael ei benodi Being appointed

Cynlluniau hyfforddi Training plans

Yn galetach Harder

Addasu To adapt

Dros Frecwast – Gwener – 30/12/22 Ond yn anffodus colli wnaeth Southampton eto ddydd Sadwrn ac maen nhw ar waelod y tabl erbyn hyn. Yn ystod yr wythnos daeth y newyddion trist am farwolaeth y peldroediwr eiconig Pele. Bethan Clement fuodd yn siarad gyda’r comedïwr a’r ffan pêl-droed Gary Slaymaker gafodd y cyfle i gwrdd â Pele pan aeth i’w ffilmio. Bonheddwr Gentleman

Croen Skin

Ynni Energy

Parch Respect

Rhyngwladol International

Amddiffynnwr Defender

Cydnabod To acknowledge

Crynhoi dylanwad Summarise the influence

Ehangach Wider

Rhyfeddol Amazing

Thu, 05 Jan 2023 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Rhagfyr 30ain 2022

Troi’r Tir – Cofio’r Nadolig 18.12 Buodd Troi’r Tir yn hel atgofion am Nadoligau’r gorffennol. Un o’r rheini siaradodd ar y rhaglen oedd Bessie Edwards o Gribyn ger Llanbedr-Pont-Steffan, a dyma hi’n cofio dydd Nadolig oedd yn wahanol iawn i Nadoligau’r dyddiau hyn... Hel atgofion Recollecting

Tylwyth Teulu

Arferiad A custom

Celyn Holly

Addurno To decorate

Dim byd neilltuol Nothing particularly

Melysion Sweets

Cyngerdd cystadleuol A competitive concert

Adloniant Entertainment

Bore Cothi – Alwyn Sion 20.12 Blas ar Nadoligau’r gorffennol yn fanna gydag atgofion Bessie Edwards. Yn ystod wythnos y Nadolig ar Bore Cothi clywon ni Shan Cothi yn holi gwahanol bobl beth yw ystyr y Nadolig iddyn nhw. Dyma i chi Alwyn Sion yn sôn am sut oedd cymuned ffermio ardal Meirionnydd yn paratoi at yr Ŵyl….. Gwyddau Geese

Nefoedd Heaven

Plentyndod Childhood

Prysurdeb Business

Pluo To pluck

Cynnau tân To light a fire

Llygad barcud A keen eye

Rhwygo To tear

Braster Fat

Glynu To stick

Aled Hughes Rysait Nadolig 19.12 Pluo twrci ar gyfer ei rostio oedd Alwyn a’i deulu mae’n debyg, ond nid dyna sut oedd hi ers talwm. Dyma Elin Thomas yn esbonio wrth Aled Hughes sut oedd pobl yn coginio twrci yn y gorffennol pell... Brodorol Native

Darganfod To discover

Y cyfnod Tuduraidd The Tudor Age

Poblogaidd Popular

Ymhlith Amongst

Bonheddig Aristocratic

Uchelgeisiol Ambitious

Y bedwaredd ganrif ar bymtheg 19th century

Ymarferol Practical

Cyfrol Tome

Trystan ac Emma – Iwan Jones 16.12 Dw i’n siŵr bod nifer ohonon ni wedi bwyta llawer gormod dros yr Ŵyl, ond mae angen i Iwan Jones o Lwynygroes ger Tregaron fod yn ofalus iawn faint a beth mae e’n ei fwyta, a hynny oherwydd ei fod yn hoff iawn o gystadlu mewn cystadlaethau Ironman. Mae Iwan newydd ddod yn ôl o’r Unol Daleithiau ar ôl cystadlu ym mhencampwriaeth Ironman y byd. Dyma fe’n esbonio wrth Trystan ac Emma sut mae paratoi at gystadleuaeth o’r fath... Wedi bennu Wedi gorffen

Ymroddiad Commitment

Cyffwrdd To touch

Egni Energy

Yn feddyliol gryf Mentally strong

Llonydd Tranquil

Dros Ginio – Traddodiadau’r Nadolig 19.12 Iwan Jones oedd hwnna’n sôn am sut mae paratoi’n gorfforol ac yn feddyliol ar gyfer cystadleuaeth Ironman. Ar Dros Ginio cafodd Dewi Llwyd sgwrs gyda’r hanesydd Nia Watkin Powell am hanes Gŵyl y Nadolig. Dyma i chi flas ar y sgwrs... Cymharol diweddar Fairly recent

Cydnabuwyd Was acknowledged

I ryw raddau To some extent

Yr Ymerodraeth Rufeinig The Roman Empire

Mabwysiadu To adopt

Troad y rhod Solstice

Ailymddangos To reappear

Led-led Throughout

Wedi goroesi Has survived

Dynodi To note

Cofio – Nadolig 21.12 Diddorol on’d ife, bod cymaint o arferion y Nadolig wedi dod yn wreiddiol o’r oes cyn Crist. Ac i orffen yr wythnos hon dyma glip o raglen Cofio gyda W J Jones o Fangor yn cofio cinio Nadolig anarferol gafodd e yn yr Aifft adeg yr Ail Ryfel Byd. Yr Aifft Egypt

Y lluoedd arfog The Armed Forces

Gweinyddiaeth Administration

Rheidrwydd Necessity

Ufuddhau To obey

Pa mo afresymol bynnag However unreasonable be it

Byddent Basen nhw

Llw tragwyddol An eternal oath

Atgas Detestable

Yn awchus Eagerly

Fri, 30 Dec 2022 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Rhagfyr 20fed 2022

Radio Ysbyty – Codi Calon Claf 18.12 Nos Sul buodd Huw Stephens yn rhoi hanes dyddiau cynnar Radio Ysbyty Glangwli Caerfyrddin, gafodd ei sefydlu bum deg mlynedd yn ôl. Dyma i chi flas ar sgwrs gafodd Huw gyda sylfaenydd yr orsaf, y darlledwr Sulwyn Thomas

Cafodd ei sefydlu Was established

Sylfaenydd Founder

Darlledwr Broadcaster

Fy annwyl wraig My dear wife

Cadeirio Chairing

Ffodus Lwcus

Cymysgu’r sain Mixing the sound

Ro’n i’n methu’n deg I couldn’t at all

Aelod selog A faithful member

Ambell I Gan – Bronwen Lewis 11.12 Ychydig o hanes sefydlu Radio Ysbyty Glangwli yn fanna gan Sulwyn Thomas. Cafodd Gwennan Gibbard gwmni’r gantores Bronwen Lewis ar y rhaglen Ambell i Gân. Gofynnodd Gwenan iddi hi yn gynta pwy sydd wedi dylanwadu arni hi

Dylanwadu To influence

Tyfu lan Tyfu fyny

Tad-cu Taid

Emynau Hymns

Traddodiadol Traditional

Yn grac Yn flin

Cyfweliad Interview

Swnllyd Noisy

Swynol Beautifully

Ffili Methu

Bore Cothi - Banc Bwyd Eglwys Crist 13.12 Bronwen Lewis oedd honna’n sôn am ei theulu cerddorol. Dydd Mawrth ar Bore Cothi aeth Shan Cothi i Eglwys Crist Caerfyrddin ble mae aelodau’r eglwys wedi sefydlu banc bwyd ar gyfer y gymuned. Yn gyntaf dyma y Parchedig Delyth Richards gyda ychydig o gefndir y fenter Parchedig Reverend

Esgob Bishop

Bendithio To bless

Addoli To worship

Cynnyrch Produce

Blwch Box

Yn gyson Regularly

Beti a’I Phobl – Marc Howells 18.12 Da iawn aelodau Eglwys Crist, ond dyw hi’n drueni bod rhaid agor banciau bwyd y dyddiau hyn? Gwestai Beti George ar Beti a’i Phobol bnawn Sul oedd Marc Howells o Ddinbych yn wreiddiol, fe yw pennaeth Adnoddau Dynol y cwmni meddyginiaeth Astro Zeneca. Adnoddau Dynol Human Resources

Meddyginiaeth Medicine

Llywodraethau Governments

Datblygu To develop

Diwydiant gwyrdd Green industry

Yr amgylchedd The environment

Aled Hughes – Joseff Gnagbo 14.12 Golwg bach gwahanol yn fanna ar waith y cwmni meddyginiaeth Astro Zeneca ar Beti a’i Phobol. Bore Mercher cafodd Aled Hughes gwmni Joseff Gnagbo. Daw Joseff o’r Traeth Ifori yn wreiddiol cyn iddo fe orfod ffoi oddi yno. Erbyn hyn mae’n byw yng Nghymru ac yn rhugl yn y Gymraeg. Gofynnodd Aled iddo fe beth mae Cymru wedi ei gynnig iddo fe…. Gorfod ffoi Had to escape

Cyfrannu To contribute

Personoliaeth Personality

Ymladd To fight

Trefedigaeth Colony

Annibyniaeth Independence

Hyrwyddo To promote

Troi’r Tir – Jamie Stroud 12.12 Joseff Gnabo , wnaeth ffoi o’r Traeth Ifori , dod yn rhugl yn y Gymraeg ac sydd nawr yn gweithio fel tiwtor Cymraeg ym Mhrifysgol Caerdydd. Gwych on’d ife? Un arall sy wedi dysgu Cymraeg ydy Jamie Stroud sy’n gweithio ar fferm lysiau gydweithredol Tyddyn Teg ger Caernarfon. Mae’r fferm yn cyflenwi 170 o focsys llysiau yr wythnos i’r gymuned leol yn ogystal â chynnal siop fferm, becws a llysiau i siopau a bwytai lleol. Buodd Jamie ar raglen Troi’r Tir ddydd Llun i esbonio mwy am waith y fferm

Cydweithredol Cooperative

Cyflenwi To supply

Hinsawdd Climate

Bwydydd Cyflawn Wholefoods

Anarferol Unusual

Pannas Parsnips

Cynhaeaf To harvest

Meithrinfa planhigion Plant nursery

Hau hadau Sowing the seeds

Cnwd Crop

Bresych Cabbage

Tue, 20 Dec 2022 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Rhagfyr 13eg 2022

Bore Cothi – Rhys Taylor 5.12 Beth yw eich hoff garol Nadolig? Falle cewch gyfle i glywed y band jazz, Rhys Taylor a’i Fand, yn ei pherfformio ar Carioci Carolau Cothi cyn y Nadolig. Dyma Rhys Taylor ei hun ar raglen Bore Cothi wythnos diwetha yn sôn am ei hoff garolau e.... Traddodiadol Traditional

Morio canu Singing their hearts out

Poblogaidd Popular

Amrywiaeth Variety

Sioeau cerdd Musicals

(Carolau) plygain Traditional Welsh carols

Trefniant Arrangement

Cydio To grasp

Croen gwŷdd Goosebumps

Disglair, pur, nefolaidd Brilliant, pure, heavenly

Caryl – Llanllwni 5.12 Carioci Carolau Cothi, rhywbeth i edrych ymlaen ato on’d ife? Ac mae plant bach ardal Llanllwni ger Llanbedr Pont Steffan yn edrych ymlaen bob bore i weld pa ddrygioni mae’r hen gorachod ar y silff wedi bod yn ei wneud yn ystod y nos, fel clywon ni gan Nerys Thomas ar raglen Caryl... Drygioni Naughtiness

Corachod Elves

Wedi gwirioni’n lân Infatuated with

Peth diweddar A recent thing

Beti A'i Phobol – Shan Ashton 11.12 Mae plant ysgol feithrin Llanllwni wir yn edrych ‘mlaen at y Dolig on’d yn nhw? Shan Ashton oedd gwestai Beti ar Beti a’i Phobol bnawn Sul. Mae Shan wedi cael gyrfa amrywiol ac wedi gorfod magu ei phlant ar ei phen ei hun, ar ôl iddi hi a’i gŵr wahanu pan roedd y plant yn ifanc. Sut wnaeth hi ymdopi â’r sefyllfa anodd yma? Dyna un o gwestiynau Beti iddi hi...

Gwahanu To separate

Ymdopi â To cope with

Cymdogion Neighbours

Heb eu hail Second to none

Asgwrn cefn Backbone

Llifo To saw

Man a man Might as well

Agwedd iach A healthy attitude

Breintiedig Privileged

Dros Ginio – John Eifion a Helen Medi 5.12 Shan Ashton oedd honna yn sgwrsio gyda Beti George Bob dydd Llun mae Dewi Llwyd ar Dros Ginio yn cael cwmni 2 cyn 2. Tro brawd a chwaer oedd hi yr wythnos hon, John Eifion a Helen Medi. Mae’r ddau yn gerddorol iawn a chafodd y ddau eu magu ar fferm Hendre Cennin rhwng Penygroes a Chricieth yng Ngwynedd. Dyma Helen i ddechrau yn sôn am eu magwraeth... Magwraeth Upbringing

Aelwyd Hearth

Arddegau Teenage years

Cymdeithasau Societies

Diddanu To entertain

Dylanwadu To influence

Deuawd Duet

Cylchwyl A local festival

Llenyddol Literary

Rheolaidd iawn Very regularly

Aled Hughes – Adrian Cain 7.12

John Eifion a Helen Medi yn sôn am eu magwraeth gerddorol ar fferm Hendre Cennin . Dydd Mercher cafodd Aled Hughes sgwrs gydag Adrian Cain o Ynys Manaw. Mae Adrian yn athro yn unig ysgol Manaweg yr ynys sef Bunscoill Ghaelgagh (yngenir fel ‘Bynsgwl gilgach’). Mae Adrian yn siarad pedair iaith - Cymraeg, Manaweg, Gwyddeleg a Saesneg. Dechreuodd Adrian ddysgu Cymraeg tua phum mlynedd yn ôl ac mae e nawr yn dysgu ychydig o Gymraeg i blant yr ysgol ar Ynys Manaw. Ynys Manaw Isle of Man

Manaweg Manx

Gwyddeleg Irish Language

Tŵf Growth

Ifan Evans Eden 6.12

On’d yw hi’n braf clywed am dŵf y Manaweg? Pob lwc iddyn nhw ar Ynys Manaw gyda’u hiaith arbennig.

Mae gan y grŵp Eden sengl Nadolig allan sef Adre Nôl, a phrynhawn ddydd Mawrth cafodd Ifan Evans siawns i sgwrsio gyda Non Parry o’r grŵp gan ofyn iddi hi yn gynta beth oedd hi’n gwneud y prynhawn hwnnw. Addurno To decorate

Goleuadau Lights

Tue, 13 Dec 2022 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Rhagfyr 6ed 2022

Bore Cothi - Huw Williams 29.11 Ddechrau’r wythnos buodd Sian Cothi yn darlledu o’r Ffair Aeaf yn Llanelwedd. Dydd Mawrth cafodd gyfle i siarad ag un o filfeddygon yr Ŵyl sef Huw Williams o Dywyn, Meirionydd. Beth yn union yw gwaith y milfeddygon yn ystod y Ffair Aeaf? Dyma Huw yn esbonio...

Ffair Aeaf Winter Fair

Milfeddygon Vets

Darlledu Broadcasting

Hamddenol Leisurely

Archwilio To inspect

Anhygoel Incredible

Y cylch The ring

Beirniad Judge

Rhesymu’n gyhoeddus Outlining the reasons publicly

Arddangoswyr Exhibitioners

Beti a’I Phobl – Sylvia Davies 4.12 Blas ar waith milfeddygon y Ffair Aeaf yn fanna ar Bore Cothi.

Sylvia Davies oedd gwestai Beti George bnawn Sul . Dyma i chi ran o’r sgwrs ble mae hi’n esbonio pam wnaeth hi benderfynu mynd i’r brifysgol i astudio anthropoleg ar ôl iddi hi ddechhrau gweithio mewn banc...

Doedd fy mryd i ddim I wasn’t inclined

Trywydd traddodiadol A traditional path

Aeth ar gyfeiliorn Went astray

Ennill fy nhamed To earn my living

Gradd Degree

Tystiolaeth Evidence

Tystysgrif Certificate

Dyrchafiad Promotion

Mo’yn Eisiau

Crefydd Religion

Dros Ginio – Rhys Mwyn 28.11 Sylvia Davies oedd honna’n esbonio wrth Beti George beth wnaeth iddi hi benderfynu mynd i brifysgol yn hytrach nag aros yn y banc. Nia Ceris oedd yn cyflwyno Dros Ginio bnawn Llun a chafodd hi sgwrs gyda’r cyflwynydd radio a’r archeolegydd Rhys Mwyn am y mosaig anhygoel o oes y Rhufeiniaid cafodd ei ffeindio ar dir fferm yn Swydd Rutland. Ydy hi’n bosib i rywbeth mor hen a hynny fod mewn cyflwr da? Dyma beth oedd gan Rhys i’w ddweud... Y Rhufeiniaid The Romans

Cyflwr Condition

Wedi cael llonydd Been undisturbed

Goroesi To survive

Aredig Ploughed

Ail gladdu To rebury

Cofnodi To record

Y bedwaredd ganrif The fourth century

Chwalu To destroy

Gaeafau garw Rough winters

Tir sad Stable land

Caryl – Professor Llusern 30.11 Beth fydd yn digwydd i’r mosaig hwnnw tybed, fydd e’n cael ei ail gladdu fel roedd Rhys yn ei awgrymu? Cawn weld on’d ife? Cafodd Caryl Parry Jones gyfle i sgwrsio â chonsuriwr nos Fercher o’r enw Professor Llusern. Mae e’n dod o Fostyn yn Sir y Fflint a gofynnodd Caryl iddo fe pa mor anodd yw hi i ymuno â’r Magic Circle….neu’r Cylch Hud….. Consuriwr Magician

Hen ddywediad Old saying

Cyfrinachau hud a lledrith Magic secrets

Enwebu To nominate

Dros dro Temporary

Wir o ddifri Really serious

Bore Cothi - Cwn Selsig 30.11 Wel dyna ni, os dych chi’n ffansio bod yn gonsuriwr, dych chi gwybod beth i’w wneud nawr. Erbyn bore Mercher roedd criw Shan Cothi wedi dod yn ôl o’r Ffair Aeaf yn Llanelwedd i’r stiwdio yng Nghaerfyrddin lle cafodd gyfle i siarad ag Emma Hughes sydd yn berchennog ar Seth. Ci Daschund yw Seth ag Emma yw sefydlydd Cymdeithas Cŵn Selsig Gogledd Cymru, a gofynnodd Shan iddi hi‘n gynta faint o aelodau sydd yn y gymdeithas Sefydlydd Founder

Perchennog Owner

Mae gen i ofn I’m afraid

Pryderon Worries

Gweddol rhwydd Eitha hawdd

Ifan Evans – Llanbed 1.12 Ramp i gŵn selsig – dyna dda on’d ife? Aeth criw Rhaglen Ifan Evans allan o’r stiwdio ddydd Iau a mynd draw i Lanbedr Pont Steffan gan ei bod yn noson siopa hwyr y dref. Cafodd Ifan gyfle i holi Meinir Evans gwraig leol ddechreuodd busnes pobi yn ystod y cyfnod clo. Gofynnodd Ifan iddi hi’n gynta beth yn union yw’r busnes Pobi To bake

Y cyfnod clo Lockdown

Syndod o dda Surprisingly well

Shwd (sut) fraint Such a privilege

Cacs Cacennau

Ffili Methu

Ieuenctid Youth

Deugain mlynedd 40 years

Ddim digon o blwc Not brave enough

Danteithion Delicacies

Tue, 06 Dec 2022 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Tachwedd 29ain 2022

Bore Cothi – Iestyn Jones Mae Iestyn Jones o Gapel Hendre yn Sir Gaerfyrddin yn gerddor llwyddiannus sy’n gweithio yn y West End, ac ar hyn o bryd mae e’n aelod o gerddorfa sioe ‘Back to The Future’. Buodd Iestyn yn sôn wrth Shan Cothi am ei yrfa…………. Cerddor llwyddiannus A successful musician

Cerddorfa Orchestra

Sioe gerdd Musical theatre

Dwlu ar Wrth ei fodd efo

Llwyfan Stage

Anghyffredin Unusual

Profiadau Experiences

Trwy rinwedd By virtue of Beti a’i Phobl – John Owain Jones 27.11 Iestyn Jones oedd hwnna’n sôn am rai o’i brofiadau yn y West End ar Bore Cothi. Pnawn Sul ar Beti a’i Phobl y Parchedig John Owain Jones oedd gwestai Beti. Bydd e’n ymddeol fel gweinidog ar Ynys Bute yn yr Alban ym mis Chwefror 2023 ar ôl treulio 12 mlynedd fel gweinidog yno. Dyma fe’n sôn am sut dechreuodd ei gysylltiad â’r ynys...

Parchedig Reverend

Gweinidog Minister

Yn y fyddin In the army

Hel pres Casglu arian

Llongau Ships

Ymerodraeth Empire

Ffrindiau mynwesol Bosom pals

Ddaru Wnaeth

Naill ai Either

Gwas priodas Best man

Gwneud Bywyd yn Haws – Lloyd Henri 22.11 Y Parchedig John Owain Jones yn fanna, ac mae Owain yn cyfrannu’n aml i’r slot Thought for Today Radio Alban ac wedi cyfrannu hefyd i’r Daily Service Radio 4. Bydd e hefyd yn cyfrannu ar Munud i Feddwl, Radio Cymru. Nos Fawrth ar ei rhaglen Gwneud Bywyd yn Haws, cafodd Hanna Hopwood gwmni Lloyd Henri , athro coginio sydd wedi sgwennu llyfr o’r enw Cegin Mr Henri. Gofynnodd Hanna iddo fe’n gynta pam aeth o ati i sgwennu’r llyfr Ymarferol Practical

Cynyddu To increase

Enfawr Huge

Llwyth Loads

Gwastraff Waste

Yn eu harddegau In their teens

Rhwng y cloriau Between the covers

Heriol Challenging

Cynhwysyn Ingredients

Sawrus Savoury

Aled Hughes – Ian ap Dewi 21.11

Dw i’n siŵr basai hwnna’n gwneud anrheg Dolig neis i rywun –Cegin Mr Henri. Dyw hi ddim yn bosib dianc rhag pêl-droed y dyddiau hyn nag yw hi? Bore Llun aeth Aled Hughes i Ganolfan yr Urdd Llangrannog a chafodd air gyda Ian ap Dewi sylfaenydd tîm pêl-droed y pentre sef Crannog. Dianc rhag To escape from

Sylfaenydd Founder

Cyfaill Ffrind

Y gynghrair The league

Cais Application

Cymuned Community

Ieuenctid Youth

O dipyn i beth Little by little

Mas Allan

Caryl – Eleri Lloyd Jones 22.11

Hanes sefydlu tîm pêl-droed Crannog yn fanna ar raglen Aled Hughes. Cafodd Caryl Parry Jones gyfle i sgwrsio gyda Eleri Lloyd Jones o Ffostrasol yng Ngheredigion ar ei rhaglen nos Fawrth. Mae Eleri yn athrawes wrth ei gwaith bod dydd, ond gyda’r nos mae hi’n hoff iawn o uwchgylchu dodrefn.

Uwchgylchu Upcycle

Dodrefn Celfi

Tywyll Dark

Gweddill The rest

Yn dueddol Tend to

Cael gwared To get rid of

Harddwch Beauty

Derw Oak

Goleuo To lighten

Newid ei wedd To change its complexion

Bore Cothi – Elinor Young Os nad oeddech chi’n gwybod beth ydy uwchgylchu o’r blaen, dych chi’n siŵr o fod yn gwybod nawr! Wythnos diwetha roedd rhaglen Shan Cothi yn rhoi sylw i elusennau bychain Cymru a buodd Elinor Young o Cŵn Cymorth Cariad yn siarad â Shan am y gwaith mae ei chi Tana yn ei wneud ar ran yr elusen Elusennau bychain Small charities

Lles Welfare

Cleifion Patients

Mwythau Pandering

Delwedd Image

Ystyried To consider

Tue, 29 Nov 2022 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Tachwedd 22ain 2022

Bore Cothi - Gruffydd Rees 16.11

Ydy gwenyn yn cysgu dros y gaeaf? Nac ydyn, ddim yn ôl y gwenynwr Gruffydd Rees o’r Dryswyn yn Sir Gaerfyrddin. Dyma Gruffydd yn dweud mwy wrth Shan Cothi…..

Gwenyn Bees

Cwch Hive

Para To last

Peillio To pollinate

Hanfodol Essential

Diwydiant Industry

Cnwd Crop

Trystan ac Emma – Gari’r Gwiningen

Y gwenyn yn brysur yn bwyta mêl drwy’r gaeaf – braf on’d ife? Nesa dyma i chi hanes Gari, anifail anwes Emma o Lanbedrog ym Mhen Llŷn, sydd wrth ei fodd yn mynd am dro i’r traeth gyda thri o gŵn Emma. Dim byd yn rhyfedd am hynny nag oes? Wel oes, gan mai cwningen ydy Gari. Dyma Emma’n sgwrsio gyda Trystan ac yr Emma arall…

Cwningen Rabbit

Aballu And so on

Dychmygu To imagine

Ymateb Response

Aled Hughes – Nyrsus Phillipines 14.11

Felly peidiwch â chael gormod o sioc tasech chi’n gweld cwningen yn mynd am dro ar draethau Pen Llŷn! Fore Llun cafodd Aled Hughes gyfle i sgwrsio gyda Noel Davies mab Lottie, nyrs o Ynysoedd Philippines yn wreiddiol, ddaeth draw i Gymru i weithio yn y Gwasanaeth Iechyd gyda nifer o nyrsys eriall o’r Ynysoedd. Llais Noel ei hunan dyn ni’n ei glywed ar ddechrau’r clip pan oedd e’n 6 oed. Mae e dipyn yn henach nawr ac ymunodd e gydag Aled i ddathlu 21mlynedd ers i nyrsys o’r Ynysoedd gyrraedd Cymru ac i roi ychydig o’i hanes personol e…

Uffernol Hellish

Cyn gyd-weithwraig annwyl A dear former colleague

Yn gyfarwydd Familiar

Poblogaidd Popular

Hyfforddi To train

I chdi I ti

Beti – Iestyn Davies 20.11

Noel Davies oedd hwnna’n sgwrsio gydag Aled Hughes yn sôn gymuned Philippino y gogledd.

Bnawn Sul ar raglen Beti a’i Phobl, cyn dditectif ac Uwch Arolygydd Heddlu Gogledd Cymru, Iestyn Davies oedd y gwestai. Dyma fe’n sôn am rywbeth doniol iawn ddigwyddodd iddo fe pan oedd e’n blismon ar Ynys Môn

Uwch Arolygydd Superintendent

Cau stopio Gwrthod stopio

Buarth Farmyard

Drewi Stinking

Sylweddoli To realise

Yn wirioneddol In reality

Caryl – Wendy Williams 14.11

Wel dyna stori dda ‚on‘d ife ? Nos Lun a’r raglen Caryl roedd Wendie Williams o Gaerfyrddin yn sôn am y rhaglen deledu Yma O Hyd a’r effaith mae’r gân arbennig hon wedi ei gael y tu hwnt i fyd siaradwyr Cymraeg…

Y tu hwnt Beyond

Cysylltu To contact

Torf Crowd

Ias A shudder

Aberth Sacrifice

Ymgyrchu Campaigning

Hunaniaeth Identity

Llefain Crïo

Angerdd Passion

Bore Cothi – Manon Fisher Jenkins 15.11

Ac mae sawl fersiwn o’r gân i’w gael erbyn hyn on’d oes, ers Cwpan y Byd. Mae Manon Fisher Jenkins o Gaerdydd wedi newid gyrfa sawl gwaith er mai yn ei phedwardegau yn unig mae hi. Ond erbyn hyn mae hi wedi dod o hyd i yrfa sydd wrth ei bodd. Dyma hi’n esbonio wrth Shan Cothi...

Gradd Degree

Amgueddfa Museum

TAR PGCE

Tost Sâl

Mamolaeth Maternity leave

Hedyn A seed

Tad-cu Taid

Rhandir Allotment

Dwlu Mwynhau

Andros o ffodus Lwcus iawn

Tue, 22 Nov 2022 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Tachwedd 15fed 2022

S'mae... Ry'ch chi'n gwrando ar Pigion - podlediad wythnosol Radio Cymru i'r rhai sy'n dysgu ac sydd wedi dysgu Cymraeg. Tomos Morse ydw i, ac i ddechrau'r wythnos yma...

Aled Hughes - Dafydd Iwan 7.11 Roedd Dafydd Iwan yn westai ar raglen Aled Hughes fore Llun i sôn am Yma o Hyd, y gân sydd wedi ei dewis fel anthem tîm Pêl-droed Cymru ar gyfer Cwpan y Byd. Recordiwyd Yma o Hyd gynta bron i bedwar deg mlynedd yn ôl, ond mae hi wedi cael bywyd newydd yn ddiweddar, gyda recordiad newydd sydd wedi cael sylw mawr y tu hwnt i Gymru. Tu hwnt Beyond

Wedi hen arfer Well used to

Bodoli ers degawdau Existed for decades

Rhyfedda Strangest

Pwysleisio’r angen Stresses the importance

Ail-greu To recreate

Ers tro For a long time

Ysbrydoli To inspire Yr alwad The call

Llorio To floor

Bore Cothi – Roy Noble 7.11 ...a buodd chwarter miliwn o blant ysgol Cymru yn canu Yma o Hyd fel rhan o Jiwbili yr Urdd, gwych on’d ife? Ddydd Llun hefyd cafodd Shan Cothi gyfle i groesawu y darlledwr Roy Noble oedd yn edrych ymlaen at ei ben-blwydd yn 80. Dechreuodd Roy drwy sôn am ei ddyddiau cynnar yn darlledu……. Darlledwr Broadcaster

Traffordd Motorway

Bwrw To hit

Yr Hollalluog The Almighty

Camsyniad Camgymeriad

Menwyod Merched

Wejen Cariad

Yn gymharol ddiweddar Fairly recently

Traddodiad Tradition

Beti a’I Phobl – Meleri Davies 13.11 Roy Noble oedd hwnna’n siarad gyda Shan Cothi. Brynhawn Sul, Meleri Davies o Fenter Ogwen oedd gwestai Beti George ar Beti a’i Phobl. Mae brawd Meleri, Dewi Prysor, yn nofelydd a gofynnodd Beti oedd diddordeb gyda hi mewn creu llenyddiaeth yn ogystal Llenyddiaeth Literature

Dihangfa An escape

Rhyddiaith Prose

Cerddi rhydd Free verse

Chwant An inclination

Cyfrwng Medium

Atomfa Nuclear power station

Dylanwad Influence

Amaethwyr Farmers

Ymbelydredd Radiation

Peri dychryn To cause alarm

Dros Ginio - Delyth Wyn a Elin Fflur 8.11 Blas ar sgwrs gafodd Beti George gyda Meleri Davies oedd hwnna, a nawr cawn wrando ar ran o sgwrs cafodd Jennifer Jones ar Dros Ginio gyda Delyth Wyn ag Elin Fflur sef cynhyrchydd a chyflwynwraig y gyfres deledu Sgwrs Dan y Lloer. Cynhyrchydd Producer

Cyflwynwraig Female presenter

Addas i’r cyfnod Suitable for the period

Dynoliaeth Humanity

Rhyfeddu To wonder

Gwerthfawrogi To appreciate

Cymdeithasu To socialise

Cefnlen Backdrop

Creu’r naws Creating the atmosphere

Caryl - Heledd Fflur 8.11 Ac mae rhaglenni Sgwrs Dan y Lloer wedi bod yn rhai gwych on’d yn nhw? Heledd Fflur, sydd yn dod o Drewyddel, Sir Benfro yn wreiddiol, yw garddwraig wadd rhaglen Caryl gyda’r nosau, a’r wythnos yma buodd hi’n sôn wrth Caryl am gyfrinachau tyfu moron da Cyfrinachau Secrets

Dyfrhau To water

Os wedwn i If I say so

Pridd Soil

Parhau To continue

Yn hytrach na Rather than

Diog Lazy

Sychder Drought

Arwynebedd Surface area

Tueddol i Tend to

Ifan Evans – Clive Edwards 10.11 Dyna ni wedi cael gwybod sut i dyfu moron da – dyfrhau o’r gwaelod! Brynhawn Iau buodd Ifan Evans yn siarad gyda’r canwr Clive Edwards am ei gryno ddisg, neu CD, newydd, Dyddie Da, sy'n cael ei ryddhau cyn bo hir.

Llongyfarchiadau Congratulations

Offerynwyr Instrumentalists

Ffair Aeaf Winter Fair

Hala Anfon

Diniwed Innocent

Tue, 15 Nov 2022 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Tachwedd yr 8fed 2022

BETI A’I PHOBOL - MIRAIN IWERYDD

Y cyflwynydd Mirain Iwerydd oedd gwestai Beti George wythnos diwetha. Myfyriwr ym Mhrifysgol Aberystwyth ydy Mirain ac mae hi’n cyflwyno Hansh a Stwnsh Sadwrn ar S4C, a’r Sioe Frecwast Radio Cymru 2 fore Sul. Mae hi hefyd yn cyflwyno rhaglen gerddoriaeth newydd bob nos Fercher ar Radio Cymru. Cefndir Jamaicaidd ac Indiaidd sydd gan fam Mirain a gofynnodd Beti iddi oedd hi wedi profi hiliaeth o gwbl o’r herwydd…

Hiliaeth Racism O’r herwydd As a consequence Dathlu diwylliant Celebrating the culture Synnu To be surprised Ffodus Lwcus (G)wynebu To face Cymharol Relatively Cyfryngau cymdeithasol Social media Becso Poeni Bodoli To exist

SHELLEY A RHYDIAN

Mirain Iwerydd oedd honna’n sgwrsio gyda Beti George. Yr actor, canwr a sylwebydd Rhys ap William oedd gwestai Shelley a Rhydian brynhawn Sadwrn. Rhys oedd yn sylwebu yn Stadiwm y Principality yn ystod y gêm rygbi rhwng Cymru a’r Crysau Duon ddydd Sadwrn diwetha ond beth tybed yw hanes y sgidiau arbennig iawn mae e’n eu gwisgo yn ystod y gêm?

Sylwebydd Commentator Y Crysau Duon The All Blacks Cefnogaeth Support Rhyngwladol International Gan amlaf Usually Dylanwadu To influence

NIA PARRY - GOGGLEBOX Yn anffodus doedd Rhys ddim yn gallu dylanwadu ar y sgôr ddydd Sadwrn wrth i Gymru golli’n drwm yn erbyn y Crysau Duon. Mae Huw Williams o Frynaman yn un o dri brawd (Mike a Stephen yw’r ddau arall) fydd yn ymddangos ar y gyfres newydd Gogglebocs Cymru cafodd ei weld am y tro cynta nos Fercher diwetha. Nia Parry fuodd yn cadw sedd Aled Hughes yn gynnes wythnos diwetha, a chafodd hi sgwrs gyda Huw am y gyfres...

Ymddangos To appear Cyfres Series Yr Wyddgrug Mold Swyddogol Official Anghytuno To disagree Hogyn Bachgen Licsen Baswn i’n hoffi Dodi pethau lan Rhoi pethau i fyny Sbort Hwyl

BORE COTHI - ALED HALL

Hanes y brodyr o Frynaman ar Gogglebox Cymru yn fanna ar raglen Aled Hughes. Mae’r tenor o Bencader, Aled Hall, newydd gyhoeddi ei hunangofiant “O’r Da I’r Direidus”. Gofynnodd Shan iddo a oedd cyfnod wedi bod ble roedd e‘n meddwl bod pethau‘n galed, ac ei fod wedi gwneud y peth iawn yn dilyn y llwybr cerddorol.

Hunangofiant Autobiography Direidus Mischievous Y llwybr cerddorol The musical path Llwyfan Stage Cyfarwydd â Familiar with Sa i’n credu Dw i ddim yn credu Ystyried To consider Cynulleidfa fyw A live audience Braidd dim Hardly any Annog To encourage

DROS GINIO - DAU CYN DAU

…a dw i’n siŵr bydd hanesion diddorol iawn yn hunangofiant Aled Hall. Brawd a chwaer o Aberystwyth oedd ar Dau Cyn Dau yn y rhaglen Dros Ginio. Mae Gwenan Creunant yn gweithio i Ymddiriedolaeth James Pantyfedwen ac mae Deian yn gweithio i Gomisiynydd y Gymraeg. Dyma i chi flas ar y sgwrs…

Ymddiriedolaeth Trust Rhan fwyaf eich oes Most of your life Bwrlwm Buzz Amrywiaeth variety Cymuned glos A close community Atgofion a magwraeth Memories and upbringing Tafod ym moch Tongue in cheek Gwirionedd Truth

BORE COTHI - MARK ADEY

Gwenan a Deian yn fanna yn amlwg wrth eu boddau gydag Aberystwyth. Mae Mark Adey yn athro Gwyddoniaeth yn ysgol Uwchradd Llanisien, Caerdydd ac mae e hefyd yn ffan mawr o Elvis ac yn perfformio tipyn fel Elvis. Mae e’n dod o Bontlliw ger Abertawe yn wreiddiol a gofynnodd Shan Cothi iddo a oedd e’n clywed Cymraeg ar yr aelwyd pan oedd e’n blentyn.

