Archifau Gogledd Ddwyrain Cymru sy’n cyflwyno Heb Asid, cyfres o bodlediadau a straeon digidol sy’n bwrw golwg ar themâu a hanesion bywydau go iawn yn ein casgliadau. Yma yn Archifau Gogledd Ddwyrain Cymru mae gennym filoedd o gofnodion hanesyddol lleol sy’n cynnwys bron naw can mlynedd o hanes yr ardal. Mae’r ddogfen hynaf sydd gennym ar hyn o bryd yn dyddio o 1138 ac rydym yn dal i gasglu eitemau heddiw. Ymunwch â’n harchifwyr a’u gwesteion arbennig wrth inni graffu’n fanylach ar y bobl a’r hanesion yn ein casgliadau a dod â rhai o’r straeon anhygoel yn fyw.
Yn 2021, roedd nifer o gopïau o ‘The Rayoneer’ wedi eu cyflwyno i’n casgliadau yn Archifau Gogledd Ddwyrain Cymru. Dyma oedd y cylchgronau staff ar gyfer Ffatrioedd Courtaulds ar draws y DU. Mae’r casgliad hwn yn cynnwys 226 rhifyn o 1931 i 1958.
Roedd Courtaulds yn wneuthurwr ffabrig, dillad, ffeibr artiffisial a chemegau wedi’i leoli yn y DU. Cafodd ei sefydlu yn 1794 ac aeth ymlaen i fod yn brif gwmni cynhyrchu ffeibr wedi’i greu gan ddyn ar draws y byd.
Yn ei anterth, roedd Courtaulds yn cyflogi dros 10,000 o bobl ar bedwar safle yng Ngogledd Ddwyrain Cymru. Roedd yna dri ffatri yn y Fflint: Aber Works, Deeside Mills a Castle Works; yn ogystal â Maes Glas yn Nhreffynnon. Roedd yn brif gyflogwr yn y Fflint a’r ail gyflogwr mwyaf yn Sir y Fflint.
Ymunwch â ni ar gyfer y nesaf o Acid Free ble byddwn yn cael gwybod mwy am y casgliad a chynnwys The Rayoneer. Byddwn hefyd yn clywed gan gyn weithwyr Courtaulds i ddysgu mwy am eu profiad o weithio yn y ffatrïoedd yn Sir y Fflint.
Diolch i’r archifydd Liz Newman a Suzanne, ein myfyriwr ymchwil am eu cyfraniadau i’r rhifyn hwn. Diolch yn fawr iawn hefyd i Sandra, Cheryl a Colin am rannu eu profiadau o weithio i Courtaulds.
Os hoffech weld copiau o The Rayoneer yn bersonol, ewch i’n gwefan i weld manylion am sut i drefnu apwyntiad: https://www.agddc.cymru/
Cerddoriaeth: 'Life in Silico' gan Scott Buckley - rhyddhawyd o dan CC-BY 4.0. www.scottbuckley.com.au
Fri, 17 May 2024 12:00:00 GMT
Chwarae
Lawrlwythwch
Ymunwch â Bethan Hughes a Hedd ap Emlyn a fydd yn trafod cefndir y Casgliad Beiblau Cymraeg a ddaeth i law yn ddiweddar yn Archifau Gogledd Ddwyrain Cymru.
Yn y bennod hon o Heb Asid, bydd Bethan a Hedd yn ymchwilio i darddiad y casgliad, y gwahanol ffyrdd y daeth y Beiblau amrywiol i law ac arwyddocâd y casgliad i Ogledd Ddwyrain Cymru.
Cerddoriaeth: The Long Way Home gan Scott Buckley – rhyddhau o dan. www.scottbuckley.com.au
Thu, 14 Mar 2024 10:08:16 GMT
Chwarae
Lawrlwythwch
Ymunwch â ni wrth inni ymchwilio i fywydau troseddwyr yn Oes Fictoria a thrafod y ffotograffau’r oedd yr heddlu’n eu defnyddio, y cosbau a roddwyd i bobl a chyflwr carchardai ddiwedd y bedwaredd ganrif ar bymtheg.
Mae’r bennod hon yng nghyfres Heb Asid yn canolbwyntio ar ddwy o gyfrolau clawr lledr digon cyffredin yr olwg yn ein casgliadau, y “Llyfrau Lladron” sy’n llawn lluniau o ddrwgweithredwyr wedi’u dal ynghyd â disgrifiadau corfforol ohonynt a manylion am eu troseddau. Cafwyd y rhan fwyaf o’r troseddwyr yn y cyfrolau’n euog yn Rhuthun, ac eithrio ambell rai a aeth o flaen eu gwell mewn mannau eraill. Yr Uwch-arolygydd J Bradshaw oedd yn gyfrifol am gasglu’r cyfrolau at ei gilydd a byddai’r heddlu wedi eu defnyddio i adnabod drwgweithredwyr â chysylltiadau â gogledd Cymru.
Ein gwestai ar gyfer y podlediad hwn yw Richard Ireland.
Bu Richard Ireland yn darlithio yn Adran y Gyfraith ym Mhrifysgol Aberystwyth am ddeugain mlynedd cyn iddo ymddeol, yn arbenigo mewn hanes trosedd a chosb. Mae Richard wedi ysgrifennu llawer o erthyglau a nifer o lyfrau ar y pwnc, gan gynnwys Land of White Gloves? A History of Crime and Punishment in Wales. Mae wedi bod ar y radio a’r teledu sawl gwaith hefyd, gan gynnwys y One Show ar BBC1 mewn darn wedi’i ffilmio yng Ngharchar Rhuthun yn sôn am drosedd a ffotograffiaeth.
Ein Swyddog Ymgysylltu Cymunedol, Katie, sy’n holi Richard.
Bydd y bennod hon yn cael ei chyflwyno yn Saesneg ond cadwch lygad am gynnwys Cymraeg gennym yn y dyfodol.
Cerddoriaeth: No.3 Morning Folk Song - Esther Abrami
Mon, 20 Nov 2023 10:00:00 GMT
Chwarae
Lawrlwythwch