Gwyddoniaeth Science Ar yr aelwyd At home Trwy gyfrwng Through the medium of Rhyfedd Strange Cyfarwyddo To become familiar with Sail Foundation Dynwared To imitate Enfawr Huge Llwyth o Loads of Addas Appropriate

Tue, 08 Nov 2022 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 1af o Dachwedd 2022

BORE COTHI Buodd Mari Grug yn cadw sedd Shân Cothi yn gynnes ddechrau’r wythnos diwetha, a chafodd hi sgwrs gyda Eirian Muse o Garmel ger Caernarfon am greu basgedi. Dechreuodd diddordeb Eirian mewn basgedi pan gafodd daleb i fynd i weithdy creu basgedi fel anrheg penblwydd tua phum neu chwe blynedd yn ôl. Dyma Eirian yn dweud yr hanes… Taleb - Voucher Ar hap - Accidentally Helyg - Willow Sir Amwythig - Shropshire Cymhwyster - Qualification Gwledig - Rural Hwb - A boost Gwlad yr Haf - Somerset Cynnyrch adnewyddadwy - Renewable produce Hyblyg - Pliable Trwch - Thickness

BETI A’I PHOBL Eurig Druce ydy Rheolwr Gyfarwyddwr cwmni ceir Citroën yn y Deyrnas Unedig a fe oedd gwestai Beti George wythnos diwetha. Mae’n dod o bentref Bethel ger Caernarfon yn wreiddiol a phwy gwell nag Eurig i drafod ceir gyda Beti. Dyma i chi flas ar y sgwrs … Rheolwr Gyfarwyddwr - Managing Director Y Deyrnas Unedig - The UK Anferth - Huge Cynhyrchu’n unigol - Individually produced Diwydiant - Industry Sylfaen - Foundation Trydanol - Electrical Perthnasol - Relevant

ALED HUGHES Roedd y grŵp cerddorol HAPNOD yn boblogaidd yn ystod yr 80au. Roedd pedwar aelod o’r grŵp - Cefin Roberts, Rhian Roberts, Gwyn Vaughan Jones ac Ann Llwyd. Dyma nhw’n sôn wrth Aled Hughes sut cafodd y grŵp ei ffurfio yn y lle cynta, Ann sy’n siarad gynta. Tywysog - Prince Trefniannau - Arrangements Emynau - Hymns Cyfres - Series Unig - Lonely Cyhoeddus - Public Dere - Tyrd

JONATHAN YN 60 Mae’r cyn-chwaraewr rygbi Jonathan Davies yn dathlu ei ben-blwydd yn 60 eleni a buodd e’n edrych yn ôl ar ei fywyd a'i yrfa gyda Sarra Elgan. Dyma fe’n sôn am yr adeg pan fuodd ei dad farw, a Jonathan ond yn bedair ar ddeg oed. Paratoi - To prepare Twlu - Taflu Yn grac - Yn flin Llefain - Crïo Cyfnod - Period Mam-gu - Nain

CLONC Roedd yna gystadleuaeth rhyfedd iawn ar Radio Cymru wrth i Radio Clonc gymryd drosodd tonfeddi Radio Cymru nos Fawrth. Dyma i chi “Richard” o Gaernarfon yn trïo ennill gwobr fawr cystadleuaeth Alff a Bet… Rhyfedd - Strange Tonfeddi - Wavelength Di o’m bwys - Dydy o ddim yn bwysig Llythyren - Letter Asiantaeth Gofod - Space Agency Teyrnas - Kingdom Madarch - Mushroom Unigryw - Unique

COFIO Cymdeithas oedd thema’r rhaglen archif Cofio gyda John Hardy bnawn Sul. Dyma glip o raglen o ddiwedd y ganrif ddiwetha gyda phobl ar draws Cymru, yn hen ac ifanc, yn trafod sut mae cymdeithas a chymuned wedi newid. Cymuned - Community Rhywsut - Somehow Elfen - Element Bodoli - To exist Y cymoedd - The valleys Fawr o neb - Hardly anyone Hwn a’r llall - This and that Tlodi - Poverty Hela cwningod - Hunting rabbits Hwyrach - Efallai Parch - Respect Wedi darfod - Has ceased to exist

Tue, 01 Nov 2022 12:05:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 25ain o Hydref 2002

BETI A’I PHOBOL Joe Healy, enillydd Dysgwr y Flwyddyn oedd gwestai Beti George yn ystod Wythnos y Dathlu. Mae Joe’n dod o Wimbledon yn ne Llundain yn wreiddiol ond mae wedi bod yn byw yng Nghaerdydd ers deg mlynedd. Daeth i Gaerdydd i fynd i'r brifysgol, ac mae wedi aros yno. Dechreuodd ddysgu Cymraeg yn 2018 ac yn y clip yma mae’n sôn am sut wnaeth teulu Mared, ei cyn- gariad, ei helpu i ddysgu’r iaith… Treulio amser - To spend time Mynd mas - Mynd allan Profiad - Experience Mam-gu - Nain Cymdeithasol - Sociable Gorfodi - To force Cefnogol - Supportive Becso - Poeni Trochi - To immerse

ALED HUGHES Dim ond ers mis Ebrill eleni mae Katie Owen o Ferthyr yn dysgu’r iaith ar ôl iddi gymryd rhan yn y rhaglen Iaith ar Daith gyda’r DJ Huw Stephens yn fentor iddi hi. Dyma hi’n sgwrsio gydag Aled Hughes… Gwahanol - Different Tad-cu - Taid

ALED HUGHES Cafodd Laura Jones o Gaerdydd ychydig o wersi Cymraeg yn yr ysgol, ond penderfynodd ddysgu’r Gymraeg fel oedolyn er mwyn cyfieithu rhannau o’r Quran. Dyma flas ar y sgwrs cafodd hi gydag Aled Hughes... Oedolyn - Adult TGAU - GCSE Annog - To encourage Gyrfa - Career Cyfleoedd Gwaith - Work opportunities Bwlch - A gap Dywediadau - Sayings

ALED HUGHES Beth tybed oedd rheswm Kelly Webb-Davies sy’n dod o Awstralia’n wreiddiol dros ddysgu’r iaith? Fel cawn ni glywed mae hi’n briod â Peredur Glyn awdur nofel o’r enw ‘Pumed Gainc y Mabinogi’ ac mae hi wedi magu ei mab drwy’r Gymraeg. Dyma hi’n sgwrsio efo Aled Hughes... Ieithyddiaeth - Linguistics Bathu term - To coin a phrase Sillafu - To spell Seiniau - Sounds Clwt - Cewyn Llwglyd - Hungry

BORE COTHI Mae stori Sara Maynard o Sir Gaerfyrddin ychydig yn wahanol. Cafodd hi ei haddysg mewn ysgolion Cymraeg ond ar ôl gadael ysgol collodd hi ei hyder o ran sgwennu Cymraeg. Aeth hi ar gwrs Cymraeg i Oedolion i wella’r sgil yma ac erbyn hyn mae hi’n swyddog iaith ym Mhrifysgol De Cymru. Ysgol gynradd - Primary School Ysgol Gyfun - Secondary School Trwy gyfrwng - Through the medium of Ysgrifenedig - Written Sbarduno - To spur

BORE COTHI Cafodd Shân Cothi sgwrs ddiddorol arall gyda Dickon Morris, cafodd ei eni yng Nghaergrawnt, ei fagu yn Sir Benfro ond sydd erbyn hyn yn byw yng Nghaerdydd. Mae e’n gweithio fel daearegydd ac yn amlwg mae e wrth ei fodd gyda’r gwaith... Caergrawnt- Cambridge Daearegydd - Geologist Plentyndod - Childhood Dinbych y Pysgod - Tenby Diwydiant - Industry Tirwedd - Landscape Llethrau serth - Steep slopes Amrywiaeth - Variety

Tue, 25 Oct 2022 12:11:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 20fed o Hydref 2022

BETI A’I PHOBOL Mae Bethan Wyn Jones yn awdures llyfrau natur, ac mae colofn natur gyda hi bob wythnos yn yr Herald Gymraeg sydd yn rhan o’r Daily Post. Hi oedd gwestai Beti George wythnos diwetha a yma hi’n sôn am yr adeg pan fuodd ei gŵr hi farw… Cyflwyniad - Introduction Galar - Bereavement Gwlad Pŵyl - Poland Gofal dwys - Intensive care Go lew - Ddim yn ddrwg Meddygon - Doctors Canmol - To praise Amodau - Conditions Sioc enbyd - Devastating shock Anghredinedd - Disbelief

ALED HUGHES Maggie Ogunbanwo o Benygroes ger Caernarfon fuodd yn siarad efo Aled Hughes fore Mercher, ar ôl iddi hi ennill Gwobr Mentergarwch yng Ngwobrau Womenspire Chwarae Teg 2022... Gwobr Mentergarwch - Entrepreneur Award Ysbrydoli - To inspire Rhan fwyaf - Mainly Pres - Arian Goro - Gorfod

IFAN EVANS Mae Alun Rees, yn dod o Sir Gaerfyrddin, neu Sir Gar, yn wreiddiol ond erbyn hyn mae e’n byw yn Nashville, America ac yn gweithio efo’r rhaglen deledu “American Pickers”. Mae e’n teithio ar draws y wlad gyda’i waith – o Nashville i Kansas i Mount Rushmore – tua 14 awr yn ei fan! Adnabyddus - Enwog Llanw lan â thanwydd - Fill up with fuel Cerddorol - Musical Antur - Adventure Yn ddiweddar - Recently Rhaglen ddogfen - Documentary Darlledu - To broadcast Deuawd - Duet Amrywiol - Varied Unigryw - Unique

DROS GINIO Mewn pum wythnos bydd Cymru yn chwarae pêl-droed yn erbyn Unol Daleithiau America yn Qatar. Dyma fydd y tro cynta i Gymru fod yn nghystadleuaeth Cwpan y Byd ers 64 o flynyddoedd. Pa fath o le yw Qatar? Pa fath o groeso caiff cefnogwyr Cymru yno? Mae Rhodri Ogwen yn byw yno ers tua 10 mlynedd a dyma fe’n siarad ar Dros Ginio… Cynnwrf - Excitement Canolbwyntio - To concentrate Rhwydwaith - Network Gwelliannau bach - Small improvements Cefnogwyr - Fans Cyfweliad - Interview Pwyllgor Trefnu - Organising Committee Llysgennad - Ambassador Gradd - Degree Diogel - Safe

CARYL PARRY JONES Un sydd yn sicr o fod yn Qatar ydy Ian Gwyn Hughes o Gymdeithas Pêl-droed Cymru. Fe oedd gwestai Caryl nos Fercher a buodd yn sôn am daith emosiynol yn ddiweddar i Ypres, Gwlad Belg. Roedd taid Ian Gwyn Hughes, Lewis Valentine, yn y Rhyfel Byd Cyntaf a llwyddodd Ian i ddod o hyd i gofeb ym mynwent Tyne Cot, gydag enw ffrind ei daid arni. Dyma Ian yn dweud yr hanes... Rhyfel Byd Cyntaf - First World War Mynwent - Cemetary Cofeb - Monument Bedd Hedd Wyn - The grave of Hedd Wyn ( a Welsh poet) Croesoswallt - Oswestry Cafodd ei saethu - Was shot Corff - Body Ymchwil - Research Almaenig - German

COFIO Trysor oedd thema’r rhaglen archif Cofio gyda John Hardy ac yn ôl 2009 buodd e’n sgwrsio gyda David Clement o Ffynnon Taf ger Caerdydd am y dyddiadur buodd e’n ei gadw ers 1957. Dyma i chi flas ar y sgwrs... Sylw - Attention Cofnodi - To note Cyflawni - To achieve Amcangyfrif - Estimate Pori - To browse Yr ifanca - Y fenga Menyw - Dynes Llefain - Crïo Erchyll - Terrible

Fri, 21 Oct 2022 09:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 11eg o Hydref 2022

TAITH DDRYMIO TUDUR OWEN Mi roedd Tudur Owen yn chwarae drymiau i fand o’r enw Pyw Dall yn niwedd yr 80au ac mi roedd o isio dechrau chwarae eto….creisis canol oed falle? Mi osododd her iddo fo’i hun i ddysgu’r drymiau eto ac mi gafodd o sgwrs efo un o ddrymwyr gorau a mwya profiadol Cymru, Graham Land, a chlywed sut wnaeth o gymryd diddordeb mewn drymio yn y lle cynta… Gosod her - To set a challenge Profiadol - Experienced Sbïad - Edrych Camgymeriad - Mistake Profiad - Experience

GWNEUD BYWYD YN HAWS Caffein oedd pwnc rhaglen Gwneud Bywyd yn Haws nos Fawrth efo Hanna Hopwood. Mewn coffi dan ni‘n gweld caffein fel arfer, ond mae o i'w gael mewn diodydd eraill hefyd fel buodd Dr Teleri Mair yn sôn ar y rhaglen… Symbylydd - Stimulant Ymennydd - Brain Egni - Energy Yn fwy effro - More awake Cyffur - Drug Yn benodol - Specifically Rheswm meddygol - Medical reason Esgyrn - Bones Yn gymedrol - Moderately

ALED HUGHES Bore Llun ar ei raglen mi gafodd Aled Hughes sgwrs efo Megan Cynan Corcoran o ardal Beddgelert, sydd wedi bod yn chwilio i hanes ei theulu, ac sydd wedi darganfod ei bod yn perthyn i Rhodri Mawr, un o hen Dywysogion Cymru! Ymchwil - Research Canrifoedd - Centuries Tarddiad - Origins Yr Anwyliaid - The Anwyl clan Llyfrgell Gen(edlaethol) - The National Library Arfbais - Coat of arms Cyswllt - Connection Cist - Chest Genedigaeth(au) a marwolaethau - Birth(s) and deaths Cynefin - Habitat

ALED HUGHES Cafodd Aled Hughes sgwrs efo’r actores o Benarth, Morfydd Clark sy’n chwarae rhan y cymeriad Galadriel yn y gyfres Lord of the Rings – Rings of Power sydd ar y teledu ar hyn o bryd. Ond mi fuodd Morfydd yn chwarae rhan cymeriad chwedlonol arall yn y gorffennol sef Blodeuwedd, mewn drama lwyfan Theatr Genedlaethol Cymru. Dyma hi’n sôn wrth Aled am y profiad hwnnw... Chwedlonol - Mythical Uchafbwyntiau - Highlights Hollol anhygoel - Totally incredible Tu fas - Outside Lleoliad - Location Traddodiadol - Traditional Y gyfres - The series Llong rhyfel - Warship Arwres - Heroine

BORE COTHI Rhywbeth arall sydd ar y teledu, ac yn y sinemâu, ar hyn o bryd ydy Blonde, addasiad ffilm o nofel am fywyd un o eiconau mwya Hollywood, Marilyn Monroe. Aeth Lowri Haf Cooke i weld y ffilm ar ran rhaglen Bore Cothi. Addasiad ffilm - A film adaptation Dadleuol - Controversial Dehongliad - Interpretation Adnabyddus - Enwog Camdrin - To abuse Delwedd - Image Eithriadol - Exceptional Amrwd - Raw Dychrynllyd - Frightening Trais - Violence

BORE COTHI Mae Syr Bryn Terfel yn mynd ar daith o gwmpas Prydain y mis yma ac mi gafodd o sgwrs efo Shân Cothi am raglen perfformiadau’r daith. Dyma i chi flas ar y sgwrs… Cydio - To grasp? Cyfansoddwr - Composer Amryddawn - Versatile Dramodydd - Dramatist Alawon - Melodies Telyn - Harp Yn arw - A great deal

Tue, 11 Oct 2022 13:34:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 4ydd o Hydref 2022

BETI A’I PHOBOL Karl Davies oedd gwestai Beti George yr wythnos hon. Mae Karl newydd ddod yn ôl i Gymru ar ôl bod yn dysgu Saesneg i oedolion am bedair blynedd yn China…a dyma fo’n sôn am hanes Cadi, y gath fach, wnaeth deithio mewn awyren yr holl ffordd o China i Gaerdydd...  Y gradures fach - Poor thing (lit: the little creature) Mabwysiadu - To adopt Erchyll - Dreadful Epaod - Apes

TRYSTAN AC EMMA Mae Elsi Williams yn dod o Fethesda yng Ngwynedd yn wreiddiol ond yn byw yn Llandudno erbyn hyn. Mae hi’n mynd i nifer fawr o ddosbarthiadau ffitrwydd i gadw’n heini, fel cawn ni glywed yn y clip nesa ‘ma. Trïwch ddyfalu be ydy oedran Elsi wrth i chi wrando arni’n sôn am gadw’n heini – mi gewch chi’r ateb cyn diwedd y clip… Ddaru - Gwnaeth Coedwig - Wood Clychau’r gog - Bluebells Anhygoel - Incredible DEI TOMOS Roedd y Moody Blues yn fand poblogaidd iawn yn y chwedegau a’r saithdegau ac mae’n debyg mae Nights in White Satin oedd un o’u caneuon mwya enwog. Roedd un o aelodau’r band, Ray Thomas, yn perthyn i'r cyflwynydd, cerddor ac actor Ryland Teifi. Fo oedd gwestai Dei Tomos nos Fawrth a dyma fo’n rhoi ychydig o’r hanes... Cyflwynydd - Presenter Cerddor - Musician Yn enedigol o - A native of Yn fachan - Yn fachgen Dur - Steel Ar fy mhwys i - Wrth fy ymyl i Modrybedd - Aunties Roedd e’n dwlu ar - Roedd o’n dotio ar ALED HUGHES Mae’r cyflwynydd Bethan Elfyn wedi bod yn sal ers 2005 ac wedi bod yn aros am drawsblaniad ysgyfaint am flynyddoedd er mwyn iddi hi gael gwella. O’r diwedd mae hi wedi cael clywed ei bod ar y rhestr am drawsblaniad... Trawsblaniad ysgyfaint - Lung transplant Wedi cwympo - Has fallen Triniaeth - Treatment Dirywiad - Deterioration Celloedd - Cells Dinistrio - To destroy BORE COTHI Mi gafodd Shân Cothi sgwrs efo Martina Roberts sy’n dod o’r Weriniaeth Tsiec yn wreiddiol ond sydd nawr yn dysgu yn Sir Benfro. Dyma hi’n sôn am sut dechreuodd hi ddysgu Cymraeg... Y Weriniaeth Tsiec - The Czech Republic Ystyried - To consider Denu - To attract Gwella - To improve Almaeneg - German language GWNEUD BYWYD YN HAWS Mi fuodd Hanna Hopwood yn sgwrsio efo Branwen Llywelyn sydd wedi derbyn her 'Medi Ail Law', ond beth yn union ydy’r her ‘ma? Her - A challenge Mae'n hysbys - It’s known Amgylchedd - Environment Diwydiant - Industry Hinsawdd - Climate Mynd i'r afael - To get to grips with Codi ymwybyddiaeth - To raise awareness Annog - To encourage Ar hap - Randomly Egwyddorion - Principles Annibynnol - Independent

Tue, 04 Oct 2022 12:37:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 27ain o Fedi 2022

Radio’r Cymry Mae hi bron yn ganrif ers i'r geiriau Cymraeg cyntaf gael eu clywed ar y radio. Yn y gyfres newydd, Radio’r Cymry, mae Hywel Gwynfryn yn edrych ar raglenni, digwyddiadau â'r cymeriadau sydd wedi gwneud Radio Cymru yr hyn ydy o heddiw. Yn 1935 daeth Sam Jones yn Bennaeth y BBC ym Mangor ac roedd hi’n ddechrau ar gyfnod cyffrous iawn yn hanes Radio Cymraeg. Dyma ei ysgrifenyddes, Morfudd Mason Lewis, yn sôn am y dyddiau hynny..... Canrif - Century Cyfres - Series Pennaeth - Head Parchu - To respect Peirianwyr - Engineers Tyrfa - A crowd Rhaglenni byw - Live programmes Pennill - A verse A ddeuai - Fasai’n dod

Aled Hughes Aeth Aled Hughes draw i Forfa Nefyn ym Mhen Llŷn i gwrdd â Reuben Hughes, sy’n bencampwr reslo braich! Mae o’n aelod o glwb reslo braich Roar yn Llandybie, Sir Gaerfyrddin, ac mae o newydd ennill ei gystadleuaeth reslo braich gynta. Pencampwr - Champion Am sbort - For fun Yr amser yn brin - Time was scarce Penderfynol - Determined Diogelwch - Safety Poendod - A worry Gwarchod - To protect Rhoi'r fantais - To give an advantage Cryfder - Strength

Gwneud Bywyd yn Haws Ar Gwneud Bywyd yn Haws nos Fawrth, buodd Hanna Hopwood yn sgwrsio efo Dr Elinor Young. Mae gan Elinor gi therapi o’r enw Tana sydd yn rhan o gynllun Cŵn Cymorth Cariad a dyma hi’n sôn ychydig wrth Hanna am y cynllun… Cafodd ei sefydlu- Was established Hwlffordd - Haverfordwest Disgwyliadau - Expectations Hyfforddiant - Training Cyfathrebu - To communicate Perchennog - Owner Lles - Welfare Dychryn - To frighten Llyfu - To lick

Bore Cothi Therapi sy’n cael sylw yn y clip nesa ‘ma hefyd, sef Adweitheg, neu Reflexology. Mi roedd hi’n Wythnos Adweitheg y Byd wythnos diwetha, ac mi fuodd Sioned Jones yn sgwrsio efo Shân Cothi am y therapi. Mae Sioned yn dod o Waunfawr yng Ngwynedd yn wreiddiol, ond erbyn hyn mae hi’n byw yng Nghaerdydd ac yn berchen ar gwmni J Reflexology yn y ddinas. Cysur - Comfort Adweitheg - Reflexology Heriau - Challenges Gradd ychwanegol - An extra degree Addas - Suitable Dan bwysau - Under pressure Egni - Energy Treulio - To digest Crediniol - Convinced Beichiogi - To become pregnant

Bore Cothi Sut mae gwybod y gwahaniaeth rhwng colomen a sguthan? Dyna oedd cwestiwn Shân Cothi i Daniel Jenkins Jones, a dyma fo’n ateb mewn ffordd ddiddorol iawn. Colomen - Pigeon (Y)sguthan - Wood Pigeon Gwahaniaethu - To differenciate Turtur Dorchog - Collared Dove Tlws - Pretty Coedwigoedd - Woodlands Yn bla - A plague Cerddorol - Musical Atgoffa - To remind Sill - Syllable

Aled Hughes Tybed ydy amser yn ymddangos i fynd yn arafach i blant nag ydy o i oedolion? Mae Dr Rhys Morris yn gweithio yn adran astroffiseg, Prifysgol Bryste, ac mae’n grediniol bod hynny’n digwydd. Dyma fo’n esbonio pam mae o’n credu hynny wrth Aled Hughes... Ymddangos - To appear Hŷn - Henach Atgofion - Memories Canran - Percentage Ymenydd - Brain Golygfeydd - Scenes Cyfnod llai - A shorter period Manylyn - A detail Gweledol - Visual

Tue, 27 Sep 2022 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 22ain o Fedi 2022

Dros Frecwast Y garddwr o Fôn, Medwyn Williams, yn cofio cwrdd â’r Frenhines Elizabeth yr 2il mewn sgwrs efo Dylan Ebenezer. Brenhines - Queen Cynllunio - To plan Arddangosfa - Exhibition Deuthi - Dweud wrthi hi Gwybodus iawn - Very knowledgable Byd garddwriaethol - Gardening world Croen - Skin

Bore Cothi Shân Cothi yn cael sgwrs efo enillydd Tlws y Cerddor yn Eisteddfod Genedlaethol Tregaron 2022, Dr Edward Rhys-Harry o Benclawdd, Abertawe. Gofynodd Shân iddo fo sut deimlad ydy hi i glywed ei ddarnau yn cael eu perfformio gan gerddorfa neu gantorion? Tlws y Cerddor - The Musicians Trophy Darnau - Pieces Cerddorfa neu gantorion - Orchestra or singers Unig - Lonely Cyfansoddi - To compose Sefyllfa gyhoeddus - A public setting

Aled Hughes Mae Sian Davies a Dyddgu Mair Williams o Nefyn wedi sefydlu busnes arlwyo pysgod, Môr Flasus, ym Mhen Llŷn ac aeth Aled Hughes draw i gael sgwrs efo Dyddgu am y fenter. Arlwyo - Catering Crancod - Crabs Cwta - A meagre Gweledigaeth - Vision Lleihau - To reduce Cynnyrch - Produce Penrhyn - Peninsular Cregyn - Shell Potes - Soup Cimwch - Lobster

Bore Cothi Brenhines Canu Gwlad o Ddyffryn Aeron, Cererdigion oedd gwestai Shan Cothi fore Iau. Recordiodd ei sengl cynta ar label Cambrian yn ôl yn 1969 pan oedd hi’n ddisgybl yn Ysgol Uwchradd Dyffryn Aeron, ac mae hi wedi bod yn perfformio ers dros 50 mlynedd . Pan holodd Shan y gantores, Doreen Lewis, roedd hi newydd ddod yn ôl o Ddulyn Canu gwlad - Country & Western Disgybl - Pupil Dulyn - Dublin Llanw - Llenwi Sa i'n cofio - Dw i ddim yn cofio Nefoedd! - Good heavens! Cyfanwaith - The complete set Dw i'n dwlu ar - Dw i wrth fy modd efo

Geraint Lloyd Cafodd Geraint Lloyd sgwrs efo Trystan Phillips, Pennaeth Ysgol Penparc, Aberteifi ac sydd yn ogystal yn Faer Aberteifi. Un o Rhuthun ydy o yn wreiddiol ond mae o wedi setlo yng Ngheredigion ers 20 mlynedd ac wedi ymuno â chôr lleol. Cystadlu - To compete Llwyddiannus - Succesful Ffodus - Lwcus Canlyniad - Result Cynulleidfa - Audience Dan ei sang - Full to the brim Gwobr - Prize Cyn arweinydd - Former conductor Braint - A privilege

Gwneud Bywyd yn Haws Nos Fawrth mi gafodd Hanna Hopwood sgwrs efo Sioned Hâf o Gaerdydd am ei thaith colli pwysau, sy’ wedi arwain at drawsnewid y ffordd mae hi’n cynllunio bwyd. Trawsnewid - To transform Colli pwysau - To lose weight Cynllun penodol - Specific plan

Wed, 21 Sep 2022 15:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 13eg o Fedi 2022

Aled Hughes Hanes anhygoel, ac emosiynol, Gerallt Wyn Jones gafodd ei fabwysiadu yn chwe mis oed o Fanceinion a chael ei fagu ym Methesda, Gwynedd. Aeth Aled Hughes draw ato am sgwrs a dyma Gerallt yn sôn am yr adeg pan ddaeth o i gyswllt efo’i deulu biolegol am y tro cynta… Dod i gyswllt - Come into contact Anhygoel - Incredible Mabwysiadu - To adopt Y fenga - Yr ifanca Tridiau - Tri diwrnod Angladd - Funeral

Beti a'i Phobol Ann Ellis, Prif Weithredwr y Mauve Group, sef cwmni sy’n gweithio mewn nifer fawr o wledydd ar draws y byd, oedd gwestai Beti George. Mae ganddi bedwar cartre – ar ynys Cyprus, yn Rhufain, yn Dubai ac yn Miami ond cafodd Ann ei magu ym Merain, Sir Ddinbych, sef cartref uchelwraig o’r unfed ganrif ar bymtheg, Catrin o Ferain. Dod o hyd i - To find Prif Weithredwr - Chief Executive Rhufain - Rome Uchelwraig - Noblewoman Yr unfed ganrif ar bymtheg - 16th century Hardd - Beautiful Cyfoethoca - Richest Cytundeb - Contract Ysbrydoli - To inspire Menywod - Merched

Gwneud Bywyd yn Haws Roedd hi’n wythnos ymwybyddiaeth Meigryn wythnos diwetha, ac roedd gan Hanna Hopwood raglen arbennig yn edrych ar Feigryn, neu Migrane, sy’n effeithio ar un ymhob saith person. Ei gwestai arbennig oedd Dr Anna Maclean, a mi roedd rhaid i Dr Anna ymddeol yn gynnar o’i swydd fel meddyg teulu oherwydd meigryn cronig ac erbyn hyn mae hi’n weithgar yn codi ymwybyddiaeth o’r cyflwr. Ymwybyddiaeth Meigryn - Migrane Awareness Cyflwr - Condition Dyddiol - Daily Diolch i’r nefoedd - Thank goodness Byd enwog - World famous Chwistrelliad - Injection Cyffur - Drug

Cofio Pensaernïaeth oedd pwnc y rhaglen archif “Cofio gyda John Hardy “ bnawn Sul. Roedd gwreiddiau’r pensaer enwog Frank Lloyd Wright yng Nghymru. Cafodd ei fam ei geni ar fferm yn Llandysul ac enw ei gartre yn America oedd “Taliesin”. Mi fuodd Ian Michael Jones yn rhoi ychydig o hanes y pensaer i ni. Pensaernïaeth - Architecture Gwefreiddiol - Thrilling Trawiadol - Striking Bythgofiadwy - Ever-memorable Andros o stori - A heck of a story Dylunio - To design Erw - Acre Rhaeadr - Waterfall Fel petai - As if Hud a lledrith - Magic

Crwydro’r Cambria Mae Dafydd Morris Jones, sy’n ffermio yn ardal Ponterwyd, Ceredigion ac Ioan Lord, sy’n hanesydd diwydiannol, yn crwydro mynyddoedd y Cambria ar eu beics gan roi cipolwg ar hanes a thirwedd yr ardal. Ioan sy’n dweud lle yn union oedden nhw y diwrnod o’r blaen. Hanesydd diwydiannol - Industrial historian Cipolwg - A glimpse Tirwedd - Landscape Mwyngloddiau aur - Gold mines Gweithfeydd aur Rhufeinig - Roman gold works Am wn i - As far as I know Plwm - Lead Oes efydd - Bronze age Talaith - Region Ansawdd - Quality

Bore Cothi Mae Gŵyl Fwyd a Diod flynyddol yr Alban yn cael ei chynnal ar hyn o bryd. Mae Marian Evans yn byw yn Lossiemouth, tref glan y môr, rhwng Inverness ac Aberdeen a buodd Marian yn sôn am frecwast traddodiadol y wlad ar Bore Cothi... Ffasiwn beth - Such a thing Ansawdd - Texture Morwyr pysgota - Fishermen Saim - Fat Cynhesu - Twymo Enllyn - Dairy products Y llwybr cul - The narrow path

Fri, 16 Sep 2022 13:57:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 6ed o Fedi 2022

Bore Cothi Sarah Astley Hughes sy’n byw yng Nghaerdydd, ond sy’n dod Lanrhaeadr ym Mochnant, Powys yn wreiddiol, fuodd yn sôn wrth Shelley Rees Owen ar Bore Cothi fore Iau am ei phenderfyniad i groesawu’r gwallt llwyd ar ôl cael llond bol o orfod lliwio ei gwallt bob pythefnos!

Croesawu - To welcome Lliwio - To dye Sylweddoli - To realise Ffili - Methu Colurwraig - Make-up artist

Bwrw Golwg Ddechrau wythnos diwetha mi ddaeth y newyddion am y llifogydd ofnadwy sydd wedi taro Pacistan. Dyma i chi Tom Davies o’r elusen Cymorth Cristnogol yn sôn am y drychineb…

Llifogydd - Floods Trychineb - Disaster Heb rybudd - Without warning Diflannu’n weddol glou - Disappearing quite quickly Distryw - Destruction Ceisio dygymod â - Trying to come to terms with Yn sgil - As a consequence of Cilio - To recede Newid hinsawdd - Climate change Argyfyngau - Crisis

Cymry a Mwy Pan symudodd Gwenfair Griffith a’i theulu i Sydney, Awstralia, sefydlodd hi Grŵp Chwarae Cymraeg er mwyn helpu ei phlant i gadw cysylltiad â’u gwreiddiau yng Nghymru. Yn y rhaglen hon, mae Gwenfair yn cwrdd â Lin Dodd sy’n byw yng Nghaerffili, ond sy’n dod o Tseina yn wreiddiol, ac sy’n ceisio dod yn rhan o’r gymuned leol …

Y gymuned leol - The local community Cyfathrebu - To communicate Y profiad - The experience

Aled Hughes Mae Vaughn Smith o Washington yn medru siarad 36 o ieithoedd ac mae’n rhugl mewn 24 ohonyn nhw! Rhai o’r ieithoedd mae o’n eu siarad ydy Rwmaneg, Ffineg, Sbaeneg, Pwyleg, Norwyeg, Iseldireg….ac erbyn hyn mae Cymraeg ar ei restr o ieithoedd yn ogystal.

Pwyleg - Polish Iseldireg - Dutch Defnyddiol - Useful Tras Cymreig - Welsh heritage Ar ei thraws - Across it Y Deyrnas Unedig - The UK Cefais fy swyno - I was enchanted Yn ddiweddarach - Later on

Dros Ginio Draw i Feirionnydd aeth Dewi Llwyd i gwrdd â thad a merch o bentre Llanuwchllyn, sef Huw Antur a Marged Gwenllian. Mae Huw yn Gyfarwyddwr Gwersyll yr Urdd yng Nglanllyn ac mae Marged hefyd yn gweithio i’r Urdd fel Swyddog Cymunedol Meirionnydd.

Cyfarwyddwr Gwersyll - Camp Director Swyddog Cymunedol - Community officer Dylanwad - Influence Dau gan llath - 200 yards Tebyg - Similar Milltir sgwâr - Square mile Hwyrach - Perhaps Ymgyrchu - Campaigning Cynyddu - To increase Lleihau - To decrease

Aled Hughes Cyhoeddodd Aled Hughes newyddion cyffrous ar Radio Cymru ddydd Mercher diwetha! O Hydref y 3ydd, mi fydd cyflwynydd newydd ar y tonfeddi bob nos Lun i Iau o 9 tan hanner nos. Pwy ydy o, neu hi. tybed…?

Cyflwynydd - Presenter Tonfeddi - Wavelength Ar fin datgelu - About to disclose Llawn cyffro - Full of excitement Rhoi’r gorau iddi - To give it up Arloesol - Pioneering Cyfrwng - Medium Heb unrhyw amheuaeth - Without any doubt Cynulleidfa - Audience

Fri, 16 Sep 2022 13:39:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 30ain o Awst 2022

Dros Ginio Mae Jeremy Paxman wedi dweud ei fod am roi’r gorau i University Challenge wedi 28 mlynedd o gyflwyno’r cwis.   Dr Alun Owens fuodd yn sôn wrth Dewi Llwyd am ei amser ar y rhaglen yn 2015 pan oedd o’n fyfyriwr yn Mhrifysgol Abertawe. Dyna oedd y tro cynta i Brifysgol Abertawe fod ar y rhaglen ers tua 20 mlynedd.    

Rhoi’r gorau i To give up Haerllug Cheeky Camddeall To misunderstand Ymdrech An attempt Dychrynllyd Frightening Yr ystafell werdd The green room Lled awgrym A hint of a suggestion Delwedd darlledu Broadcasting image Croesholwr Cross examiner Dirmygus Scornful

Bore Cothi Dr Alun Owens oedd hwnna’n sôn am ei brofiad ar University Challenge. Mi fuodd Heledd Cynwal yn cadw sedd Shan Cothi yn gynnes wythnos diwetha ac mi gafodd hi sgwrs efo’r arbenigwraig ffasiwn, Sina Haf Hudson am y cynllunydd ffasiwn o Siapan , Issey Myake fuodd farw ar Awst 5 eleni... Persawr Perfume Oglau Fragrance Hawlio To claim Fyw i rywun arall No-one else would dare Blaenllaw Prominent Dylanwadu To influence Plentyndod Childhood Arddull Style Efrog Newydd New York Ymysg Amongst

Dysgwr y Flwyddyn Joe Healy Ychydig o hanes y cynllunydd ffasiwn o Siapan , Issey Myake yn fan ’na ar Bore Cothi. Ar raglen Aled Hughes cafodd Bryn Tomos sgwrs efo enillydd cystadleuaeth Dysgwr y flwyddyn yn Eisteddfod Ceredigion eleni  sef Joe Healy o Wimbledon ond sydd erbyn hyn wedi setlo yng Nghaerdydd.  Gofynnodd Bryn iddo fo oedd o wedi clywed am y Gymraeg pan oedd o’n blentyn ysgol yn Llundain.  Tyfu lan Growing up Ymwybodol Aware Ysgogi To motivate Ysbrydoli To inspire Mo’yn Eisiau

Shelley & Rhydian a Sarra Elgan ...a llongyfarchiadau mawr i Joe ar ennill Dysgwr y Flwyddyn ynde?.

Y gyflwynwraig Sarra Elgan oedd gwestai Shelley Rees Owen a Rhydian Bowen Phillips fore Gwener – a buodd hi’n sôn am roi gwersi Cymraeg i chwaraewr rygbi enwog iawn o Dde Affrica, Bryan Habana. 

O ddifri Seriously Stwr A row Hala Anfon Dishgwl Edrych Awyddus Eager Brwdfrydedd Enthusiasm Ymateb Response Profiad anhygoel An incredible experience

Ni y Nawdegau Sarra Elgan oedd honna fuodd yn diwtor Cymraeg ar Bryan Habana! Buodd Esyllt Sears y ddigrifwraig yn edrych yn ôl ar oes aur y nawdegau yng Nghymru.   Dyma hi’n trafod “brand” Cymru, neu ella diffyg brand Cymru.  Digrifwraig Comedienne Oes aur Golden Age Diffyg Lack of Byth yn buddsoddi ceiniog  Never investing a penny Arbenigwyr Experts Cael gwared o nadroedd Getting rid of snakes Gwelededd Visibility Anwastad Rugged Mabwysiadu arloesedd Adopting innovation Beti a’i Phobol ‘Brand Cymru’ yn cael amser caled gan Esyllt Sears yn fanna. Yr artist Seren Morgan Jones o Aberystwyth oedd gwestai Beti George wythnos diwetha.  Pan oedd hi’n 15 oed symudodd y teulu i Kuwait, ond nid dyna ddiwedd ei theithio, fel cawn ni glywed...

Mas Allan Awyddus Eager Twymo lan Warming up Tamaid bach Tipyn bach Porfa las Green grass Anialwch Desert

Tue, 30 Aug 2022 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Awst 23ain 2022

Cofio -

Gwersylla oedd thema Cofio dros y Sul ac mi gaethon ni gyfle arall i glywed Wil Parry Williams o Dregarth yng Ngwynedd, yn sôn am weithio fel Red Coat yng ngwersyll Butlins, Pwllheli rhwng 1954 a 1961. Agorwyd y gwersyll 75 mlynedd yn ôl a chlywon ni’r recordiad arbennig yma am y tro cynta ar raglen Cofio yn 2009.

Gwersylla To camp

Oddeutu About

Ychwanegol Additional

Gan benna(f) Mainly

Adnoddau Resources

Cychod Boats

Adran feithrin Nursery

Adloniant Entertainment

Diddori To entertain

Dyletswyddau cyffreinol General duties

Dei Tomos – Wel ia, hi di hi yn wir – hanes diddorol Butlins Pwllheli yn fanna ar Cofio. Aeth Dei Tomos i Aberystwyth i weld llyfrgell bersonol Gerald Morgan sydd yn awdur, ac yn gyn athro a phrifathro. Mi aeth draw i’w gartref a chael gweld rhywbeth prin iawn - copi o Destament Newydd William Salesbury oedd yn dyddio’n ôl i 1567!

Prin iawn Very rare

Rhagair Introduction

Biau To own

Yn gymharol ddiweddar Fairly recently

Casglwyr Collectors

Cofi dre Person o Gaernarfon

O fath yn y byd Of any kind

Bore Cothi - Dei Tomos oedd hwnna’n cael golwg ar lyfrgell arbennig Gerald Morgan. Shelley Rees Owen fuodd yn cadw sedd Shan Cothi yn gynnes ddydd Mercher diwetha ac mi gafodd hi sgwrs efo Daniel Jenkins Jones o’r RSPB am y Pâl neu’r Puffin. Colur dros eu pig Makeup over their beak

Triongl Triangle

Llachar Bright

Mas yn yr Iwerydd Out in the Atlantic

Nythu To nest

Y bedwaredd ganrif ar bymtheg 19th century

Llongddrylliad Shipwreck

Llygod mawr Rats

Difa To destroy

Beti a’i Phobol - Bach o hanes y palod yn fanna , bechod eu bod wedi ein gadael ni erbyn hyn ynde? Cafodd Beti George sgwrs efo’r dylunydd a’r gemydd Ann Catrin Evans o Dregarth ger Bangor. Ann wnaeth Coron Eisteddfod yr Urdd eleni. Dyma Beti’n gofyn iddi hi ai cael gyrfa ym maes celf oedd hi eisiau ei wneud erioed?

Dylunydd a gemydd Designer and jeweller

Coron Crown

Cam i’r tywyllwch A step into the unknown

Celfyddydau The arts

Bywoliaeth A livelihood

Clod Praise

Hybu To promote

Cefnogaeth Support

Cydnabyddiaeth Acknowledgement

Ni y Nawdegau - Ann Catrin Evans yn siarad efo Beti George am ei gwaith fel dylunydd a gemydd. Nos Iau ar Radio Cymru, y ddig-rifwraig Esyllt Sears oedd yn edrych yn ôl ar Oes Aur y 90au ...

Digrifwraig Female comedian

Oes aur Golden age

Aberthu To sacrifice

Uchafbwyntiau Highlights

Maeddu Curo

Ymdrechion Attempts

Llwyfannau Stages

Dygymod To put up with

Goroesi To survive

Amherthnasol Irrelevant

Bore Cothi - Esyllt Sears oedd honna’n edrych yn ôl ar y nawdegau. Mi roedd hi’n Wythnos y Bandiau Pres ar Bore Cothi ac mi gafodd Shelley Rees Owen sgwrs efo Tomos Evans o Fand Cross Keys, enillodd Dosbarth 4 a 3 yn Eisteddfod Genedlaethol Tregaron. Dyma i chi flas ar y sgwrs,,,

Bandiau pres Brass bands Llwyddiannus iawn Very successful Dyrchafu To be promoted Darnau Pieces Yn glou Quickly Crynhoi To summarise

Tue, 23 Aug 2022 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 16eg o Awst 2022

Stiwdio Nofel hanesyddol enillodd gwobr Daniel Owen yn yr Eisteddfod Genedlaethol eleni ac ar Stiwdio buodd Nia Roberts yn dathlu bywyd a gwaith awdures sy’n enwog ar ei nofelau hanesyddol sef Marion Eames. Hi sgwenodd Y Stafell Ddirgel a’r Rhandir Mwyn, ac roedd hi hefyd yn gerddor talentog. Cafodd hi ei geni yn 1921 a buodd farw yn 2007. Aeth Nia draw i Ddolgellau i gwrdd â’r Dr Buddug Hughes yng Nghapel y Tabernacl I gael ‘chydig o hanes cynnar Marion Eames…

Cymry alltud Welsh exiles

Dianc To escape

Yn ddiwylliannol ac yn grefyddol Culturally and religiously

Cyfarfu Gwladys a William Gwladys and William met

Yr aelwyd The home

Prinder tai affwysol Severe housing shortage

Prin oedd ei gafael ar y Gymraeg Her grasp of Welsh was very weak Chwithig aruthrol Lletchwith iawn

Awyddus Eager

Cyfoedion Peers

Aled Hughes

Ychydig o hanes bywyd cynnar yr awdures Marion Eames yn fan’na ar Stiwdio. Dach chi’n dechrau pob sgwrs yn Gymraeg? Mae Awel Vaughan Evans o Adran Seicoleg Prifysgol Bangor yn ymchwilio i beth sy'n gweithio orau i annog pobl i ddechrau sgyrsiau yn y Gymraeg. Dyma hi’n siarad efo Aled Hughes fore Mawrth.

Ymchwilio To research

Annog To encourage

Arbrawf Experiment

Cortyn gwddw Lanyard

Yn fwy tebygol More likely

Ysgogi To inspire

Caniatâd i’r ymennydd Permission for the brain

Yn benderfynol Determined

Llwybr yr Arfordir Coastal path

Daearyddiaeth Geography

Dei Tomos

Y swigen oren yn gweithio felly – da ynde? Dei Tomos fuodd yn holi’r dramodydd a’r sgriptiwr o Bensarn Ynys Môn, Dewi Wyn Williams, oedd yn cofio y crwydriaid yn galw heibio ei fferm ar yr Ynys. Un ohonyn nhw oedd Washi Bach, crwydryn oedd yn eitha enwog ar Ynys Môn.

Crwydriaid Tramps

Piser Pitcher

Bing Alley in a cow house

Yn fratiog iawn Very ragged

Mwmian To mumble

Gwneud Bywyd yn Haws

Hanes Washi Bach yn fan’na ar raglen Dei Tomos. Mae Kayley Sydenham yn dod o Gasnewydd, ond yn astudio ym Mhrifysgol Bangor ar hyn o bryd ac ar Gwneud Bywyd yn Haws buodd Kayley yn edrych yn ôl ar ei phrofiadau fel myfyrwraig y flwyddyn gyntaf gan siarad yn onest am iechyd meddwl ac am hunan anafu.

Profiadau Experiences

Hunan anafu To self harm

Barddoni To write poetry

Lles Welfare

Cerdd A poem

Gor bryder Anxiety

Trafod yn agored To talk openly

Gwaethygu To worsen

Ffili Methu

Mo’yn canolbwyntio Want to concentrate

Ni y Nawdegau Kayley Sydenham oedd honna ac os dach chi’n fyfyriwr sy’n cychwyn yn y coleg mae’n bosib cael help a phob math o gyngor drwy gyfrwng y Gymraeg ar les a iechyd meddwl wrth fynd ar myf.cymru Ar Ni y Nawdegau buodd y gomedÏwraig Esyllt Sears yn edrych yn ôl ar y 90au ac yn canolbwyntio ar ffilmiau Cymraeg. Dyma hi’n sôn am ffilm o 1992 cafodd ei enwebu am Oscar – ‘Hedd Wyn’..

Lles Welfare

Cafodd ei enwebu Which was nominated

Yn gwegian yn feddw In a drunken stupor

Degawd Decade

Ffynnu Thriving

Yn borcyn Naked

Dadansoddi To analyse

TGAU GCSE

Beti a’i Phobol Ifan Jones Evans

Esyllt Sears oedd honna’n edrych yn ôl ar y ffilm Hedd Wyn. Ffermwr a darlledwr o Geredigion oedd gwestai Beti George – Ifan Jones Evans - un sydd i’w glywed ar Radio Cymru o ddydd Llun hyd at ddydd Iau. Cafodd Ifan ei fagu ym Mhont-rhyd-y-groes yng Ngheredigion, ac mae’n sôn yn y clip yma am hanes diwydiant yr ardal, yn arbennig felly y gweithfeydd plwm, arian a sinc

Darlledwr Broadcaster Diwydiant Industry Gweithfeydd plwm Lead works Olion Remains Twyni tywod Sand dunes Nant A brook Mwynau Minerals Tirwedd Landscape Gadael ôl To leave a mark

Tue, 16 Aug 2022 10:34:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 2il o Awst 2022

Gwneud Bywyd yn Haws Hanna Hopwood yn holi Gwenllian Thomas, sy’ wrth ei bodd yn gwneud triathlon – nofio, rhedeg a beicio! Mae hi’n fam brysur ond mae cymryd rhan mewn triathlon yn rhan bwysig o’i bywyd. Sut dechreuodd ei diddordeb yn gamp tybed?

Camp Sport

Bant I ffwrdd

Dim taten o ots Dim ots o gwbl

Croesawu To welcome

Meddylfryd Mindset

Rhannu profiadau To share experiences

Dros Frecwast – Gemau'r Gymanwlad

Gwenllian yn fan’na yn sôn am ei diddordeb mewn triathlon sef un o’r campau cynta i ddigwydd yn Ngemau’r Gymanwlad eleni. Agorwyd y Gemau yn Birmingham ar yr 28ain o Orffennaf a chafodd Ifan Gwyn Davies sgwrs efo Ashleigh Barnikel sy’n cymryd rhan yn y Gemau fel aelod o garfan Jiwdo Cymru...

Gemau’r Gymanwlad Commonwealth Games

Carfan Squad

Un fodfedd dros bum troedfedd Five foot one

Dwywaith ei maint Twice her size

Pencampwraig Champion (female)

O ddifri Seriously

Rhyngwladol International

Torfeydd Crowds

Ail wynt Second wind

Dros Frecwast – Ewros y merched

A phob lwc i garfan Cymru yn y Gemau ynde? Mi wnawn ni aros ym myd y campau efo’r clip nesa ‘ma, ond i fyd pêl-droed y tro ’ma ac i gystadleuaeth Ewros y Merched 2022. Y Gymraes Cheryl Foster oedd yn dyfarnu’r gêm gynderfynol rhwng Ffrainc a’r Almaen wythnos diwetha ac roedd Cheryl yn arfer chwarae i dîm pêl-droed merched Cymru. Lowri Roberts fuodd yn sgwrsio efo Owain Llyr cyn y gêm..

Dyfarnu To referee

Cynderfynol Semi final

Y Seintiau Newydd TNS

Dychmygu To imagine

Ysbrydoli To inspire

Y genhedlaeth nesa The next generation

Bore Cothi

Yr Almaen enillodd gan fynd â nhw i’r ffeinal yn erbyn Lloegr, ac mi gafodd Cheryl gêm dda iawn fel dyfarnwr.

Cafodd Shan Cothi sgwrs efo Prif Weithredwr Cyngor Llyfrau Cymru, Helgard Krause Mae Helgard yn dod o ardal Pfalz yn Yr Almaen yn wreiddiol, a daeth hi i Gymru yn 2005 ac erbyn hyn mae’n byw yn Aberaeron. Dwy flynedd ar ôl iddi hi symud i Gymru, dechreuodd Helgard ddysgu Cymraeg ac o fewn ychydig fisoedd, roedd hi’n rhugl. Pa mor anodd oedd dysgu Cymraeg iddi hi…?

Prif Weithredwr Chief Executive

Parhau To continue

Mwyafrif Most

Aled Hughes

Ac mae Helgard yn cael ei hanrhydeddu yn yr Eisteddfod eleni drwy dderbyn y Wisg Werdd. Buodd Aled Hughes yn siarad efo Meirion Pritchard o Landysul ond sy nawr yn byw ac yn gweithio yn Efrog Newydd efo cwmni Meta. Dyma’r cwmni sy’n berchen ar Facebook, Instagram a Whatsapp ac sy’n datblygu’r dechnoleg nesa ym myd realaeth rithiol , neu virtual reality. Dyma Meirion yn sôn ychydig wrth Aled am ei gefndir ac am ei waith..

Anrhydeddu To honour

Y Wisg Werdd The Green Gown

Efrog Newydd New York

Sy’n berchen ar Which owns

Datblygu To develop

Amrywiol Varied

Hyrwyddo To promote Pensaer Architect

Celf Art

Dylunio To design

Dros Ginio Guto ac Elis

Meirion Pritchard oedd hwnna’n sôn am sut dechreuodd ei ddiddordeb yn y byd digidol

Dau frawd oedd gwesteion Alun Thomas ar “Dau cyn Dau” bnawn Llun. Dau fardd o bentre Trefor yng Ngwynedd oedd y gwestai. Guto Dafydd, sydd wedi ennill y Goron yn yr Eisteddfod Genedlaethol ddwywaith a’i frawd Dr Elis Dafydd sydd wedi ennill Cadair Eisteddfod yr Urdd. Gofynnodd Alun i Guto’n gynta oedd y cysylltiad efo barddoniaeth yna pan oedd o’n ifanc

Barddoniaeth Poetry

Ddim fel y cyfryw Not as such

Gwirioni ar Dwlu ar

Pori To browse

Adeiladol Constructive

Sylw a bri Attention and fame

Clod Praise

Cenfigen Jealousy

Cyfathrebu To communicate

Aeddfedu To mature

Tue, 02 Aug 2022 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 26ain o Orffennaf 2022

Pigion Aled Hughes Rhestr fer dysgwr y flwyddyn

Mi fuodd Aled Hughes yn cael sgwrs efo’r 4 sydd ar restr fer Dysgwr y Flwyddyn 2022. Mi fydd yr enillydd yn cael ei gyhoeddi yn Eisteddfod Tregaron wythnos nesa. Bore Llun mi gafodd o gyfle i ddod i nabod Stephen Bale, un o’r pedwar sydd yn y ffeinal. Mae Stephen yn dod o ardal Castell-nedd yn wreiddiol ond erbyn hyn mae o’n byw yn Sir Fynwy.

Rhestr fer Short list

Cyhoeddi To announce

Castell-nedd Neath

Sir Fynwy Monmouthshire

Cwrs dwys Intensive course

Yn y pendraw In the end

Degawd Decade

Gohebydd Correspondent

Rhyngwladol International

Y Llewod The Lions

Hyrwyddo To promote

Pigion Aled Hughes DyFlwyddyn – Sophie Tuckwodd

Stephen Bale oedd hwnna – gohebydd rygbi sydd ar restr fer Dysgwr y Flwyddyn eleni. Dydd Mawrth mi gafodd Aled gyfle i gael sgwrs efo Sophie Tuckwood un arall sydd ar y rhestr fer. Daw Sophie o Nottingham yn wreiddiol ond symudodd hi i Sir Benfro ddeg mlynedd yn ôl. Wynebu To face

Ar yr un pryd At the same time

Yr ifanca Y fenga

Cyfathrebu To communicate

Pigion Aled Hughes DyFlwyddyn – Joe Healy

Ac mae Sophie erbyn hyn wedi ennill cymhwyster Dechrau Dysgu i fod yn diwtor Cymraeg i Oedolion ac mae hi’n dysgu dosbarthiadau Mynediad yn Sir Benfro.. Cyfle i ddod i nabod Joe Healy oedd hi ddydd Mercher. Mae Joe yn dod o Wimbledon yn wreiddiol ond erbyn hyn mae o’n byw yng Nghaerdydd.

Gwiwer Squirrel

Diwylliant Culture

Cysylltiad Connection

Braidd ‘di gadael Hardly left

Ymwybodol Aware

Iau ‘fengach/ifancach

Pigion Aled Hughes Rhestr fer dysgwr y flwyddyn – Ben Ó Ceallaigh

Mae Aled yn amlwg yn mwynhau sgwrsio efo’r 4 sydd ar restr fer Dysgwr y Flwyddyn ac yn synnu bod eu Cymraeg nhw cystal ar ôl cyn lleied o amser yn dysgu. Dydd Iau mi gafodd o gyfle i sgwrsio efo’r pedwerydd ymgeisydd, Ben Ó Ceallaigh sydd ond wedi bod yn dysgu ers 20 mis! Daeth Ben i Gymru o Iwerddon flwyddyn yn ô,l ac erbyn hyn mae o’n darlithio yn Gymraeg.

Darlithio Lecturing

Ymgeisydd Candidate

Gwyddeleg Irish language

Rhwystredig Frustrating

Parhau To continue

Rhyfeddol Amazing

Mynychu To attend

Diolchgar Thankful

Pigion – Bore Cothi Sioe Fawr Lowri

Dyna bedwar dysgwr gwych ynde? Pob lwc i bob un ohonyn nhw yn rownd derfynol Dysgwr y Flwyddyn wythnos nesa.

Roedd y Sioe Fawr ymlaen yn Llanelwedd wythnos diwetha am y tro cynta ers tair blynedd ac mi roedd Shan Cothi wrth ei bodd yng nghanol hwyl y sioe. Clwyd oedd Sir Nawdd y sioe a mi gafodd Shan air efo Lowri Lloyd Williams, llysgennad y sioe, fore Llun. Mae Lowri’n dod o Efenechtyd ger Ruthin. Rownd derfynol Final round

Y Sioe fawr The Royal Welsh

Nawdd Sponsorship

Llysgennad Ambassador

Braint ac anrhydedd An honour and a privilege

Cynrychioli To represent

Atgofion Memories

Cystadlu To compete

Agosatrwydd Intimacy

Pigion – Ar Blat Roy Noble

Shan a Lowri yn amlwg wrth eu boddau yn y Sioe yn Llanelwedd. Cafodd Beca Lyne-Pirkis gwmni y darlledwr Roy Noble i drafod bwyd. Ydy Roy yn hoffi bwyta allan tybed?

Darlledwr Broadcaster

Ers achau A long time ago

Pan o’n i’n caru When I was courting

Lan lofft I fyny’r grisiau

Swllt A shilling

Wejen Girlfriend

Beudy Cowhouse

Hanesyddol Historical

Tue, 26 Jul 2022 13:41:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 19eg o Orffennaf 2022

Cor y Byd Llangollen

Cȏr CF1 o Gaerdydd enillodd gystadleuaeth Cȏr y Byd yn Eisteddfod Ryngwladol Llangollen eleni. Dyma i chi flas ar sgwrs rhwng Eilir Owen Griffiths, arweinydd y côr a Shan Cothi fore Llun diwetha.

Arweinydd Conductor

Ymarfer Rehearsal

Datblygu To develop

Paratoi To prepare

Llwyfan A stage

Symudiadau Movements

Cerddorion Musicians

Creu To create

Balch Proud

Anwen bowlio i'r gymanwlad

…a llongyfarchiadau mawr i Eilir ac i gôr CF1 ynde? Eleni mi fydd Anwen Butten yn cystadlu am y chweched tro yng Ngemau’r Gymanwlad yn Birmingham, ac mi fydd y gemau’n cychwyn ar yr 28ain o Orffennaf. Mae Anwen wedi cael ei dewis fel Capten Tîm Cymru yn y gemau eleni, felly bydd hi’n gapten ar 202 o athletwyr o Gymru. Gofynnodd Shan Cothi i Anwen sut dechreuodd hi ar y bowlio….

Gemau’r Gymanwlad Commonwealth Games

Tîm hŷn Senior Team

Hyfforddi To coach

Cefnogwr brwd An enthusiastic supporter

Profiadol Experienced

Yn olygu Means

Anrhydedd Honour

Dros Ginio Dyfrig a Rhodri

…a phob lwc i Anwen ac i dîm Cymru yng Ngemau’r Gymanwald nes ymlaen yn y mis.

Tad a mab o Ddolgellau oedd gwesteion Dewi Llwyd bnawn Llun. Y tad , Dyfrig Siencyn, yn arweinydd Cyngor Gwynedd a’r mab, Rhodri ap Dyfrig yn Gomisiynydd Cynnwys Ar-lein S4C. Dyma Dyfrig i ddechrau’n sôn am ei rôl fel arweinydd y cyngor...

Gomisiynydd Cynnwys Ar-lein Online Content Commissioner

Y gallu The ability

Cymhellion Motives

Nodweddion Characteristics

Dadleugar Argumentative

Etifeddu To inherit

Perthynas Relationship

Anawsterau Difficulties

Chwaraeon rygbi De Affrica

Dyfrig Siencyn a’i fab Rhodri oedd rheina yn sgwrsio efo Dewi Llwyd. Mi gafodd tîm rygbi Cymru fuddugoliaeth hanesyddol yn erbyn De Affrica yn Ail brawf Cyfres yr Haf. Gareth Anscombe a Josh Adams oedd arwyr Cymru yn Stadiwm Toyota, Bloemfontein yn ennill y gêm i Gymru yn y munudau ola. Heledd Anna, cyflwynydd Chwaraeon Radio Cymru fuodd yn trafod efo tîm sylwebu’r gêm, dau gyn chwaraewyr i dimau rhyngwladolCymru, Emyr Lewis a Caryl James...

Buddugoliaeth hanesyddol An historic victory

Ail brawf Cyfres yr Haf The second test in the Summer Series

Arwyr heroes

Tîm sylwebu Commentary team

Yn ysu Itching

Maswr Outside half

Mewnwr Scrum half

Bore Cothi HG yn 80

...ac yn anffodus collodd Cymru’r trydydd prawf yn Cape Town ddydd Sadwrn, ar ôl perfformiad da iawn.

Dydd Mercher y 13eg o Orffennaf mi roedd y darlledwr Hywel Gwynfryn yn dathlu ei ben-blwydd yn 80 oed. Mi ddaeth o mewn i'r stiwdio at Shan Cothi i ateb cwestiynau am ei barti penblwydd delfrydol . Un o westeion y parti yn sicr basai’r diweddar Hywel Teifi Edwards...

Delfrydol Ideal

Y diweddar The late

Areithiwr Orator

O’r frest Off the cuff

Di-nodyn Without notes

Cŷn a morthwyl Hammer and chisel

Cynhwysfawr Comprehensive

Cynhesu To warm

Cynghrair League

Diwrnod Dathlu Dai

Tad Huw Edwards y BBC oedd Hywel Teifi Edwards a phen-blwydd hapus iawn i’n Hywel ni ynde? Dydd Sul cyn y Sioe Frenhinol mi roedd Radio Cymru yn cael diwrnod i gofio a dathlu bywyd y diweddar Dai Jones oedd yn cyflwyno’r rhaglen Cefn Gwlad. Mi roedd Dai hefyd yn ganwr arbennig iawn fasai wedi medru gwneud gyrfa iddo’i hun ym myd yr opera. Dyma glip o’r archif lle roedd Beti George yn holi Dai ar gyfer Beti a’i Phobol yn 1989. Y Sioe Frenhinol The Royal Welsh Cefn Gwlad The countryside Hiraethu To long for Pridd Soil Brycheiniog Breconshire Llond dwrn A small amount Aredig Ploughing Dyled A debt Cyfryngau media Mwyniant Pleasure

Tue, 19 Jul 2022 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 12fed o Orffennaf 2022

Dros Ginio Beti a Raymond

Mam a mab o Ddyffryn Nantlle yng Ngwynedd oedd gwesteion Dewi Llwyd bnawn Llun. Y cyn Aelod Seneddol Betty Williams a’i mab, y Rhingyll , neu Sarjant, Raymond Williams sy’n gweithio i Heddlu Gogledd Cymru.

Cyn Aelod Seneddol - Former Member of Parliament

Yn hen gyfarwydd - Very familiar

Llwyddiant ysgubol - A roaring success

Petrusgar - Hesitant

Y naill a’r llall - One or the other

Trychineb - Disaster

Ffasiwn beth - Such a thing

Am wn i - As far as I know

Serth - Steep

Brwdfrydig - Enthusiastic

ABC Y Geiriadur

Raymond Williams a’i fam Betty yn sôn am ran Raymond yn y gyfres Y Llinell Las.

Taith drwy’r wyddor yng nghwmni Ifor ap Glyn ydy ABC y Geiriadur, i ddathlu canmlwyddiant Geiriadur y Brifysgol - geiriadur mwya Cymru. Mae’r geiriadur ar gael ar-lein erbyn hyn ,ac mae o am ddim! Mae’r awdures Manon Steffan Ross yn gwneud defnydd mawr o’r geiriadur ar-lein fel buodd hi’n sôn wrth Ifor…

Canmlwyddiant - Centenary

Penodol - Specific

Gweddu - To suit

Antur - Adventure

Cyd-destun - Context

Amaethyddol - Agricultural

Mynediad i’r bydoedd - Access to the worlds

Dylsa - Dylai

Stiwdio Phyllis Kinney

Yr awdures Manon Steffan Ross oedd honna’n sôn am sut mae hi’n defnyddio’r Geiriadur ar-lein wrth sgwennu ei cholofn yn Golwg.

Dydd Llun y 4ydd o Orffennaf mi roedd Phyllis Kinney yn dathlu ei phen-blwydd yn 100 oed, a buodd ei merch, Eluned Evans yn sôn wrth Nia Roberts am ddyddiau cynnar ei Mam yn America. Mae cerddoriaeth wastad wedi bod yn rhan enfawr o fywyd Phyllis ers ei dyddiau cynnar yn Pontiac, Michigan. Mi roedd Phyllis a’i gŵr Meredydd Evans, wrth gwrs, yn awdurdod ar ganu gwerin Cymraeg.

Awdurdod ar ganu gwerin - An authority on folk music

Graddau di-rif - Many degrees

Meistr mewn cyfansoddi - Masters in Composing

Sbarduno - To inspire

Parchedig - Reverend

Cyflwyniad - Introduction

Ddaru hi - Wnaeth hi

Gweinidog - Minister

Trwy gyfrwng - Through the medium of

Emynau - Hymns

Gwneud Bywyd Yn Haws - Aids

A phen-blwydd hapus iawn i Phyllis Kinney ynde, yn gant oed ac yn ôl ei merch mewn hwyliau da iawn. Ar Gwneud Bywyd yn Haws yr wythnos hon buodd Hanna Hopwood a’i gwesteion yn nodi pedwar deg mlynedd ers buodd farw’r Cymro Terrence Higgins – un o’r bobl cynta ym Mhrydain i farw o salwch yn gysylltiedig ag AIDS. Dyma i chi ran o sgwrs rhwng Hanna a Mark Lewis sydd yn Uwch Swyddog Polisi i Grŵp HIV ac AIDS Aelodau Seneddol San Steffan . Dyma’r ddau yn sôn am bodlediad newydd A Positive Life sydd ar gael ar BBC Sounds .

Yn gysylltiedig ag - Associated with

San Steffan - Westminster

Holl bwysig a chanolog - All important and central

Tyfu lan - Tyfu fyny

Hoyw - Gay

Cwato - Cuddio

Bore Cothi Elinor Ychydig o hanes Terrence Higgins yn fan’na ar Gwneud Bywyd yn Haws. Elinor Staniforth o Gaerdydd fuodd yn siarad efo Heledd Cynwal ar Bore Cothi. Dechreuodd Elinor ddysgu Cymraeg yn 2019 ac mae hi wedi derbyn swydd fel Tiwtor Cymraeg efo Dysgu Cymraeg Gogledd Orllewin ym Mhrifysgol Bangor. Dyma hi’n esbonio pam dechreuodd hi ddysgu’r iaith…

TGAU - GCSE

Rhydychen - Oxford

Tanio - To fire

Pam lai - Why not

Cymdeithasu - To socialise

Yn llythrennol - Literally

Bore Cothi Llangollen A phob lwc i Elinor ynde, yn ei swydd newydd efo Dysgu Cymraeg Gogledd Orllewin Prifysgol Bangor. Mae Eisteddfod Ryngwladol Llangollen yn ôl ar ôl y cyfnod clo. Mi fydd y dre yn llawn lliw efo cantorion a dawnswyr o bob rhan o’r byd yn cystadlu yn y pafiliwn. Mae’r gyflwynwraig Sian Thomas wedi bod yn arwain y llwyfan cystadlu ers rhai blynyddoedd. Beth sy’n arbennig am yr Eisteddfod hon felly?

Cantorion - Singers

Rhyngwladol - International

Cyflwynwraig - Female presenter

Melin ddŵr - Water mil

Prydferth - Pretty

Ar gyrion - On the outskirts

Tyle - Hill

Cwympo mas - To fall out

Cytûn - In harmony

Atseinio - To echo

Dyletswyddau - Duties

Tue, 12 Jul 2022 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 5ed o Orffennaf 2022

Dei Tomos Gwilym Owen

Dw i’n siwr ein bod ni i gyd yn gwybod am Harri’r Wythfed a’i chwe gwraig, ond ar raglen Dei Tomos clywon ni hanes bonheddwr o ogledd Cymru, Edward Gruffydd, oedd fel Harri wedi priodi sawl gwaith, a hynny pan oedd Harri’n frenin. Un o Stad y Penrhyn ger Bangor oedd Edward a dyma i chi ran o sgwrs cafodd Dei amdano efo’r darlithydd Gwilym Owen o Brifysgol Bangor...

Bonheddwr - Genlteman

Mewn gwirionedd - In reality

Fawr hŷn - Hardly any older

Pwys mawr - Great pressure

Cyfoethocach - Richer

Cefnog - Well-off

Dylanwadu - To influence

Tystiolaeth - Evidence

Dychwelyd - To return

I’r neilltu - To one side

Dros Ginio Elfyn ac Alun

Doedd na ddim sôn bod Edward wedi cael yr un problemau cyfreithiol a gafodd Harri o ran priodi sawl gwaith – ond hanes ddiddorol ynde? Dau frawd o fyd y gyfraith oedd gwesteion Dewi Llwyd ar Dros Ginio, y bargyfreithiwr a’r gwleidydd Elfyn Llwyd a’i frawd y plismon Alun Hughes. Roedd eu tad yn blismon, felly roedd y gyfraith yng ngwaed y ddau! Elfyn, y brawd mawr, sy’n siarad gynta ...

Cyfreithiol - Legal

Bargyfreithiwr - Barrister

Ddaru - Wnaeth

Ganwyd - Was born

Sicrhau - To ensure

Beti a’i Phobol

Hanes Elfyn Llwyd yn enwi ei frawd yn fan’na, ar raglen Dewi Llwyd

Yr artist Meirion Jones oedd gwestai Beti George ac yma mae’n sôn am dafodiaith Mwldan - ardal wledig ger Aberteifi. Mi wnaeth Meirion ymchwil MA ym Mhrifysgol Llambed, neu Llanbedr Pont Steffan, ar y dafodiaith. Oedd o’n gyfarwydd ag ardal a thafodiaith Mwldan cyn gwneud yr ymchwil? Dyma fo’n ateb cwestiwn Beti...

Tafodiaith - Dialect

Cyfarwydd â - Familiar with

Crwt - Bachgen

Mynychu - To attend

Crynhoi - To assemble

Ysgolhaig - Scholar

Cofnodi - To record

Danto - To lose heart

Ofergoeliaeth - Superstition

Talwrn – Pennill Mawl Y CWPS A’R FFOADURIAID

Golwg ar dafodiaith arbennig ardal Mwldan yn fan’na ar Beti a’i Phobol. Cystadleuaeth rhwng timau o feirdd ydy’r Talwrn Radio Cymru. Dyma i chi un gerdd o gystadleuaeth yr wythnos diwetha rhwng tîm y ‘Cwps’, Aberystwyth a thîm y ‘Ffoaduriaid’ - er dw i ddim yn meddwl eu bod yn ffoaduriaid go iawn rhywsut! Sylwebwyr chwaraeon oedd testun y gerdd...

Cerdd - Poem

Ffoaduriaid - Refugees

Sylwebwyr chwaraeon - Sport commentators

Testun - Subject

Chwiban - Whistle

Cyffur - Drug

Dall - Blind

Gweiddi’n groch - Shouting loudly

Harten - Heart attack

Môr o ddagrau llaith - A sea of moist tears

Bore Cothi Y Gwcw

Wel am gerdd hyfryd ynde? Dach chi wedi clywed y gog, neu’r gwcw eleni? Wel, os nad ydych chi, fydd na ddim llawer o gyfle i’w chlywed eto gan fod y gwcw am ddechrau ar ei thaith yn ôl i Affrica cyn bo hir, fel buodd Daniel Jenkins-Jones o’r RSPB yn sôn wrth Shan Cothi

Marchogaeth - Horse riding

Yn fy unfan - Still

Arwydd - A sign

Ar fin - About to

Goroesi - To survive

Creaduriaid - Creatures

Eos - Nightingale

Gwenoliaid - Swallow

Diwylliant - Culture

Clychau’r Gog - Bluebells

Bore Cothi Dawnsio ...ac arhoswn ni efo Bore Coffi am y clip nesa – ond i fyd y bale awn ni y tro ‘ma. Mae Luke Bafico (pron. Bahfeeko) o Gaerdydd yn ddawnsiwr proffesiynol ac mae o wrthi’n ymarfer ar gyfer fersiwn modern o’r bale The Nutcracker fydd yn teithio Cymru yn nes ymlaen yn y flwyddyn. Dyma Luke yn esbonio wrth Shan Cothi sut dechreuodd o ym myd y ddawns

Nes ymlaen - Later on Tyfu lan - Tyfu fyny

Tue, 05 Jul 2022 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Mehefin 29ain Mehefin 2022

Beti a'i Phobol Aled Roberts

Ar Beti a'i Phobol ddydd Sul, mi gaethon ni gyfle i ail-wrando ar sgwrs Beti efo Aled Roberts, Comisiynydd y Gymraeg, fuodd farw mis Chwefror eleni yn 59 mlwydd oed. Cafodd Aled ei eni a'i fagu yn Rhosllannerchrugog, ger Wrecsam, a dyma i chi flas ar y sgwrs ble mae o'n esbonio wrth Beti beth oedd o'n ei weld yn heriau'r swydd a sut oedd o'n eu hwynebu...

Heriau - Challenges

Hwyrach - Efallai

Arweinydd cyngor - Council leader

Hamddenol - Leisurely

Gwthio - To push

Awyddus - Eager

Adlewyrchu - To reflect

Cryfder - Strength

Twf aruthrol - Huge growth

Drwy gyfrwng - Through the medium of

...ac mae colled mawr i Gymru ac i'r Gymraeg ar ôl Aled Roberts.

Aled Hughes ac Meurig Rees Jones

Buodd Syr Paul McCartney yn perfformio yn Glastonbury wythnos diwetha ac yntau newydd ddathlu ei benblwydd yn 80. Ond oeddech chi'n gwybod bod y Beatles yn ymwelwyr cyson â Phortmeirion? Meurig Rees Jones ydy Rheolwr Lleoliadau Portmeirion, a buodd o'n siarad efo Aled Hughes fore Llun am gysylltiad y canwr a'r ardal dros y blynyddoedd

Rheolwr Lleoliadau - Location Manager Y cyswllt - The contact

Bythynnod hunanarlwyo - Self catering cottages

Ar les byr - On a short lease

Gatws - Gatehouse

A dyna i chi hanes pobl enwog yn mwynhau gwyliau moethus yn y chwedegau ym Mhortmeirion.

GBYH Campio

Math gwahanol iawn o wyliau sy nesa wrth i Hanna Hopwood holi beth sy'n gwneud bywyd yn haws wrth fynd i wersylla. Kelly Morris sy'n esbonio beth ydy apêl y math yma o wyliau...

Moethus - Luxurious

Gwersylla - Camping

Cyfeillgar - Friendly

Mas tu fas - Outside

Dw i'n dwlu mynd - Dw i wrth fy modd yn mynd

Chwarae aboiti - Playing around

Sbort - Hwyl

Hala amser - Treulio amser

Llanw - Llenwi

Ia, mae gwersylla'n sbort, tydy, ond i'r tywydd fihafio ynde?

BORE COTHI CROQUET 2206

Mae'n debyg fod y gêm croquet wedi dod yn fwy poblogaidd yn dilyn cyfresi fel Bridgerton ac un o'r rhai sy wedi dechrau chwarae'r gêm ydy Davyth Fear o Lanrug ger Caernarfon. Aeth Davyth a'i wraig, Rhiannon, i ddiwrnod agored yng nghlwb croquet Llanfairfechan yn 2018 a phenderfynu rhoi tro arni a dyn nhw ddim wedi edrych yn ôl ers hynny.

Rheolau - Rules

Dyfeisio - Devise

Yr Ymerodraeth Brydeinig - The British Empire

Cymhleth - Complicated

Naill ai - Either

Hanes croquet yn nhref fach lan y môr Llanfairfechan yn fan'na ar Bore Cothi.

DROS GINIO NEIL AC ALED ROSSER

Tad a mab, Neil ac Aled Rosser oedd gwestai dau cyn dau efo Dewi Llwyd. Mae'r ddau yn gerddorion ac mae Aled, y mab, yn byw yn y gogledd ac mae Neil yn byw yng Nghaerfyrddin, ac newydd ymddeol o ddysgu. Dyma i chi ran o'r sgwrs ble maen nhw'n sôn am effaith y cyfnod clo ar eu bywyd teuluol...

Cerddorion - Musicians

Turnio pren - Woodturning

Rhingt - Rhwng

Rhwystredig - Frustrating

Ffili - Methu

Heolydd - Ffyrdd

Ddim rhy ffôl - Ddim yn rhy ddrwg

Gweld eisiau - Colli

Aelwyd gerddorol - A musical home

Pwysleisio - To emphasise

A dan ni'n aros efo cerddorion yn y clip nesa. Cafodd Georgia Ruth sgwrs efo'r delynores Catrin Finch.

GEORGIA A CATRIN FINCH Mae Catrin wedi bod yn perfformio ers blynyddoedd efo Seckou Keita, sy'n canu'r Kora, offeryn o Orllewin Affrica. Mae Catrin a Seckou wedi rhyddhau tair albwm gyda'i gilydd. Ond doedd ei phrofiad cynta o gydweithio efo perfformiwr Kora ddim yn un hapus iawn. Toumani Diabaté oedd y perfformiwr ac yn Theatr Mwldan, Aberteifi oedd y cyngerdd. Dyma Catrin yn dweud yr hanes...

Telynores - Female harpist

Offeryn - Instrument

Yn llythrennol - Literally

I ystyried - Considering

Parhau - To continue

Wed, 29 Jun 2022 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Mehefin 21ain Mehefin 2022

Gwneud Bywyd yn Haws Oeddech chi’n gwybod mae’r Ffindir a’r Swistir ydy’r ddwy wlad hapusa i fyw ynddyn nhw? Wel yn ôl un adroddiad beth bynnag. Dewch i ni gael clywed dipyn am fywyd yn y ddwy wlad gan Dwynwen Hedd o’r Swistir a Tristan Owen Williams o’r Ffindir. Dyma nhw’n sgwrsio efo Hanna Hopwood ar Gwneud Bywyd yn Haws.

Mor ddwfn - So deep Diwylliant - Culture Cyd-fynd - To agree Traddodiad - Tradition Coedwigoedd - Forests Penodol - Specific Ysgogi - To motivate Noeth - Naked Bedydd tân - Baptism of fire

A sôn am sauna, os dach chi isio gwybod rhagor gan Trystan a Dwynwen ac am fywyd yn y Ffindir a’r Swistir yna agorwch ap BBC Sounds a theipio’r geiriau Gwneud Bywyd yn Haws i fewn i’r bar bach chwilio.

Aled Hughes a Maggie Morgan Wedi dysgu Cymraeg mae Maggie Morgan a buodd hi’n chwilio mewn i hanes ei theulu yn y gobaith o ddod o hyd i’r rhesymau pam nad oedd ei theulu bellach yn siarad Cymraeg. Cafodd Aled Hughes sgwrs efo Maggie ar ei raglen fore Llun.

Bellach - By now Di-Gymraeg - Non Welsh speaking Mewn gwirionedd - In reality Teulu estynedig - Extended familly Tad-cu - Taid Aelod - Member Yr aelwyd - The hearth Mamiaith - Mother tongue

Mae mwy o hanes Maggie i’w gael yn y rhaglen arbennig ‘Fy Achau Cymraeg’ ar BBC Sounds

Ifan Evans a Nan Thomas Enillodd rhaglen Ifan Evans wobr arbennig mewn ŵyl Geltaidd yn ddiweddar ac un o’r cynta i’w longyfarch ar ei raglen oedd Nan Thomas o Eglwyswrw. Roedd Nan yn falch bod Cymru’n gwneud yn dda ar lwyfan rhyngwladol ac yn awyddus i ni gymryd rhan fel gwlad yn yr Eurovision Song Contest, ond pwy fasai Nan yn licio ei weld yn cynrychioli Cymru yn y gystadleuaeth tybed?

Achau - Ancestry Gwobr - Award Llongyfarch - To congratulate Llwyfan rhyngwladol - International stage Cynrychioli - Represent Pwy gelen i? - Pwy gawn ni? Yr unig fai - The only fault Pallu - Gwrthod

Dewis da ynde? Morgan Elwy enillodd Can i Gymru y llynedd, ac mae o’n diwtor Cymraeg yn ogystal!

Rhys Mwyn a Catrin Saran Buodd Rhys Mwyn yn trafod sut mae cerddoriaeth yn siapio ein bywydau efo Catrin Saran o Abertawe. Aeth Catrin yn eitha emosiynol wrth gofio am ei mam-gu yn canu ‘Y Darlun – Dwy Law yn Erfyn’ – iddi pan oedd hi’n blentyn...

Mam-gu - Nain Erfyn - Praying Difyr - Diddorol Wyres - Grand-daughter

‘Y Darlun – Dwy Law yn Erfyn’ dyna i chi gân hyfryd, syml ac un emosiynol iawn i Catrin Saran ynde?

Bore Cothi - Shan Cothi a Debra Drake Os dach chi’n gwylio ‘The Great British Sewing Bee’ dach chi’n siŵr o fod yn nabod Debra Drake sydd yn cystadlu yn y rhaglen. Mi wnaeth hi blesio’r beirniaid yn arbennig yr wythnos o’r blaen ac ennill gwobr ‘Dilledyn yr Wythnos’. Dyma Debra yn sôn am y gystadleuaeth wrth Shan Cothi... Beirniaid - Judges Dilledyn - Garment Uffar o brofiad - Hell of an experience Gwnio - To sow Her - A challenge Cyd-destyn - Context Becso - Poeni Cywrain - Elaborate Trawsnewid - To transform Dyluniad - A design Lluchio - Taflu

A phob lwc i Debra efo’r gystadleuaeth o hyn ymlaen!

Dei Tomos a Dani Schlick Mi symudodd Dani Schlick o Berlin i Gymru saith mlynedd yn ôl, mae hi wedi dysgu Cymraeg ac erbyn hyn mae hi’n gweithio i’r Mentrau Iaith. Dyma hi’n egluro wrth Dei Tomos sut daeth hi i Gymru i ddechrau, a pham ei bod hi wedi dysgu Cymraeg.

Wedi gwirioni ar - Wedi dwlu ar Tebygrwydd - Similarity Synau - Sounds Ymdopi - To cope Ieithyddol - Linguistic Cam - A step Mynychu digwyddiadau - Attending evebts Cysylltiadau - Connections

Tue, 21 Jun 2022 15:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Mehefin 14eg 2022

Dros Ginio Dafydd Iwan Mi fydd tîm pêl-droed Cymru yn cystadlu yng Nghwpan y Byd yn Qatar fis Tachwedd ar ôl i'r tîm guro Wcráin yn Stadiwm Dinas Caerdydd wythnos diwetha. Mi wnaeth y crysau coch yn wych ond roedd canu'r Wal Goch yn bwysig hefyd yn enwedig wrth iddyn nhw ganu 'Yma o Hyd' efo Dafydd Iwan. Dyma Dafydd yn sôn am y profiad ar Dros Ginio

Breuddwyd - A dream Cyfuno - To combine Manteisio ar y cyfle - Taking advantage of the opportunity Bwriadol - Intentional Mynegi teimladau - Expressing the feelings Rhyfeddol - Wonderful Cyfraniad - Contribution Trefnwyr cefn llwyfan - Backstage organisers Profiad bythgofiadwy - An unforgettable experience

Ac mi gyrhaeddodd y gân 'Yma o hyd' rhif 1 yn siart I-Tunes wythnos diwetha - anhygoel ynde?

Arfon Wyn Un o arwyr Cymru yn y gêm oedd y gôl-geidwad, neu'r gôli, Wayne Hennessey. Aeth Wayne i ysgol gynradd Biwmares pan oedd o'n blentyn a dyma i chi Arfon Wyn, oedd yn bennaeth yr ysgol ar y pryd, yn sôn wrth Dylan Ebenezer am sut dechreuodd gyrfa bêl-droed Wayne...

Pennaeth - Head Hogyn dymunol - A likeable boy Dihyder - Lacking in confidence Dirprwy - Deputy Syth bin - Straight away Menyg - Gloves Wedi dotio - Wrth ei fodd Y gamp - The sport

Diolch i staff Ysgol Biwmares ynde, am roi'r cyfle cynta i Wayne Hennessy.

Beti a Geraint Davies Geraint Davies oedd gwestai Beti a'i Phobol dydd Sul Eleni mae Geraint wedi ymddeol fel cynghorydd sir dros ardal Treherbert yng Ngwm Rhondda ar ôl iddo fo wneud y gwaith am dros 30 mlynedd. Buodd o hefyd yn Aelod Cynulliad dros y Rhondda rhwng 1999 a 2003, roedd o'n fferyllydd yn y cwm am flynyddoedd maith a hefyd yn aelod o'r clwb tenis lleol. Dyn prysur iawn felly...

Aelod Cynulliad - Assembly member Fferyllydd - Chemist Cyflwyniad - Introduction Sbort mawr - Llawer o hwyl Parhau eich bywyd - Prolong your life Ymennydd - Brain Poblogaidd - Popular Rhyfedd - Strange Wedi cwympo - Had fallen O ganlyniad - As a consequence

Diddorol ynde - Covid wedi gwneud i bobl feddwl mwy am eu hiechyd a'u ffitrwydd.

Aled Hughes ac Alex Harry Gemau'r Gymanwlad Mi wnawn ni aros ym myd y campau rŵan ond y tro 'ma efo Gemau'r Gymanwlad. Bydd y gemau'n cael eu cynnal yn Birmingham ddiwedd mis Gorffennaf ac un o'r athletwyr fydd yn mynd i Birmingham ydy Alex Harry, sy'n dod o Lanelli yn wreiddiol, ac sy wedi cael ei dewis yn rhan o dim reslo Cymru. Dyma flas i chi ar y sgwrs rhwng Aled Hughes ac Alex...

Gemau'r Gymanwlad - The Commonwealth Games Pwysau - Weight I gael dy ystyried - For you to be considered Cynrychioli dy wlad - Representing your Country

Aled Hughes a Non Stanford Pob lwc i Alex ynde a hefyd i Non Stanford sydd yn rhan o dîm triathlon Cymru. Pa fath o baratoadau mae hi wedi eu gwneud ar gyfer Gemau'r Gymanwlad tybed? Aled Hughes oed yn holi eto...

Paratoadau - Preparations Canolbwyntio - To concentrate Cic lan y pen-ôl - A kick up the backside Cydwybod - Conscience

Geraint Lloyd a Nia Medi Wel, dan ni wedi sôn am bêl-droed, tenis, athletau ac rŵan dan ni'n mynd i glywed hanes criw bach sydd am seiclo o Lundain i Amsterdam - Fflamingos Pinc Trystan. Mae'r pum 'fflamingo' am wneud y daith er cof am eu ffrind Trystan Gwyn Rees fuodd farw dair blynedd yn ôl. Geraint Lloyd fuodd yn holi un o'r criw, Nia Medi...

Er cof am - In memory of Cymeriad lliwgar - A colourful character Tyle - Hill Galar - Bereavement Cyfnod tywylla ein bywydau - Darkest period of our lives Doniol - Amusing Cynghori - To advice

Tue, 14 Jun 2022 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Mehefin 7fed 2022

Beti a Ceri Isfryn Mae Ceri Isfryn wedi gweithio ar sawl gyfres deledu fel The One Show, Watchdog Rogue Traders, a Panorama a hi ydy cynhyrchydd y gyfres House of Maxwell sy'n dilyn hanes Robert Maxwell a'i deulu. Dim ond dwy oed oedd Ceri pan fuodd Robert Maxwell farw yn 1991. Faint felly oedd hi'n gwybod am hanes teulu Maxwell cyn dechrau gweithio ar y gyfres? Dyma hi'n sgwrsio efo Beti George...

Cynhyrchydd - Producer Cenhedlaeth - Generation Dylanwad - Influence Ymchwilio - To research Diflasu - To become bored of Iddew - Jew Datblygu - To develop Moesau - Morals Cofeb - Memorial Delwedd - Image

Ceri Isfryn yn sôn wrth Beti George am ei gwaith ymchwil i deulu Robert Maxwell.

Dros Ginio Ieuan a Rhisiart Y ddau frawd Ieuan Wyn Jones a Rhisiart Arwel oedd y ddau cyn dau efo Dewi Llwyd . Roedd Ieuan yn arfer bod yn Ddirprwy Brif Weinidog Cymru ac mae Rhisiart yn gerddor. Faint o ffrindiau oedden nhw pan oedden nhw'n ifanc tybed? Dirprwy Brif Weinidog Cymru - Deputy First Minister of Wales Cerddor - Musician Traddodiad - Tradition Ddaru - Gwnaeth Difyr - Diddorol Ffraeo - To row Prin dw i'n cofio - I hardly remember Tueddiad - A tendency Ar wahân - Separately Cecru - Bickering

Y ddau frawd Ieuan Wyn Jones a Rhisiart Arwel yn fan'na'n sgwrsio gyda Dewi Llwyd.

GBYH Eleri Evans Ar Gwneud Bywyd yn Haws nos Fawrth cafodd Hanna Hopwood gwmni Eleri Evans sy'n byw yng Ngorllewin Cymru gyda'i gŵr Ian, a'u plant Alys sy'n 7, Aaron sy'n 9 a Liam sy'n 17. Oherwydd gwahaniaeth oedran y plant roedd hi'n anodd weithiau cadw pawb yn hapus. Dyma Eleri'n sôn am sut aeth y teulu ati i geisio gwella'r sefyllfa...

Mo'yn - Eisiau Llwyth - Loads Sylweddoli - To realise Mynd am wâc - Mynd am dro Mae e'n dwlu ar - Mae o wrth ei fodd efo

Wel dyna syniad da ynde - gwrando ar leisiau'r plant a chadw pawb yn hapus!

Rhydian a Shelley ac Esther Rhydian a Shelley fuodd yn cadw sedd Aled Hughes yn gynnes ac mi gaethon nhw sgwrs efo Esther, sy'n 13 oed ac yn mynd i Ysgol David Hughes, Porthaethwy ar Ynys Môn. Ar ei ffordd i Eisteddfod yr Urdd oedd Esther, a dyma hi'n sôn am yr holl gystadlu oedd o'i blaen...

Parti Deulais - Two voice party Llefaru Unigol - Solo recitation Côr Gwerin - Folk Choir Detholiad - A selection Tawelu - To quieten Cyngor - Advice Cefnogi - To support Enfawr - Huge

Wel mi roedd Esther wedi cael eisteddfod brysur yn doedd?

Bore Cothi Sioned Mair a Caryl Parry Jones Buodd Caryl Parry Jones a'i ffrind Sioned Mair yn cystadlu yn Eisteddfodau'r Urdd pan oedden nhw yn Ysgol Glan Clwyd, Llanelwy Sir Ddinbych, a dyma glip bach ohonyn nhw'n hel atgofion am y cyfnod yna..

Hel atgofion - Reminiscing Arweiniad - Leadership Ysbrydoli - To inspire Roedd y brwdfrydedd yn heintus - The enthusiasm was infectious Creu ymdeimlad o berthyn - Create a feeling of belonging Bodoli - To exist Hyfforddi - Coaching Y diweddar - The late

Caryl ac Sioned yn amlwg wedi mwynhau cystadlu yn Eisteddfodau'r Urdd.

Stiwdio Os wnaethoch chi wrando ar yr Eisteddfod wythnos diwetha dw i'n siŵr eich bod wedi clywed sawl côr ac unigolion yn canu caneuon oedd wedi cael eu cyfansoddi gan Robat Arwyn. Mae Robat yn dod o Ddyffryn Nantlle yn wreiddiol ond erbyn hyn mae'n byw yn Nyffryn Clwyd yn agos at le cafodd Eisteddfod eleni ei chynnal. Gofynnodd Nia Roberts iddo fo pryd ddechreuodd ei ddiddordeb mewn cyfansoddi...

Cyfansoddi - To compose Dylanwadau cynnar - Early influences Alawon - Tunes Arbenigo - To specialise Unawdydd - Soloist

Tue, 07 Jun 2022 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Mai 31ain 2022

Beti a Sian Eirian Mae Eisteddfod yr Urdd yn cael ei chynnal yn Nimbych yr wythnos hon ac mi gafodd Beti George gwmni Cyfarwyddwr Dros Dro yr Eisteddfod, Sian Eirian, ar Beti a'i Phobol fore Sul. Yn y gorffennol buodd Sian yn gweithio fel Pennaeth Rhaglenni Plant S4C a dyma hi'n sôn am yr adeg aeth hi â CYW (y cyw annwyl felly- eicon rhaglenni plant bach) i gyfarfod â Boris Johnson pan oedd o'n Faer Llundain...

Cyfarwyddwr Dros Dro - Temporary Director Awyddus I ymestyn - Eager to extend Adran Gyfathrebu - Communications Department Sylweddoli - To realize Tanddaearol - Underground Heddlu cudd - Secret police Terfysgwr - Terrorist Gweithredu - To act (upon) Degau ar ddegau - Many (lit: tens on tens)

Hanes 'Cywgate' yn fan'na gan Sian Eirian.

Butlins Oeddech chi'n gwybod bod yna Eisteddfodau o fath yn Butlins Pwllheli ac yn Butlins y Barri ers talwm? Wel cystadleuaeth talent oedden nhw cael eu galw mewn gwirionedd! Buodd Ffion Emyr yn cyflwyno rhaglen oedd yn edrych yn ôl ar 75 mlynedd ers agor Butlins Pwllheli. Dyma hi'n cael sgwrs efo Bob Morris fuodd yn gweithio yn Butlins, ac sy'n cofio gweld Billy Butlin ym Mhwllheli, ac yna hanes Mair Evans o Lanbedr Pont Steffan, neu Llambed, wnaeth yn dda iawn yn y cystadlaethau talent - ei mam Janet sy'n dweud yr hanes.

Datganiad - Statement Gwersyllwyr - Campers Beirniadaeth - Adjudication Beirniaid - Judges Wedi dotio ar - Wedi dwlu ar Neb llai na - None other than Gwlad yr Haf - Somerset

Meddyliwch ennill cystadleuaeth dalent a Catherine Zeta Jones yn dod yn ail i chi - gwych yn de?

Bore Cothi a Manuela Manuela Niemetscheck, sy'n seicotherapydd celf, oedd dysgwr y flwyddyn Bwrdd Betsi Cadwaladr. Mae'r gystadleuaeth yn cael ei chynnal bob dwy flynedd ac roedd y tri beirniad yn cytuno mai Manuela oedd yn haeddu teitl Dysgwr y Flwyddyn. Dyma Manuela ar Bore Cothi yn rhoi ychydig o'i hanes hi ac yn sôn am ei swydd ddiddorol ...

Haeddu - To deserve Llwyth - Loads Dwyieithog - Bilingual Bwrw ymlaen - To get on with it

Mae talent dysgu ieithoedd anhygoel gan Manuela yn does?

Dros Ginio Caryl a Miriam Mam a merch, Caryl Parry Jones a Miriam Isaac, oedd gwesteion Dewi Llwyd bnawn Llun. Caryl sy'n dechrau'r sgwrs, yn cofio am ei magwraeth yn Ffynnongroyw, Sir y Fflint.

Gwerthfawrogi magwraeth - Appreciating the upbringing Pentref glofaol - A coal mining village Pwll glo - Coal mine Brawdgarwch - Brotherhood Y Parlwr Du - Point of Ayr Diwylliant - Culture Nefolaidd - Heavenly Arddull - Style

Mae'n amlwg bod Caryl a Miriam wedi cael magwraeth wrth eu boddau, ac atgofion melys iawn gan Miriam o Nain a Taid

I Mewn I'r Gol Yn 2021, mi fuodd yna newid anferth i Glwb Pêl-droed Wrecsam wrth i ddau o sêr Hollywood, Ryan Reynolds a Rob McElhenney brynu'r clwb! Cyhoeddodd y ddau fideo aeth yn feiral - a chael Maxine Hughes , sy'n byw yn yr Unol Daleithiau i gyfieithu ar y pryd ar y fideo. Rŵan dan ni'n mynd i glywed lleisiau Maxine, Wayne Phillips, fuodd yn chwarae i Wrecsam, a hefyd Cledwyn Ashford sy'n sgowt I academi'r clwb yn sôn am y newid ddaeth i'r clwb ers i'r sêr ddod mewn. Dylan Griffiths, o Adran Chwaraeon Radio Cymru, fuodd yn dilyn y stori

Cyfieithu ar y pryd - Instantaneous translation Perchnogion - Owners Cadarnhad - Confirmation Hyrwyddo - To promote Sylw byd eang - Worldwide attention Disgleirio - To shine Llwyfan - A stage Argraffiadau cynnar - Early impressions Breuddwyd - A dream Yn y cefndir - In the background

A dw i'n siŵr bod ffans Wrecsam i gyd yn drist ddydd Sul pan gollodd y clwb gêm fwya'r tymor o bum gôl i bedair. Stiwdio Tlws y Dysgwr Ac mi ddown ni'n ôl at Eisteddfod yr Urdd efo'r clip ola. Mae gan Francesca Sciarrillo atgofion melys iawn o'r Eisteddfod gan iddi hi ennill Medal y Dysgwyr pan oedd yr Eisteddfod yng Nghaerdydd yn 2019, ac erbyn hyn mae hi'n byw ei bywyd drwy gyfrwng y Gymraeg. Mae ei rhieni'n dod o'r Eidal yn wreiddiol a dyma Francesca yn disgrifio sut gwnaeth ei thad ymateb i'w llwyddiant yn yr Eisteddfod

Atgofion - Memories Trwy gyfrwng - Through the medium of Yr Wyddgrug - Mold Cyfarwydd - Familiar

Tue, 31 May 2022 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Mai 24ain 2022

Dei Tomos a Gwyn Elfyn Yr actor Gwyn Elfyn oedd gwestai Dei Tomos wythnos diwetha. Fo oedd Densil yn Pobol y Cwm am flynyddoedd ac yn siarad efo acen de Cymru ar y rhaglen. Ond yn y clip nesa dan ni'n clywed Gwyn yn sgwrsio efo Dei Tomos efo acen ogleddol Blaenau Ffestiniog. Pa acen ydy yr un naturiol iddo fo felly?

Tafodiaith - Dialect Cyfeillion - Ffrindiau Honni - To claim Lwcus ydy Gwyn Elfyn ynde, yn medru siarad yn naturiol yn nhafodiaith y de a'r gogledd.

Gwenno Williams Tafarn yr Heliwr Dydd Llun cafodd Aled Hughes sgwrs efo Gwenno Williams o dafarn gymunedol Yr Heliwr yn Nefyn. Roedd pobl Nefyn wedi codi arian i brynu'r adeilad ac i ail-wneud rhannau o'r dafarn er mwyn ei chael yn barod ar gyfer y cyhoedd. Awgrymodd Aled wrth Gwenno bod stori yr Heliwr yn stori o gymuned yn uno ac yn llwyddo a dyma oedd ymateb Gwenno... Cymuned - Community Hwb - A boost Gwireddu - To make it happen Ail-wneud - To redo Gwirfoddoli - To volunteer Budd mawr - A great benefit Gwobr - Prize Ysbrydoliaeth - Inspiration Mentrau cymunedol - Community enterprises Cyd-weithio - To co-operate Aballu - And so on

Mae hi'n braf iawn gweld yr holl fentrau cymunedol yma'n llwyddo yn tydy?

Aled Hughes Dr Who Daeth newyddion cyffrous am y gyfres Doctor Who wrth i'r doctor nesa gael ei enwi, sef yr actor Ncuti Gatwa. Cafodd Ncuti ei eni yn Rwanda a'i fagu yn yr Alban. Mae'n enwog am ei ran yn y gyfres boblogaidd Sex Education, a fo fydd yn chwarae rhan Doctor rhif un deg pedwar yn y gyfres eiconig. Mae Alun Parrington yn "Whovian" sef un o ffans enfawr y gyfres, a dyma fo'n sôn wrth Aled Hughes am Ddoctoriaid y gorffennol...

Cyfres - Series Cyfnod - Period (of time) Dal fy nychymyg - To catch the imagination Goro - Gorfod Pennod - Episode Gadael argraff - To leave an impression Gwatsiad - Edrych ar Cenhedlaeth - Generation Alun Parrington oedd hwnna'n amlwg yn edrych mlaen at gyfres newydd Dr Who.

Bore Cothi maeth bwyd Mae Angharad Griffiths wedi cymhwyso fel therapydd maeth ar ôl tair blynedd o astudio ac mae hi wedi agor clinig maeth i ddysgu pobl am fwyd, ac yn arbennig felly pwysigrwydd bwyta bwyd maethlon. Dyma glip o Angharad yn esbonio wrth Shan Cothi pa fath o fwydydd sy'n rhai maethlon... Cymhwyso - To qualify Maeth - Nutrition Maethlon - Nutritious Yn dueddol o - Tend to Ymddangos - To appear Cynhwysion - Ingredients Lleihau - To reduce Mo 'yn - Eisiau

Bore Cothi Ffrwythau Tun Tybed fasai Angharad yn ystyried bod tun o peaches, neu eirin gwlanog, yn fwyd maethlon? Wel mae'n bosib cawn ni'r ateb yn y clip nesa ma o raglen Bore Cothi, lle mae'r cogydd Nerys Howell yn cymharu ffrwythau tun efo ffrwythau ffres... Hylif - Liquid Twymo i dymheredd - Warm to tempretature Triniaeth gwres - Heat treatment Toddi - To melt Braster - Fat Mwynau - Minerals Amrywio - To vary

Diddorol ynde, manteision ar y ddwy ochr yn fan'na wrth gymharu ffrwythau ffres efo ffrwythau tun.

Beti a'i Phobol Russell Isaac Roedd Russell Isaac yn arfer gweithio fel newyddiadurwr ond erbyn hyn mae o'n gweithio efo'r Cenhedloedd Unedig. 40 mlynedd yn ôl aeth Russel draw i ochr arall y byd ar ran rhaglen newyddion Cymraeg ITV - Y Dydd- ac ar ran y rhaglen Saesneg Report Wales, i adrodd am ryfel Ynysoedd y Malfinas. Dyma fo'n sôn wrth Beti George sut gaeth o wybod ei fod yn gorfod mynd draw yno... Y Cenhedloedd Unedig - United Nations Llynges - Navy Ar fin - About to Cysylltiadau - Connections Ymchwilydd - Researcher Mynnu - To insist Archentwyr - Argentinians Gorchymyn - A command Cyfarwyddyd - Instruction

Tue, 24 May 2022 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Mai 17fed 2022

Beti a Dr Sara Louise Wheeler Mae'r Dr Sara Louise Wheeler yn dod o ardal Wrecsam yn wreiddiol, ac mae hi'n falch iawn ei bod hi'n siarad efo acen arbennig pentref Rhosllannerchrugog. Ond fel cawn ni glywed yn y clip nesa doedd pawb ddim yn hoff o'r acen honno...

Magwraeth - Upbringing Tafodiaith - Dialect Herio - To challenge

Os dach chi isio gwybod rhagor am hanes diddorol Sara mi fedrwch chi wrando ar y sgwrs yn llawn ar bodlediad Beti a'i Phobol.

Aled Hughes a Grant Peisley Mae Grant Peisley yn chwarae criced i dîm dros 50 oed Cymru er ei fod yn dod o Awstralia'n wreiddiol. Mae o'n byw yng Nghymru ers dros ugain mlynedd erbyn hyn, ac wedi dysgu Cymraeg. Mae criced yn ofnadwy o bwysig i bobl Awstralia - felly sut deimlad ydy chwarae dros Gymru i Grant tybed? Dyma fo'n sgwrsio efo Aled Hughes...

Rhyngwladol - International Cwpan y Byd - World Cup Ers yn ddim o beth - Since being a small child

Braf clywed Grant yn disgrifio ei hun fel Cymro Newydd yn tydy, a dwi'n siwr bydd o'n falch iawn o fod yn rhan o dîm Cymru yn erbyn Awstralia.

Erin Bryfdir Mae'r Coleg Cymraeg Cenedlaethol yn 10 oed eleni ac mae'r coleg wedi medru helpu llawer o bobl i ddilyn cyrsiau yn y prifysgolion ac mewn addysg bellach drwy gyfrwng y Gymraeg. Un o'r rheini ydy Erin Bryfdir sydd yn Sister yn Ysbyty Gwynedd ym Mangor, a dyma hi'n sôn am sut wnaeth cyflwyniad gan y coleg, pan oedd hi yn yr ysgol uwchradd, newid ei bywyd.

Drwy gyfrwng - Through the medium of Cyflwyniad - Presentation Disgybl - Pupil Megis dechrau - Just starting Ysbrydoli - To inspire Gradd - Degree Ysgoloriaeth Cymhelliant - Incentive scholarships Llysgennad - Ambassador Mantais - Advantage Darlithoedd - Lectures

Erin Bryfdir oedd honna , un o'r miloedd sydd wedi manteisio ar y cyfle i astudio drwy gyfrwng y Gymraeg diolch i'r Coleg Cymraeg Cenedlaethol.

Rob Malcolm Jones cocktails. Faint ohonoch chi sy'n mwynhau coctêls? Mae na gymaint o wahanol rai yn does? Mae Rob Malcolm Jones yn byw yn Efrog Newydd ac yn nabod ei goctêls yn dda. Shan Cothi gaeth sgwrs efo fo fore Mawrth

Efrog Newydd - New York Ffurfiol - Formal O ddifri - Seriously Bodoli - To exist Poblogaidd - Popular Cynrychioli - To represent Egniol - Energetic

Wel dyna ni - y Dirty Martini amdani!

GBYH - Eilir Owen Griffiths Mae iechyd meddwl wedi dod mwy i'r amlwg ers y cyfnod clo, ac roedd hi'n wythnos iechyd meddwl wythnos diwetha. Cafodd Hanna Hopwood gwmni yr arweinydd côr a'r cerddor Eilir Owen Griffiths fuodd yn siarad am y tro cyntaf yn gyhoeddus am ei siwrne iechyd meddwl bersonol.

Arweinydd côr - Choir conductor Cerddor - Musician Yn gyhoeddus - Publicly Y lle tywylla(f) - The darkest place Eithafoedd - Extremes Creadigol - Creative Yr wythnos ganlynol - The following week Cyfansoddi - Composing

Yr arweinydd côr a'r cerddor Eilir Owen Griffiths yn siarad yn bersonol iawn am ei sefyllfa yn ystod y cyfnod clo.

Bore Cothi - Hot Cakes Mae na gyfres newydd ar BBC3 - Hot Cakes- ac mae dau o Gaerdydd, Gareth a'i bartner Ryan o gwmni Let them See Cake yn serennu yn y gyfres. Cafodd Shan Cothi sgwrs efo'r ddau a chanfod bod Ryan wedi dysgu Cymraeg dros y cyfnod clo ac mai dyma oedd ei gyfweliad cynta yn Gymraeg..

Cyfres - Series Canfod - To discover Cyfweliad - Interview Joio mas draw - Really enjoing

Tue, 17 May 2022 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Mai 10fed 2022

Bore Cothi Anne Henrot Un o Wlad Belg ydy Anne Henrot ac mi ddechreuodd ddysgu Cymraeg ym 1984 ar ôl bod ar wyliau i Gymru. Mi wnaeth hi deithio ar hyd a lled Cymru pan oedd hi yma - o Gaerdydd i Fangor. Mae hi wedi ymweld â Chasgwent sawl gwaith ac mae wrth ei bodd gyda'r ardal. Dyma Anne yn dweud wrth Shan Cothi sut a pham dechreuodd hi ddysgu Cymraeg.

Gwlad Belg - Belgium Yn rhyfeddol - Wonderous Ail-ddechreuais i - I re-commenced

Anne Henrot, fuodd yn Nant Gwrtheyrn am bythefnos yn unig, a heblaw am hynny wedi dysgu Cymraeg yn ei chartref yng Ngwlad Belg. Gwych ynde?

Aled Hughes ac Ezzati Ariffin Mae E'zzati yn dod o Brunei yn wreiddiol, ond mae hi'n disgrifio ei hun fel "merch Bruneian yng Nghymru" erbyn hyn. Buodd hi'n egluro wrth Aled Hughes mwy am yr ŵyl Hari Raya Aidilffitri sydd yn dathlu diwedd cyfnod ymprydio Ramadan.

Gŵyl - Festival Ymprydio - Fasting Am wn i - As far as I know Canolbwyntio - To concentrate Dihuno - Deffro Bennu - Gorffen Dathliad - A celebration

A phob hwyl i bawb fydd yn dathlu Hari Raya Aidilffitri, neu Eid al-Ffitr iid ffitr, ynde?

Gwneud Bywyd yn Haws - Carys Mai Hughes Mae Carys Mai Hughes yn gweithio o'i champerfan yn hytrach nag o adre er mwyn teithio Ewrop a gwneud y gorau o bob eiliad o'i hamser hamdden. Dyma hi ar Gwneud Bywyd yn Haws yn sgwrsio o lan Llyn Léman...

Darlledu - To broadcast Ar bwys - Wrth ymyl Rhyngwladol - International Diflasu - To become weary of Gwenu - Smiling Sa i'n mynd - Dw i ddim yn mynd

Dyna'r bywyd ynde - mae gweithio o'r camperfan yn gwneud bywyd yn dipyn haws i Carys Mai Hughes dw i'n siŵr o hynny.

Papur Ddoe Mae Elin Tomos yn dilyn hanesion o hen bapurau newydd yn y gyfres Papur Ddoe. Mae hi'n dod ar draws sawl stori ddifyr fel hanes llofruddiaeth Dafydd Lewis cafodd ei saethu yn ei ben gyda phistol llaw yn 1844. Dyma'r hanesydd Erin White i roi ychydig o'r hanes.

Llofruddiaeth - Murder Yn dwyn yr enw - Named Tyddyn - Smallholding Cynnyrch - Produce Y Chwyldro Diwydiannol - The Industrial Revolution Swm sylweddol - A considerable amount Tollborth - Toll gate Ymosodiad gan ladron - An attack by thieves Tystion - Witnesses Daethpwyd o hyd - Was found Cwato - Cuddio

Hanes llofruddiaeth Dafydd Lewis yn fan'na ar Papur Ddoe.

Ifan Evans a Nigel Owens Un o'r pethau unigryw ym myd rygbi Cymru ydy timau cymunedol o bob oedran yn cael chwarae rowndiau terfynol eu cystadlaethau yn y stadiwm cenedlaethol yng Nghaerdydd. Er bod Nigel Owens wedi ymddeol fel dyfarnwr rygbi, buodd o yn y Stadiwm yn helpu efo'r gemau. Cafodd Ifan Evans sgwrs efo fo am y digwyddiad...

Dyfarnwr - Referee Rowndiau terfynol - Finals Gêm y gymuned - The community game Rowndiau terfynol - Finals Cyfleoedd - Opportunities Yr Undeb - The Union (WRU) Unigryw - Unique Profiad - Experience Wastad - Always

Braf gweld Nigel yn helpu'r gêm gymunedol yn tydy?

Stiwdio Cefyn Burgess Mae'r artist Cefyn Burgess yn cofio arian yn cael ei gasglu yn yr ysgol Sul ers talwm ar gyfer cenhadaeth yr Eglwys Bresbyteraidd yn Casia India. Cyn y cyfnod clo aeth o draw i Casia er mwyn cael dysgu mwy am bobl y rhan yna o'r byd, ac mae o wedi creu arddangosfa artistig o'i brofiadau yno. Aeth Elinor Gwynn draw i Storiel, Bangor i weld yr arddangosfa a chael gair efo Cefyn am y gwaith. Os dach chi yn yr ardal o gwbl mae'r arddangosfa ymlaen tan yr 2il o Orffennaf 2022.

Arddangosfa - Exhibition Casgliad - Collection Bylchau cenhadol - Missionary collection boxes Yn gyfarwydd - Familiar Dychymyg - Imagination Yn fy oed ac amser - At this stage in my life Ehangach - Wider Talaith - State

Tue, 10 May 2022 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Mai 3ydd 2022

Aled Hughes a Vaughn Smith

Glanhau carpedi yn Washington, yn yr Unol Daleithiau, ydy gwaith Vaughn Smith. Mae'n gallu siarad 24 iaith yn rhugl, mae o'n hyperpolyglot. Mae'r Gymraeg yn un o'r ieithoedd hynny a dyma fo'n cael sgwrs yn Gymraeg efo Aled Hughes

Hyd y cofiaf - As far as I remember Ces i fy swyno - I was enchanted Yn ddiweddarach - Later Brodorol - Native Gwyddeleg - Irish language

Vaughn Smith ddysgodd un o ieithoedd brodorol Mecsico oherwydd ei fam, a'r Gymraeg oherwydd cefndir ei dad - ond beth am y 22 o ieithoedd eraill? Anhygoel ynde?

Aled Hughes ac Iwan Rheon

Bydd lawer ohonoch chi'n cofio'r actor Iwan Rheon am ei berfformiadau fel Ramsay Bolton yn Game of Thrones. Mae o wedi actio yn Gymraeg yn y gorffennol - fo oedd Macsen White yn Pobol y Cwm, ond heb actio yn Gymraeg ers rhai blynyddoedd erbyn hyn. Y newyddion da ydy ein bod ni'n mynd i weld Iwan cyn bo hir ar S4C mewn cyfres newydd sbon 'Y Golau'. Dyma glip ohono fo'n sgwrsio efo Aled Hughes

Cefndir - Background Anhygoel - Incredible Cyfres - Series Llwyfan - Stage Atgofion melys - Fond memories Chwedl - Legend Anferth - Huge Amrywiaeth - Variety Cymeriadau - Characters Yn dueddol - To tend to

Iwan Rheon oedd hwnna'n sôn am ei yrfa ac am gyfres newydd ar S4C ' Y Golau'.

Bore Cothi ac Angharad Mair

Tasech chi'n cael mynd ar fordaith - ble basech chi'n mynd a phwy fasech chi'n mynd efo chi? Dyma oedd dewis y gyflwynwraig Angharad Mair ar Bore Cothi

Mordaith - Cruise Cyflwynwraig - Female presenter Aduniad - Reunion Gwaith ymchwil - Research Ffrindiau hoff gytûn - Best friends

Mordaith ddiddorol iawn i Angharad a'i ffrindiau, yn enwedig os bydd Elvis yno!

Pigion - Ni'n Dau Efeilliaid

Nic Parri fuodd yn cyflwyno rhaglen arbennig am efeilliad. Mae Nic ei hun yn un o efeilliaid ac yn y clip yma mi gawn ni ei glywed yn sgwrsio efo efeilliaid bach o Fethesda yng Ngwynedd, Anni Glyn a Kate Ogwen

Efeilliaid - Twins Yr un fath - Identical Ffraeo - To row

O, annwyl de? Yr efeilliaid Anni a Kate oedd y rheina, ond pa un o'r ddwy oedd yn rhoi'r golau mlaen tybed?

Gwneud Bywyd yn Haws

Nos Fawrth ar Gwneud Bywyd yn Haws gaeth Hanna Hopwood gwmni Lliwen MacRae un o sylfaenwyr y grwp facebook GeNi sy'n rhoi llwyfan i famau beichiog a mamau newydd i rannu profiadau.

Annwyl - Cute Sylfaenwyr - Founders Beichiog - Pregnant Profiadau - Experiences Heb ofni - Without fear O leia - At least Pynciau - Subjects Ymuno - To join Fatha - Yr un fath â

Felly os dach chi'n fam newydd neu'n feichiog cofiwch am dudalen Facebook GeNi.

Mali Harries Yr actores Mali Harries, sy'n chware rhan Jaclyn Parri yn yr opera sebon, Pobol y Cwm, fuodd yn sôn am fod yn fentor iaith i'w ffrind, yr actores Amanda Henderson. Mae Amanda, sy'n chware'r rhan Robyn yn y gyfres Casualty, wrthi'n dysgu Cymraeg efo help Mali yn y gyfres Iaith ar Daith ar S4C.

Ffrindiau mynwesol - Bosom pals Twymgalon - Warmhearted Egnïol - Enegetic Yn gyfarwydd â - Familiar wuth Wedi cael ei throchi - Has been immersed

Tue, 03 May 2022 13:06:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Ebrill 26ain 2022

Bore Cothi - Ciwcymbyr Mae na ddywediad Saesneg 'cool as a cucumber' yn does? Ond beth sydd y tu ôl i'r dywediad hwn tybed? Alison Huw fuodd yn sgwrsio am hyn efo Shan Cothi...

Sail wyddonol - A scientific basis Oeri'r gwaed - Cools the blood Ar drothwy - The onset of Cynnwys - To include Dyfrllyd - Watery Unigryw - Unique Si - A rumour Rhesymol - Reasonable Rhwydd - Hawdd Cnwd - Crop

Dyna ni felly - ewch ati i blannu'ch ciwcymbers!

Eden Cafodd y band Eden ei ffurfio yn 1996 ac ar ôl cyfnod o beidio perfformio mi ddaethon nhw'n ôl at ei gilydd yng ngwyl fawr Caerdydd, Tafwyl, yn 2016. Cafodd hyn ei ddisgrifio fel 'comeback' y ganrif ar Golwg 360! Roedd Rachael Solomon yn aelod o'r band a hi oedd gwestai Iwan Griffiths fore Sul. Dyma hi'n sôn am y profiad o berfformio yn Tafwyl...

Man a man - Might as well Ymateb - Response Symudiadau - Movements Cynulleidfa - Audience Synnu - To be surprised Cysylltu - To connect

Www, caneuon newydd gan Eden - rhywbeth i edrych ymlaen ato ynde?

Aled Hughes Siarcod Ar raglen Aled Hughes clywon ni Lowri O'Neill, myfyrwraig bywydeg ym Mhrifysgol Abertawe, yn sôn am ei phrofiadau yn nofio efo siarcod yn Hawaii. Oedd hi mewn cawell? Oedd yna reolau am sut i ymddwyn wrth nofio efo nhw? Dyna oedd rhai o gwestiynau Aled i Lowri...

Bywydeg - Biology Cawell - Cage Ymddwyn - To behave Bwystfil - Monster O hyd - Length Yn y bôn - Basically Cystadleuaeth syllu - Staring competition Ymddangos - To appear to Ysglyfaethod gweithredol - Predator Yn ôl pob golwg - Apparently

Merch ddewr iawn ydy Lowri O'Neill ynde?

Bore Cothi - deg uchaf adar Dan ni'n aros efo byd natur rŵan ond efo rhywbeth dipyn llai peryglus na siarcod sef yr adar sy'n dod i'n gerddi yng Nghymru. Gofynnodd yr RSPB i bobl nodi pa adar oedden nhw'n eu gweld yn eu gerddi ac mi wnaeth Daniel Jenkins Jones rannu deg ucha yr arolwg ar raglen Shan Cothi...

Arolwg - Survey Crybwyll - To mention Ymdrech - Attempt Ji-binc - Chaffinch Pioden - Magpie Nico - Goldfinch Ysguthan - Woodpigeon Drudwy - Starling Titw Tomos las - Blue tit Aderyn y to - House Sparrow

Aderyn y to yn ennill unwaith eto, chwarae teg ynde?

Dros Ginio - Mererid a Hanna Mam a merch oedd gwesteion Dau cyn Dau Dewi Llwyd bnawn Llun diwetha a'r ddwy yn byw yn ardal Caerfyrddin, sef y prifardd Mererid Hopwood a'i merch, y cyflwynydd radio a theledu Hanna Hopwood. Nid yng Nghymru cafodd Hanna ei geni a dyma Mererid yn dweud rhagor am hynny...

Prifardd - National crowned/chaired poet Cyflwynydd - Presenter Tystysgrif geni - Birth certificate Yn benderfynol - Determined Sylweddoli - To realize Y cyfnod Llundeinig - The London period

...a dyna beth da bod y teulu wedi symud i Gymru ynde, fel ein bod ni'n medru gwrando ar Hanna'n cyflwyno Gwneud Bywyd yn Haws ar Radio Cymru.

Y Ffatri Ddillad Roedd ffatri ddillad Laura Ashley yn gyflogwr pwysig yng ngogledd Powys gan roi gwaith i tua wyth cant o bobl yr ardal ar un adeg. Buodd Eddie Bebb o Lanidloes yn gweithio i'r cwmni am 37 o flynyddoedd a chafodd Sian Sutton sgwrs efo am ddyddiau cynnar a llewyrchus Laura Ashley...

Cyflogwr - Employer Llewyrchus - Prosperous Hwb - A boost Ysbryd - Spirit

Tue, 26 Apr 2022 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Ebrill 19eg 2022

Stiwdio Sharon a Saran Ar Stiwdio nos Lun mi gafodd Nia Roberts gwmni'r fam a'r ferch, yr actorion, Sharon a Saran Morgan. Mae Saran newydd ennill gwobr Marc Beeby y 'Best Debut Performance' am ei pherfformiad yn y ddrama radio 'Release' ar Radio 4 yn Ionawr 2021. Gyda'i mam yn y proffesiwn, oedd hi'n syndod bod Saran hefyd wedi dilyn yr un llwybr gyrfa? Gwobr - Award Mewn gwirionedd - In reality Sa i'n credu - Dw i ddim yn meddwl Disgyblaethau - Disciplines Llefain - Crïo Rhwystro - To obstruct Ei hargymell hi - To recommend her Llawfeddyg - Surgeon Bregus - Vunerable O fy herwydd hi - Because of me Cynyrchiadau - Productions

Saran Morgan yn falch iawn o ddilyn ôl-traed ei mam yn tydy?

Aled Hughes a Toda Sgwrs o'r archif sy nesa, o 2020, pan brofodd Toda Ogunbanwo a'i deulu hiliaeth ym mhentre Penygroes, Gwynedd, pan gafodd swastika ei beintio ar ddrws garej eu cartre. Aled Hughes fuodd yn sgwrsio efo Toda. Profi - To experience Hiliaeth - Racism Blin - Angry Derbyniol - Acceptable Ymddiheuro - To apologise Galwad - A calling Gweinidog - Minister Dallt - Deall Plentyndod - Childhood

Profiad ofnadwy o hiliaeth yn fan'na i deulu Toda ym Mhenygroes Gwynedd.

Nant Gwrtheyrn Pedwardeg mlynedd yn ôl mi gyrhaeddodd y criw cynta o ddysgwyr Cymraeg Nant Gwrtheyrn. Ond lle mae'r dysgwyr rheini rŵan? Mae Wyn Roberts, rheolwr cyfathrebu a marchnata'r Nant, wedi dod o hyd i un o'r tiwtoriaid cynta, ond rŵan mae o eisiau cysylltu efo'r dysgwyr gwreiddiol...... Cyfathrebu a marchnata - Communications and marketing Hogyn - Bachgen Pentref chwarelyddol - A quarrying village Atgyfodi - Resurrect Y diweddar - The late Yn uniongyrchol - Directly Hel atgofion - To reminisce

Felly os dach chi'n nabod rhywun oedd yn un o'r dysgwyr gwreiddiol cysylltwch â Wyn yn y Nant.

Beti a Dai Jones Buodd Dai Jones, Llanilar farw fis Mawrth eleni a chollodd Cymru un o'i chymeriadau mwya lliwgar. Buodd Dai ar nifer o raglenni Cymraeg ar S4C ac ar Radio Cymru gan gynnwys Sion a Sian, Cefn Gwlad ac Ar Eich Cais. Mi gaethon ni gyfle'r wythnos diwetha i glywed rhaglen arbennig, efo Beti George yn sgwrsio efo Dai yn 2002, a dyma i chi flas ar y sgwrs... Tafodiaith - Dialect Gwybyddus - Familiar Rhaff - Rope Llacio - To loosen Llenwi - To fill Mor dynn - So tight Ar ei liniau - On his knees Lan - i fyny Cynhyrfu - To agitate

Y diweddar Dai Jones oedd hwnna'n sôn wrth Beti George am rai o'i anturiaethau.

Dros Ginio Dyfan ac Arfon Gwilym Dau frawd oedd y Ddau Cyn Dau fuodd yn siarad efo Alun Thomas ar Dros Ginio pnawn Llun sef yr actor Dyfan Roberts a'r canwr gwerin, Arfon Gwilym. Dyma nhw'n sôn am eu magwraeth... Anturiaethau - Adventures Awgrymu - To suggest Telynores - Harpist (female) Celfyddydau - Arts Anochel - Inevitable Dylanwadau - Influences Diwylliant - Culture Roedd bri ar y canu - Singing was popular Anogaeth - Encouragement Adrodd - Recitation

Bach o hanes y ddau frawd Dyfan Roberts a Arfon Gwilym ar Dros Ginio.

Gwlad yr Ia Cafodd Geraint Lloyd sgwrs efo Alaw Edwards o Drefriw, Llanrwst sy'n byw ar hyn o bryd yng Ngwlad yr Iâ. Mae Alaw newydd ddechrau gweithio yno fel au pair ac mae hi'n byw mewn pentre o'r enw Suðureyri, pentre pysgota bach yng ngogledd gorllewin yr ynys. Pam dewisodd fynd yno i weithio tybed? Gwlad yr Iâ - Iceland Argraff - Impression Agwedd - Attitude Penodol - Definite

Tue, 19 Apr 2022 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Ebrill 12fed 2022

Troi'r Tir Lamb Cam Mae'n dymor wyna a llawer o ffermydd erbyn hyn efo camerâu yn y siediau i gadw llygad ar y defaid a'r ŵyn. Mae Fferm Llwyn yr Eos yn Amgueddfa Werin Cymru, St Ffagan, wedi bod yn ffrydio ffilmiau o'r ŵyn bach yn cael eu geni ers blynyddoedd. Dyma Bernice Parker, sy'n gweithio i'r amgueddfa efo'r hanes... Tymor wyna - Lambing season Amgueddfa Werin Cymru - National Museum of History Ffrydio - To stream Yn gyfrifol am - Responsible for Cadw mewn cysylltiad - Keeping in contact Ymatebion - Responses Ar wahân - Apart Yn llythrennol - Literally Darlledu - To broadcast Gwatsio - Gwylio Byd-eang - Worldwide

Felly os dach chi eisiau gweld ŵyn bach yn cael eu geni, dach chi gwybod lle i fynd!

Beti a Carren Lewis Mae Carren Lewis yn dod o Benrhyndeudraeth ger Porthmadog yn wreiddiol, ond dreuliodd cyfnod yn byw yn Marmaris yn Nhwrci. Buodd Carren yn sôn wrth Beti George am yr adeg aeth hi i gartref plant yn Ne Ddwyrain Twrci gan feddwl bod dau blentyn yna iddi hi eu mabwysiadu . Ond siom cafodd hi fel cawn ni glywed yn y clip nesa ma... Cartref plant - Orphanage Mabwysiadu - To adopt Hogan - Merch Dall - Blind Ddaru ni - Wnaethon ni Genod - Merched Cefndir - Background Amgylchiadau - Circumstances

A nes ymlaen yn y sgwrs clywon ni bod Bedri wedi setlo'n iawn efo'i deulu newydd ac newydd gwneud ei arholiadau TGAU.

Newsround 50 Mae'r rhaglen newyddion Newsround yn dathlu ei phenblwydd yn hanner cant eleni a bore Mawrth mi roedd Alex Humphreys, cyflwynydd tywydd S4C sydd hefyd wedi cyflwyno Newsround, yn trafod y rhaglen ac yn esbonio pam mae cyflwyno newyddion i blant yn wahanol i'w gyflwyno i oedolion. TGAU - GCSE Cyflwynydd - Presenter Trwy gydol eu hoes - Throughout their lives Newyddiaduriaeth - Journalism Dyfalu - To guess Yn gyhoeddus - Publicly Trafod - To discuss Cyd-bwysedd - Balance Y buarth - The (school) yard Cyflawn - Complete Gwasanaethau brys - Emergency services

Alex Humphreys oedd honna'n sôn am Newsround, y rhaglen newyddion i blant.

Cloddio Aur Mae Aur Clogau'n enwog ac yn ffasiynol iawn y dyddiau hyn. O ardal Dolgellau daw'r aur ac mae'r daearegwr Elin Mars Jones yn cloddio am yr aur ar hyn o bryd. Dyma hi'n sgwrsio efo Aled Hughes am ei gwaith ... Daearegwr - Geologist Cloddio - To mine Aur - Gold Cynhyrchu - To produce Graddio - To graduate Canfod strwythurau - Finding structures

Hanes cloddio aur Clogau yn fan'na gan Elin Mars Jones.

Huw Foulkes a Côrdydd Weloch chi ffeinal Côr Cymru ar S4C? Wel am gystadleuaeth dda ynde? Côrdydd enillodd a dyma arweinydd y côr Huw Foulkes yn siarad efo Shan Cothi am y noson fawr... Chwys domen - Sweating buckets Wedi gwirioni'n lân - Were over the moon Beirniaid - Adjudicators Hollol gytûn - Unanimous Disgyblaeth - Discipline Cegrwth - Open mouthed Anghrediniaeth lwyr - Total disbelief Wedi dod i'r brig - Had won Byd o les - A world of good Beiddgar - Bold Wedi elwa - Had profited

Huw Foulkes yn amlwg wedi gwirioni efo perfformiad Côrdydd yng nghystadleuaeth Côr Cymru.

Dros Ginio Mam a merch oedd gwestai Dewi Llwyd pnawn Llun yn y slot dau cyn dau. Roedd Eirwen Thomas yn arfer gweithio fel athrawes ac mae ei merch, Elinor Williams, yn un o benaethiaid Ofcom yng Nghymru. Mae'r ddwy'n byw yn agos iawn i'w gilydd ym mhentre bach Llanedi, yn Sir Gaerfyrddin. Yn y clip nesa 'ma mae Elinor yn sôn am ei Alopecia

Penaethiaid - Chjef officers I ddygymod ag o - To cope with it Cyflwr - Condition Moel - Bald Cymhleth - Complicated Pendantrwydd - Determination Tebygolrwydd - Likelyhood

Tue, 12 Apr 2022 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Ebrill 5ed 2022

Post Prynhawn - Beryl y Nyrs

Ar Post Prynhawn dydd Llun mi gafodd Nia Cerys sgwrs efo Beryl Roberts, nyrs arbennig sy newydd ymddeol yn 55 oed. Cychwynnodd ei gyrfa yn ysbyty Clatterbridge ac mae hi wedi gweithio gyda chleifion Canser ers hynny yn Ysbyty Gwynedd, Ysbyty Glan Clwyd ac yn Wrecsam. Dyma i chi flas ar y sgwrs ... Cleifion - Patients Triniaethau - Treatments Y gweddill - The rest Datblygu - To develop Pennaeth - Head Sgileffeithiau - Side-effects

A phob lwc i Beryl ar ei hymddeoliad ynde?

Beti a Beks

Beks - Rebekah James oedd gwestai Beti George wythnos diwetha. Roedd Beks yn arfer cyflwyno rhaglenni ar Radio Cymru ond erbyn hyn mae hi'n byw yn Hong Kong. Dyma i chi ran o'r sgwrs efo Beti ble mae Becks yn esbonio pam gwnaeth hi werthu ei thŷ, a'i char a rhoi'r gorau i'w gyrfa efo'r BBC ugain mlynedd yn ôl.... Cyflwyno - To present Rhoi'r gorau i - To give up Cwympo - Syrthio Anhygoel - Incredible Delfrydol - Ideal Yn llythrennol - Literally Enfawr - Huge Ysgariad - Divorce Go gyhoeddus - In the public eye

...ac mae Beks yn dathlu ei phenblwydd yn 50 eleni a dw i'n siŵr bydd yna dipyn o ddathlu draw yn Hong Kong.

Aled Hughes - Edina a Lin

Y Gymraeg sydd yn cysylltu Edina Potts-Clement o Hwngary a Lin Dodd o Tsieina ac mae'r ddwy erbyn hyn yn gweithio yn yr un ysgol - Ysgol Gymraeg Caerffili. Gofynnodd Aled Hughes i'r ddwy ohonyn nhw ar ei raglen bore Mawrth pam wnaethon nhw ddysgu Cymraeg

Addysg Cyfrwng Cymraeg - Welsh medium education

Cymraeg yw iaith y dyfodol - clywch clywch Lin.

Bore Cothi - Rich Pooley

Heledd Cynwal oedd yn cadw sedd Shan Cothi yn gynnes fore Iau a buodd hi'n sgwrsio efo Richard Pooley sy'n byw yn Shotton yn Sir y Fflint, ond sy'n dod o Gaerdydd yn wreiddiol ac sydd wedi bod yn dysgu Cymraeg ers 8 mlynedd. Mae Richard wedi dechrau Clwb Siarad Shotton i roi cyfle i ddysgwyr ac i siaradwyr y Gymraeg yr ardal ddefnyddio'r iaith Ymdrech - Attempt Cylchdaith - Circuit Addas - Appropriate Profiadau - Experiences Cefnogol - Supportive

Syniadau gwych yn fan'na gan Richard Pooley am sut i roi cyfleoedd i bobl ardal Shotton ddefnyddio eu Cymraeg.

Ar Blat - Owain Wyn Evans

Buodd Beca Lyne-Pirkis yn siarad efo Owain Wyn Evans, y cyflwynydd tywydd, ac os dach chi'n cofio llwyddodd Owain i chwarae'r drymiau am 24 awr er mwyn codi arian i Plant Mewn Angen y llynedd. Dyma Owain yn sôn am sut oedd drymio wedi bod o help iddo fo mewn cyfnodau anodd pan oedd o'n ifanc... Cyfnodau - Periods of time Hoyw - Gay Ffonau symudol - Mobile phones Estron - Foreign

Owain Wyn Evans y cyflwynydd tywydd oedd hwnna'n sgwrsio efo Beca Lyne-Pirkis.

Byd Iolo Aeth Iolo Williams ar daith i Allerdale yng ngogledd yr Alban - rhyw awr a hanner i'r gogledd o Inverness ac mi aeth o â ni, gwrandawyr Radio Cymru, ar y daith efo fo.....

Gwarchodfa - Nature reserve Erwau - Acres Hir dymor - Long term Ail-wylltio - Rewilding Ysgubor - Barn Baw - Excrement Ucheldir - Highlands Tylluan - Owl Nythu - To nest Hela - To hunt

Tue, 05 Apr 2022 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Mawrth 29ain 2022

Gwneud Bywyd yn Haws - Mirain Rhys Am 6 ar nosweithiau Mawrth mae Hanna Hopwood a'i gwesteion yn trafod be sy'n gwneud bywyd yn haws, a'r thema wythnos diwetha oedd teimladau plant. Dyma glip o'r Dr Mirain Rhys sy'n Uwch Ddarlithydd mewn seicoleg ym Mhrifysgol Met Caerdydd, yn esbonio pa mor bwysig ydy cael plant i feddwl yn bositif, a sut mae'n bosib gwneud hynny efo sylwadau cadarnhaol... Uwch Ddarlithydd - Senior lecturer Sylwadau cadarnhaol - Affirmations Ar hap - Randomly Darbwyllo unigolion - To convince individuals Y gwirionedd - The truth Yn ehangach - Wider Cyflawni - To achieve Gallu - Ability Datblygu - To develop Hyblyg - Flexible Ac i glywed rhagor o'r sgwrs yna rhwng Hanna a'r Dr Mirain Rhys mae'n bosib gwrando eto ar ap BBC Sounds drwy chwilio am Gwneud Bywyd yn Haws.

Marchnad Llanbed Ychydig o hanes Marchnad Llanbedr Pont Steffan, neu Llambed, sy nesa. Mae'r farchnad wedi ennill gwobr Y Farchnad Orau yng Nghymru gyda'r Slow Food Awards. Dyma ymateb Jane Langford, un o drefnwyr Marchnad Llanbed ac un o'r stondinwyr, Yve Forrest o Cegin Yve i'r wobr... Pleidleisio - To vote Syndod - A surprise Cynhyrch - To produce Ansawdd - Quality Blawd - Flour Cynnyrch - Product Bro Morgannwg - Vale of Glamorgan Awyrgylch gefnogol - Supportive environment Cyfeillgar - Friendly Ychydig o hanes marchnad Llambed ar raglen Troi'r Tir wythnos diwetha.

Hanes cerdded Dach chi erioed wedi meddwl am hanes cerdded? Mae Andrew Green wrthi'n paratoi llyfr am hanes cerdded yng Nghymru. Pa mor bell yn ôl mewn hanes fydd o'n mynd tybed? Dyma fo'n sgwrsio efo Aled Hughes.... Arfordir - Coast Gwledig - Rural Pentwr - Heap Oes - Age Ôl traed - Footprint Darganfod - To discover Andrew Green oedd hwnna'n sôn am ei lyfr newydd am hanes cerdded yng Nghymru.

Bore Cothi a Tom Pitts-Tucker Shan Cothi gafodd air efo Tom Pitts-Tucker fore Mercher. Mae o'n byw ger Trefynwy ac wedi bod yn dysgu Cymraeg ers tua tair blynedd a dyma fo yn rhoi ychydig o'i hanes... Sir Efrog - Yorkshire Mo'yn dychwelyd - Eisiau dod yn ôl Meddygon teulu - GPs Anhygoel - Incredible Her - A challenge Annog - To encourage Diwylliant - Culture Allwedd - Goriad Tom Pitts-Tucker yn esiampl da o'r rhai sy'n dysgu Cymraeg ar ôl symud i fyw i Gymru.

Dwyieithrwydd Dros y Dwr Aeth Ifor ap Glyn i Wlad Belg i ddarganfod mwy am yr iaith Iseldireg yn Fflandrys a Brwsel a'i pherthynas efo'r Ffrangeg. Drwy lwc daeth ar draws Lieven Dehandschutter sydd â'r Iseldireg yn famiaith iddo, ond mae o hefyd yn rhugl yn y Gymraeg. Gwlad Belg - Belgium Iseldireg - Flemish Sefydlwyd - Was established Iaith weinyddol - Administrative language Y werin - The ordinary people Tafodieithoedd - Dialects Rhwydd hynt i ymgryfhau - A free hand to strengthen Pur anaml - Rarely Cellwair - Banter Diddorol ynde? Sefyllfa Iseldireg yng Ngwlad Belg debyg iawn i'r Gymraeg yng Nghymru.

Stiwdio - John Williams Mae'r cyfansoddwr John Williams wedi dathlu ei ben-blwydd yn 90 eleni. Yn ystod ei yrfa mae o wedi cyfansoddi'r gerddoriaeth ar gyfer rhai o'r ffilmiau mwya eiconig yn hanes y sinema, gan gynnwys Star Wars, Superman, ET a Harry Potter. Efo enw fel John Williams ydan ni'n medru ei hawlio fel Cymro tybed? Wedi'r cwbl roedd ei dad yn cadw siop ym Mangor. Ond yn anffodus Bangor Maine oedd hwnnw ac nid Bangor Gwynedd. Americanwr oedd John Williams a dyma i chi gyfansoddwr arall, Owain Llwyd yn rhoi ychydig o'i hanes i ni...

Hawlio - To claim Cyfansoddwr - Composer Cyflawni - To achieve Enwebu - To nominate Parch - Respect Symlrwydd - Simplicity Cerddorfa - Orchestra Canadwy - Singable Ysbrydoli - To inspire Cyfarwyddwr - Director

Tue, 29 Mar 2022 13:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Mawrth 22ain 2022

Cofio 'Theatr' Byd y Theatr oedd thema Cofio efo John Hardy ac mae byd y theatr Gymraeg wedi newid yn llwyr dros yr hanner canrif diwetha. Dyma Falmai Jones yn cofio sut gychwynnodd ei gyrfa hi a sut arweiniodd hynny at ffurfio'r theatr gymunedol Theatr Bara Caws... Cynulleidfaoedd Audiences Does bosib Surely Perthnasol Relevant Egin A bud Yn gorfforol Physically Sefydlog Settled Gwreiddiau Roots Heb fawr o bres Without much money Atgof Memory Peth a peth This and that

Falmai Jones oedd honna'n cofio dechreuad Theatr Bara Caws.

Gwneud Bywyd yn Haws - Naomi Saunders Mae gan Naomi Saunders dros gant o blanhigion yn ei chartref ac mae hi wrth ei bodd yn tyfu ffrwythau, llysiau a phlanhigion cartref, ond sut dechreuodd y diddordeb yma? Planhigion Plants Sbïo Edrych Nain a Taid Mam-gu a Tad-cu Ailgydio To resume Addurno To decorate Naomi Saunders yn fanna yn sôn am ei phlanhigion ar Gwneud Bywyd yn Haws.

Aled Hughes ac Elis James Buodd Elis James yn trafod dyfodol yr iaith efo Aled Hughes fore Iau a gofynnodd Aled iddo fo pam ein bod ni yng Nghymru'n poeni cymaint am y Gymraeg... Pryder naturiol Natural concern Ysgwyddo'r baich Shouldering the burden Cyfrifoldeb Responsibility Ymgyrchu Campaigning TGAU GCSE Dan warchae Under siege Bygythiad Threat Amddiffynnol Defensive Cefndryd Cousins Daioni Goodness ... a gobeithio'n wir bydd merch bach Elis yn dal ati efo'r Gymraeg draw yn Llundain, ynde?

AR BLAT - Beca a Mari Cyfres newydd ydy Ar Blât ac yn y clip nesa mi gawn ni glywed Beca Lyne-Pirkins a Mari Løvgreen yn trafod popeth "bwyd" ac yn enwedig bwyd cysur. Cyfres Series Bwyd cysur Comfort food Brenhines Queen Hallt Salty Llawdrwm Heavy handed Wystrys Oyster Mae'n amlwg bod Mari Løvgreen wir yn mwynhau cinio dydd Sul ei mam yn tydy?

Aled Hughes a Dr Jonathan Hurst Mae'r Dr Jonathan Hurst yn dod o Stockport yn wreiddiol ac yn byw yn Lerpwl. Mae o'n gweithio yn y Liverpool Women's Hospital ac yn Ysbyty Plant Alder Hey. Mae o wedi dysgu Cymraeg er mwyn siarad yr iaith efo'i gleifion o Gymru. Mi fydd Jonathan yn derbyn gwobr Dathlu Dewrder 2022 am wneud gwahaniaeth gwerthfawr i fywydau teuluoedd o ogledd Cymru drwy ddysgu Cymraeg a'i defnyddio efo'r cleifion. Cleifion Patients Gwobr Dathlu Dewrder Celebrating Bravery Award Gwahaniaeth gwerthfawr A valuable difference Cysylltiad Connection Babanod Babies Genedigaeth Birth Sylweddoli To realise Cymhleth Complicated Ystyried To consider Gwych iawn ynde, mae Jonathon yn llawn haeddu'r wobr yn tydy ?

Llythyr o Wcrain Dydd Iau ar Radio Cymru mi glywon ni gyfieithiad o ail lythyr yr awdur o Wcrain Andrey Kurkov, a'r tro 'ma gaethon ni ychydig o hanes ei frawd a'i deulu. Ifan Huw Dafydd oedd yn darllen. Llawn haeddu Fully deserves Droeon Several times Myfyrio To meditiate Pwyllog Measured Brwydro ffyrnig Fierce fighting Bochdew Hamster Cymharol ddiogel Comparatively safe Arfau Weapons Ffynnon A well Sythu Freezing

Tue, 22 Mar 2022 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Mawrth 15fed 2022

Geraint Lloyd a Ann Cooper Athrawes gelf oedd Anne Lloyd Cooper cyn iddi hi ymddeol ond rŵan mae ganddi fusnes yn gwerthu gwawdluniau , neu 'caricatures'. Roedd hi wedi gwneud un o Geraint Lloyd ac roedd yn falch iawn ohono fo, ond sut a pham wnaeth Ann ddechrau gwneud y lluniau 'ma? Dyma hi'n dweud yr hanes wrth Geraint... Gwawdluniau - Caricatures Graddio - To graduate Degawdau - Decades Gwerth chweil - Worthwhile Tomen o luniau - Heaps of pictures Gweddill - The rest Elfennau - Elements Anne Lloyd Cooper o Gapel Garmon yn Sir Conwy oedd honna yn sôn am ei busnes gwneud gwawdluniau.

Stiwdio Shirley Valentine Ar y podlediad wythnos diwetha clywon ni Manon Eames yn sôn am ei haddasiad hi o'r ddrama Shirley Valentine. Mae'r ddrama ar daith o gwmpas Cymru ar hyn o bryd ac mi aeth Branwen Cennard i'w gweld. Shelley Rees-Owen oedd yn cymryd rhan Shirley, sut hwyl gaeth hi tybed? Cafodd Nia Roberts sgwrs efo Branwen ar raglen Stiwdio... Addasiad - Adaptation Camu - To step Ysgubol - Sweeping Her aruthrol - A huge challenge Yn llythrennol - Literally Cyfathrebu - To communicate Cael eich denu - Being drawn into Menyw - Merch Cyffwrdd - To touch Roedd Branwen Cennard yn amlwg wedi mwynhau 'Shirley Valentine' yn doedd?

Bore Cothi gwylio adar Mae'r Dr Emyr Wyn Jones, meddyg o Doncaster, yn mwynhau byd natur a thynnu lluniau o adar ar gyfer ei gyfrif trydar. Dechreuodd ei ddiddordeb pan oedd yn fachgen ifanc ym Mhwllheli ac mae o wrth ei fodd efo enwau Cymraeg yr adar. Dyma ran o sgwrs cafodd Shan Cothi efo fo... (c)hwyaid - Ducks Dylanwad - Influence Bywydeg - Biology Modrwyon - Rings Brych y coed - Mistle thrush Gylfinir - Curlew Siglo - Waging Cnocell y coed - Woodpecker Troellwr bach - Grasshopper warbler Telor yr helyg - Willow warbler Tydy enwau Cymraeg ar adar yn wych 'dwch? Dw i wrth fy modd efo 'cnocell y coed' - dach chi'n medru ei glywed yn cnocio wrth ei enwi yn tydach?

Beti a'i Phobol Siân Elen Siân Elen Tomos ydy Prif Weithredwr GISDA, elusen sy'n cefnogi rhai sy'n ddigartref rhwng 16-25 oed yn y gogledd, a hi oedd gwestai Beti George. Prif Weithredwr - Chief Executive Digartrefedd - Homelessness Cynnydd - Increase Cynllunio - Planning Datblygu - To develop Darpariaeth - Provision Llety - Accommodation Buddsoddiad - Investment Y galw - The demand Rhestri aros - Waiting lists Siân Elen Tomos, o GISDA yn fan'na yn esbonio sut mae digartrefedd yn broblem fawr i bobl ifanc y gogledd.

Sam Robinson Mae Sam Robinson o Rydychen yn wreiddiol, wedi bod yn dysgu Cymraeg ers pedair mlynedd. Mae o'n byw ym Machynlleth erbyn hyn yn ffermio ac adeiladu waliau. Cafodd o sgwrs hir efo Dei Tomos a dyma i chi ran o'r sgwrs ble mae o'n sôn am pryd clywodd o'r Gymraeg am y tro cynta... Rhydychen - Oxford Y Goron - The (Eisteddfod) Crown Barddoniaeth - Poetry Mynnu - To insist Adrodd - Narrating Ymwybodol - Aware Cydio - To take hold of Uffernol - Hellish Mewnfudwyr - Immigrant Safle - Position Doedd dim eisiau i Sam boeni am ei Gymraeg o gwbl, nac oedd?

Llythyr o Wcrain Dydd Iau ar Radio Cymru clywon ni gyfieithiad o waith yr awdur o Wcrain Andrey Kurkov, sy'n edrych yn ôl ar ddigwyddiadau yr wythnosau diwetha yn y wlad ac ar sut gwnaeth ei deulu ddianc o'u cartref yn Kyiv. Ifan Huw Dafydd oedd yn darllen. Mae'n bosib gwrando ar y llythyr ar BBC Sounds ac mi fydd llythyr arall wythnos nesaf. Dianc - To escape Llawenydd - Happiness Gofidiau - Worries Ffrwydrad - Explosion Pwyllo - To pause Rhyfel - War Ochneidio - To sigh Adnabyddus - Enwog Cymhlethdodau - Complications Difetha - To spoil

Tue, 15 Mar 2022 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Mawrth 8fed 2022

Bore Cothi Ieuan Rhys I le fasech chi'n licio mynd ar fordaith? Mwynhau'r haul 'falle yn y Caribî, neu teithio o gwmpas ynysoedd Môr y Canoldir? Nid dyna oedd ateb y diddanwr Ieuan Rhys i gwestiwn Heledd Cynwal fore Llun... Mordaith - Cruise Diddanwr - Entertainer Gwlad yr Iâ - Iceland Taro deuddeg (idiom) - To strike a chord Twym - Poeth Chwysu - To sweat Trwchus - Thick Tirwedd - Lanscape Oefad - Nofio Trais - Crime Helen Cynwal yn cadw sedd Shan Cothi'n gynnes ac yn holi Ieuan Rhys am ei fordaith ddelfrydol.

Bore Sul Non Evans Bore Sul cafodd Iwan Griffiths sgwrs efo'r cyn chwaraewr rygbi Non Evans a sôn i ddechrau am ei magwraeth yn y Fforest ger Abertawe. Mae Non wedi ennill 87 o gapiau dros Gymru a hefyd wedi cystadlu dros ei gwlad mewn Jiwdo, Reslo a chodi Pwysau! Delfrydol - Ideal Cyn chwaraewr - Former player Magwraeth - Upbringing Lan - Fyny Dodi - Rhoi Ro'n i'n dwlu - Ro'n i wrth fy modd Codi pwysau - Weightlifting Ffurflen gais - Application form Ymgeisio - To apply Menywod - Merched Non Evans oedd honna'n sôn am ei magwraeth a hynny'n esbonio llawer am Non Evans, yr oedolyn sy'n hynod o heini.

Troi'r Tir Rebecca Morris o Gasblaidd, Sir Benfro sy'n siarad yn y clip nesa. Mae hi'n ffermio efo'i phartner ac yn godro defaid er mwyn gwneud caws defaid. Mae'r ddau newydd ddechrau busnes Ewenique Spirits lle mae nhw'n creu fodca sydd a 'whey', neu maidd, ynddo fo, sef y gwastraff sydd i'w gael ar ôl gwneud caws o'r llaeth defaid. Godro - To milk Maidd - Whey Llaeth - Llefrith Gwastraff - Waste Sefydlu - To establish Arbrofi - To experiment Cyfrinach - A secret Wel, whe-he a phob lwc efo'r fodca arbennig ynde?

Gwyl lyfrau Llyfrau plant oedd yn cael sylw Hanna Hopwood a'i gwesteion ar Gwneud Bywyd yn Haws nos Fawrth, a buodd Jo Knell yn sôn am y cynghorion mae hi wedi eu paratoi ar gyfer rhieni a gofalwyr sy'n dysgu Cymraeg, fel rhan o Ŵyl Ddarllen 'Amdani' Cynghorion - Tips Mas - Allan Datblygiad iaith - Language development Ynganiad - Pronunciation Mwya poblogaidd - Most popular I glywed rhagor o sgwrs Hanna Hopwood efo Jo Knell fel rhan o Ŵyl Ddarllen 'Amdani' Y Ganolfan Ddysgu Cymraeg Cenedlaethol, ewch i chwilio am Gwneud Bywyd yn Haws yn ap BBC Sounds

Stiwdio Manon Eames Ar Stiwdio nos Lun diwetha, mi roedd Nia Roberts yn sgwrsio efo'r awdures Manon Eames am gynhyrchiad Cymraeg newydd o glasur Willy Russell, "Shirley Valentine". Nid dyma'r tro cynta i Manon addasu'r ddrama hon ar gyfer cynulleidfa Gymraeg, ac fel mae hi'n egluro, y tro 'ma mae hi wedi wedi newid cyfnod a lleoliad y ddrama. Cynhyrchiad - Production Addasu - To adapt Cyfnod a lleoliad - Period and location Perthnasol - Relevant Gwirionedd - Truth Degawd - Decade Trafferth - Difficulties Ail-asesu - To reassess Unigrwydd - Loneliness Cynulleidfa - Audience Cyffyrddiadau - Touches Manon Eames yn fan'na yn sôn am 'Shirley Valentine ' drama Gymraeg sydd yn teithio theatrau Cymru ar hyn o bryd.

Trystan ac Emma Dach chi wedi gwneud rhywbeth gwirion erioed, a theimlo'n rêl ffŵl wedyn? Dyna ddigwyddodd i Trystan pan oedd o'n perfformio efo Band Pres Deiniolen. Dyma fo'n dweud yr hanes... Pres - Brass Llwyth - Loads Dibrofiad tu hwnt - Extremely inexperienced Sul y Cofio - Remembrance Sunday Y gofgolofn - The monument Deutha fi - Dweud wrtha i Yn ddistawach - Quieter Atgofion - Memories

Tue, 08 Mar 2022 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Mawrth 1af 2022

Shan Cothi a Geraint Jones Sut mae gwneud y dorth berffaith? Wel roedd hi'n wythnos Real Bread Week wythnos diwetha ac ar Bore Cothi mi gafodd Shan farn y pobydd Geraint Jones. Mae Geraint a'i wraig yn berchen ar fecws yn Llydaw a dyma oedd ganddo fo i'w ddweud wrth Shan... Llydaw - Brittany Burum - Yeast Toes - Dough Lefain - Leaven Crasu - To bake Codi chwant - To whet the appetite Malu - To mill Ffwrn - Popty Troad y ganrif diwetha - Turn of the last century Naws neilltuol - Special quality

Geraint Jones yn fan'na yn codi chwant ar Shan Cothi, ac arnon ni i gyd dw i'n siŵr!

Troi'r Tir Sam Robinson Mae'r bugail Sam Robinson yn dod o Rydychen yn wreiddiol ond mae o'n byw ym Mro Ddyfi yng ngogledd Powys erbyn hyn. Fel cawn ni glywed ar Troi'r Tir mae o erbyn hyn yn rhugl yn y Gymraeg ac yn mwynhau cymryd rhan yn y gymuned leol. Bugail - Shepherd Rhydychen - Oxford Athroniaeth - Philosophy Ta waeth - Beth bynnag Anhygoel - Incredible Tafodiaith - Dialect Hardd - Beautiful Gwirioni - Dwlu ar Tirwedd - Landscape Cyfoeth - Wealth

A Sam wedi codi acen hyfryd Gogledd Powys yn ogystal. Tasech chi eisiau dysgu mwy am Sam buodd erthygl amdano yn ddiweddar ar Cymru Fyw.

Post Prynhawn Brownies Pam bod criw o Brownies Tunbridge yng Nghaint yn cael cyfarfod Zoom efo Brownies Y Felinheli yng Ngwynedd? Carole Boyce oedd yn gyfrifol am drefnu'r digwyddiad a dyma hi'n rhoi'r hanes ar Post Prynhawn... Caint - Kent Rhwydwaith Menywod Cymru - Welsh Women's Network Ymateb - Response Cyflwyno - To introduce Ymwybodol o fodolaeth - Aware of the existance Heol - Ffordd Cyfarwydd - Familiar Cangen - Branch Daearyddiaeth - Geography

Ac yn ogystal â dysgu Cymraeg i Brownies Caint mae Carole yn diwtor Cymraeg i Oedolion yn dysgu dosbarthiadau ar-lein i ddysgwyr Sir Benfro a dysgwyr Prifysgol Bangor.

Aled Hughes Virginia a Porthcawl Ond dysgwyr o Virginia yng ngogledd America, ac o Borthcawl fuodd yn sgwrsio efo Aled Hughes wythnos diwetha. Beth ydy'r cysylltiad rhwng Anne De Marsay o Virginia, ag un o athrawon Ysgol Gynradd Newton ym Mhorthcawl, Henley Jenkins? Cawn wybod mewn munud ond i ddechrau dyma Anne yn dweud sut aeth hi ati i ddysgu Cymraeg. Medden nhw - They said Hudolus - Magical Ystod eang - A wide range Gwych ynde? Dysgu Cymraeg yn dod â phobl ar draws y byd at ei gilydd ac yn help i blant ysgol Cymru yn ogystal.

Cofio Enwau Dodo Rŵan ta - 'dodo' . Na, ddim fel yn 'dw i'n 'dod o' Gymru, a dim fel yr aderyn oedd yn arfer byw yn Mauritius. Na, mae 'dodo' yn hen air Cymraeg a dyma'r Dr Sara Louise Wheeler sy'n arbenigo ar enwau o bob math ,yn sôn am ei chysylltiad personol hi â'r gair... Arbenigo - To specialize Atgyfodi - To resurrect Nithoedd - Nieces Gan gynnwys - Including Ffurfiol - Formal Dilyniant - Sequel Tarddiad - Source Byddar - Deaf Ysgol breswyl - Boarding school Un genhedlaeth - One generation

Mae'n braf cael clywed am hen enwau'n cael eu hatgyfodi yn tydy?

Bore Sul Tomos Parry Tomos Parry oedd gwestai Elliw Gwawr fore Sul. Mae Tomos yn dod o Ynys Môn yn wreiddiol ac mae o'n yn berchen ar fwyty Brat yn Llundain. Mae gan y bwyty un seren Michelin ac fel cawn ni glywed mae gan Tomos gynlluniau i agor rhagor o fwytai yn y ddinas fawr... Yn amlwg - Obviously Uchelgais - Ambition Datblygu - To develop

Tue, 01 Mar 2022 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Chwefror 22ain 2022

Mali Ann Rees Bore Sul

Bore Sul diwetha roedd yr actores Mali Ann Rees yn sgwrsio efo Betsan Powys am ei bywyd a'i gyrfa. Aeth Mali i goleg drama adnabyddus, ond fel clywon ni yn y sgwrs, doedd y cyfnod yn y coleg ddim yn un hawdd iddi hi.

Adnabyddus - Enwog Cyfnod - Period (of time) Her - A challenge Lan - Fyny Cyfarwyddwyr - Directors Goroesi - Surviving Sa i'n gwybod - Dw i ddim yn gwybod Ystyried - To consider Ta beth - Beth bynnag

Da clywed, ynde, bod penderfyniad Mail i ddal ati yn benderfyniad cywir, ac ei bod yn medru gwneud gyrfa i'w hunan fel actores.

Troi'r Tir

Mae Dai Jones yn dod o Gapel Bangor yng Ngheredigion yn wreiddiol ond erbyn hyn mae o'n gweithio fel rheolwr fferm Woodlands ger Greenwich yn Llundain. Fferm gymuned yw hon a dyma Dai yn esbonio beth sy'n digwydd ar y fferm ar Troi Tir...

Cymuned - Community Cyfer - Acre Gwenith - Wheat Gwirfoddolwyr - Volunteers Gwartheg - Cattle Hwch - Sow Gwair - Hay Syndod - A surprise Argraff - Impression Pwysau - Pressure

Hanes beth sy'n digwydd ar fferm gymuned yn Llundain ar Troi'r Tir yn fan'na.

Beti a Edward Keith Jones

Edward Keith Jones oedd gwestai Beti George, a fo ydy Prif Ymgynghorydd Newid Hinsawdd Yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol yng Nghymru, Lloegr a Gogledd Iwerddon. Yn yr 8 mis diwetha mi gafodd salwch difrifol a buodd o yn yr ysbyty am wythnosau. Yn y clip yma mae o'n sôn am sut mae'r cyfnod hwnnw o salwch wedi newid y ffordd mae o'n edrych ar y byd ac ar y blaned...

Yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol - National Trust Prif ymgynghorydd - Chief consultant Newid hinsawdd - Climate change Difrifol - Serious Llai o amynedd - Less patience Llewygu - To faint Ymennydd - Brain Dynol - Human Anadlu - To breathe Llwyth - Loads

Edward Keith Jones oedd hwnna o'r Ymddiriedolaeth Genedlaethol yn swnio'n benderfynol iawn yn doedd? Beth arall fasech chi'n ddisgwyl gan ddyn ddringodd pob mynydd yng Nghymru, 183 ohonyn nhw, i ddathlu ei ben-blwydd yn hanner cant.

Munud i Feddwl Casia William

Yr awdures a'r bardd Casia William oedd yn rhoi munud i feddwl i ni fore Mercher a buodd hi'n sôn am y gêm sydd wedi troi'n ffenomenom ar draws y byd - Wordle

Penderfynol - Determined Yn eiddgar - Fervently Cynifer ohonom - So many of us Wedi cael ein hudo - Have been captivated Ehangu - To expand Yn gynyddol anghyfartal - Increasingly unequal Tegwch - Fairness Methdalwr - A bankrupt Byd-eang - Worldwide Cyfiawnder - Justice

Casia William yn rhoi munud i ni feddwl am pa mor anghyfartal ydy'r byd y dyddiau hyn.

Bore Cothi Syr Geraint Evans

Ar Bore Cothi buodd y bas bariton Anthony Stuart Lloyd yn rhoi ychydig o gefndir y canwr byd enwog Syr Geraint Evans fasai wedi dathlu ei ben-blwydd yn gant oed ar Chwefror un deg chwech eleni. Dechreuodd drwy sôn am y stryd lle cafodd Syr Geraint ei eni - stryd reit enwog a dweud y gwir...

Arweinydd - Conductor Menywod - Merched Rhyngwladol - International Ysgrifennydd Cartref - Home Secretary

Rhyfedd ynde, bod cymaint o enwogion wedi cael eu geni mewn un stryd fach yng Nghilfynydd ger Pontypridd.

Bore Cothi Sophie Tuckwood

Arhoswn ni efo Bore Cothi am y clip ola. Cafodd Shan Cothi sgwrs efo Sophie Tuckwood sy'n dod o Nottingham yn wreiddiol ond sy'n byw yn Hwlffordd erbyn hyn. Mae Sophie wedi dysgu Cymraeg cystal fel ei bod wedi dechrau gweithio fel tiwtor Cymraeg i oedolion, ac fel cawn ni glywed enillodd hi wobr arbennig iawn llynedd

Hwlffordd - Haverfordwest Gwobr - Award Yr ifanca - Y fenga Cwympo - Syrthio Trwy gyfrwng - Through the medium of

Tue, 22 Feb 2022 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Chwefror 15fed 2022

Bore Cothi ac Aled Jones

Dach chi wedi bod yn gwylio 'The Masked Singer'? Rhaglen ydy hon lle mae pobl enwog yn canu mewn gwisgoedd sydd yn cuddio pob rhan o'r corff, fel bod neb yn medru eu nabod nhw. Tasg y panel oedd dyfalu pwy oedd y tu ôl i'r wisg. Roedd y ffeinal nos Sul ac mi ddaeth y Gymraes Charlotte Church yn ail - hi oedd 'Mushroom'. Ond roedd Cymro yn y gystadleuaeth hefyd, Aled Jones - a fo oedd "Traffic Cone". Bore Mercher ar Bore Cothi mi gaeth Shan Cothi sgwrs efo Aled am y rhaglen...

Dyfalu - To guess Yr ail gyfres - The second series Chwyslyd - Sweaty O mam bach - OMG Taith Gadeirlan - The Cathedral Tour

CYMRU CARWYN Evan James

Ac os gweloch chi'r ffeinal - mi roddodd Charlotte Church gliw Cymraeg i'r panel, y gair 'modryb' - ond doedd hynny ddim wedi helpu'r panel o gwbl gan fod neb ohonyn nhw'n deall Cymraeg!

Mae Carwyn Jones yn teithio o gwmpas Cymru ac yn rhannu ychydig o hanes y llefydd mae o'n ymweld â nhw efo gwrandawyr Radio Cymru. Nos Iau, mi fuodd o ym Mhontypridd a chael hanes cynnar Evan James, sef awdur cân sy'n cael ei chlywed yn aml ar hyn o bryd yn ystod y gemau rygbi rhyngwladol... ia, yr anthem genedlaethol, Hen Wlad fy Nhadau . Dyma Gwen Griffiths....

Rhyngwladol - International Hynafol - Ancient Diwylliant - Culture Melin wlân - Woolen Mill Ar bwys - Wrth ymyl Cynhyrfus - Exciting Y Chwyldro Diwydiannol - The Industrial Revolution Camlas - Canal Beirdd - Poets Blaengar - Progressive

Cofio - Nigel Owens yn ymddeol

Gwen Griffiths oedd honna'n rhoi ychydig o hanes Evan James awdur geiriau 'Hen Wlad fy Nhadau' wrth Carwyn Jones.

Ymddeol oedd pwnc Cofio wythnos yma a chafodd John Hardy sgwrs efo Nigel Owens sydd wedi ymddeol fel dyfarnwr rygbi rhyngwladol ers dros dwy flynedd erbyn hyn. Gofynnodd John iddo fo oedd o'n colli'r dyfarnu o gwbl...

Dyfarnwr Rygbi Rhyngwladol - International Rugby referee Gweld eisiau - To miss Torf - Crowd Trosgais - Conversion Ysgol gyfun - Comprehensive school Y diweddar - The late Yn galetach - Harder Nawr ac yn y man - Now and then Cyfrifoldeb - Responsibility

Ifan a Tom Bwlch

Nigel Owens yn cadw ei hun yn brysur ar y fferm ar ôl iddo fo ymddeol fel dyfarnwr rygbi rhyngwladol. Pnawn Mercher mi gafodd Ifan Evans sgwrs efo ffarmwr bach arall, Tomos Lewis, un ar ddeg oed o Ddihewyd ger Llanbedr Pont Steffan yng Ngheredigion. Mae Tomos wedi cymryd rhan yn rhaglen Cefn Gwlad efo Ifan yn 2020 ac mae wedi sôn wrtho fo o'r blaen ei fod wedi mynd i drafferthion yn yr ysgol am roi mwy o sylw i ffermio nag i'w waith ysgol. Dyma fo dweud wrth Ifan beth ddigwyddodd pan anghofiodd Tomos wneud ei waith cartref...

Trafferthion - Trouble Ambyti e - Amdano fo Rhwydd - Rhwydd Y Da a'r lloi - The cattle and calves Drygioni - Mischief Safle - Position Bachwr - Hooker Sa i'n gwybod - Dw i ddim yn gwybod Cais - A try Chwaled - A rout

Aled Hughes a Andrew White Star Wars

Dw i'n siŵr bod Tomos wedi mwynhau'r gêm ddydd Sadwrn gan fod Cymru wedi curo'r Alban o ugain pwynt i un deg saith.

Y Millennium Falcon ydy llong ofod mwya adnabyddus ffilmiau Star Wars, ond oeddech chi'n gwybod mai yn Noc Penfro cafodd y llong ei hadeiladu? Mi gaeth Aled Hughes sgwrs efo Andrew White o gronfa'r loteri i sôn am brosiect i greu arddangosfa yn Noc Penfro i ddathlu'r ffaith fod y Millennium Falcon wedi cael ei hadeiladu yno yn y 70au.

Adnabyddus - Famous Llong ofod - Space ship Arddangosfa - Exhibition Byd eang - Worldwide Sïon - Rumours Cyfrinach - Secret Denu - To attract Adfywiad economaidd - Economic renewal Atgyfnerthu - To strenghen Teimlad o falchder - Feeling of pride

Ar y Marc Lowri Serw Aled Hughes yn fan'na yn cael tipyn o hanes adeiladu'r Millenium Falcon yn Noc Penfro.

Mae Lowri'n dod o Lanrwst ac yn gweithio fel nyrs iechyd meddwl i blant a phobl ifanc. Ond mae hi hefyd yn ffan mawr o dîm pêl-droed Wrecsam. Mae hi wedi sefydlu grŵp sgwrsio ar gyfer merched sy'n cefnogi Wrecsam fel un ffordd o helpu efo unrhyw broblemau iechyd meddwl. Beth sy'n digwydd yn y sesiynau tybed? Dyma Lowri'n sgwrsio ar Ar y Marc

Sefydlu - To establish Cymuned - Community Gwerthfawrogi - To appreciate Gwamalu - To vacillate Angerddol - Passionate Boed - Whether it be Llifo drwy dy wythiennau - Flowing through your veins Gôl-geidwad - Goalkeeper Y Wefr - The thrill

Tue, 15 Feb 2022 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Chwefror 8fed 2022

1. Theo Davies-Lewis a Beti ai Phobol

Buodd Beti George yn sgwrsio efo Theo Davies-Lewis y sylwebydd gwleidyddol sydd wedi sgwennu colofnau i'r Spectator, y Times a fo ydy prif sylwebydd gwleidyddol National Wales. Mae o hefyd i'w glywed ar Radio Cymru yn gyson yn trafod materion gwleidyddol a gofynnodd Beti iddo fo sut dechreuodd ei ddiddordeb mewn gwleidyddiaeth...

Sylwebydd gwleidyddol - Political commentator Y chweched - The sixth form Ymgyrch - Campaign I ryw raddau - To an extent Llwyfan cenedlaethol - National stage Senedd ieuenctid - Youth parliament Rhydychen - Oxford Cyfweliadau - Interviews Darlledu - Broadcasting San Steffan - Westminster

2. Iwan Griffiths a Delme Thomas

Mae Theo Davies-Lewis yn brysur iawn fel sylwebydd gwleidyddol ac mae hi'n anodd credu mai dim ond 24 oed ydy o, yn tydy? Bore Sul diwetha Iwan Griffiths oedd yn cyflwyno rhaglen Bore Sul ac mi gafodd o gwmni'r cyn chwaraewr rygbi Delme Thomas a dyma Delme'n sôn am gael ei ddewis i chwarae dros y Llewod am y tro cynta yn 1966.

Cyn chwaraewr - Former player Y Llewod - The Lions Tu fas - Outside Llys-dad - Stepfather Atgofion - Memories Y mwya llwyddiannus - The most successful Y gyfres - The series

3. Bore Cothi - Sbeisys ar fwyd

Delme Thomas oedd hwnna'n sôn am y teithiau buodd o arnyn nhw efo'r Llewod. Bore Llun mi fuodd yr hanesydd bwyd, Elin Williams yn sôn am beth i roi ar fwydydd yn lle halen, a dyma hi'n esbonio wrth Shan Cothi am y gwahaniaeth mae ychwanegu perlysiau'n medru ei wneud i'r bwyd....

Ychwanegu - To add Perlysiau - Herbs Gweini - To serve (food) Yn gynhenid - Inherently Yn draddodiadol - Traditionally Hwb - A boost Rhwydd - Hawdd Mawn - Peat Corgimychiaid - Prawns Lleithder - Moisture

4. Bore Cothi - Blwyddyn Newydd Tsieineaidd

Ac mi wnawn ni aros gyda Bore Cothi am y clip nesa 'ma. Bore Mawrth buodd Shan yn dathlu'r Flwyddyn Newydd Tsieineaidd ac yn sgwrsio efo Karl Davies, sy'n dysgu Saesneg i oedolion yn ninas Foshan, yn Tsieina. Blwyddyn y Teigr ydy hi eleni...

Sidydd - Zodiac Angerddol - Passionate Dewr - Brave Llonydd - Placid Cwningen - Rabbit Ymerawdwr - Emperor Ych - Ox Nofiwr glew - A courageous swimmer Cyn gynted â - As soon as Baedd - Boar

5. Geraint Lloyd a Simon Owen Williams

Karl Davies oedd hwnna'n sôn ychydig am ddathliadau'r Flwyddyn Newydd Tsieineadd efo Shan Cothi. Nos Fercher, mi gafodd Geraint Lloyd sgwrs efo Simon Owen Williams sy'n gweithio yn America. Mae'n Bennaeth ar ysgol breifat yn Long Island Efrog Newydd ac mae'n siarad y Wenhwyseg, sef tafodiaith arbennig de-ddwyrain Cymru.

Efrog Newydd - New York Tafodiaith - Dialect Crwt - Hogyn Trais - Violence Ymadrodd - Phrase Safonol - Standard Hunan ddysgedig - Self taught Mam-gu - Nain Wilia - Siarad Aelwyd - Hearth

6. Trystan ac Emma - Nel y Parot

Mae'n braf clywed y Wenhwyseg yn fyw ac yn iach yn Efrog Newydd yn tydy? Dw i'n siŵr basai Nel, parot Mari Lloyd o Gommins Coch, yn medru dynwared Simon yn siarad y Wenwyseg. Mae Nel eisoes yn medru dynwared dwy acen Gymraeg, fel clywodd Trystan ac Emma fore Gwener...

Dynwared - To mimic Eisoes - Already Synau - Sounds Pert - Pretty Anferth - Huge Hardd - Beautiful Plu - Feathers Uniaith - Monolingual (acen) Gog neu Hwntw - A north Wales or south wales accent

Tue, 08 Feb 2022 14:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Chwefror 4ydd 2022

1. Beti a'i Phobol a Rebecca Roberts

Buodd Beti George yn sgwrsio efo'r nofelydd Rebecca Roberts o Brestatyn. Mae hi wedi sgwennu pedair nofel ac wedi ennill sawl gwobr am ei llyfrau. Yn un o'i llyfrau mae'r prif gymeriad efo anabledd ac yn gwisgo coesau prosthetig yn union fel rhai merch yr awdur. Roedd Rebecca wedi bod yn ymgyrchu i gael Llywodraeth Cymru i awdurdodi ysbytai i wario ar goesau a breichiau prosthetig. Dyma hi'n sôn wrth Beti sut cafodd hi wybod bod yr ymgyrch wedi llwyddo...

Anabledd - Disability Ymgyrchu - To campaign Llywodraeth Cymru - The Welsh Government Awdurdodi - To authorize Arbenigol - Specialized Byd o wahaniaeth - A world of difference Deisebu - To petition Arbenigedd - Expertise Gwaith ymchwil - Research Dadlau fy achos - Arguing my case Rhoi cynnig arni - To give it a go

2. Cymru Carwyn Iau efo Max Boyce

Rebecca Roberts oedd honna'n sgwrsio gyda Beti George am y gwahaniaeth mae cael coesau prosthetig wedi gwneud i fywyd ei merch. Yn y gyfres Cymru Carwyn mae Carwyn Jones yn trafod y pethau sy'n gwneud Cymru'n wlad mor arbennig, yn enwedig felly pobl a hanes y wlad. Yn y clip nesa mi gawn ni glywed Carwyn yn sgwrsio gydag un o drysorau mwya Cymru, Max Boyce.

Cymuned - Community Sylw - Attention Dwlu bod - Wrth fy modd bod Hollol lofaol - Predominantly coalmining Prydferth - Beautiful Mo'yn - Eisiau

3. Aled Hughes a Mirain Iwerydd

Carwyn Jones oedd hwnna'n sgwrsio gyda Max Boyce. Mi roedd Mr Urdd yn gan mlwydd oed wythnos diwetha ac mi lwyddodd yr Urdd i ddathlu'r pen-blwydd mewn steil drwy dorri record y byd am y nifer mwya o fideos o bobl yn canu'r un gân sef Hei Mistar Urdd. Bore Mercher mi roedd y cyflwynydd Mirain Iwerydd yn sgwrsio efo Aled Hughes am y cyfleoedd mae hi wedi eu cael efo'r Urdd gan gynnwys taith i Batagonia. Dyma Mirain yn sôn am y daith arbennig honno...

Cyflwynydd - Presenter O bob cwr - From every corner Y Wladfa - The Welsh settlement in Patagonia Diolchgar - Thankful Cyffelyb - Equivalent Hala ni mas - Anfon ni allan Llwyfan - Stage Lledaenu - Spread Neges Ewyllys Da - The Peace and Good Will Message Cyfrinach - Secret Ymwybodol - Aware

4. Betsan Powys ac Owain Wyn Evans

Mirian Iwerydd yn fan'na yn sôn am rai o'r pethau pwysig mae'r Urdd yn ei wneud. Mae Owain Wyn Evans yn gyfarwydd wrth gwrs fel cyflwynydd y newyddion a'r tywydd, ond yn ddiweddar mae o hefyd wedi dod yn enwog am ei ddrymio. Ar gyfer Plant Mewn Angen buodd o'n drymio am ddau ddeg pedair awr a chodi swm anhygoel o arian. Dyma fo'n datgelu mewn sgwrs efo Betsan Powys faint o bres yn union a godwyd...

Cyfarwydd - Familiar Pedair awr ar hugain- 24 hours Anhygoel - Incredible Datgelu - To reveal Taw - Mai Amlwg - Prominent Cefnogaeth - Support Anferth - Huge Her - A challenge Ffili - Methu

5. Isio Babi

Tri phwynt wyth miliwn o bunnau- dyna swm anhygoel ynde? Nos Fercher mi glywon ni stori Carys Barratt a'i gŵr, Craig, fuodd yn trio cael babi am flynyddoedd. Mae'r rhaglen yn dilyn hanes Carys dros y misoedd pan oedd hi'n paratoi i gael triniaeth IVF, misoedd o obaith ac o siom. Dyma Carys yn rhoi ychydig o gefndir i ni...

Triniaeth - Treatment Cefndir - Background Di-Gymraeg - Ddim yn siarad Cymraeg Gofal plant - Childcare Ffodus - Lwcus Llonni - Gwneud yn hapus Ar waith - Working

6. Trystan ac Emma a Mot y ci

Pob lwc i Carys ac i Craig ynde? Ac i orffen , dyma i chi hanes anhygoel Mot y ci, aeth ar goll am 5 wythnos. Aeth Tecwyn Vaughan Jones o Fae Colwyn â Mot am dro ond rhywsut aeth y ci ar goll. Ar ôl i Tecwyn chwilio a chwilio efo help cymdogion, drones, yn wir help y gymuned gyfan, o'r diwedd gwelodd neges ar Facebook oedd yn rhoi gobaith iddo fo .....

Mi ddaru - Gwnaeth Ymateb - Response Wedi crwydro - Had wandered Tebygrwydd - Similarity Anobaith llwyr - Sheer hopelessness Traddodiad - Tradition Dianc - To escape Rhuthro - To rush Sefyll yn stond - Standing still Yn cyfarth ac yn llyfu - Barking and licking

Fri, 04 Feb 2022 17:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Ionawr y 28ain 2022

1. Aled Hughes a Melanie Owen

Melanie Carmen Owen, sy'n dod o Aberystwyth yn wreiddiol ond sy'n byw yng Nghaerdydd erbyn hyn, oedd gwestai Aled Hughes bore Llun diwetha. Melanie fydd yn cyflwyno cyfres newydd o Ffermio ar S4C ond mae hi hefyd wedi mentro i fyd y 'stand-up'. Sut digwyddodd hynny tybed?

Caredig Kind Awgrymu To suggest Menywod Merched Beirniadu To adjudicate Yn fuddugol Victorious Profiadau personol Personal experiences Perthnasol Relevant Her A challenge Cynulleidfa Audience Addasu To adapt

2. Bore Cothi - Muhammad Ali

Melanie Owen oedd honna'n esbonio sut dechreuodd hi weithio ym myd 'stand-up'. Ar Ionawr 17 eleni basai Muhammad Ali wedi dathlu ei benblwydd yn 80 oed.

Un gafodd cwrdd â'r dyn ei hun, oedd Hywel Gwynfryn yn ôl yn 1966 draw yn LLundain, pan oedd Hywel yn gweithio fel gohebydd i'r rhaglen Heddiw. Roedd Cassius Clay (fel roedd Muhammad Ali ar y pryd) yn Llundain yn barod i focsio yn erbyn Henry Cooper, a chafodd e anrheg arbennig gan Hywel..

Syllu Staring Tawelwch Silence Cerddi Poems Pencampwr Bocsio'r Byd Boxing World Champion Na welwyd ei debyg o'r blaen Never seen his like before Wrth-law Nearby

3. Gwneud Bywyd yn Haws - Caris Hedd Bowen

Hywel Gwynfryn yn sôn wrth Shan Cothi am ei sgwrs gyda Cassius Clay, neu Mohammed Ali. Roedd y bocsiwr hwnnw'n enwog am ei farddoniaeth gyda llinellau fel: Float like a butterfly, sting like a bee. His hand can't hit what his eyes can't see. Tybed ai barddoniaeth TH Parry Williams oedd wedi ei ysbrydoli?

Nos Fawrth ar Gwneud Bywyd yn Haws cafodd Hanna Hopwood gwmni menyw arbennig sydd wedi wynebu sawl her gorfforol a meddyliol. Ar ôl iddi wella o ganser Hogkins Lymphoma roedd Caris Hedd Bowen yn teimlo'n ddiolchgar, ac yn teimlo fel tasai hi'n profi bywyd am y tro cynta. Dyma hi'n disgrifio ei theimladau wrth Hanna...

Ysbrydoli To inspire Diolchgar Thankful Cyfweliadau Interviews Mas y bac Allan i'r cefn Gwynto Arogli Yn grac Yn flin

4. Ar y Marc Sadwrn - Dave Rogers

Caris Hedd Bowen yn ysbrydoli Hanna Hopwood wrth rannu ei stori. I glywed y bennod yn llawn ewch draw i BBC Sounds a chwilio am Gwneud Bywyd yn Haws.

Mae Dave Rogers yn byw yng Nghaerloyw ac wedi dysgu Cymraeg, a fe sy'n cynnal cyfri Twitter newydd Clwb Pêl-droed Casnewydd @YrAlltudion. Mae'r cyfrif yn ffordd o rannu newyddion am y tîm, y canlyniadau ac ati, ac hynny i gyd drwy'r Gymraeg. Mae llawer o gefnogwyr Casnewydd yn ddysgwyr ac mae Dave yn trio dysgu termau pêl-droed Cymraeg i'r dilynwyr, fel esboniodd e wrth Dylan Jones ar Ar y Marc...

Pennod Episode Caerloyw Gloucester Yr Alltudion The Exiles Canlyniadau Results Cefnogwyr Fans Dilynwyr Followers Tad-cu Taid

5. Ifan Evans a Mari Gwilym

Dave Rogers yn rhoi gwasanaeth Gymraeg i gefnogwyr Casnewydd - ac i'w fab hefyd.

Mae Ifan Evans wedi sôn sawl tro bod ofn llygod bach arno fe ac roedd e wedi dychryn pan welodd e lygoden bach yn y tŷ. Ar ei raglen ddydd Mawrth clywon ni hanes gan Mari Gwilym am gael llygod bach yn ei thŷ hi.

Olion Traces Baw llygoden Mouse droppings Hogia bach! Dear me! Cofi Dre Person o Gaernarfon Hadau Seeds Llygoden bengron goch Bank vole Cael gwared ar To get rid of Anghenfil Monster

6. Bore Cothi a Llew Richards

Mari ac Ifan yn trafod llygod yn fan'na. Mae Llew Richards sy'n 17 oed, a'i frawd Bryn sydd yn 15, wedi cychwyn menter newydd ar ddechrau blwyddyn newydd - rhentu cae er mwyn i bobol gael dod â'u cŵn yno i redeg a chwarae. Dyma Llew yn sôn wrth Shan Cothi am y fenter Newydd...

Dere Tyrd Wedi dod i glawr Has come about Ni sy berchen e We own it Gwartheg Cattle Tennyn Lead Llanw lan Welling up Rhyddid Freedom

Fri, 28 Jan 2022 17:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Ionawr y 21ain 2022

1) Aled Hughes - David Bowie

Basai David Bowie wedi bod yn 75 oed eleni a chafodd Aled Hughes sgwrs gydag un o'i ffans mwya , Ffion John. Dyma Ffion yn cofio'r tro cynta iddi hi glywed cerddoriaeth Bowie a sut gwnaeth hynny arwain at ei hobsesiwn gyda fe...

Y fenga Yr ifanca

Cynhyrchu To produce

Ymchwilio To research

Llewygu To faint

Gofod Space

Dychmygu To imagine

Yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol The National Trust

2) Cofio - Ymarfer Corff

Ffion Jones oedd honna'n sôn am ei hobsesiwn gyda David Bowie.

Ymarfer Corff oedd thema Cofio pnawn Sul diwetha, ac roedd cyfle i glywed rhan o sgwrs cafodd Dewi Llwyd yn 2015 gyda Becky Brewerton oedd yn chwarae golff yn broffesiynol. Un o Abergele ydy Becky ac adeg y sgwrs roedd hi newydd ddathlu ei phen-blwydd yn 33 oed

Datgelu To reveal

Andros o ifanc Ifanc iawn

Yn y man Mewn munud

Ddaru o Gwnaeth e

3) Bore Cothi - Y Gylfinir

Enillodd Becky Brewerton sawl twrnament golff rhyngwladol ac mae hi dal yn ennill ei bywoliaeth ym myd golff. Daniel Jenkins Jones o'r RSPB ydy 'dyn yr adar' ar Bore Cothi a dydd Mercher buodd e'n trafod yr aderyn sy'n enwog am ei big, sef y gylfinir

Bywoliaeth Livelyhood

Y Gylfinir Curlew

Rhydyddion Waders

Cyfarwydd iawn Very familiar

Cyfandir Continent

Nythu To nest

Ar waenydd On moorlands

Rhostiroedd Heathlands

Plu Feathers

Cryman Sickle

4) Geraint Lloyd - Lluniau

Daniel Jenkins Jones o'r RSPB yn fan'na yn rhannu gwybodaeth am y gylfinir. Mae yna lyfr lluniau sydd yn rhoi ychydig o hanes ardaloedd Efailnewydd, Llannor a Penrhos ym Mhen Llŷn yn mynd i gael ei gyhoeddi'n fuan a Rhian Jones fuodd yn sôn am un o'r hanesion sydd yn y llyfr gyda Geraint Lloyd

Cyhoeddi To publish

Crefyddol Religious

Y Bedwaredd ganrif ar bymtheg 19th century

Porthladd Port

Am wn i I suppose

Gwasanaethau (religious) services

Sefydlu To establish

5) Bore Sul - Ariel Jackson

Hanes y capten llong Hugh Hughes a Baner Bethel yn fan'na ar raglen Geraint Lloyd. Penderfynodd Ariel Jackson o Napa, California ddysgu Cymraeg ar ôl iddi hi weld arwyddion Cymraeg am y tro cyntaf pan oedd hi yma ar wyliau. Erbyn hyn mae hi wedi bod yng Nghymru sawl gwaith, wedi dod yn rhugl yn yr iaith ac wedi dysgu Cymraeg i Puck ...ei chi!

Y Deyrnas Unedig The UK

Y ffin The border

Sir Fynwy Monmouthshire

Swynol Charming

Gorchmynion Commands

Cymuned Community

Llenyddiaeth Literature

Diwylliant Culture

Breuddwyd Dream

6) Gwneud Bywyd yn Haws - Cylchgronau

Ariel Jackson o Napa, California yn siarad ar Bore Sul efo Bethan Rhys Roberts. Nos Fawrth ar GBYH roedd Hanna Hopwood yn cael cwmni Rhiannon Jenkins o Eifionydd sydd wedi gweithio yn Llundain fel is olygydd ar gylchgronau Cosmopolitan, Men's Health, Women's Health a Runner's World. Pa fath o le yw ei weithio ynddo, tybed?

Is-olygydd Subeditor

Awyrgylch Atmosphere

Cymysgu To mix

Cylchgronau Magazines

Cynnwys Content

O dan bwysau Under pressure

Yn wirioneddol Really

Blaenllaw Prominent

Boed o Whether it be

Lles Welfare

Hyrwyddo To promote

Fri, 21 Jan 2022 17:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Ionawr y 14eg 2022

1) Cofio 02/01/22

Dyn ni’n aml iawn yn edrych yn ôl ar y flwyddyn flaenorol ddechrau Ionawr, on’d dyn ni? A dyma’n union ddigwyddodd ar Cofio yr wythnos diwetha wrth i nifer o glipiau gwych o’r archif gael eu hail-ddarlledu. Dyma un o’r goreuon, T Glynne Davies yn holi Mrs Hannah Jones am ei hatgofion o gadw gwesty yn y Rhyl am dros 40 o flynyddoedd...

Y flwyddyn flaenorol The previous year

Ail-ddarlledu To rebroadcast

Atgofion Memories

Ddaru Wnaeth

Gweithwyr cyffredin Ordinary workers

Enwogion Celebrities

Digri Doniol

Tynnu gwynebau Pulling faces

2) Rhaglen Beti a’i Phobol - 09/01/22

...a chafodd y clip yna ei recordio’n wreiddiol yn 1982.

Buodd Beti George yn sgwrsio gyda Samuel Kurtz, Aelod Ceidwadol Gorllewin Caerfyrddin a De Sir Benfro yn Senedd Cymru. Mae'n weithgar iawn gyda'r Ffermwyr Ifanc ac yn cefnogi elusen DPJ. Elusen iechyd meddwl yng Nghymru ydy DPJ sydd yn helpu’r rhai sydd â phroblemau iechyd meddwl mewn ardaloedd gwledig ac mewn amaethyddiaeth. Dyma Samuel yn esbonio wrth Beti pa effaith cafodd y cyfnod clo ar ei iechyd meddwl e...

Ceidwadol Conservative

Elusen Charity

Gweithgar Active

Gwledig Rural

Amaethyddiaeth Agriculture

Digalon Depressed

Egni Energy

Cysgod Shadow

Hala Treulio

Sicrhau To ensure

3) Aled Hughes 04/01/22 – Mawrth

Samuel Kurtz yn dweud wrth Beti George ei bod yn bwysig siarad am unrhyw broblemau iechyd meddwl. Mae gan Aled Hughes bodlediad o’r enw "Siarad Moel" a bore Mawrth diwethaf cafodd e sgwrs gyda Heledd Iago sy'n gweithio ym maes geneteg. Gyda ffilm Spiderman yn boblogaidd iawn yn y sinemâu ar y foment gofynnodd Aled i Heledd fasai hi’n bosib rhyw ddydd i rywun allu cael pwerau fel rhai "Spiderman"?

Genynnau Genes

Pryfaid cop Corynod

Ymbelydredd Radioactivity

Gwyddonwyr Scientists

Bwlch Gap

Plentynnaidd Childish

4) Trystan ac Emma 07/01/22 – Gwener

Dych chi’n meddwl bod Aled yn ffansïo’i hyn fel Spiderman? Swnio felly, on’d yw e?

Ar Ionawr 1af, roedd y nofel Winnie The Pooh yn y newyddion gan ei bod erbyn hyn yn rhan o’r ‘parth cyhoeddus’, sy’n golygu nad oes hawlfraint arni hi bellach.’ ac ar eu rhaglen fore Gwener cafodd Trystan ac Emma sgwrs gyda Rhian Nash o Lwydcoed ger Merthyr Tudful, sydd yn ffan mawr o’r cymeriad Winnie the Pooh …..

Parth Cyhoeddus Public Domain

Hawlfraint Copyright

Casglu To collect

Enfawr Huge

Addas Suitable

Hudolus Magical

Rhinweddau Virtues

5) Aled Hughes 03/01/22 – Llun – Dyna i chi gwestiwn da gan Emma on’d ife – pa gymeriad o Winnie the Pooh dych chi’n debyg iddo tybed?

Bore Llun y 3ydd o Ionawr roedd hi’n 45 mlynedd yn union I’r diwrnod ers i Radio Cymru ddod i fodloaeth ac un o’r cyflwynwyr cynta y bore hwnnw oedd Hywel Gwynfryn a dyma fe’n sôn am y darllediad cyntaf hwnnw...

Bodolaeth Existence

Cyflwynwyr Presenters

Darllediad Broadcast

Cyfrifoldeb Responsibilty

Cynulleidfa Audience

Gweddill y diwrnod The rest of the day

Annog To encourage

O ddifri Seriously

Deugain a phump Pedwar deg pump

6) Dros Ginio - 06/01/21 – Iau - Llaeth

Hywel Gwynfryn oedd hwnna’n sôn am ddarllediad cynta Radio Cymru pedwardeg pump o flynyddoedd yn ôl.

Yn yr wythdegau, cyflwynwyd y ‘cwotâu llaeth’ oedd yn rheoli faint o laeth oedd ffermwyr yn cael ei gynhyrchu. I nifer yng nghefn gwlad Cymru, roedd hyn yn creu problemau mawr a buodd yna lawer o brotestiadau. .

Dyma’r newyddiadurwr Alun Lenny, oedd yn gweithio ar y stori ar y pryd, yn sôn wrth James Williams ar Dros Ginio am y protestiadau, ond hefyd yn sôn fel mae rhai wedi elwa wrth arallgyfeirio oherwydd y cwotâu....

Llaeth Llefrith

Cynhyrchu To produce

Elwa To profit Arallgyfeirio To diversify

Ffynnu To prosper

Rhewgell Freezer

Argyfyngus Critical

Fri, 14 Jan 2022 17:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Ionawr y 7fed 2022

Ifan Evans - Diolch o Galon – IOAN TALFRYN – 28/12/21

Enwebodd Tony Williams ei diwtor Cymraeg, Ioan Talfryn, i dderbyn Tlws Diolch o Galon ar raglen Ifan Evans. Ond fel ‘Llywelyn’ mae Ioan yn nabod Tony a chawn ni wybod pam hynny ar ôl i Ioan ateb galwad ffôn Ifan…

Enwebu To nominate

Tlws Trophy

Cyfleus Convenient

Cymorth Help

Ar flaenau fy nhraed On my toes

Astrus Anodd

Yn barhaol Constantly

Beti A’I Phobol – 02/01/22 – Kristofer Hughes

Tony, neu, i roi ei enw dosbarth Cymraeg iddo fe, Llywelyn, yn Diolch o Galon i’w diwtor Cymraeg, Ioan Talfryn, ar raglen Ifan Evans.

Mae sawl peth diddorol ac anarferol am Kristoffer Hughes. Mae e’n bagan, fe yw Pennaeth Derwyddon Ynys Môn, mae‘n awdur nifer o lyfrau am fytholeg a chwedlau Cymru. Fe oedd gwestai Beti George a dyma i chi flas ar y sgwrs gafodd e gyda Beti.

Anarferol Unusual

Pennaeth derwyddon Chief of the druids

Chwedlau Fables

Sbïwch Edrychwch

Distawu To silence

Urdd Order

Defodau Rites

Annog To encourage

Yn gamp go iawn A real achievement

Diwylliant Culture

Munud i Feddwl – 30/12/21 – Helen Prosser

Kristoffer Hughes yn fan’na yn canmol dysgwyr y Gymraeg, ac un sydd wedi gwneud cyfraniad enfawr i ddysgu Cymraeg i oedolion yw Helen Prosser sydd yn un o gyfarwyddwyr strategol y Ganolfan Dysgu Cymraeg Cenedlaethol. Hi gaeth y cyfle ola i Ddweud ei Dweud yn 2021 a dyma hi’n edrych ar y pethau positif o‘r flwyddyn diwetha, ac hefyd yn edrych ymlaen at 2022.

Cyfraniad enfawr Huge contribution

Cyfarwyddwyr Directors

Amgen Alternative

Datblygu To develop

Wedi ei ffrydio’n fyw Streamed live

Cynulleidfa Audience

Pwyslais Emphasis

Troedio caeau To tread the fields

Cymeradwyo To applause

Diweddglo A finale

Doniau Skills

Geraint Lloyd – 29/12/21 – Rhianwen Condron

Helen Prosser oedd honna’n dangos nad oedd 2021 yn ddrwg i gyd a bod lle i fod yn optimistaidd am 2022. Roedd Geraint Lloyd yn edrych yn ôl ar rai o sgyrsiau cofiadwy’r flwyddyn diwetha a dewisodd un gaeth e gyda Rhianwen Condron ddechrau mis Rhagfyr. Cafodd Rhianwen ei geni yng Nghymru ond symudodd i Stratford Upon Avon i fyw pan oedd hi’n 8 oed. Enillodd hi wobr Highway Heroes am ei gwaith yn helpu dynion sydd yn gweithio ar briffyrdd Prydain, gan gynnig cymorth iddyn nhw ymdopi gyda phroblemau iechyd meddwl...

Cofiadwy Memorable Gwobr Award

Priffyrdd Highways

Ymdopi To cope

Hewlydd (heolydd) Ffyrdd

Pryd ‘ny That time

Sut lwyddiant Such success

Hala Anfon

Oherwydd hyn Because of this

Jim Parc Nest – 26/12/21

Rhianwen Condron oedd honna, sydd yn gwneud gwaith arbennig gyda rhai o weithwyr ffyrdd Lloegr. I gael eich galw’n Brifardd mae’n rhaid i chi ennill un ai’r Gadair neu’r Goron yn yr Eisteddfod Genedlaethol. Mae’r Prifardd T. James Jones wedi ennill y ddwy ddwywaith ac mae ei ddau frawd yn Brifeirdd hefyd! Er mwyn ennill y Gadair mae’n rhaid sgwennu cerdd mewn cynghanedd, hen grefft sydd â llawer iawn o reolau cymhleth. Mewn rhaglen arbennig cafodd Nia Roberts sgwrs gyda’r bardd gan ofyn iddo’n gynta pam dechreuodd o sgwennu mewn cynghanedd….

Cymhleth Complicated

Dylanwad Influence

Braint Privilege

Dw i’n dwlu Dw i wrth fy modd

Arddull Style

Beirniad Adjudicator

Awgrymu’n gynnil To suggest in a subtle way

Gor-glywed To overhear

Y casgliad The conclusion

Bore Cothi - Dydd Mawrth, 28ain o Ragfyr – Sian James

Ac nid yn unig mae brodyr T James Jones yn Brifeirdd ond mae ei wraig, Manon Rhys, a’i nai, Tudur Dylan, yn Brifeirdd hefyd! Buodd Heledd Cynwal yn cyflwyno ambell raglen Bore Cothi dros y gwyliau ac yn un o’r rhaglenni hynny cafodd hi gwmni’r gantores Sian James ar slot Y Fordaith. Ble basai Sian yn mynd ar fordaith ddychmygol tybed?

Cantores Female singer

Mordaith ddychmygol Imaginary cruise

O ystyried Considering

Di o’m bwys Dyw e ddim yn bwysig

Lodes Merch ifanc

Profiad hyfryd A lovely experience

Ddaru nhw Wnaethon nhw

Tirwedd Landscape

Trin a thrafod To discuss

Rhinweddau Virtues

Fri, 07 Jan 2022 17:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Rhagfyr 31ain 2021

01. Aled Hughes – Elfyn Jones

Does dim golygfa well, nac oes, na mynyddoedd Cymru yn wyn o dan eira ar ddiwrnod braf o aeaf. Mae’n demtasiwn mawr i fynd i ddringo’r mynyddoedd bryd hynny, on’d yw hi? Ond cofiwch, tasech chi’n mentro allan mae’r mynyddoedd yn gallu bod yn lefydd peryglus iawn, fel eglurodd Elfyn Jones sy’n gadeirydd Tîm Achub Mynydd Llanberis, wrth Aled Hughes

Yn union Exactly

Gorchuddio To cover

Anhygoel Incredible

Denu To attract

Ceudyllau Potholes

Twyllodrus Deceptive

Amgylchiadau Circumstances

Dyffrynnoedd Valleys

Yn wirioneddol Really

Offer Equipment

02. Cofio – Nia Roberts a Caryl Parry Jones

Cyngor da gan Elfyn Jones yn fan’na ar raglen Aled Hughes – byddwch yn ofalus os dych chi am ddringo’r mynyddoedd yn y gaeaf. Mae’n siŵr ein bod yn clywed mwy o ganu adeg y Nadolig nag ar unrhyw adeg y flwyddyn, gyda charolau, caneuon am Sion Corn i’r plant bach a chaneuon pop Nadoligaidd i’r plant mawr! Ond beth sy’n gwneud cân Nadolig dda? Dyma i chi farn Nia Roberts a Caryl Parry Jones...

Nadoligaidd Christmassy

Naws Mood

Cydio yn To attach to

Myfyrio To reflect

Addoli To worship

Dyfynodau Quotation marks

Ein heneidiau ni Our souls

Hud a swyn Magic and enchantment

Preseb Manger

Dyheu am To yearn for

03. Dros Ginio – Betsan Powys ac R Alun Evans

Ac ar ddiwedd y clip yna clywon ni ddarn o un o ganeuon Nadolig Caryl - “Drama’r Preseb”.

Dau sydd wedi gwneud cyfraniad pwysig i’r BBC dros y blynyddoedd oedd gwestai Dewi Llwyd ar Dros Ginio –R Alun Evans a’i ferch Betsan Powys. Buodd R Alun Evans yn gyflwynydd a chynhyrchydd gyda’r BBC am 32 o flynyddoedd ac yn weinidog gydag enwad yr Annibynwyr am flynyddoedd. Roedd Betsan yn Olygydd Rhaglenni y BBC nes iddi hi roi'r gorau i'r swydd yn 2018. Dyma i chi flas ar y sgwrs...

Cyflwynydd a chynhyrchydd Presenter and producer

Enwad yr Annibynwyr Independents denomination

Golygydd Rhaglenni Programme editor Siglen Swing

Parchu To respect

Penderfynol, ystyfnig Determined, stubborn

Cymwynasgar Obliging

Cefnogol Supportive

04. Hywel Gwynfryn a Sian Phillips (Darllediad Arbennig Dydd Nadolig)

Un arall sydd wedi gwneud cyfraniad enfawr i’r BBC dros y blynyddoedd ydy Hywel Gwynfryn a fe gafodd y cyfle i gael sgwrs gyda’r actores fyd enwog Siân Phillips, sydd yn dod o Waen-Cae-Gurwen yn Sir Castell Nedd Port Talbot yn wreiddiol. Dyma hi’n sgwrsio am un rhan o’i gyrfa wnaeth ddim gweithio cystal â hynny...

Cyfraniad enfawr A huge contribution

Cyhoeddwraig Announcer ( female)

Ro’n i’n dwlu ar Ro’n i wrth fy modd efo

Uffernol Hellish

Cyngor y Celfyddydau Arts Council

Clychau Bells Mas o anadl Out of breath

Pennaeth Head

05. Geraint Lloyd - Rhys Jones o Gwmffrwd

Dyna stori dda on’d ife? Mae hyd yn oed Sian Phillips yn gallu bod mewn trwbl gyda’i bos! Ddaeth Sion Corn i’ch tŷ fore Nadolig? Os mai dod lawr y simnai wnaeth e, gobeithio eich bod wedi gwneud yn siŵr bod y simnai’n lân iddo fe! Glanhawr simneiau ydy Rhys Jones o Gwmffrwd ger Caerfyrddin a gofynnodd Geraint Lloyd iddo fe pam dewisodd e wneud y swydd arbennig hon...

Glanhawr simneiau Chimney sweep

Bachan Dyn

(Di)bennu Gorfffen

Mo’yn Eisiau

Ffili Methu

Tystysgrif Certificate

Tannau nwy Gas fires

06. Geraint Lloyd – Ar y Map

Rhys Jones oedd hwnna , ac mae ganddo un o swyddi bwysica adeg yma’r flwyddyn on’d oes? Arhoswn ni gyda Geraint Lloyd am y clip nesa hefyd, aeth Geraint ‘Ar y Map’ i bentref bach Casnewydd Bach yn Sir Benfro, sydd yn enwog fel man geni y mor-leidr Barti Ddu. Mae undeg chwech cenhedlaeth o deulu Richard Davies wedi byw yn y pentre hwn, felly fe yw’r dyn i sôn am berson enwoca Casnewydd Bach a dyma fe’n sôn am hanes Barti Ddu wrth Geraint Lloyd...

Man geni Birthplace

Morleidr Pirate

Cenhedlaeth Generation Taw Mai

Yn lled ifanc Quite young

Crydd Cobbler

Cofnodi To record

Carreg goffa Memorial stone

Trichanmlwyddiant Tercentenary

Genedigaeth Birth

Marwolwaeth Death

Fri, 31 Dec 2021 17:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Rhagfyr 24ain 2021

01. Gwneud Bywyd yn Haws – Hyder Mewn Lliw

Dillad oedd yn cael sylw Hanna Hopwood ar Gwneud Bywyd yn Haws nos Fawrth a chafodd hi sgwrs gyda’r hyfforddwr delwedd Sonia Williams o’r cwmni ‘Hyder Mewn Lliw’…

Hyfforddwr delwedd Image coach

Cynllunio To plan

Canolbwyntio To concentrate

Pwysigrwydd Importance

Arna chdi Arnot ti

Cymryd sylw To pay attention

Ysbryd Spirit

Dos Cer

Yr union liw The exact colour

Penodol Specific

Drych Mirror

Coelio Credu

02. Beti a'i Phobol – Mei Jones

I glywed mwy o’r sgwrs yna ewch draw i wefan BBC Sounds a chwilio am Gwneud Bywyd yn Haws, yno hefyd gewch chi glywed cyfweliad gyda Llio Angharad sy’n rhannu cynghorion ar sut i edrych ar ôl ein dillad.

Bu farw’r actor, sgriptiwr ac awdur Mei Jones yn ddiweddar, ac i gofio amdano ail-ddarlledwyd sgwrs cafodd Mei gyda Beti George rai blynyddoedd yn ôl. Er bod Mei wedi actio pob math o gymeriadau mae’n debyg mai fel Wali Tomos yn C’mon Midffîld y bydd llawer iawn o bobl yn ei gofio...

Y diweddar The late

Ail-ddarlledu To rebroadcast

Twmffat Idiot (idiomatic)

Y gyfres The series

Dim cythraul o beryg No way

Diawledigrwydd Mischief

Cysuro fy hun Consoling myself

Yn llythrennol Literally

03. Gareth yr Orangutan ar Bore Cothi

Y diweddar Mei Jones oedd hwnna mewn sgwrs gyda Beti George

Oeddech chi’n gwybod bod yna Orangutan sy’n siarad Cymraeg? Gareth yw ei enw ac mae’n swnio’n debyg iawn i Gog o Ddyffryn Nantlle. Falle mai dyna sut mae Orangutans yn siarad, pwy â ŵyr? Shan Cothi oedd yn holi Gareth am ei hoff sŵn…

Synhwyrau Senses

Cerddor Musician

Offerynau Instruments

Aballu And so on

Deilen A leaf

Haenen A layer

Crybwyll To mention

04. Trystan ac Emma – Delia Heaton

Gareth yr Orangutan ar Bore Cothi yn rhoi hysbys bach i’r gyfres “Gareth”, ddechreuodd nos Wener diwetha am 10yh ar S4C.

Mae Delia Heaton yn dod o Bentrecagal ger Castell Newydd Emlyn yn wreiddiol ond yn byw yn Nelson ger Caerffili ers blynyddoedd. Mae hi wedi bod yn ffan o Cliff Richard ers iddi fod yn ifanc iawn ac fel cawn ni glywed mae hi wedi teithio’n bell iawn i weld Cliff...

Pry’ny (pryd hynny) At that time

Sgrechian To scream

Sefydlu To establish

Wnelon nhw ddim Wnaethon nhw ddim

05. Pererin Wyf – Huw Williams

Un oedd yn canu yr un adeg â Cliff Richard, ac i ddweud y gwir mae’r ddau’n dal i ganu rhywfaint, oedd Iris Williams o Donyrefail ym Morgannwg. Un o’i chaneuon mwya enwog oedd Pererin Wyf sef cyfieithiad o ‘Amazing Grace’. Mae tad Georgia Ruth yn dod o Donyrefail hefyd a chafodd Georgia sgwrs gyda’i thad am y pentref bach hwn sydd yn Rhondda Cynon Tâf...

Diwylliant y cymoedd The culture of the Valleys

Traddodiad Tradition

Cymanfa ganu Hymn singing festival

Ail Rhyfel Byd Second World War

Losin Sweets

06. Geraint Lloyd – Rheilffordd Dyffryn Rheidol

Darlun o Donyrefail y gorffennol yn fan’na ar raglen Georgia Ruth, a hynny gan ei thad. Aeth Geraint Lloyd allan o’r stiwdio ddydd Mercher a chael cyfarfod â Chyfarwyddwr a Rheolwr Rheilffordd Rheidol, Llyr Ap Iolo. Rheilffordd fach yw hon sy’n mynd o Aberystwyrth i Bontarfynach. Mae llawer iawn o newidiau‘n digwydd gyda’r rheilffordd ar hyn o bryd a dyma Llyr yn sôn am rai ohonyn nhw

Cyfarwyddwr a Rheolwr Director and Manager

Pontarfynach Devil’s bridge

Buddsoddiad Investment

Ail-drefnu To rearrange

Atyniad Attraction

Storfa Storage area

Galluogi To enable

Ail-gydio To rekindle

Fri, 24 Dec 2021 17:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Rhagfyr yr 17eg 2021

1. Dros Ginio - Dafydd Iwan ac Alun Ffred Jones Basai’n anodd ffeindio dau frawd mwy enwog yng Nghymru na Dafydd Iwan ac Alun Ffred Jones. Mae Dafydd yn ganwr enwog, ac Alun Ffred yn enwog yn y byd teledu ac, fel Dafydd Iwan, ym myd gwleidyddiaeth hefyd Ond pa mor agos ydy’r ddau ohonyn nhw fel brodyr? Dewi Llwyd gafodd gyfle i holi, ac eglurodd Alun i ddechrau ei fod o’n dipyn ifancach na’r brodyr eraill yn y teulu…

Rhyngddyn nhw Between them

Yr un cylchoedd The same circles

Dyn diethr A stranger

Cadw pellter Keeping a distance

Yn achlysurol Occasionally

Dotio ar Dwlu ar

Rhyfedda Strangest

Llywydd y Blaid President of Plaid Cymru

Gweini To serve

Wedi drysu Confused

2. Bore Cothi – Alwyn Humphreys a West Side Story Dafydd Iwan yn fan’na yn dweud nad oedd e a’i frodyr yn agos iawn at ei gilydd, ond hanes dau deulu oedd yn casáu ei gilydd sydd yn y ddrama ‘Romeo and Juliet’. Ac roedd y nofel, y sioe gerdd a’r ffilm ‘West Side Story’ yn seiliedig ar y ddrama honno. Dydd Gwener diwetha cafodd fersiwn newydd o’r ffilm ei gweld am y tro cynta. Cyfarwyddwr y ffilm ydy Stephen Spielberg ac mae cerddoriaeth wreiddiol Leonard Bernstein i’w chlywed yn y ffilm newydd. Dyma Alwyn Humphries yn rhoi ychydig o hanes West Side Story ar Bore Cothi…

Yn seiliedig ar Based on

Cyfarwyddwr Director

Y cyfle The opportunity

Cysylltu To link

Cwerylgar Quarrelsome

Dioddef o To suffer from

Yn rhyfeddol Astonishingly

Llwyfan Stage

Cynhyrchwyr Producers

Digalon Downhearted

Gwobrau Prizes

3. Gwneud Bywyd yn Haws - Addurno Hanes Leonard Bernstein a West Side Story yn fan’na ar Bore Cothi. Dych chi wedi codi’r goeden Nadolig eto? Mae Heledd Jones Tandy wedi codi ei choeden hi ers Rhagfyr y cyntaf ac mae hi wrth ei bodd gydag addurno, fel buodd hi’n sôn wrth Hanna Hopwood ar Gwneud Bywyd yn Haws…

Caniatáu To permit

Beirniadaethau Criticisms

Llwm Bleak

Gwagle Void

Noeth Naked

Hel To collect

Rhoddion Gifts

Allor Altar

Defnydd Material

Trawsnewid To transform

4. Hiraeth – Noel James - Beth yw hiraeth? Hanna Hopwood yn holi Heledd Jones Tandy am addurno. Hefyd ar y rhaglen roedd Ann-Marie Lewis ac i glywed y rhaglen yn llawn ewch i BBC Sounds a chwilio am Gwneud Bywyd yn Haws.

Gair sy’n anodd ei gyfieithu ydy ‘hiraeth’ on’d ife? Y comedïwr Noel James fuodd yn chwilio am yr esboniad gorau o’r gair a dyma fe’n holi’r awdures Angharad Tomos…

Gwirioneddol Actual

Brifo To hurt

Cyfeirio ato To refer to

Dyfyniad Quotation

Fy nhaid Fy nhad-cu

Carreg fedd Gravestone

Ysgrif Article

Melusaf The sweetest

5. Aled Hughes – Anwen Jones Dyna ddyfyniad da on’d ife, yn dangos bod hiraeth yn gallu brifo weithiau. Mae Anwen Mai Jones, yn Nyrs Arbenigol Diabetes Cymunedol yng Ngheredigion ac mae hi wedi ennill gwobr Nyrsio Cymunedol yn ddiweddar. Dyma hi’n dweud wrth Aled Hughes beth oedd y cynllun cymunedol enillodd y wobr iddi hi...

Arbenigol Specialist

Cymunedol Community

Darparu To provide

Clinigau Clinics

Cleifion Patients

Ail-strwythuro Restructure

Ymgynghori gyda’r meddygfeydd Consulting with the surgeries

Ardal wledig ddiarffordd A remote rural area

Bwlch Gap

Lleihau To reduce

6. Beti – John Alwyn Griffiths Anwen Mai Jones yn esbonio bod llawer iawn o’r cynlluniau gorau yn dod o’r rhai sy’n gweithio ar y llawr yn hytrach nag oddi wrth y rheolwyr. Mae John Alwyn Griffiths wedi sgwennu sawl nofel ditectif ond roedd e’n arfer gweithio fel ditectif yn ogystal, gydag Adran Dwyll Heddlu Gogledd Cymru. Fe oedd gwestai Beti George ar Beti a’i Phobol a dyma fe’n sôn am y math o bobl oedd e’n synnu o’u gweld nhw’n twyllo.

.

Oedd e’n synnu He was surprised

Adran Dwyll Fraud Squad

Twyllo To defraud

Cyfreithwyr Lawyers

Cyfrifydd Accountant

Cyfaill Ffrind

Ar ei union Straight away

Fri, 17 Dec 2021 17:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Rhagfyr y 10fed 2021

01. Beti – Laura Karadog

Clip o Beti a’i Phobol ddydd Sul diwetha, a Laura Karadog oedd gwestai Beti. Yn y clip hwn mae Laura’n sôn am yr amser buodd hi’n gweithio yn San Steffan fel profiad gwaith yn rhan o gwrs gradd mewn gwleidyddiaeth Prifysgol Aberystwyth. Fel gwnawn ni glywed cafodd hi brofiadau diddorol iawn yno….

San Steffan Westminster

Gradd mewn gwleidyddiaeth A politics degree

Breintiedig Privileged

Yn rheolaidd Regularly

Erchyll Awful

Hurt Stupid

Dinistrio bywydau Destroying lives

Diniwed Innocent

Grym Power

Tu hwnt Beyond

Heb os Without doubt

02. Bore Cothi – Rhona Duncan

Ychydig o hanes diddorol Laura Karadog yn fan’na ar Beti a’i Phobol.

Oes planhigion gyda chi yn y tŷ? Dych chi’n poeni fyddan nhw’n para dros y gaeaf? Os felly dylai’r tips glywon ni ar Bore Cothi fod o ddiddordeb mawr i chi. Rhona Duncan, sy’n rhedeg siop blanhigion yng Nghaerdydd, fuodd yn rhoi cynghorion ar sut i ofalu am blanhigion suddlon...

Planhigion suddlon Succulent plants

hinsawdd cras An arid climate

Dail Leaves

Mo’yn Eisiau

Gofod Space Hyd oes Lifespan

Enfawr Huge

03. Cofio – Bryn Terfel

Rhona Duncan oedd honna ac mae hi’n amlwg yn caru planhigion suddlon! Canu a Byd y Gân oedd thema Cofio wythnos diwetha. Dyma i chi glip o Bryn Terfel yn sgwrsio gyda Beti George yn ôl yn 1995 ac yn sôn am weithio gyda chantorion enwog ac yn sôn am sut mae hynny wedi effeithio ar ei ddiddordeb mewn gwin…

Cantorion Singers

Arweinyddion Conductors

Cig eidion Beef

Rhyngddon ni Between ourselves

04. Shelley a Rhydian yn holi Dan Lloyd

Tenoriaid ‘tempremental’, gwin a bwyd da – dyna i chi flas ar fywyd seren y byd opera yn fan’na ar Cofio. Daniel Lloyd oedd y gwestai cyntaf i ateb Ho Ho Holiadur y Sioe Sadwrn gyda Shelley a Rhydian, ond cyn iddo fe wneud hynny, holodd Shelley Dan am ei waith ar un o ffilmiau’r Muppets..

O nerth i nerth From strength to strength

Barf/Locsyn Beard

Aled Hughes – Carys Eleri Daniel Lloyd oedd hwnna’n sôn am ei ran e yn un o ffilmaiu’r Muppets. Dych chi wedi meddwl beth i’w gael yn anrheg Nadolig i rywun, wel mae hi wastad yn braf cael llyfr newydd on’d yw hi? Wel beth am lyfr newydd gan yr actores a’r gomedïwraig Carys Eleri ‘Dod nôl at fy nghoed’. Llyfr ydy hwn ble mae Carys yn sôn am rai o’r digwyddiadau sy wedi newid ei ffordd o feddwl a’i ffordd o fyw. Un o’r digwyddiadau hynny oedd marwolaeth ei thad ac yn y clip yma mae Carys yn sôn wrth Aled Hughes am daith beics o Lundain i Baris aeth hi a’i chwaer Nia arni ychydig wythnosau ar ôl iddyn nhw golli eu tad.

Dameg Parable

Ffili Methu

Sa i’n gwybod Dw i ddim yn gwybod

Angladd Funeral

Dim lot o glem Not much of an idea

Nunlle Nowhere

Pennod Chapter

Galar Grief

Datgelu To reveal

Tanwen Cray - Gucci Ac os dych chi eisiau gwybod sut aeth y daith beics – prynwch y llyfr! Ar raglen Aled Hughes ddydd Llun cafodd Aled gwmni’r hanesydd ffasiwn Tanwen Cray, a soniodd Tanwen am y ffilm ‘House of Gucci’ sydd yn y sinemâu ar hyn o bryd. Ond, oeddech chi’n gwybod bod yna Gymraes o Groesoswallt wedi prodi un o’r Guccis, sef un o deuluoedd mawr y byd ffasiwn? Olwen Price Gucci oedd hi a dyma Tanwen yn dweud yr hanes wrth Aled. Croesowallt Oswestry

Sefydlu To establish

Sylfaenydd Founder

Menyw Dynes

Y tîm cynhyrchu The production team Yn gysylltiedig Connected to

Offeiriaid A priest

Rhyfeddol Astonishing

Fri, 10 Dec 2021 17:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Rhagfyr y 3ydd 2021

01. GBYH - Leisa Mererid

Pam dylen ni ddysgu ioga i’n plant, a sut basai gwneud hyn yn eu helpu? Dyma rai o gwestiynau Hanna Hopwood ar Gwneud Bywyd yn Haws i’r awdures llyfrau ioga i blant, Leisa Mererid . Dyma flas i chi ar y sgwrs ...

Yn gynyddol Increasingly

Dyrys Complex

Ymwybyddiaeth o’n cyrff Awreness of our bodies

Delwedd corff Body image

Heriau bywyd Life challenges

Angor Anchor

Gorbryder Anxiety

Isymwybod Subconscious

Myfyrio To meditate

Synhwyrau Senses

Gorlethu To overwhelm

02. Aled Hughes - Dr Sara Wheeler

Leisa Mererid yn cael ei holi gan Hanna Hopwood. Hefyd ar y rhaglen roedd Nia Parry ac Anwen Gruffydd Wyn yn sôn am sut aeth y ddwy ffrind ati i sgwennu ‘Llyfr Bach Lles’, ac yn ogystal mae Laura Karadog yn sôn am ymarfer ioga. I glywed y sgyrsiau yma ewch draw at BBC Sounds a chwilio am Gwneud Bywyd yn Haws.

Ar raglen Aled Hughes fore Mawrth, clywon ni sgwrs am Gastell Dinas ger Llangollen gyda’r Dr Sara Wheeler, a dechreuodd Aled a Sara sgwrsio drwy ddyflau o le daeth yr enw ar y castell...

Brân Crow

Gerllaw Nearby

Deillio To derive

Cymeriadau o chwedloniaeth Mythical characters Tueddu i fod Tends to be Yn answyddogol Unofficially Dyffryn Valley

Gorffwys To rest

03. Stiwdio - Twm Morys

Sgwrs am enw Dinas Brân yn fanna rhwng Aled Hughes a’r Dr Sara Wheeler. Mae hi bron yn flwyddyn ers marwolaeth yr awdur Jan Morris ac ar Stiwdio nos Lun, cafodd Nia Roberts sgwrs efo’i mab, y bardd a‘r cerddor Twm Morus. Dyma Twm yn sôn wrth Nia am ei fagwraeth gyda Jan...

Magwraeth Upbringing

Tomennydd Heaps

Annog To encourage

Coblyn o hwyl Great fun

Grym geiriau The power of words

I raddau To an extent

Atalnodi Punctuation

Llafar Spoken

Golygyddion Editors

Proflenni Proofs

Mympwy A whim

04. Sioeau Cerdd Steffan - Lili Mohammad

Twm Morys yn fan’na yn yn sôn am Jan Morris ac am ei fagwraeth gyda hi ar “Stiwdio gyda Nia Roberts” nos Lun diwethaf. I glywed rhagor o’r sgwrs ewch i BBC Sounds. Gwesteion Steffan Rhys Hughes ar ‘Sioeau Cerdd Steffan’ yr wythnos diwetha oedd merch ysgol o Gaerdydd, Lili Beth Mohammad, a dyma hi’n esbonio wrth Steffan o ble daeth ei diddordeb hi mewn sioeau cerdd...

Cyfryngau Media

Cantores amryddawn A versatile singer(female)

Arddulliau Styles

Yn benodol Specifically

Atgofion Memories

05. Dros Ginio - Angharad Lee

Y ferch ysgol o Gaerdydd, Lili Beth Mohammad, oedd honna yn sgwrsio gyda Steffan Rhys Hughes am sioeau cerdd.

Mae gan y Gymraeg fel pob iaith arall ei thafodieithoedd. Y Wenhwyseg ydy tafodiaith de-ddwyrain Cymru ond does dim llawer o bobl yn ei siarad erbyn hyn. Dyma ddau o’r de-ddwyrain, Vaughan Roderick ac Angharad Lee yn trafod pam mae hynny wedi digwydd...

Tafodieithoedd Dialects

Adennill To reclaim

Corfforol Physical

Galaru To mourn

Bodoli To exist

Yn gyfarwydd Familiar

Plethu To weave in and around

Yn weddol glou Quite quickly

06. Pigion - Geraint Lloyd gyda Elis a Sion

Vaughan Roderick ac Angharad Lee yn trafod y Wenhwyseg ar Dros Ginio. Dros y penwythnos buodd Geraint Lloyd yn mwynhau Eisteddfod y Ffermwyr Ifainc ym Mhontrhydfendigaid yng Ngheredigion. Cafodd sgwrs gyda sawl un fuodd yn cymryd rhan, a dyma i chi sgwrs cafodd e gydag enillwyr y ddeuawd dan wyth ar hugain oed, Elis Jones a Sion Eilir o Glwyd.

Deuawd Duet

Pysgotwyr Perl Pearl Fishers

Awydd Eagerness

Beirniad Adjudicator

Heriol Challenging

Rhwydd Hawdd

Aruthrol o dda Exceptionally good

Safon Standard

Clod Praise

Arwerthwr Auctioneer

Fri, 03 Dec 2021 17:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr Tachwedd 26ain 2021

01. Bore Cothi - Daniel Jenkins Jones - Cnocell Y Coed

Aderyn y mis ar raglen Bore Cothi oedd Cnocell y Coed. Roedd Caryl Parry Jones wedi gweld cnocell yn ei gardd ac roedd hi eisiau gwybod mwy am yr aderyn cyffrous. Oes mwy nag un math o gnocell i’w weld yng Nghymru tybed? Dyma beth oedd gan Daniel Jenkins Jones neu ‘Jenks’ i’w ddweud wrth Caryl….

Cnocell y Coed Woodpecker

Creaduriaid Creatures

Nythu To nest

Ymddangos To appear

Rhyfedd iawn Very strange

Onglau Angles

Madfall Lizard

Neidr Snake

Hardd Pretty

Rhyfeddu To marvel

Anarferol Unusual

02. Aled Hughes - Hayley Thomas

Llawer o wybodaeth yn fan’na am gnocell y coed gan Jenks. Fuoch chi’n edrych ar raglen Plant Mewn Angen y BBC nos Wener diwetha? Roedd y noson wedi codi miliynau o bunnoedd at elusennau plant. Gwych, on’d ife? Ar ddechrau wythnos her Plant Mewn Angen cafodd Aled Hughes sgwrs gyda Hayley Thomas sy’n gweithio fel swyddog gyda phrosiect Thrive, prosiect sy’n rhoi cymorth i blant a’u mamau yn ardal Port Talbot ac Afan . Pa mor bwysig ydy arian Plant Mewn Angen i elusen fel Thrive? Dyma Hayley yn esbonio…

Esbonio To explain

Profiadau Experiences

Cam-drin Abuse

Canolbwyntio To concentrate

Diogelwch Safety

Cyfleoedd Opportunities

Lloches Refuge

Dychryn To frighten

03. Radio Cymru 2 – Strictly

Hayley Thomas oedd honna yn siarad am pa mor bwysig ydy arian Plant Mewn Angen i elusennau fel Thrive. Bob wythnos ar y Sioe Frecwast ar Radio Cymru 2, mae Caryl Parry Jones yn dal i fyny gyda Meg Neal, i sôn am beth sy’n digwydd yn Strictly. Roedd rhywbeth arbennig iawn wedi digwydd wythnos diwetha a dyma Meg yn rhoi’r hanes i ni…

Hudolus Magical

Byddar Deaf

Egnïol Energetic

Ddim cystal Not so good

Meddwl y byd o’i gilydd Think the world of each other

04. Beti a'i Phobol - Steffan Huws

Hanes Strictly yn fan’na gan Meg a Caryl. Mae Steffan Huws, gwestai Beti George wythnos diwetha, wedi cael bywyd diddorol iawn. Mae Steffan yn dod o Bontypridd yn wreiddiol, ond erbyn hyn mae’n rhedeg busnes coffi Poblado, yn Nyffryn Nantlle yng Ngwynedd. Treuliodd Steffan lawer o amser yn byw ac yn gweithio dramor yn Taiwan ac yn Columbia yn ne America. Yn y clip nesa, mae Steffan yn sôn wrth Beti am y tro cynta iddo fe fentro dramor....

Alldaith Expedition

Cronfa Fund

Trobwynt Turning point

Yng nghanol nunlle In the middle of nowhere

Anferth Huge

Datblygiad personol Personal development

Dilornus Disparaging

Meddylfryd Mindset

05. Lisa Gwilym - Kizzy Crawford

Steffan Huws oedd hwnna’n sôn am ei brofiad yn mynd ar alldaith dramor am y tro cynta. Ar raglen Lisa Gwilym nos Fercher roedd Kizzy Crawford yn sgwrsio am ei halbwm newydd ‘Rhydd’. Hi sgwennodd holl ganeuon yr albwm a hi chwaraeodd pob offeryn arno hefyd. Ac yn ogystal hi wnaeth gynhyrchu’r albwm mewn stiwdio yn ei chartref yn Aberfan

Offeryn Instrument

Cynhyrchu To produce

Cyfrannu To contribute

Hyder Confidence

Mae gen i gof I have a recollection

Wedi gwirioni Wedi dwlu ar

Rhyddhau To release

06. Sioeau Cerdd Steffan

..ac arhoswn ni gyda cherddoriaeth yn y clip nesa, ond cerddoriaeth o sioeau cerdd y tro ‘ma. Dyma i chi ran o sgwrs gafodd Steffan Rhys Hughes wythnos diwetha gyda un o sêr y West End, Samuel Wyn-Morris, sy'n sôn am ei brofiadau'n perfformio yn y sioe gerdd Les Miserables.

Sioeau cerdd Musicals

Diwydiant Industry

Ddim yn fêl i gyd Not a bed of roses

Becso Poeni

Camu ar lwyfan To step on to a stage

Bwrw mlaen Get on with it

Dwlen ni Baswn i wrth fy modd

Fri, 26 Nov 2021 17:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 19eg o Dachwedd 2021

1. Dros Ginio - Pabi Coch

Roedd hi’n Sul y Cofio ddydd Sul diwetha a llawer o bobl yn falch o wisgo’r pabi coch yn symbol i gofio am y rhai gollodd eu bywydau mewn rhyfeloedd. Ond o ble ddaeth y symbol yma? Pam mai pabi coch dyn ni’n ei wisgo? Dyma’r hanesydd Iwan Hughes yn rhoi cefndir y pabi coch mewn sgwrs gyda Catrin Haf Jones ar raglen Dros Ginio…

Deillio To derive

Claddu To bury

Ffrind pennaf Best friend

Ysbrydoliaeth Inspiration

Teyrnged Tribute

Arferiad Custom

Mabwysiadu To adopt

Yn ddiweddarach Later on

Plant amddifad Orphans

Dylanwad Influence

Adnabyddus Aware

2. Rhaglen Aled –Merched yn y Rhyfel Byd 1af

Ychydig o hanes y pabi coch yn fan’na ar Dros Ginio. Ac i aros gyda Sul y Cofio cafodd Aled Hughes sgwrs gyda’r hanesydd Elin Tomos am gyfraniad merched yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf …

Cyfraniad Contribution

Delwedd traddodiadol Traditional image

Ymddwyn To behave Argraffu To print

Cymwysedig Qualified

Unigryw Unique

Wedi gwirioni’n lân Yn dwlu ar

Carcharorion Rhyfel Prisoners of War

Teimladwy Poignant

3. Rhys Mwyn - Geraint Jones - Planedau

Yr hanesydd Elin Tomos yn fan’na yn sôn am gyfraniad enfawr merched yn ystod y rhyfel byd cyntaf. Nos Lun roedd Rhys Mwyn a’i westeion yn dewis a chwarae traciau oedd yn cyfeirio at y planedau a’r sêr, fel rhan o dymor y BBC, Ein Planed Nawr. Dyma glip o Rhys yn sgwrsio gyda Geraint Jones, sy’n bennaeth Astudiaethau’r Planedau yn yr UCL yn Llundain.

Ymchwil Research

Llong ofod Spaceship

Sadwrn Saturn Lleuadau Moons

Nentydd Brooks

Nwyon Gases

Hylif Liquid

Brwdfrydig Enthusiastic

Seryddiaeth Astronomy

4. Canu Protest

Geraint Jones oedd hwnna’n sôn am y blaned Sadwrn , y lleuadau a Blur gyda Rhys Mwyn. Mae cyfres rhif 3 o ‘Canu Protest’ yn ôl. Gruff Lynch a Dyl Mei sy’n edrych ar hanes canu protest yn Iwerddon, Yr Alban, a Lloegr. Yn y clip yma, dyn ni’n clywed gan Gruff a gan y casglwr recordiau Meurig Jones am gân brotest enwog y Beatles...

Arbrofol Experimental

Terfyn An end

Enwoca Most famous

Ddaru nhw Wnaethon nhw

5. Cerdd Dant, Canu Gwerin a'r Geroddorfa

Hanes cân brotest y Beatles Give Peace a Chance yn fan’na gyda Griff Lynch a Meurig Jones. Canu bach yn wahanol nawr sef canu gwerin a chanu cerdd dant. Mae cerdd dant yn fath arbennig o ganu yn Gymraeg sy’n gofyn am sgiliau gwahanol iawn i unrhyw fath arall o ganu. Cantores gwerin ydy Linda Griffiths a chafodd hi her i ganu cerdd dant gyda Cherddorfa Genedlaethol Gymreig y BBC Dyma Linda’n sgwrsio gyda Lisa Gwilym am ei phrofiad o ganu cerdd dant gyda’r gerddorfa.

Her A challenge

Yn gyhoeddus In public

Cyhur Muscle

Anadlu To breathe

Y bwriad The intention

Bedydd tân Baptism of fire

Amser prin Short space of time

Ces i gathod bach (idiom) I had kittens

Canolbwyntio To concentrate

Egwyddor Principle

Cyfleu To convey

6. Troi'r Tir - Meithrinfa Cwtsh y Clos

Linda Griffiths yn fan’na i weld wedi mwynhau’r profiad o ganu cerdd dant. Ar Troi’r Tir wythnos diwetha clywon ni am hanes meithrinfa ger Llanarthne, Sir Gaerfyrddin sydd ar glos fferm. Meithrinfa Cwtsh Y Clos yw enw'r ac a dyma Gwenllian Stephens ac Ann Davies yn rhoi hanes y feithrinfa…

Clos Farmyard

Cyd-berchennog Co-owner

Ansawdd Standard

Galluogi To enable

Achlysur Occasion

Ŵyna Lambing

Llo Calf

Da godro Milking cows

Caseg Mare

Antur Adventure

Fel y cyfryw As such

Fri, 19 Nov 2021 17:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 12fed o Dachwedd 2021

1. Gwneud Bywyd yn Haws – Clip Cytiau Elliw Gwawr ac Angharad Haf Wyn

Mae BBC Radio Cymru yn rhoi sylw i’r argyfwng newid hinsawdd yn ystod tymor yr Hydref gyda rhaglenni arbennig o’r enw ‘Ein Planed Nawr’. Un o’r rhaglenni hynny ydy ‘Gwneud Bywyd yn Haws’ ac yn rhaglen wythnos diwetha clywon ni bod defnyddio clytiau, neu cewynnau, aml-ddefnydd yn llawer iawn gwell i’r amgylchedd na defnyddio’r rhai sy’n cael eu taflu ar ôl eu defnyddio unwaith yn unig. Dyma glip o Hanna Hopwood yn sgwrsio gyda dwy fam sy’n defnyddio’r clytiau aml-ddefnydd, Angharad Haf Wyn ac Elliw Gwawr…

Argyfwng newid hinsawdd Climate change crisis

Clytiau/cewynnau Nappies

Aml-ddefnydd Multiple use

Amgylchedd Environment

Ymchwil Research

Buddsoddi To invest

Arbrofi To experiment

Ymrwymo To commit

‘Ta beth Beth bynnag

Cyflwr Condition

Tueddu i hyrwyddo Tends to promote

2. Ifan Evans – Gwobr i Edna Jones

Dyna i chi flas ar raglen ‘Gwneud Bywyd yn Haws’ gyda Hanna Hopwood sydd ar Radio Cymru bob nos Fawrth am 6pm. Ac os dych chi eisiau clywed mwy o’r sgwrs yma ewch draw i wefan bbc sounds, neu am ragor o raglenni sy’n sôn am yr amgylchedd ewch at y wefan bbc.co.uk/einplanednawr

Unwaith eto mae rhaglen Ifan Evans yn dweud ‘Diolch o Galon’ i rywun arbennig sydd wedi gwneud gwahaniaeth yn eu hardal, neu glwb, neu mewn cymdeithas arbennig. Wythnos diwetha aeth Ifan i Ynys Môn, i roi tlws Diolch o Galon i Edna Jones, Trefnydd CFFI yr Ynys

Tlws Trophy

Syfrdanu Astounded

Gweithgar Hardworking

Ces i fy nychryn I was shocked

Enwebiad Nomination

Talcen caled A hard grafft

Cyn-aelodau Former members

Mewn chwinciad In a jiffy

Becso Poeni

3. Newid Hinsawdd Taid a Fi – Micro Plastic

...ac os dych chi’n nabod rhywun dach chi’n meddwl dylai ennill tlws ‘Diolch o Galon’, cofiwch gallwch chi anfon enwebiad at Ifan drwy e-bost ar ifan@bbc.co.uk

Yn y rhaglen ‘Newid Hinsawdd :Taid a Fi’ mae Leisa Gwenllian yn mynd ar daith i gyfarfod rhai o’r bobol ar ei stepen drws sydd yn gwneud gwaith difyr ac phwysig i wella’r amgylchedd, yng nghwmni ei thaid, neu dad-cu, y naturiaethwr Duncan Brown. Yn y clip yma, mae Leisa yn cael sgwrs am feicroblastig gyda Nia Jones a’r Dr Dei Huws o Brifysgol Bangor.

Hudolus Magical

Mor brydferth So beautiful

Uwch Ddarlithydd Senior lecturer

Gwyddorau Môr Marine Science

Gwasgariad Dispersal

Llygredd Pollution

Amsugno To absorb

Tanwydd Fuel

Ynni Energy

Lleihau To reduce

4. Rhys Mwyn – Fflur Dafydd

Pwy fasai’n meddwl bod meicroblastig mor gyffredin on’d ife? Mae e yn ein siwmperi hyd yn oed! Roedd yr awdures Fflur Dafydd gyda Rhys Mwyn wythnos diwetha a buon nhw’n rhannu ei dewisiadau o draciau ffync. Yn ystod y sgwrs soniodd Fflur sut gwnaeth hi ddewis caneuon ar gyfer y gyfres deledu ‘Amgueddfa’ oedd ar S4C eleni, er mwyn cael rhoi rhagor o haenau i’r cymeriadau…

Cyffredin Wide-spread

Haenau Layers

Cymeriadau Characters Golygfeydd Scenes

Drych Mirror

Dylanwadau Influences

5. Geraint Lloyd – Randall Bevan

..a’r newyddion da ydy bod cyfres arall o Amgueddfa ar y ffordd, ac mae Fflur wrthi’n sgwennu’r sgript ar hyn o bryd. Randall Bevan o Ipswich sydd yn gyn-drampolinydd, ac yn 88 oed oedd yn cadw cwmni i Geraint LLoyd nos Fercher, a soniodd Randall ei fod wedi derbyn neges arbennig gan ffrind enwog iawn – pwy oedd e tybed?

Halais i Anfones i

Gynnau fach A moment ago

Tylwyth Teulu

Ŵyr a ŵyres Grandson and grandaughter

6. Clip Dros Ginio

Randall a Buzz – wedi dyna stori dda on’d ife? Wythnos diwetha, cyhoeddodd Wales Online restr o 15 o Gymry du dylen ni roi sylw iddyn nhw. Roedd Sian Jones, y steilydd gwallt 22 oed o Gaerdydd, yn un o’r pymtheg yma. Cafodd hi sgwrs gyda Catrin Haf Jones ar raglen Dros Ginio, a dyma hi’n sôn am ei harbenigedd hi mewn gwalltiau unigolion duon…

Unigolion duon Black individuals

Cyhoeddi To publish

Arbenigedd Expertise

Penodol Specific

Yn cynnwys Including

Mor brin So scarce

Gradd Degree

Fy synnu i Surprises me

Hyfforddi Training

Fri, 12 Nov 2021 17:00:00 +0000

Chwarae

Podlediad Pigion y Dysgwyr 5ed o Dachwedd 2021

1. Dei Tomos – Llyfr Glas Nebo, Sara Borda Green

Mae’r nofel Llyfr Glas Nebo gan Manon Steffan Ros wedi cael ei chyfieithu i sawl iaith, gyda Manon ei hun wedi ei chyfieithu i’r Saesneg. Mae Sara Borda Green yn dod o Batagonia ac mae hi wedi cyfieithu’r nofel i’r Sbaeneg. Ar raglen Dei Tomos buodd Sara’n sôn am rai o’r problemau gafodd hi wrth gyfieithu. Dyma i chi flas ar y sgwrs...

Y Wladfa Welsh settlement in Patagonia

Diwylliannol Cultural

Her A challenge

Dealledig Understood

Ariannin Argentina

Addasu To modify

Tŷ Gwydr Tŷ haul/conservatory

Cyffredin Common

Osgoi To avoid

Y golygoddion The editors

Penodol Specific

2. BORE COTHI – Naomi Saunders, planhigion y tŷ dros y gaeaf

Fasai tŷ gwydr, neu dŷ haul, yn help i gadw planhigion tŷ yn fyw dros y gaeaf tybed? Wel mae hynny’n dibynnu ar y tŷ ac ar pa mor gynnes ydy hi yn ôl Naomi Saunders fuodd yn siarad am ofalu am blanhigion tŷ gyda Shan Cothi…

Dyfrio To water

Gor-ddyfrio Overwatering

Canolbwyntio To concentrate

Oes tad Yes indeed

Amsugno To absorb

Dyfnder Depth

Gadael iddyn nhw fod To let them be

Goleuni Light

Tymheredd cyson Constant temperature

Rheiddiadur Radiator

3. Gwneud Bywyd yn Haws – Teleri James Jones

Digon, ond nid gormod o ddŵr felly i gadw’n planhigion tŷ yn fyw ac yn iach dros fisoedd y gaeaf, dyna gyngor Naomi Saunders i ni. Cynghorion ar sut i leihau gwastraff glywon ni ar Gwneud Bywyd yn Haws. Wrth edrych ymlaen at Cop26 mae Radio Cymru wedi bod yn rhoi sylw i’r argyfwng newid hinsawdd gyda chyfres o raglenni arbennig Ein Planed Nawr. Nos Fawrth ar Gwneud Bywyd y Haws, clwyon ni Teleri James Jones yn sôn am ei hobi o werthu a phrynu yn ail law ar y we er mwyn lleihau gwastraff…

Cynghorion Advice

Lleihau gwastraff To reduce waste

Argyfwng newid hinsawdd Climate change crisis

Ail-law Second hand

Newydd sbon Brand new

Cael gwared ar To get rid of

Dodrefn Furniture

4. Beti George – Paula Roberts

Teleri James Jones oedd honna’n siarad gyda Hanna Hopwood am ei harfer o werthu yn ail law drwy’r we er mwyn lleihau gwastraff. I glywed y rhaglen i gyd ewch i BBC Sounds a chwilio am Gwneud Bywyd yn Haws, ble cewch chi glywed yn ogystal gyfweliad gyda Gwenllian Williams sy’n sôn am Eco Bryder Cafodd Beti George sgwrs gyda’r Dr Paula Roberts sydd yn darlithio mewn Gwyddorau Naturiol ym Mhrifysgol Bangor. Mae Paula wedi treulio amser yn yr Arctig ac Antartica, ond am ei hanes yn seiclo yng Ngogledd Affrica byddwn ni’n clywed yn y clip nesa...

Eco Bryder Eco anxiety

Darlithio To lecture

Gwyddorau Naturiol Natural Sciences

Bwlch Pass

Bugeilio defaid Shepherding sheep

Cerrig Stones

Amlwg Obvious

Braw Fright

Copa Summit

Hŷn Henach

Denu sylw To draw attention

5. Bryn Tomos – Leisa a Duncan Brown

Hanes taith ddifyr a pheryglus Paula Roberts yn Morocco oedd hwnna ar Beti a’i Phobol. Yn y rhaglen ‘Newid Hinsawdd :Taid a Fi’ mae Leisa Gwenllian yn mynd ar daith i gyfarfod rhai o’r bobol ar ei stepen drws sydd yn gwneud gwaith difyr ac phwysig i wella’r amgylchedd, gan ddechrau ei thaith gyda’i thaid, neu dad-cu, y naturiaethwr Duncan Brown. Dyma Leisa a Duncan yn edrych ymlaen at y rhaglen gyda Bryn Tomos...

Amgylchedd Environment

Y frwydr i atal The fight to stop

Cynnwys To include

Mawndir Peatland

Gwair Grass

Gwrthsefyll llifogydd to withstand flooding

Arloesol Innovative

Hynod o falch Very proud

Tynna’r goes arall Pull the other leg

6. Geraint Lloyd – Dr Wynne Davies

Rhaglen ddiddorol ac amserol iawn arall ar Radio Cymru ‘Newid Hinsawdd :Taid a Fi’ . Derbyniodd Dr Wynne Davies un o brif wobrwyon Cymdeithas Amaethyddol Frenhinol Cymru sef Is-Lywyddiaeth Oes Er Anrhydedd a derbyniodd Fedal Arian y Gymdeithas yn ogystal. Dyma i chi flas ar sgwrs cafodd Geraint Lloyd gyda Dr Wynne Davies ble mae e’n sôn am ei gysylltiad hir iawn â’r Gymdeithas, a’r Sioe Frenhinol...

Cymdeithas Amaethyddol Frenhinol Cymru The Royal Welsh Agricultural Society

Gwobrwyon Awards

Is-Lywyddiaeth Oes Er Anrhydedd Honorary Life Vice President

Sylweddoli To realise

Olrhain hanes To trace the history

Merlod Ponies

Achau Pedigree

Pencampwriaeth Championship

Rhyfel War

Bridfa Stud farm

Pedolau Horseshoes

Fri, 05 Nov 2021 17:00:00 +0000

Chwarae

Pigion y Dysgwyr 29ain Hydref 2021

Aled Hughes – Erin Fflur a Mari Elen

Mae pedair cenhedlaeth o deulu fferm y Pandy, Rhos-y-gwaliau ger y Bala wedi bod yn cystadlu mewn treialon cŵn defaid, a’r ddwy ferch fferm ifanc, Erin Fflur a Mari Elen ydy’r diweddara i gystadlu. Cafodd Aled Hughes air gyda’r ddwy a dyma i chi flas ar y sgwrs...

Cenhedlaeth Generation

Y diweddara The most recent

Rheoli To control

Ar gyrion On the outskirts

Praidd Flock

Canolbwyntio To concentrate

Amynedd Patience

Dallt Deall

Cyngor Advice

Yn y gwaed In the blood

Cynhaliwyd Was held

GWNEUD BYWYD YN HAWS

Hanes teulu fferm y Pandy a’r treialon cŵn defaid yn fanna. Buodd Theatr Genedlaethol Cymru yn teithio gyda’i drama ‘Anfamol ‘ yn ddiweddar. Hon ydy drama lawn gynta i’r cwmni ei llwyfannu’n fyw ers dechrau’r cyfnod clo, ac mae’n cymryd golwg ar fywyd mam sengl. Sut mae’r ddrama hon yn cymharu â rhaglenni teledu ar yr un thema, fel Motherland tybed? Dyna fuodd Hanna Hopwood a'i gwesteion Rhiannon Mair a Llinos Patchel yn ei drafod ar Gwneud Bywyd yn Haws

Llwyfannu To stage

Cyfresi Series

Pegynnu Polarizing

Cymeriadau Characters

Gor-ddweud To exaggerate Elfennau Elements

Anweledig Invisible

Rhianta Parenting

Denu To attract

Prydferthwch Beauty

Mor glou Mor gyflym

Datgelu’n raddol Gradually revealing

Arwyr Glew – Erwau’r Glo

Mae’n amlwg bod Llinos a Rhiannon wedi mwynhau ‘Anfamol ‘ yn fawr iawn. Mae’r diwydiant glo yn aml iawn yn cael ei gysylltu gyda llygredd, ond clywodd Aled Sam am gynllun sydd yn defnyddio glo gorllewin Cymru i buro dŵr ar draws y byd. Dyma Aled yn sgwrsio gyda Jeff Macavoy o gwmni glo Western Carbons ger Rhydaman yn Sir Gaerfyrddin.

Y diwydiant glo The coal industry Llygredd Pollution

Puro To purify

Tunnell A ton

Rhyfedd Strange

Dros Ginio

Wel, wel, pwy fasai’n meddwl? Diemwntau du gorllewin Cymru yn puro dŵr Saudi Arabia. Dyna ddiddorol on’d ife? Wythnos diwetha, roedd Paul Simon yn dathlu ei ben-blwydd yn 80 oed. Mae e wedi dylanwadu ar gerddorion ar draws y byd, gan gynnwys cerddorion Cymru fel Delwyn Sion, sydd yn dipyn o ffan o’r dyn o Efrog Newydd. Buodd e’n sôn ychydig am yrfa Paul Simon gyda Jennifer Jones ar Dros Ginio...

Dylanwadu To influence

Rhyfeddol Astonishing

Degawd A decade

Poblogaidd Popular

Canwr gwerin Folk singer

Deuawdau Duets

Beti a’i Phobl – Ann Jones

Fasai hi ddim wedi bod yr un fath tasen nhw wedi cadw’r enw Tom and Jerry, na fasai? Cadeirydd Cenedlaethol Sefydliad y Merched, Ann Jones o Landdewi Brefi yng Ngheredigion oedd gwestai Beti George. Dyma hi’n sôn wrth Beti am bwysigrwydd y Sefydliad..

Sefydliad y Merched Women’s Institute

Pwysigrwydd Importance

Delwedd Image

Ymgyrchydd Campaigner

Yn wirioneddol Truly

Materion Cyhoeddus Public affairs

Cyfrifol Responsible

Amgylchedd Environment

Parchu llais To respect the voice

Geraint Lloyd

Dyna ni felly, Jerusalem ond ddim jam i Sefydliad y Merched! Yr arbenigwr hen bethau John Rees oedd gwestai Geraint Lloyd nos Fercher a buodd e’n sôn am rywbeth o’r enw ‘chippy paint’. Beth yw hwnnw tybed?

Arbenigwr Expert

Tad-cu Taid

Celfi Dodrefn

Gweithdy Workshop

Traul Wear and tear

Brwnt Budr

Fri, 29 Oct 2021 16:00:00 +0000

Chwarae

Pigion y Dysgwyr 22ain Hydref 2021

CYMRY NEWYDD Y CYFNOD CLO - MOHINI GUPTA

Bardd o Delhi Newydd, Mohini Gupta, ddysgodd Cymraeg ar ôl iddi dreulio tri mis yn Aberystwyth yn 2017. Mae hi wedi cyfieithu cân boblogaidd yr Anhrefn a Candelas, Rhedeg i Baris, i Hindi ac mae’n gobeithio cryfhau’r cysylltiad rhwng y ddwy iaith yn y dyfodol. Dyma hi’n esbonio pam dechreuodd hi ddysgu Cymraeg

Bardd Poet

Cymrawd Fellow

Cwympo mewn cariad To fall in love

Mwyaf rhyfeddol Most amazing

Y gynghanedd Welsh metrical alliteration

Yn gysylltiedig â barddoriaeth Connected to poetry

Led-led y wlad Throughout the country

Gweithdy Workshop

Sylweddoli To realise

Cenhadon Missionaries

GWNEUD BYWYD YN HAWS – ROB LISLE A DAVID THOMAS

Mohini Gupta oedd honna’n sôn am y cysylltiad rhwng y Gymraeg a Hindi. Cafodd Hanna Hopwood gwmni rhai o gystadleuwyr 'Dysgwr y Flwyddyn 2021', i rannu cynghorion am sut i wneud bywyd yn haws wrth ddysgu Cymraeg. Mae Rob Lisle wedi bod yn helpu dysgwyr eraill i ddechrau sgwrsio yn Gymraeg mewn ffordd ymarferol a dyma e’n esbonio wrth Hanna sut mae e’n mynd o’i chwmpas hi...

Mynd o’i chwmpas hi To go about it

Dipyn o gamp Quite an achievment

Cymryd yn ganiataol To take for granted

Canolbwyntio Concentrating

Ystyried Considering

Gwybodaeth gyffredinol General information

Mo’yn Eisiau

BORE COTHI -MELANGELL DOLMA A RHIANNON OLIVER

Mae’n wych gweld rhai fel Rob, sydd wedi dysgu Cymraeg, yn rhoi help llaw i’r rhai sydd eisiau ei defnyddio. Un gafodd gyfle i ddefnyddio’r Gymraeg yn fuan ar ôl ei dysgu ydy’r actores Rhiannon Oliver a lwyddodd i gael rhan yn ‘Enfys’ drama ddigidol Theatr Genendlaethol Cymru. Clywon ni’r hanes mewn sgwrs gafodd hi gyda Shan Cothi… Dwys Intensive

Cyngor Celfyddydau Cymru Welsh Arts Council

Llawrydd Freelance

GERAINT LLOYD – JAMES HORNE

Wel dyna brofiad gwych i Rhiannon on’d ife? Roedd Geraint Lloyd yn holi ‘dysgwr y dydd’ ar ei raglen wythnos diwetha ar nos Fawrth. Myfyriwr sy’n astudio ym Mhrifysgol Bangor o’r enw James Horne oedd yn cadw cwmni iddo fe.

Cwrs TAR PGCE course

Parhau To continue

Hedfan Flying

Cwrs Calan New Year’s course

GERAINT LLOYD – ELISABETH HALIJAS

Ac arhoswn gyda Geraint Lloyd nawr i glywed rhan o sgwrs gaeth e gydag Elisabeth Halijas dietegydd sydd yn byw a gweithio yng Nghaerdydd, ond sy’n dod o Estonia yn wreiddiol. Fel James Horne, mae hi wedi dysgu Cymraeg yn gyflym iawn – dim ond tair blynedd mae hi wedi bod wrthi. Gofynnodd Geraint iddi hi a oedd y Gymraeg yn help iddi yn y gwaith.

Defnyddiol Useful

Ymgynghoriad Consultation

Gwirfoddoli To volunteer

BETI GEORGE – GRANT PEISLEY

Wel dyna fywyd prysur sy gyda Elisabeth on’d ife? Ac mae’n wych ei bod hi, sy’n dod o Estonia yn medru cynnig gwasanaeth Gymraeg i’w chleientau. Grant Peisley oedd gwestai Beti George wythnos diwetha. Mae Grant yn dod o Picnic Point ger Sydney Awstralia yn wreiddiol ac roedd e’n hapus iawn pan ofynnodd Beti iddo fe am ei deulu….

Hynafiaid Ancestors

Ymhlith y carcharorion Amongst the prisoners

Go iawn Really

Cyswllt Connection

Ieuengaf Fenga/ifanca

Cyfnitherod Female Cousins

Wel dyna ni, mae wythnos Dathlu Dysgu Cymraeg ar Radio Cymru wedi mynd â ni i India, Lloegr, Estonia ac Awstralia. Ond ble bynnag dych chi’n byw, o ble bynnag dych chi’n dod, dyn ni yn Radio Cymru a, dw i’n siŵr, pobl Cymru gyfan yn falch iawn ohonoch chi, ac yn falch o’ch cyfraniad at y bywyd Cymraeg. Daliwch ati!

Fri, 22 Oct 2021 16:00:00 +0000

Chwarae

Pigion y Dysgwyr 15fed Hydref 2021

S'mae... Dych chi'n gwrando ar Pigion - podlediad wythnosol Radio Cymru i'r rhai sy'n dysgu ac sydd wedi dysgu Cymraeg. Tomos Morse dw i, ac i ddechrau'r wythnos yma …”

SIWRNA SIONED

Siwrna Sioned, sef rhaglen arbennig am ferch arbennig o Lanrug ger Caernarfon. Cafodd Sioned Roberts ddiagnosis o’r clefyd Motor Neurone yn 2006. Mae hi am ddefnyddio pob cyfle i rannu ei phrofiadau er mwyn helpu rhai eraill sydd â’r un clefyd. Dyma hi’n sgwrsio gydag Aled Hughes…

Clefyd Disease

Ymlaen llaw Before hand

Iesgob! Goodness!

Sylweddoli To realise

Cryfder Strength

Magwraeth Upbringing

Ymchwil Research

Triniaeth iachâd A cure

Ymwybyddiaeth Awareness

Cyfryngau cymdeithasol Social media

SIOE SADWRN SHELLEY A RHYDIAN

Ie, fel d’wedodd Aled, roedd Sioned yn gryf, yn ddewr ac yn onest yn fan’na wrth drafod ei phrofiadau hi o’r clefyd Motor Neurone. Rhodri Owen oedd gwestai Shelley a Rhydian ar y Sioe Sadwrn a buodd e’n sôn am yr adeg pan aeth i gyfweld Matthew Rhys am y ffilm A Beautiful Day in the Neighbourhood. Ond doedd cael cyfweld Mattthew ddim yn ddigon i Rhodri, roedd e am gael gair gyda seren arall y ffilm, sef yr actor enwog Tom Hanks. Lwyddodd e i wneud hynny tybed? Dyma fe’n dweud yr hanes…

Dewr Brave

Cyfweld To interview

Rhes A row

Anhygoel Incredible

Yn llythrennol Literally

Tueddiad ofnadwy An awful terndency

GERAINT LLOYD

Stori anhygoel gan Rhodri Owen am sut lwyddodd e i gael cyfweliad gyda Tom Hanks. Cafodd Geraint Lloyd sgwrs gyda’r gyrrwr ralio Elfyn Evans ar ôl iddo fe ennill Rali'r Ffindir - y Cymro cyntaf i wneud hynny. Enillodd y gyrrwr o Ddinas Mawddwy, ger Dolgellau naw o 19 cymal y rali heriol yma, ac ennill pum pwynt bonws drwy ennill y cymal olaf.

Ffindir Finland

Cymal Stage (of race) Heriol Challenging

Yn fwy diweddar More recently

O’r cychwyn cynta From the very start

Ychydig o fantais A slight advantage

Yn dywyllach darker

Gwastad Level

Tymheredd Temperature

Cyn ised â As low as

BETI A’I PHOBL

Ac mae hi’n dal yn bosib i Elfyn ennill Pencampwriaeth Rali'r Byd, felly pob lwc iddo fe. Buodd Beti George yn sgwrsio gyda'r fenyw fusnes Sioned Llywelyn Williams, ac yn y clip nesa mae Sioned yn sôn am ei chyfnod yn byw yng Nghaerdydd pan oedd hi’n ifancach, ac yn esbonio pam ei bod wedi dod yn ôl i fyw i Lanuwchlyn yn Ngwynedd, sef yr ardal ble cafodd hi ei magu…

Pencampwriaeth Championship

Ifancach Fengach

Wastad Always

Bwrlwm Buzz

Am gyfnod For a period

Cydnabyddiaeth Acknowledgment

Eithriadau Exceptions

Broydd Region

Yn fwy cyffredin More prevalent

Faswn i’n tybio I’d imagine

DEWI LLWYD

Sioned Llywelyn Williams oedd honna’n falch iawn o fod yn ôl yn Llanuwchllyn. Roedd stori dda gan westai pen-blwydd Dewi Llwyd sef Nia Roberts. Stori oedd hon am yr adeg Nia wedi mynd am glyweliad i chwarae rhan merch Owain Glyndŵr mewn ffilm ar gyfer S4C. Y cyfarwyddwr James Hill oedd yn gwneud y penderfyniad ac roedd Nia yn reit hyderus gan mai ei thad hi, J O Roberts, oedd wedi cael ei ddewis i chwarae rhan Owain. Pwy well felly na Nia i chwarae rhan ei ferch? Ond nid felly aeth hi, fel cawn ni glywed yn y clip yma…

Clyweliad Audition

Cyfarwyddwr Director

Hogiau Bechgyn

Diarth (dieithr) Strange

Cynhyrchu To produce

Trafodaeth A discussion

Fri, 15 Oct 2021 16:00:00 +0000

Chwarae

Pigion y Dysgwyr 8fed Hydref 2021

Shwmai... Dych chi'n gwrando ar Pigion - podlediad wythnosol Radio Cymru i'r rhai sy'n dysgu ac sydd wedi dysgu Cymraeg. Wynne Evans dw i, ac i ddechrau'r wythnos yma, wythnos sy’n rhoi sylw i ddysgu Cymraeg dyn ni’n mynd at raglen …

BORE COTHI

Mae Kayley Sydenham yn dod o Gasnewydd ac mae hi ar ei blwyddyn gynta ym Mhrifysgol Bangor yn astudio’r Gymraeg. Doedd ei rhieni hi ddim yn siarad Cymraeg o gwbl ond penderfynon nhw ei hanfon hi i ysgol Gymraeg. Hi enillodd Goron Eisteddfod yr Urdd eleni, ac yn mis Medi, hi oedd Bardd y Mis Radio Cymru. Dyma hi’n sgwrsio gyda Shan Cothi am ei chefndir, ac i ddechrau holodd Shan am ei llwyddiant hi yn yr Eisteddfod…

Cefndir Background

Llwyddiant Success

Rhannu fy ngherddi Sharing my poems

Cysur Comfort

Di-Gymraeg Non Welsh speaking

Gwerthfawrogol Appreciative

Wythnos y glas Freshers Week

Cymdeithasu To socialise

GERAINT LLOYD

A phob lwc i Kayley, on’d ife, ym Mhrifysgol Bangor. Aeth Geraint Lloyd draw i Ynys Enlli ym Mhen Llŷn am y tro cynta yn ei fywyd wythnos diwetha, a chafodd gyfle i gyfarfod rhai o gymeriadau’r ynys. Lle hyfryd ond unig iawn ydy Enlli heddiw, ond sut oedd hi yno yn y gorffennol tybed? Dyma’r ffermwr Gareth Roberts yn rhoi ychydig o hanes y lle i ni…

Blaengar iawn Very progressive

Ar un cyfnod At one time

Ŷd Corn

Rhwyfau Oars

Cynnyrch Produce

Yr oes honno At that time

Diweddara Most recent

DEI TOMOS

Wel pwy fydde’n meddwl mai merched Enlli oedd yn arwain byd ffasiwn Pen Llŷn? Mae ardaloedd llechi Gwynedd wedi dod i sylw’r byd eleni ar ôl ennill statws Safle Treftadaeth Byd Unesco. Ond oeddech chi’n gwybod bod llawer iawn mwy i’r diwydiant llechi na chynhyrchu llechi to yn unig? Mae Pred Hughes wedi cyhoeddi llyfr am y diwydiant ac yn y clip yma o sgwrs gafodd e gyda Dei Tomos, mae e’n sôn am y broses o enamlo , hynny yw rhoi enamel ar lechen... Llechi Slates

Treftadaeth Heritage

Diwydiant Industry

Galwad enfawr A huge demand

Moethus Luxurious

Mwyafrif Majority

Rhiniogau Thresholds

Godidog Splendid

‘Sech chi’n taeru You’d swear

Plisgyn ŵy Egg shell

STIWDIO

Pred Hughes oedd hwnna’n esbonio’r broses o enamlo llechi wrth Dei Tomos. Nos Lun ar Stiwdio cafodd Nia Roberts sgwrs gyda Arfon Haines Davies am y llyfr mae e wedi ei olygu , sef “Hunanbortread David Griffiths”. Mae David Griffiths yn dod yn wreiddiol o Bwllheli ac mae e’n un o artistiaid portreadau mwyaf blaenllaw Prydain. Mae e wedi creu portreadau o lawer o enwogion dros y blynyddoedd, fel buodd Arfon yn egluro...

Blaenllaw Prominent

Brenhinol Royal

Straeon difyr Interesting stories

Braslunio Sketching

Archdderwydd Archdruid

Cynnwys To include

Diymhongar Unassuming

Prif Weithredwyr Chief Executives

Loncian Jogging

BORE COTHI

Dipyn bach o hanes yr artist David Griffiths yn fan’na gan Arfon Haines Davies. Nesa cawn ni glywed rhan o sgwrs rhwng y gantores canu gwlad o Geredigion, Doreen Lewis a Shan Cothi, ble mae Doreen yn sôn am ei mordaith delfrydol!

Canu gwlad Country (singing)

Mordaith delfrydol Ideal cruise

Traethau aur Golden beaches

Coed palmwydd Palm trees

Naws ffwrdd â hi Relaxed atmosphere

Ydy glei Ydy siŵr

Ffaelu Methu

Braint Privilege

Atgoffa To remind

SHELLEY A RHYDIAN

Doreen Lewis oedd honna’n breuddwydio am fynd yn ôl i’r Caribî. Hyfryd! Bob wythnos ar y Sioe Sadwrn, mae Shelley a Rhydian yn gofyn i un o enwogion Cymru gyflwyno ei anifail anwes i ni fel rhan o ‘Cynghrair y Cŵn’, a dyma Eleri Sion yn ein cyflwyno ni i’w chi bach hi, Ralffi.

Cynghrair y Cŵn Dog’s league

Anrhydedd Honour

Uchelael Highbrow

Ymateb To respond

Barus Greedy

Fy nghôl i My lap

Gwiwerod Squirrels

Ei dîn e His backside

Talent cudd Hidden talent

Toddi nghalon i Melts my heart

Wel mae Ralffi’n swnio’n gi bach bendigedig!

A dyna ni’r podlediad am wythnos arall. Ond cyn cloi, cofiwch am holl raglenni arbennig yr wythnos nesaf. Mae cwis “Cystadleu-IAITH” bob dydd am hanner awr wedi deuddeg. Cyfres “Cymry newydd y cyfnod clo” am hanner awr wedi chwech, a bydd bwletin newyddion arbennig bob nos am 8. Ewch i BBC Sounds am fwy o wybodaeth.

Diolch yn fawr am eich cwmni, a daliwch ati i wrando a siarad Cymraeg. Dw i’n lwcus mod i’n medru darlledu ar Radio Wales ac yma ar Radio Cymru. Tan y tro nesaf!

Fri, 08 Oct 2021 16:00:00 +0000

Chwarae

Pigion y Dysgwyr 1af Hydref 2021

S'mae... Dych chi'n gwrando ar Pigion - podlediad wythnosol Radio Cymru i'r rhai sy'n dysgu ac sydd wedi dysgu Cymraeg. Tomos Morse dw i, ac i ddechrau'r wythnos yma …

COFIO

Plentyndod oedd thema Cofio yr wythnos diwetha a chlywon ni am blentyndod Isora Hughes, plentyndod gwahanol iawn gan ei bod wedi cael ei magu gan ei nani. Roedd mam Isora, Leila Megane, yn gantores enwog ac yn teithio’r byd yn perfformio, ond roedd ganddi ffordd arbennig iawn o adael Isora wybod ei bod yn meddwl amdani hi. T Glynne Davies oedd yn ei holi...

Gwâdd To invite

Yn ddigalon Trist

Anadlu To breathe

Peswch A cough

Wyddoch chi You know

BORE COTHI

Cantores arall sy’n gorfod teithio’r byd yw Rhian Lois a buodd hi’n sgwrsio am synhwyrau gyda Shan Cothi. Dyma hi’n trafod beth yw ei hoff arogl yn y byd, sef arogl Elsi. Ond pwy neu beth yw Elsi?

Synhwyrau Senses

Arogl A smell

Bant I ffwrdd

Llanw fy nghalon i Fills my heart

Croten Merch fach

Mam-gu Nain

GWNEUD BYWYD YN HAWS

Y gantores Rhian Lois oedd honna yn sôn am ei merch fach Elsi. Mae tymor yr Hydref yn dod a sialensau iechyd gydag e, a’r system imiwnedd oedd yn cael sylw Hanna Hopwood yr wythnos hon ar Gwneud Bywyd yn Haws. Buodd Hanna’n siarad gyda Ellie Armstrong o’r cwmni Chuckling Goat i gael gwybod mwy am sut mae’r diod Kefir yn gallu helpu gyda imiwnedd.

Ymateb Response

Hynod o lwyddiannus Extremely successful

Llaeth gafr Goat’s milk

Llys-fam Stepmother

Tawlu Taflu

Cyflyrau croen Skin conditions

Eitha tost Quite ill

ALED HUGHES

Kefir yn amlwg wedi gwneud bywyd yn haws i deulu Ellie Armstrong. Mae Morwenna Tang, yn dod o Shanghai yn China yn wreiddiol. Enw Cymraeg YuQi ydy Morwenna, a daeth hi i Gymru ddwy flynedd yn ôl gyda’i gŵr, Scott Griffiths, sy’n dod yn wreiddiol o Gaerdydd. Mae hi wedi bod yn dysgu Cymraeg trwy Duolingo ac ers dechrau’r cyfnod clo, ar gwrs gyda Dysgu Cymraeg Gwent. Beth wnaeth iddi hi benderfynu dysgu Cymraeg tybed?

Adnoddau Resources

Bodolaeth Existence

IFAN EVANS

Cymraeg gwych gan Morwenna yn fan’na ar ôl dim ond dwy flynedd yn dysgu’r iaith. Wythnos yma, cafodd Ifan Evans sgwrs gyda Marc Skone, oedd yn arfer perfformio gyda’r ‘boy band ‘ Cymraeg Mega. Mae e yn ôl yn perfformio nawr yn rhan o’r grŵp newydd Halo Cariad, a gofynodd Ifan iddo fe beth oedd e wedi bod yn ei wneud ers iddo fe adael Mega?

Hyn a llall This and that

Dim mor ffôl a hynny Not that bad

Profiadau Experiences

Cyfoethogi To enrich

Gwerth chweil Worthwhile

Cynhyrchydd Producer

Stŵr A row

BETI A’I PHOBL

Marc Skone oedd hwnna’n sôn am ei fand newydd Halo Cariad. Mae’r ffilm Dream Horse wedi bod yn llwyddiannus iawn. Mae’r ffilm yn seiliedig ar stori wir am griw o bobl o gymoedd de Cymru wnaeth fuddsoddi mewn ceffyl o’r enw Dream Alliance aeth ymlaen i rasio yn Grand National Cymru. Dyma i chi flas ar sgwrs gafodd Beti George gyda chyfarwyddwr y ffilm Euros Lyn...

Buddsoddi To invest

Cyfarwyddwr Director

Adolygu To review

Crynhoi To summarise

Cynulleidfa Audience

Adloniant Entertainment

Cynhesrwydd Warmth

Llafar Vocal

Rhyngwladol International

Fri, 01 Oct 2021 16:00:00 +0000

Chwarae

Pigion y Dysgwyr 24ain Medi 2021

S'mae... Dych chi'n gwrando ar Pigion - podlediad wythnosol Radio Cymru i'r rhai sy'n dysgu ac sydd wedi dysgu Cymraeg. Tomos Morse dw i, ac i ddechrau'r wythnos yma … RECORDIAU RHYS MWYN

…blas ar sgwrs gafodd Rhys Mwyn gyda’r Eidales Francesca Sciarrillo, enillydd fedal y dysgwyr Eisteddfod yr Urdd 2019. Francesca oedd yn lawnsio Siart Amgen 2021 a buodd hi’n sôn am ba mor bwysig oedd artistiaid fel Datblygu, Gruff Rhys a Gwenno iddi hi wrth ddysgu Cymraeg.

Amgen Alternative

Telynau Harps

Llinach Linage

Dylanwadu To influence

Bodoli To exist Cantores Female singer

Annwyl Adorable

ALED HUGHES

Wel doedd dim eisiau i Francesca boeni dim am ei Chymraeg cyn sgwrsio efo Gwenno nac oedd – mae ei Chymraeg hi’n wych! Dych chi’n hoff o gyfresi trosedd? Mae sawl un ar y teledu y dyddiau hyn on’d oes? Mae cyfres newydd o Silent Witness ar BBC One ar hyn o bryd, ac mae Pembrokeshire Murders wedi cael enwebiad Bafta Cymru. Ond tybed pa mor realistig ydy’r rhaglenni hyn? Dyma farn Nia Bowen, sy’n batholegydd yn Nhreforys, Abertawe.

Cyfresi trosedd Crime series

Enwebiad Nomination

Ymchwil Research

Dwfn Deep

Cynhyrchwyr Producers

Mwy o alw Greater demand

Cael eu parchu Being respected

Hela rhyw lofrudd Hunting some murderer

Disgwyliadau Expectations

Golygfeydd Scenes

COFIO GRAV

Nia Bowen, y patholegydd o Dreforys, oedd honna’n sgwrsio gydag Aled Hughes. Ar y 12fed o Fedi eleni basai Ray Gravell wedi dathlu ei benblwydd yn 70 oed. Roedd Grav yn chwaraewr rygbi, yn gyflwynydd, yn actor a phawb yn hoff iawn ohono. P’nawn Sul roedd rhaglen arbennig gan John Hardy yn Cofio Grav. Dyma glip bach o Grav yn sgwrsio gyda Beti George yng nghlwb rygbi Mynydd-y-Garreg ger Cydweli yn 2004.

Crybwyll To mention

Cyfrifoldebau Responsibilities

Wap ar ôl Yn fuan ar ôl

Uchafbwynt Highlight

Heb os Without doubt

Sodlau Heels

Wedi dweud ar goedd Have proclaimed

Genedigaeth Birth

Bydwraig Midwife

Rhegi mewn gorfoledd Swearing in joy

BORE COTHI

Dyna gymeriad oedd Grav on’d ife? ac roedd hi’n dipyn o sialens i‘r actor Gareth John Bale chwarae rhan y dyn mawr mewn ffilm cafodd ei gweld ar S4C yn ddiweddar. Dyma fe’n sgwrsio gyda Shan Cothi am yr her a’r pwysau o actio cymeriad oedd mor enwog a phoblogaidd â Grav...

Her A challenge

Pwysau Pressure

Mae’r ymateb mor belled The response so far

Rhyddhad Relief

Droeon Several times

Anrhydedd An honour

Dyletswydd A duty

Dychwelyd To return

Dwlu ar To dote on

Cynulleidfa An audience

Cyfarwyddwr Director

BORE COTHI

Ac arhoswn ni gyda Bore Cothi nawr i glywed rhan o sgwrs cafodd Shan gyda Dylan Jones i drafod sut a pham buodd e a’i frindiau yn gwneud Her Tri 3 Chopa Cymru yn ddiweddar. Cerddon nhw Gadair Idris, Pen y Fan ac wrth gwrs, Yr Wyddfa...

Asgwrn Bone

Her Tri Chopa The Three Peaks Challenge

Elusen Charity

Cadw’n heini Keeping fit

Cyflwr Condition

Arbenigwyr Experts

Cyflawni To fulfil

DROS GINIO

Basai’n dipyn o her dringo’r tri chopa unrhyw adeg, ond roedd ei wneud tra’n dioddef o gyflwr ar y traed yn anodd iawn baswn i’n meddwl. Y seicolegydd chwaraeon, Seren Lois oedd yn ymuno â Vaughan Roderick ddydd Mercher i drafod sut mae llwyddo mewn chwaraeon ac i sônam yr her a’r pwysau sydd ar athletwyr ifanc, fel enillydd yr US Open, Emma Raducanu.

Trafod To discuss

Hyfforddwyr Coaches

Pencampwraig Female champion

Mewnol Inner

Balchder Pride

Boed hynny Whether it be

Goresgyn To overcome

Ymdopi To cope

Cysurus Comforting

Disglair Brilliant

Fri, 24 Sep 2021 16:00:00 +0000

Chwarae

Pigion y Dysgwyr 17eg Medi 2021

S'mae... Dach chi'n gwrando ar Pigion - podlediad wythnosol Radio Cymru i'r rhai sy'n dysgu ac sydd wedi dysgu Cymraeg. Tomos Morse dw i, ac i ddechrau'r wythnos yma …

BORE COTHI Mae Gruffudd Eifion Owen yn Brifardd, hynny yw rhywun sy wedi ennill un ai’r gadair neu’r goron yn yr Eistedfod Genedlaethol, ond ddim am farddoniaeth oedd e’n sgwrsio gyda Shan Cothi, ond yn hytrach am synhwyrau. Tybed beth yw hoff flas a lliw y bardd o Ben Llŷn?

Barddoniaeth Poetry

Ond yn hytrach But rather

Synhwyrau Senses

Oes tad Goodness, yes

Chwalu To demolish

Balm i’r enaid Balm to the soul Ysgubol Sweeping

Cynnil Subtle

ALED HUGHES

Y Prifardd Gruffudd Eifion Owen oedd hwnna’n sôn am ei hoff liwiau a’i hoff flasau ar Bore Cothi, ac yn sôn am liwiau anhygoel yr aderyn Coch y Berllan. Wel Coch yr Old Trafford gafodd sylw ym myd chwaraeon dros y penwythnos gyda Ronaldo’n dod yn ôl i Manchester United, ac yn sgorio dwy gôl yn ei gêm gynta. Mae Ronaldo wedi cael dylanwad enfawr ar beldroedwyr eraill, gan gynnwys Katie Midwinter o dim pêl-droed Merched Bethel.

Dylanwad enfawr A huge influence

Arwr Hero

Oni bai am Were it not for

Ysbrydoli To inspire

Wedi mopio efo Wedi dwlu ar

Yn y gwaed In the blood

Efelychu To emulate

Prif gynghreiriau Main leagues

Syfrdanol Stunning

Ystadegau Statistics

DROS GINIO Ac i aros yn myd chwaraeon, mae Heledd Anna yn rhan o dîm chwaraeon y BBC a Heledd a’i thad Dafydd Roberts oedd gwestai Dau Cyn Dau ar Dros Ginio wythnos diwetha. Mae Dafydd wedi bod yn perfformio gyda’r grŵp Ar Log ers y saithdegau ac mae’r teulu i gyd gyda diddordeb mewn ceddoriaeth fel clywodd Iolo ap Dafydd. Ond pa mor gerddorol ydy Heledd tybed?

Edmygu To admire

Rhinweddau Virtues

Parodrwydd i fentro Willingness to venture

Meddylgar Thoughtful

Brwdfrydedd Enthusiasm

Difaru To regret

RHYS MWYN

Dafydd Roberts yn fan’na wedi perfformio gydag Ar Log ers y saithdegau, ond ers yr wythdegau mae Neil Rosser yn perfformio ac mae e dal wrthi, y tro ‘ma gyda band rocabili o’r enw Pwdin Reis. Prif gantores y band ydy Betsan Haf Evans a dyma hi a Neil yn sôn wrth Rhys Mwyn am beth sy wedi dylanwadu ar eu cerddoriaeth...

Dylanwadu To influence

Menywod Merched

Hygrydedd Integrity

Shwd gymaint Cymaint â hynny

GERAINT LLOYD

Mae llais arbennig iawn gan Betsan, ond oeddech chi’n gwybod bod yna gôr ar gael i bobl sy ddim yn medru canu’n dda o gwbl? Wel mae Cor Di-Dôn yng Nghaerdydd yn chwilio am aelodau newydd fel clywon ni gan Rhian Thomas fuodd yn sgwrsio gyda Geraint Lloyd….

Di-dôn Tuneless

Awgrymu To suggest

Sefydlwyd Was established

Yn gymdeithasol Socially Lletchwith Awkward

Cryn dipyn Quite a lot

Arweinydd Conductor

BORE COTHI

Côr Di-dôn Caerdydd yn chwilio am aelodau ac arweinydd newydd, pob lwc iddyn nhw on’d ife? Mae can mlynedd wedi mynd heibio ers i Harry Secombe gael ei eni. Roedd y comedïwr, actor, canwr a chyflwynydd teledu’n dod o Abertawe yn wreiddiol a dyma i chi flas ar sgwrs cafodd y cerddor a chyflwynydd Alwyn Humphreys am Harry Secombe gyda Shan Cothi...

Y fyddin The army

Rhyfel War

Adloniant Entertainment

Milwyr Soldiers

Diddanwr Entertainment

Cyfresi Series

Yn dwlu arno fe Yn ei hoffi’n fawr

Eidalaidd Italian

Cyfansoddi To compose

Denu To attract

Fri, 17 Sep 2021 16:00:00 +0000

Chwarae

Pigion y Dysgwyr 10fed Medi 2021

S'mae... Dych chi'n gwrando ar Pigion - podlediad wythnosol Radio Cymru i'r rhai sy'n dysgu ac sydd wedi dysgu Cymraeg. Tomos Morse dw i, a’r wythnos hon dyn ni’n edrych yn ôl ar bythefnos o raglenni Radio Cymru a dechreuwn ni gyda …”

SHAN COTHI ....sgwrs rhwng Shan Cothi a Bardd y Mis, mis Awst sef Yr Athro Derec Llwyd Morgan. Gofynnodd Shan iddo fe ddisgrifio ei haf perffaith a dyma i chi Derec yn sôn am hafau ei blentyndod...

Yr Athro - Professsor

Llwyth o atgofion - Loads of memories

Lle maged i - Where I was brought up

Amhrofiadol - Inexperienced

Ymdrochi - Bathing

Crits - Bechgyn

Dwlu ar - Hoff iawn o Yn ei blyg - Crouching

Crwmp ar ei gefn - Hunchback

Broydd - Areas

Trigo - Byw

SHAN COTHI (Hann Hopwood) Yr Athro Derec llwyd Morgan oedd hwnna’n sôn am hafau ei blentyndod. Arhoswn ni gyda Bore Cothi nawr ond y tro hwn Hannah Hopwood oedd yn eistedd yn sedd Shan Cothi a chafodd hi sgwrs am adweitheg, neu reflexology, gyda’r Adweithegydd Elin Prydderch. Mae adweitheg wrth gwrs yn hen, hen driniaeth, ond faint ohonoch chi oedd y gwybod bod y driniaeth hon yn cael ei ddefnyddio i lacio wynebau. Dyma Elin yn esbonio...

Adweitheg - Reflexology

Triniaeth - Treatment

Llacio - To relax

Hynafol - Ancient

Goblygiadau - Implications

Pryder - Anxiety

Cymalau - Joints

Seibiant - A rest

Maethlon - Nutritious

Cyfrifoldeb - Responsibility

Mwy debygol o - More likely to

DROS FRECWAST Os oes rhywun yn haeddu cael trinaeth fel adweitheg, er mwyn ymlacio ar ôl deunaw mis y Covid, wel gweithwyr iechyd yw’r rheini yn siwr. Ond canu sydd yn helpu criw o weithwyr iechyd Llanelli ymdopi a’r sefyllfa ofnadwy maen nhw wedi ei wynebu. Dros y cyfnod clo buon nhw’n dod at ei gilydd ar Zoom i ganu, ond yr wythnos diwetha daethon nhw i gyd at ei gilydd wyneb yn wyneb am y tro cyntaf. Roedd hi’n brofiad emosiynol iawn fel clywodd Garry Owen... Cantorion - Singers

Profiad - Expereince

Gweithiwr cymdeithasol - Social worker

Caredig - Kind

Croten - Merch fach

Cyfeillgar - Friendly

Rhyddhad - Release

Ers ei sefydlu - Since it was founded

Cŵn tywys - Guide dogs Cyfaddef - To admit

SIOE FRECWAST A canu o fathau gwahanol sydd yn y tri clip nesa yn ogystal. Mae Rhys Edwards yn enwog fel canwr a gitarydd y band Fleur de Lys o Ynys Môn. Ond mae Rhys yn athro mewn ysgol gynradd ar yr ynys hefyd. Beth mae’r plant yn feddwl o’i ganeuon tybed?

Yn dueddol i - Tend to

Disgyblion - Pupils

Datgan barn - To state an opinion

Ystyried fy nheimladau - Consider my feelings

Maddau - To forgive

Arwydd - Sign

DEI TOMOS Band tipyn hŷn na Fleur de Lys oedd yn cael sylw gan Dei Tomos wythnos diwetha sef Hergest, oedd yn dathlu 50 mlynedd ers iddyn nhw gyfarfod am y tro cynta. Ar Awst 31 1971 daeth pedwar cerddor – Derec Brown, Delwyn Sion, Geraint Davies, ag Elgan Phillip at ei gilydd i greu sŵn go arbennig gyda chaneuon fel Dinas Dinlle a Harbwr Aberteifi. Dyma i chi hanes ffurfio’r grŵp gan y bechgyn eu hunain…

Cyfarfyddiad - Meeting

Cyd-ddigwyddiad rhyfeddol - An amazing coincidence

Gor-ddweud - To exaggerate

Gwobr - Prize

Yn grac iawn - Very angry

Cael llwyfan - Perfforming on the main stage – Eisteddfod’s final round

Sylweddoli - To realise

Arwyr - Heroes

Dylanwad - Influence

Diflasu - To bore

BORE COTHI Math gwahanol o ganu nawr – canu operatig. Patrick Young ydy Cyfarwyddwr Cerdd OPRA Cymru a fe enillodd Gwobr Glanville Jones eleni, sef gwobr am gyfraniad arbennig i gerddoriaeth Cymru. Mae OPRA Cymru yn mynd â byd yr opera i gymunedau ar hyd a lled y wlad ac mae’n gwneud llawer o waith gyda phobl ifanc. Sut dechreuodd diddordeb Patrick mewn opera felly? Dyma fe’n dweud yr hanes wrth Shan Cothi...

Cyfarwyddwr Cerdd - Musical Director

Cerddorfeydd - Orchestras

Gwerthfawrogi - To appreciate

Caeredin - Edinburgh

Enfawr - Huge

Datblygu - To develop

Ysbrydoli - To inspire

Tinc - Tone

Anhygoel - Incredible

Agwedd - Attitude

Fri, 10 Sep 2021 16:00:00 +0000

Chwarae

Pigion y Dysgwyr 27ain Awst 2021

S'mae... Dych chi'n gwrando ar Pigion - podlediad wythnosol Radio Cymru i'r rhai sy'n dysgu ac sydd wedi dysgu Cymraeg. Tomos Morse dw i, ac i ddechrau'r wythnos yma …”

DROS GINIO Oeddech chi’n gwybod mai sefyll ar ddarn o blastig a phadlo llynoedd a moroedd Cymru ydy’r peth i’w wneud yn 2021? Padlfyrddio ydy’r gweithgaredd poblogaidd yma ac Elliw Gwawr gafodd sgwrs gyda Carwyn Humphries am hyn ar Dros Ginio

Padlfyrddio - Paddle boarding

Buddsoddi - To invest

Ansawdd - Quality

Hyfforddwyr - Trainers

Gorbryder - Anxiety

Gweithgaredd corfforol - Physical activity

Megis - Such as

Elfennau diogelwch - Safety elements

Tennyn - Leash

Gohirio - To postpone

SIOE FRECWAST Carwyn Humphries oedd hwnna’n sôn am badlfyrddio ar Dros Ginio. Y gantores Elin Parisa Fulardi, sydd hefyd yn perfformio fel El Parisa, oedd gwestai Shelley a Rhydian ar y Sioe Sadwrn dros y penwythnos a dyma hi’n sôn am sut dechreuodd hi berfformio pan oedd hi’n ifanc iawn…

Mo’yn - Eisiau

Cerdd dant - A form of singing with the harp

Alaw werin - Folk melody

Pabell - Tent

Profiad - Experience

Colli - To miss

BORE COTHI Eisteddfodau lleol wedi helpu Elin Parisa Fulardi ddechrau perfformio fel sawl artist Cymraeg arall, da on’d ife? Leisa Mererid oedd yn ateb cwestiynau “beth yw’r haf i mi” ar Bore Cothi a chlywon ni sut mae ei diddordeb hi mewn ioga wedi rhoi syniad iddi am greu adnoddau Cymraeg ar gyfer ysgolion cynradd…

Adnoddau - Resources

Un ai - Either

O fath yn y byd - Of any kind

Gwerthoedd - Values

Lles a budd - Welfare and well-being

Y byd sydd ohoni - The world as it is

Llonyddwch - Tranquility

Dilyniant - Sequence

Adnewyddu - To renew

Treulio - To digest

GWLEDYDD Y GAN Leisa Mererid oedd honna’n sôn wrth Shan Cothi am yr adnoddau arbennig mae hi wedi eu creu ar gyfer ysgolion cynradd. Beth dych chi’n wybod am Helsingfors, neu ddinas Vasa? Dych chi wedi clywed iaith Meankieli erioed neu glywed canu Yoik? Cewch wybod popeth am y rhain, a mwy, gyda Gwilym Bowen Rhys yn ei raglen Gwledydd y Gân. Yn y clip nesa mae o’n dysgu ychydig am yr iaith Ffineg.

Ffineg - Finnish

Ystyr - Meaning

Enghraifft - Example

Tybed - I wonder

HUNAN HYDER Da iawn Gwilym am lwyddo i ynganu’r gair anferth yna - well i mi beidio a thrio dw i’n meddwl…Nesa dyma i chi Gerallt Jones o’r cwmni Hyfforddi Grymus yn esbonio sut mae’r gweithgareddau mae e’n eu cynnal gyda phobl ifanc yn helpu gyda’u problemau iechyd meddwl ac yn eu helpu fe hefyd…

Maes - Field

Allanol - Outdoors

Hwylfyrddio - Sailboarding Trafferth - Difficulty

Meddyliol - Mental

BETI GEORGE Gerallt Jones oedd hwnna’n sôn am sut mae e’n helpu pobl ifanc gyda’u hunan hyder. Buodd Hazel Charles Evans farw yn ystod yr wythnosau diwetha a chafon ni gyfle arall i glywed sgwrs Beti George gyda Hazel yr athrawes, awdures ac un o ffrindiau mawr y Gymraeg. Roedd parch mawr i Hazel am ei gwaith yng Ngymru ac hefyd ym Mhatagonia. Ond fel cawn ni glywed yn y clip nesa, doedd dim dechreuad da iawn i’w gyrfa academaidd hi…

Esgusodion - Excuses

Eilradd - Secondary

O (fy) nghorun i’m sawdl - From head to toe

Sefyll arholiad - To sit an exam

Creulon - Cruel

Pigyrnau - Ankles

Seisnigaidd - English (nature)

Sosban - Person o Lanelli

Cymreigaidd - Welsh (nature)

Fri, 27 Aug 2021 16:00:00 +0000

Chwarae

Pigion y Dysgwyr 20fed Awst 2021

S'mae... Dych chi'n gwrando ar Pigion - podlediad wythnosol Radio Cymru i'r rhai sy'n dysgu ac sydd wedi dysgu Cymraeg. Tomos Morse dw i, ac i ddechrau'r wythnos yma …

COFIO Mae llawer mwy o bobl yn dewis cael gwyliau yng Nghymru eleni a gwyliau oedd them ‘Cofio’ wythnos diwetha. Yn y clip nesa mae T Glynne Davies yn holi Mrs Hannah Jones fuodd yn cadw gwesty yn y Rhyl am dros bedwar deg o flynyddoedd... Rhyfel - War

Dogni - Rations

Gwerthfawrogi - To appreciate

Enwogion - Celebraties

Digri - Funny

Tynnu wynebau - Pulling faces

Maldodi - To pamper

POD DYSGWYR Dipyn o hanes Morecambe and Wise a Tony the Wonder Horse yn aros yn y Rhyl yn fan’na ar Cofio. Mae Nick Yeo, dyn ifanc o Gaerdydd wedi dechrau podlediad o’r enw Sgwrsio ar gyfer y rhai sy’n dysgu – ac sy’n rhugl yn y Gymraeg. Hannah Hopwood, oedd yn cyflwyno Bore Cothi, a hi gafodd “sgwrs” gyda Nick… Creu - To create

Bodoli - To exist

Anffurfiol - Informal

Rhithiol - Virtual

AmGen - Alternative

Profad arbennig - A special experience

GARMON RHYS Ie, cofiwch droi mewn i‘r podlediad ‘Sgwrsio’ pan gewch chi gyfle. Mae Garmon Rhys wedi cael rhan yn y sioe Tina – sioe gerdd am fywyd yr anhygoel Tina Turner. Dyma fe’n sôn am y profiad o gymryd rhan yn Tina gyda Caryl a Huw ar y Sioe Frecwast Sioe gerdd - Musical